Printen

Vermanen is geen oordelen – een interview

 

R. Sollie-Sleijster

04-10-14

 

Zondagmorgen 21 september jl.* werden we door de plaatselijke omroep verrast met een interview met de predikant van de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt van Hattem-Noord, ds. Henk Messelink. Aanleiding voor dit interview was het feit dat hij nu een jaar in Hattem staat. Omdat ds. Messelink als voorzitter DKE mede verantwoordelijk is voor het door dit deputaatschap uitgebrachte rapport aan de synode van Ede over samenwerking met de NGK, trok dit interview onze aandacht. Vragen dringen zich op bij de gegeven antwoorden en het nadenken over die vragen mogen we niet uit de weg gaan. Hieronder volgt een deel van het interview (het meer persoonlijke deel is hier niet zo relevant en is dus weggelaten). Vervolgens overwegen we de antwoorden en stellen de vragen die naar aanleiding van dit interview bij ons bovenkwamen.

 

Interview

 

Jongeren en de kerk

 

Twee beroepen een jaar geleden, waarom viel de keuze op Hattem?

(-) Wij hebben heel veel jongeren, velen dreigen af te haken. Mijn ding is om het gesprek op gang te brengen met jongeren, ook binnen de gemeente. Ik wil graag de jeugd begeleiden. Twee dingen vragen hierbij aandacht: Hoe krijgen we de jongeren weer naar de kerk en hoe bereiken we dat?

Je hebt jongeren die goed meedoen, maar ook jongeren die aan de rand zitten en nog wel, soms via vrienden, betrokken zijn. En je hebt jongeren die afhaken en moeilijk bereikbaar zijn, soms ook letterlijk. Wij hebben jeugdouderlingen die de jongeren proberen te bereiken.

Ook hebben we een soos die door de week en ook op zondagavond bezoekers trekt.

 

Wel in de soos, niet in de kerk?

Een aantal jongeren komt wel 's middags in de kerk, maar wil 's morgens uitslapen. Hier moeten we niet veroordelend over zijn in de preek of in het persoonlijke gesprek.

Een jeugdouderling geeft catechisatie voor 20+ jongeren. Het is belangrijk dat ze worden gezien.

We nodigen hen uit en zeggen: we verwachten niet dat je nu belijdenis doet, maar misschien heb je vragen en misschien heb ik wel dezelfde vragen.

 

Vroeger was er geen ruimte voor vragen?

Jongeren bepalen tegenwoordig zelf hun weg, ze nemen afstand van hun ouders. Dat klopt niet en is niet goed te praten. Ik preek vanmiddag over het vijfde gebod en daarbij noem ik ook de dingen bij de naam. Je bent jong en hoe leef je in je verkeringstijd en ga je met elkaar naar bed of niet.

Praten we in de gezinnen hierover? En bidden, leren we ze thuis bidden?

 

Hoe staat u tegenover samenwonen?

Ik kan dit niet met één of twee oneliners afdoen. Er staat niet in de Bijbel: gij zult niet samenwonen. Het verhaal van Be bijbel is: als maagd het huwelijk in.

Samenwonen zonder belofte van trouw te geven daar ben ik niet voor, wel tegen.

Het maakt verschil of je vijf jaar verkering hebt met trouwplannen en een half jaar voor je huwelijk gaat samenwonen, of dat je maar drie maanden verkering hebt en dan met elkaar naar bed gaat. Dat is wat anders, dat is niet goed. We moeten het persoonlijk gesprek aangaan. Dat moest ik ook met mijn eigen kinderen.

 

Hoe krijgen we de jeugd naar de kerk?

De kerkdienst vinden ze saai, ook met een bandje. Alles is beter dan een orgel, maar door een bandje houd je ze ook niet bij de kerk. Het kan wel helpen, net als een korte, duidelijke preek.

Maar dat de jeugd in de kerk komt is niet het belangrijkst. Wat buiten de kerkdienst gebeurt is belangrijk. Vroeger moest je naar de kerk. Een vader zegt: vroeger moest ik tweemaal per zondag naar de kerk. Er waren te veel regeltjes. Die vader wil nu maar éénmaal, als kind moest hij tweemaal. Hij is nog niet toe aan tweemaal. Zolang hij hiermee komt is een gesprek over tweemaal onvruchtbaar.

 

Dus als Jezus: je mág in Mij geloven?

Wij vonden vroeger: in de kerkdienst moet het gebeuren.

 

We moeten af van dat 'moeten'?

In de dienst vanmorgen heb ik gezegd in verband met het gebed: we moeten af van moeten. Gebed is ont-moeten in twee betekenissen.

