Artikel printen

We willen de komende weken meer in detail aandacht geven aan het 'project' Feest van genade zoals dat in de GKv Drachten-Oost en Drachten-ZuidWest wordt uitgevoerd. Overigens niet alleen daar, het gebeurt op tal van plaatsen in en buiten de vrijgemaakte kerken, zo hebben vernomen. Er zijn zeer enthousiaste geluiden. B.v. van ds. G. Hutten van GKv Arnhem:

"Het project Feest van genade heeft een enorme impuls gegeven aan het kringenwerk. Genade is nog meer een kern geworden van de spiritualiteit van onze gemeente. Steeds meer willen we leren leven vanuit alles was God wil geven, in plaats van wat we wel of niet zouden moeten. Steeds beter merken we wat de onberekenbare rijkdom is van Gods genade."

Het projectboek zelf spreekt ook over spirituele hoogten die bereikbaar worden als de voorgestelde werkmethode nauwkeurig wordt gevolgd. Je gaat dan "op Jezus lijken". Zijn "kwaliteit" laat je zien in je leven. Er wordt "in jou iets zichtbaar van Gods koninkrijk" en door jou "zullen ook anderen Hem leren kennen als hun Heer en Redder".

De projectontwikkelaars, A. Kamsteeg en R. Westerbeek, willen ons meenemen op hun "ontdekkingsreis" van veertig dagen om dit allemaal te bereiken. En, beloven zij, we zullen er wezenlijk door worden veranderd!

In een aantal artikelen willen we aandacht geven aan het project en zijn onderdelen. Het geheel is namelijk opgedeeld in een zestal weken (in Drachten in zes blokken van twee weken) die ieder een eigen thema hebben:

In het werkboek wordt elk weekthema eerst kort samengevat en daarna gevolgd door een dagelijkse inleiding op een aspect van het thema, vergezeld van een bijbelstudieadvies, verwerking en bijpassend gebed. Regelmatig wordt ook geadviseerd het materiaal op de website[1] erbij te betrekken.

Zo wordt op een zeer systematische en methodische manier de ontdekkingsreizigers aan de hand genomen om het gewenste doel te bereiken.

Wij hebben ons mee laten nemen en willen het een en ander kwijt over onze 'ontdekkingen' tijdens deze reis. Aan het eind daarvan gekomen hopen we vervolgens het een en ander te evalueren en conclusies te trekken.

Getallen tussen ronde haakjes geven steeds het paginanummer van het projectboek[2] waar een citaat kan worden gevonden.

In het project ligt het accent op 'samen doen'. Samen groeien in Christus. Daarbij worden alle 'geledingen' van de gemeente betrokken: de predikant met preken op basis van de geboden thema samenvattingen, de Bijbelstudiegroepen, de mannen- en vrouwenverenigingen, de jeugd- en jongerengroepen en de catechisaties. Zelfs de kinderen in de kerkdiensten krijgen aparte aandacht. Als ze al niet in kindernevendiensten worden beziggehouden wordt het nu toch tijd om die in te stellen, op z'n minst gedurende deze projectperiode (114). Laat even alles vallen waar je mee bezig bent, is het dringende advies, en concentreer je uitsluitend op de projectactiviteiten.

Zo gaat de gemeente als Israël met Mozes en Aäron aan kop, vertrekken uit Egypte bij wijze van spreken. Uit het diensthuis van regeltjes, verstarring en vastgeroeste gewoonten. Door de woestijn van kille kerken en lauw geestelijk leven naar het enthousiaste feest van genade in het beloofde land van vrede en liefde, van groei in geloof en groei van buiten.

De ontwikkelaars willen dit hoogverheven doel bereiken met hun uitgebreide werkboek. Zij zeggen daarover (10):

Dit boek is niet geschreven om geïnteresseerd doorgelezen te worden. Het is zelfs niet geschreven om je kennis over God te vergroten. Het is geschreven om je dichter bij God te brengen.

