Hamilton en Hermeneutiek (15 slot) – Kampen over GKv/3

D.J. Bolt

24-02-15

Ruim een jaar geleden vond de hermeneutiek conferentie in Hamilton plaats. We woonden deze bij en zagen een boeiende confrontatie van m.n. docenten van het Canadian Reformed Theological Seminary (CRTS) te Hamilton en docenten van de Theologische Universiteit te Kampen (TUK).
We hebben er een hele serie verslagen van geboden en hier en daar wat commentaar gegeven. We willen de reeks nu afsluiten.

Wat we er van over hebben gehouden is een indruk van een botsing tussen orthodox-gereformeerde theologische opvattingen en progressieve hier en daar schriftkritische theologische ontwikkelingen in de GKv. We waren blij met de confessionele verdediging door 'de Canadezen' van het gereformeerde erfgoed.

Jaloers waren we op het kerkelijke leven en het gereformeerde onderwijs van basisschool tot academie in Canada. Terwijl in Nederland dat in sneltreinvaart van binnenuit wordt uitgehold en afgebroken mag men zich daar nog in een weldadige bloei verheugen.

Wat zou het goed zijn als Nederlandse kerken die gereformeerd willen blijven, zich nauw aan de Canadese kerken verbinden!

We zijn er ook jaloers op dat in Hamilton wel kon wat in Nederland kennelijk heel moeilijk is: intensief doorpraten over de ontwikkelingen in de kerken en de verontrusting daarover. Een markant voorbeeld daarvan was de (extra, ongeplande) avond waarop prof. Te Velde gelegenheid gaf hem allerlei vragen over de ontwikkelingen in de Nederlandse kerken te stellen. Zoals blijkt uit de verslagen in de vorige afleveringen in deze serie hebben wij ook die sessie bijgewoond en geprobeerd daaraan deel te nemen. Want n.a.v. hetgeen prof. Te Velde naar voren bracht hadden we ook wel iets willen vragen. Helaas werd dat door hem afgekapt. De avond was voor de Canadezen en niet voor een verdwaalde Hollander. Als voorzitter van de avond bood prof. A.J. de Visser daarvoor zijn excuses. We hebben begrip voor zijn wat lastige positie.

Wat hadden we dan willen vragen? We refereren nog even aan hetgeen prof. Te Velde naar voren bracht:

Tenslotte begrip voor verontrusten. Begrip voor mensen als ds. Wilschut en zo. Nou ja, het is een beetje hetzelfde als wat ik bij sommige mensen hier in Canada ervaar. Dan denk ik, alsjeblieft heb eens een beetje meer begrip voor mij, voor ons, voor hoe wij het in Nederland doen. In Nederland is het inderdaad een probleem dat nogal wat vrijgemaakten de hersteld-vrijgemaakten of de nieuwe vrijgemaakten of hoe ze maar heten mogen, mensen als ds. Wilschut, ds. Van Gurp, ds. Heres en zo, zulke mensen dus m.i. te gemakkelijk wegzetten. We hebben in Hasselt ook een nieuw-vrijgemaakte kerk. Ik ben nog nooit gevraagd daar te preken. Maar als ze mij daar vragen te preken dan zou het nog wel eens kunnen zijn dat ik zeg, 'dat doe ik'. En ik denk dat daar heel veel broeders en zusters zijn die echt goed gereformeerd zijn, waarvan ik wel vind dat ze zich ten onrechte hebben afgescheiden. Maar waarvan ik ook vind dat het ons niet past om ze los te laten en ons niet past om er grote woorden over te spreken. En ons niet past om ze te veroordelen. Laat dat gezegd zijn. Wat mij betreft is het ook nodig in de vrijgemaakte kerken goed op te letten dat, als je zelf op een gegeven moment bepaalde dingen voor je gevoel wat scherper of wat beter, of wat eigentijdser of dieper weet te zien en te zeggen, dat je daarmee de broeders die verontrust zijn nooit kunt wegschrijven met 'die zijn maar ouderwets'. Of 'die hebben oogkleppen op'.

Prachtig, zou je zeggen. Wat een begrip voor en invoelen van de verontrusten. Maar mijn vraag was (die dus niet gesteld kon worden): waaruit blijkt in Nederland deze verdedigende en liefdevolle houding van prof. Te Velde? Waar wordt er een openbare discussie aangegaan met verontrusten? En wat denkt u daaraan in Nederland te gaan doen?

Zeker, er zijn de afgelopen jaren voorlichtingsavonden georganiseerd maar deze stonden allemaal in het kader van promotie en verdediging van 'de nieuwe progressieve lijn', zie bijvoorbeeld de bijeenkomsten in Ten Boer[1] in het verleden. Zo schreef prof. Te Velde als oud-redacteur bij het opgaan van het blad De Reformatie[2] in OnderWeg:

'Mijn behoefte was zeker niet om traditielijnen voort te zetten. Wat ik wel belangrijk vond: de boel bij elkaar houden. Inhoudelijke discussies bevorderen, waarbij de pluraliteit toch niet zou leiden tot ver­wijdering en scheuring.'

Inderdaad geen 'traditielijnen' voortzetten, dat hebben we wel gemerkt! Maar van het tweede hebben we maar heel weinig vernomen. Daarom deden we, als dat toch wel Te Veldes bedoeling was, hem een paar maanden geleden het verzoek om zo'n inhoudelijke discussie met ons aan te gaan, click hier. Concrete stelden we voor over de ontwikkelingen in de kerken zo mogelijk wekelijks van gedachten te wisselen, op elkaars moeiten in te gaan en argumenten vanuit de Schrift aan te dragen.

Helaas ziet prof. Te Velde er geen kans toe. Hij heeft aangegeven er te druk voor te zijn en bovendien niet zo te voelen voor een publieke schriftelijke gedachtewisseling. Misschien dat hij medio dit jaar nog wel eens ad hoc aan een eenmalige gespreksavond mee zou willen werken.

We vinden dit teleurstellend. Zo komen we niet echt verder met elkaar. Een gespreksavond is mooi maar leidt immers vaak niet tot een diepgaander uitspitten van onderwerpen. Dat bleek al in Hamilton en kun je ook ervaren bijvoorbeeld als deelnemer aan de actuele Vitaal-gereformeerd-avonden waar je voortdurend het gevoel hebt verder te willen (laten) doorvragen. Publieke correspondentie biedt de gelegenheid rustig na te kunnen denken en antwoorden zodat voor ieder duidelijk kan worden waar schoenen wringen. En met de huidige digitale middelen kan het heel gemakkelijk worden gepresenteerd immers.

Jammer, ons inzien een gemiste kans om elkaar nog te bereiken. Soms denk ik dat de haast Freudiaanse verspreking aan het begin van Te Veldes voorlichtingsavond in Hamilton typerend is voor houding t.a.v. de verontruste broeders en zusters in de vrijgemaakte kerken[3].