 

Hoe staat u in het leven?

Pastoraat, catechese en prediking. Pastoraat en catechese geven input voor de prediking. Maar dat geldt ook omgekeerd, prediking roept vragen op.

Ik preekte over Jezus die zegt: Ik oordeel niemand. We moeten niet oordelen. Vragen van gescheiden mensen worden door zo'n preek opgeroepen.

Niet oordelen vind ik één van de moeilijkste dingen. Vroeger zat dat ons wel in het bloed. We moeten wat dat betreft nog een inhaalslag maken.

 

Samenwerking met de NGK

 

Hoe zit het met de samenwerking met de NGK?

GKV en NGK hebben kanselruil en gezamenlijk avondmaal.

Zelf ben ik al zo'n 20 jaar sinds '94/'95 (Barneveld) bezig met samensprekingen. Ik ben nu 6 jaar lid, voorzitter, van Deputaten Kerkelijke Eenheid (DKE).

Onze laatste synode heeft een duidelijke opening naar de NGK gegeven.

Plaatselijk is die er al. Op het grondvlak moeten we nu kennismaken. Tot nu toe was het een top-down-verhaal. De drie kerken (GKV, NGK en CGK) willen volgend zomer gezamenlijke diensten organiseren op vier zondagen in elkaars kerkgebouwen, door het jaar heen gezamenlijke bijbelstudie en zo bouwen aan concrete eenheid.

Wij hebben dit ontworpen, maar de kerkenraden moeten het nog goedkeuren. Ik denk dat dat wel goed gaat.

 

Allen samen voor de hemelpoort, Vrijgemaakt, Nederlands Gereformeerd én PKN. Hoe ziet u dat hier in Hattem?

Landelijk zijn al een paar gesprekken op het landelijk bureau van de PKN gevoerd. Plaatselijk hebben we gesprekken waar alle kerken aan meedoen. We staan dichter bij elkaar dan gedacht. Binnenkort doen we hier samen de bijbelmarathon. In april is het koningsconcert geweest met predikanten van PKN en Vrijgemaakt.

We moeten wel eerlijk zijn over de geschilpunten, ze wel benoemen, maar dan ook benoemen waarover we gelijk denken en dat is veel meer.

 

Landelijk heeft de NGK een 'verlovingsaanzoek' gedaan. We proberen 'in zoveel jaar' één te zijn. We spreken dezelfde taal en hebben dezelfde achtergrond. Het hoeft niet in één kerk, maar bijvoorbeeld onder één organisatorische koepel, de Vrijgemaakt Nederlands Gereformeerde Kerk of iets dergelijks, en zo naar eenheid groeien en daar ons voor inzetten.

 

CGK ligt landelijk moeilijker omdat een deel niet samen wil met GKV en NGK. Daarom landelijk inzetten op NGK en GKV. De scheuring een eind achter ons laten. Ik kan die niet uitleggen. Natuurlijk kan ik wel een heel verhaal houden, maar het had niet moeten gebeuren.

 

 

Tot zover het interview.

 

Commentaar

 

Vermanen en oordelen

 

Waar komt de tegenzin in dit interview vandaan om te vermanen?

Vermanen om zondags trouw de kerkdiensten bij te wonen, zowel de jeugd als de volwassenen.

Vermanen om niet ongehuwd samen te wonen.

Vermanen om als NGK of ook als PKN terug te keren van dwaalwegen tot het volle Woord van God en dat ook te laten staan en daarvoor te buigen. Zich weer te binden aan belijdenis en DKO.

Vermanen om zelf als kerkleden en kerk en kerkverband terug te keren van dwaalwegen.

 

Vermanen is een liefdedienst. We willen onze broeder en zuster weerhouden van wegen die van de Here en zijn dienst wegleiden. In de bijbel lezen we dat het woord van vermaan geen leeg woord is, maar een woord van leven (de Here zegt dit door Mozes in Deut.32:46,47). Zouden we daar niet graag naar luisteren en ons bekeren? Zegen en Leven wordt ons door God zelf beloofd! Maar ook vloek bij verwerping!

De ernst daarvan mag ons niet ertoe brengen vermaan achterwege te laten. Dat is verkeerde liefde die door gemakzucht of angst voor confrontatie ons kan verlammen. Daar mogen we niet voor zwichten. Eerlijk zullen we Gods Woord lezen en doorgeven, ook in moeilijke omstandigheden.