Het blijft moeilijk deze zinnen positief te interpreteren. Ook na intensieve discussies op onze vereniging lukte dat niet. Want in de eerste plaats, het werkboek bevat vele aanbevelingen voor studie van Bijbelgedeelten. En niet alleen dat, er wordt heel wat in geleerd en getheologiseerd over God en zijn wil. Dat is toch om Hem beter te leren kennen, en dus de kennis van Hem te vergroten?
Maar misschien nog belangrijker, er is toch geen tegenstelling tussen vergroten van Godskennis en "dichter bij God" komen? Hoe meer je Hem kent in zijn wezen en werken hoe meer de liefde tot Hem groeit door de altijd werkzame Heilige Geest!? Daarvan geeft het werkboek juist zelf getuigenis bij verschillende thema's en wil dat ook bewerken.

Maar misschien speelt er hier iets anders een grote en diepe rol. Zo'n geestelijk opleven, zo'n opwekking (28), want daar gaat het de auteurs om, kan niet anders in je persoonlijk plaatsvinden als je niet zelf bewust toelaat dat God in je hart werkt en je leven vernieuwt en de Geest 'vrij spel' geeft (10). Als jij dat niet wilt, kan de Geest ook niets.

O.i. zit hier een kernprobleem in het project. De mens wordt hier als koetsier op het voertuig van de Geest gezet. Hij beslist of de Heilige Geest zijn werk gaat doen, of niet. De werking van de Geest is afhankelijk gemaakt van de autonome vrije wil van de mens.
Dat moet zijn gevolgen hebben voor de inhoud op gevolgde methodiek. En dat is ook zo. Want dit uitgangspunt wordt uitgewerkt op verschillende plaatsen in de projecttekst. We zullen dat nog tegenkomen in volgende besprekingen en er dan meer inhoudelijk op ingaan.

Als je het projectboek leest krijg je heel vaak een 'dubbel gevoel': ja, dit hoort gereformeerd, maar dat klopt toch weer niet, zo belijden we het toch niet?

De sleutel lijkt de liggen in de naam die opduikt op pagina 47 van het boek: Watchman Nee[3]. Deze Chinese theoloog en martelaar wordt daar in één adem genoemd met Luther en Wesley als het gaat om hun ontdekking dat zij in Christus een nieuwe mens waren geworden.

Een aantal jaren geleden heeft er een intensieve discussie gewoed in de vrijgemaakte kerken over de opvattingen van Watchman Nee. Een aantal mensen[4] was gegrepen door zijn theologie en maakte daar voor propaganda voor in boek, blad en lezingen. Een aantal gereformeerde theologen[5] bood uitgebreid weerwoord. De predikanten E. Brink en J. Wesseling schreven een brochure[6] waarin ze verschillende dwalingen van Nee en zijn aanhangers weerlegden.

Toen we deze brochure nog eens doorlazen, werd het helder waarom dat 'onrustige onderbuikgevoel' steeds weer terugkwam. Want ook al kun je niet zeggen dat het project gehéél gestoeld is op de opvattingen van Nee, ze vormen er wel degelijk mee de achtergrond van. Het is alsof Watchman Nee theologie overschilderd werd met gereformeerde begrippen en noties. Maar helaas zat er te weinig verf aan de kwast. Het 'dekt' niet in alle opzichten. Dat maakt het vaak lastig om te ontdekken waar precies schoenen wringen.

In het kader van deze artikelen is het niet de gelegenheid uitgebreid Watchman Nee's theologie te bespreken[8]. Maar het is wel zinvol de kern ervan weer te geven. Daartoe wordt gebruikt gemaakt van zijn boek Het normale christelijke leven[9] en de eerder genoemde brochure van de predikanten Brink en Wesseling. Om er dieper dan hier nu kan, in te duiken, wordt dringend aanbevolen deze boeken zelf te lezen.

Watchman Nee (oorspronkelijke naam Henry Nga) groeit op in een gezin waarin het geestelijke leven verkommert. Nadat Henry met zijn moeder tot bekering is gekomen, wordt hij evangelist. Hij wint velen voor God.

In 1926 wordt hij ernstig ziek maar herstelt. Als hij Romeinen 6 leest, vindt er een 'bekeringsmoment' plaats. Hij beseft plotseling dat als Christus is gestorven, en hij in Christus was, hij dus ook met Hem gestorven is. Dood-zijn voor de zonden is een zaak van het verleden en niet van de toekomst! Als ik dus leef dan is het niet meer mijn ik, maar Christus die in mij leeft. Dit inzicht heeft hem zijn hele leven beheerst.

En als hij later opnieuw 1Kor. 1:30 leest - Maar uit Hem is het, dat gij in Christus Jezus zijt, die ons van God is geworden: wijsheid, rechtvaardigheid, heiliging en verlossing - dan dringt het tot hem door dat Christus alles is. Niet meer onze werken ziet God, maar wat Christus-in-ons doet! Dat moet als vaststaand feit alleen maar door mij worden aanvaard.

En Hij, de God des vredes, heilige u geheel en al, en geheel uw geest, ziel en lichaam moge bij de komst van onze Here Jezus Christus blijken in allen dele onberispelijk bewaard te blijven.

Zo werd Adam ook geschapen. Maar hij was nog niet af. Om het doel te bereiken als God te worden, moest hij nog wel de juiste keuze maken: koos hij eenwording met God via zijn geest óf zijn ziel?

Helaas hij kiest zijn ziel, dus de weg van zijn verstand, wil en gevoel. Die ziel wordt nu de baas in zijn leven. Zijn geest raakt in coma en wacht op de wedergeboorte.

Overigens, ook als Adam goed had gekozen was zo'n geboorte nodig geweest want Gods oorspronkelijke doel was de wording van een geestelijke mens. Zodat niet een menselijk geslacht zou worden gevormd uit menselijk bloed maar een geslacht bestaande uit mensen met Gods leven in zich. Daarvoor moest Adam zich dus eerst geestelijk verenigen met God. De mens was dus nodig om Gods rechten op de gehele schepping te verwezenlijken.

In de eerste plaats dat het fundamentele verschil tussen God en schepsel vervaagt. De mens zou een goddelijk element, zijn geest, in zich hebben en via hem een worden met God.

Bovendien leert de Schrift duidelijk dat Adam in alle opzichten goed is geschapen. Er is geen sprake van dat hij een neutraal 'onaf' wezen was[10]. Ook weten we uit onze belijdenis dat God via verstand, wil en gevoel contact met hem wil.

In 1Thes. 5:13 wordt juist de nadruk op de eenheid van de mens gelegd. De termen ziel en geest gebruikt de Schrift op twee manieren: 'ziel' als kenmerkend voor een individu en 'de geest' als datzelfde individu maar dan gezien vanuit zijn relatie tot God.

Het gevolg is ook dat Watchman Nee nogal afstand doet van Gods schepping. God zou zich min of meer uit de wereld hebben teruggetrokken. Heel de cultuur is onderworpen aan de zonde en zal in het rijk van de antichrist zijn hoogtepunt bereiken. God bouwt zich een ánder rijk op via de menselijke geest. Het contact met God in dat rijk gaat via het gebed van mensen met een vrije wil.

Alles wat God geschapen heeft, is goed en niets daarvan is verwerpelijk, als het met dankzegging aanvaard wordt: want het wordt geheiligd door het woord Gods en door gebed. 1Tim.4:4,5.

Als er een ding is waarvan Watchman Nee wars is, dan is het van werkheiligheid: het heil verdienen door eigen prestaties. En daar is hij alleen maar in te volgen.

Watchman Nee legt er een grote nadruk op dat onze zonden 2000 jaar geleden zijn verzoend door het Bloed van Christus. Onze schuld is betaald. Toen. Het is niet nodig om te vragen om de verlossing van onze zonden, de verlossing is een feit. We moeten alleen maar geloven en er in rusten.