Dan wordt onze naaste, ook onze jongere, pas écht 'gezien': hij of zij is verbondskind, met rijke beloften. Ook de eis wordt dan niet 'verdonkeremaand'. Gods liefde is niet onvoorwaardelijk: belofte en eis gaan in zijn verbond hand in hand. Daar mogen we ons niet gemakshalve van afmaken. Dat lijkt wel vriendelijk en ons ego wordt er misschien door gestreeld, maar de Here vraagt van ons dat we zijn rechtvaardige eisen niet aan de kant schuiven. Ons leven en dat van onze naaste is ermee gemoeid!

 

Wat in het interview wordt benadrukt is dat we niet mogen oordelen. Dat is zeker zo, maar oordelen is iets anders dan vermanen. Het oordeel is gelukkig niet aan ons. Het is voorbehouden aan onze Hemelse Rechter. Hij is barmhartig en genadig. Hij weet alle dingen en kent het hart van ieder persoonlijk. Maar wat Hij van ons vraagt is dat wij ootmoedig trouw en recht liefhebben en zijn Woord laten staan, daarnaar leven en ook daar onze woorden en daden door laten bepalen. Niet maar voor een ons in onze tijd goed uitkomend deel, maar voor het Woord in zijn geheel. Daar hoort ook ernstige vermaning bij. Dat is geen oordelen, maar een waarschuwen om zo 'op de jongste dag zonder verschrikken voor Zijn rechterstoel te mogen verschijnen'. Dat is voor ons gebeden bij onze doop en daar mogen we ook nu om bidden. Voor ons zelf en ook voor onze naasten. De Here wil dat gebed verhoren als we ons bekeren van verkeerde woorden en daden. Geve de Here ons moed en krachten om te vermanen, naar vermaan te luisteren en daarnaar te handelen.

 

Misleiding

 

Het is misleiding om vermaan te verwarren met oordelen en op die manier ons aan de plicht tot vermanen te onttrekken. Onze hoop en ons gebed is dat ds. Messelink terug komt op zijn woorden in dit interview en ook als DKE-voorzitter. De kerken en de kerkleden zouden zo de goede weg terug kunnen vinden. Protest tegen de synodebesluiten die genomen zijn op basis van het DKE-rapport en verwerping daarvan is noodzakelijk.

 

In Hattem zou de samenwerking met NGK eindigen zodra een vrouwelijke predikant of ouderling haar intrede zou doen. Maar de genomen synodebesluiten tot eenwording leiden onvermijdelijk tot vrouwelijke ambtsdragers. Vrouwelijke ambtsdragers zijn immers geen belemmering meer om één te worden met de NGK volgens het DKE-rapport en volgens de synode. Hier zal ds. Messelink met zijn kerkenraad, de gemeente van Hattem-Noord en ook die van Hattem-Centrum, de samenwerking plaatselijk moeten verbreken als zij zich aan de gemaakte afspraak willen houden, dus op het moment dat daar een vrouwelijke ambtsdrager voorgaat of dienst doet. Dit terwijl ondertussen landelijk vrouwelijke ambtsdragers geen belemmering meer vormen..
Een moeilijke spagaat waar we op deze manier in terecht zijn gekomen. Wie worden of werden hier misleid?

 

En en passant wordt de PKN in het interview betrokken. Een kerk waar het Woord niet veilig is en geen of nauwelijks binding aan de belijdenis is, waar zelfs 'God-bestaat-niet' mag worden verkondigd. Daarmee voeren we dus ook al landelijk en plaatselijk gesprekken. En er is meer waar we geen verschil van mening over hebben dan waar we dat wel over hebben, althans volgens ds. Messelink.

 

Principes

 

Principes? Worden ze met de uitspraken in dit interview niet boterzacht en daarmee in feite uitgeschakeld?

Willen we nog gereformeerd zijn? Willen we ons nog in alles aan het geopenbaarde Woord van God houden of laten we onze nieuwe cultuurgebonden hermeneutiek op de Bijbel los en verliezen we daarmee de vastheid die we in dit leven mogen hebben?

En is het doel dat we één worden met de NGK en vervolgens met de PKN? Geleidelijk, niet te snel, zodat we niet te veel leden verliezen? Postmodern procesdenken?

Misschien moet dit dan onomwonden worden gezegd, zodat niet meer van misleiding sprake is: op naar eenwording met NGK en PKN, wie dat willen!
Maar dat heeft consequenties voor wie dat niet willen, die gewoon gereformeerd willen blijven, daarvoor staan en zich aan gegeven beloften blijven houden.

Hier moeten keuzes worden gemaakt!

 

*Op 24 september 2014 werd dit programma herhaald.