Dat betekent niet dat we geen zonden meer zouden doen. Maar je bent toen gerechtvaardigd, je leven in Christus is een feit. Voltooid verleden.

Er is bij Watchman Nee nauwelijks ruimte om gerechtvaardigd te worden. Vergeving als dagelijkse activiteit mist. Het proces van berouw, schuld belijden en vergeving vragen, ontbreekt.

De Schrift geeft de belofte dat Christus onze zonden afwassen wil. De Vader vergeeft om Christus' wil. We zijn naar recht ('rechtens'[11]) vrij van de zonde. Zo zijn we in Christus. Christus' offer was eenmalig, voldoende voor de zonden van de hele wereld. Hij deelt zijn verzoening uit zovaak wij Hem daarom in de weg van berouw en bekering vragen[12]. De Heilige Geest wast ons dagelijks in Christus' bloed.

Watchman Nee maakt strikt onderscheidt tussen Kruis en Bloed. Met de vergeving van zonden is slechts een half heil bereikt. Christus heeft meer gedaan: ook het nieuwe leven verdiend. Het Bloed bevrijdt je van de zonde, het Kruis van de macht van de zonde. Nog sterker: het bloed neemt de zonde weg, het Kruis de zondaar! Voor mijn oude mens is het Kruis nodig dus, zo word ik een nieuwe schepping. De Geest werkt dan ook alleen via het Kruis.

Zo ontstaan er volgens Watchman Nee ook verschillende soorten christenen. Want door Christus' bloed zijn we weer in dezelfde positie als Adam vóór de zondeval: we kunnen weer vrij kiezen! De rechtvaardige (door het Bloed) kan kiezen of hij met of zonder de vruchten van het Kruis wil leven. De eersten noemt Watchman Nee enkele mensen: zij zijn nog niet door de Geest getuchtigd en worden nog door hun ziel (wil, verstand en gevoel) geregeerd. Maar degenen die verder zijn, de dubbele mensen hebben dat wel. Deze via het Kruis wedergeborenen hebben via hun geest toegang tot God en genieten ononderbroken zijn tegenwoordigheid.

Maar is dit onderscheid houdbaar? Er is toch één zoenmiddel: Christus' bloed en kruis zijn één?[13] Aan het kruis vergoot hij zijn bloed. Het lijkt bij Watchman Nee alsof er fasen zijn: eerst vergeving en later nieuw leven en wandelen naar de Geest. Vrijspaak en heiliging los van elkaar dus. Maar in de levende band met de Heiland deel je in zijn schuldvergiffenis en word je ook geheiligd. Je kunt geen 'halve Christus' verkrijgen. Het is toch onmogelijk: wel vergeving (willen) krijgen maar niet willen weten van een nieuw leven[14]. Christus belooft dat in mijn leven uit te werken, dus 'procesmatig'. Zo hebben we alles in Christus!

Het Bloed neemt dus de zonde weg, het Kruis de zondaar, volgens Watchman Nee. Want ík leef niet meer, maar Christus leeft in mij[15]. Dan zul je nog eens wat zien! Je krijgt een nieuw identiteit. Er verrijst een nieuwe schepping, een tweede mens. Zo gold dat t.a.v. Christus, zo dus ook voor mij. Wat houdt dit volgens Watchman Nee in?

Watchman Nee wil niets weten van afsterving van de oude mens en opstaan van de nieuwe als een proces. De oude mens is aan het Kruis morsdood gegaan. Dat is een feit. Er is ook niet een nieuwe mens die met vallen en opstaan probeert heilig voor God te leven. Nee, Christus leeft als plaatsvervanger in christenen. Wat ik dan lijk te doen, doe ík niet maar Chrístus in mij.

Zo denkt Watchman Nee dan ook dat het de Satan er niet vooral om te doen is ons tot ernstige zonden te verleiden maar om ons te brengen iets in eigen kracht, dus naar het vlees te doen. Daarom moeten we ons niet inspannen voor goede werken maar 'gewoon' de Heilige Geest de leiding laten nemen. Van onze kant is alléén het geloof in goede werken nodig.

De wet heeft afgedaan. Normen van goed en kwaad moeten niet onze maatstaf zijn maar het principe van het Kruis is dat. Als Paulus in Rom.7 uitroept: Ik ellendig mens, dan hoort die ellende níet tot het normale christelijke leven.

Daarom: zo snel mogelijk ophouden met al onze goedbedoelde pogingen, anders krijgt de Heilige Geest geen kans om met mij aan de slag te gaan. Mijn ziel en de Geest staan als het ware te dringen bij de poort tot goede werken, maar er kan maar één door.

Als christenen weinig uitstralen, komt dat volgens Watchman Nee omdat zij zich nog steeds zich laten leiden door hun ziel, dus hun verstand, wil en gevoel. Pas als via het Kruis die ziel volledig is gebroken, komt de geest in de mens vrij, en geeft God ons een verstand, wil en gevoel die wél bruikbaar zijn. Als je dit echt geloofd komt er een werkelijk geestelijke verbinding tot stand met God. Pas dan kan Hij in ons gaan werken. Omgekeerd ook: als de mens iets voor onmogelijk acht, is God ook niet bij machte het te volbrengen. Eerst moet er een verlangen, een honger ontstaan, pas dan kan de Heilige Geest in een leven werken.

Kunnen mensen hier en nu dan al volmaakt worden? Ja, dat zou kunnen als ze maar voldoende geloof hadden! We zondigen veelal nog wel, maar het zou niet hoeven. Het nieuwe leven is nú al haalbaar voor wie werkelijke gelooft.

Hoe hier over te denken? Heeft Christus dan ook niet onze heiliging verdiend? Ja, dat is zeker zo, zie maar HC v/a 86:

Nu wij uit onze ellende, zonder enige verdienste van onze kant, alleen uit genade door Christus verlost zijn, waarom moeten wij dan nog goede werken doen?

Omdat Christus ons niet alleen met zijn bloed gekocht en vrijgemaakt heeft, maar ons ook door zijn Heilige Geest vernieuwt tot zijn beeld, opdat wij met ons hele leven tonen, dat wij God dankbaar zijn voor zijn weldaden en opdat Hij door ons geprezen wordt.()

Want door genade zijt gij behouden, door het geloof, en dat niet uit uzelf: het is een gave van God; niet uit werken, opdat niemand roeme. Want zijn maaksel zijn wij, in Christus Jezus geschapen om goede werken te doen, die God tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.

Terecht zegt Watchman Nee dat we ook voor onze heiliging op Jezus Christus zijn aangewezen. Maar er zijn wel fundamentele verschillen.
In de eerste plaats wat betreft de toepassing van het heil. Volgens Watchman Nee kunnen wij vrij worden van zonde, als we Christus met zijn Geest maar voldoende ruimte geven. Gereformeerden belijden evenwel dat we wel volgens recht vrij van zonde zijn (die kan dus geen aanspraak meer op ons maken) maar dat we op aarde nooit zonder zonde zullen zijn. Gelukkig belooft Christus dat Hij ons leven wil vernieuwen. Wat bij Christus gebeurde als een feit,toen, is bij ons een proces gedurende ons hele leven[16].

In ons Avondmaalsformulier belijden wij naar Gal.2:20: "zodat wij niet meer in onze zonde leven, maar Hij in ons en wij in Hem". Zijn we het hier niet volkomen eens met Watchman Nee?

Gereformeerden spreken van 'met Christus verbonden' te zijn. Met Hem in een levende relatie verkeren, bij wijze van spreken van hart tot hart met elkaar. Maar bij Watchman Nee zijn wij met Christus vereenzelvigd. Wíj spreken van veranderde mensen, terwijl bij Watchman Nee wij zijn verwisseld met een Ander. We vormen a.h.w. alleen nog een omhulsel voor Hem. De Ander is verantwoordelijk.

Dat betekent ook een totaal verliezen van je eigen identiteit in Watchman Nee's visie. Jouw verantwoordelijkheid wordt geheel overgenomen.

Maar het is pertinent onjuist dat Christus onze verantwoordelijkheid geheel zou overnemen. Hij schakelt ons in met onze verantwoordelijkheid tegenover Hem en zijn werk. Zodat we steeds meer zijn beeld gaan vertonen. Vergelijk Rom.12:1,2: Wordt hervormd' en Ef.4:22-24 'wordt vernieuwd'. In het proces van oude naar nieuwe mens sterft echt zonde af en ontstaat ook echt nieuw leven. Vergelijk HC v/a 115

Waarom laat God ons de tien geboden dan zo scherp prediken, als toch niemand ze in dit leven volbrengen kan?

Ten eerste wil God, dat wij ons leven lang onze zondige aard steeds meer leren kennen en daardoor nog meer begeren de vergeving van de zonden en de gerechtigheid in Christus te zoeken.

Ten tweede dat wij zonder ophouden ons inspannen en God bidden om de genade van de Heilige Geest, om steeds meer naar het beeld van God vernieuwd te worden, totdat wij na dit leven het doel, namelijk de volmaaktheid, bereiken.

De strijd tegen een wettisch leven is terecht. Want dat leven schept er een liefdeloos behagen in te voldoen aan wetten en geboden an sich. Daar mist

hartelijke vreugde in God door Christus en lust en liefde om naar de wil van God in alle goede werken te leven, HC v/a 90.

De tegenstelling die Watchman Nee creëert is niet terecht: óf je laat God in je werken óf je doet zelf je best. Door de Geest geleid worden betekent geen passiviteit[17]. Er is geen tegenstelling tussen wet en genade. De Heilige Geest legt immers Gods wet in de harten?[18]

Tenslotte, hoe kan het dat Watchman Nee enerzijds zo sterk de nadruk op passiviteit legt en anderzijds zeer grote activiteit ontwikkelde? En hoe kan het dat mensen zich uiteindelijk op zichzelf teruggeworden voelen terwijl toch alles in Christus als het parool wordt gevoerd?

De strijd tegen het 'wettisch moeten' is vervangen door een 'geloofsmoeten', om zo te zeggen. Wij móeten honger en dorst hebben, anders kan de Christus niets uitwerken. Jij móet geloven dat je oude mens is gekruisigd, dood is, pas dan kan de Geest beginnen.

Je krijgt alles van Christus als je door jouw voldoende geloven op Hem bent aangesloten.

Waar is hier het evangelie van de vrije genade gebleven dat belijdt dat God het willen en het werken in ons werkt[19]? Wordt zo niet opnieuw de mens op zichzelf teruggeworpen? En probeert hij verkrampt extatisch zijn geloof als wisselgeld voor de genade van een nieuw leven aan te bieden?

Het lijkt er sterk op dat in Watchman Nee's opvattingen de mens de Heilige Geest stuurt, in plaats van dat Hij de mens leidt. Maar dat is in het geheel niet volgens onze belijdenis[20]. De Geest werkt ook mijn geloof, maakt mij gehoorzaam en schakelt me in. Hij eigent mij toe wat ik in Christus heb! Hij belooft mijn leven te vernieuwen. Zó mag ik worden die ik ben.

In elk geval de volgende fundamentele verschillen met de gereformeerde leer zijn aan te wijzen:

De promotie van deze leer door Kamsteeg c.s. gaf aanleiding tot heftige discussies in de vrijgemaakte kerken. Want het ging niet alleen maar om gedachtespinsels van een al gestorven theoloog uit het verre China. Omarmen van zijn leer zou grote betekenis hebben voor het leven en de leer van de gereformeerde kerken. Ds. Wesseling schrijft in de W & W brochure:

De leer heeft altijd consequenties voor het leven. Deze leer, die een overgeestelijk stempel draagt, berooft dure en kwetsbare kinderen van God van hun rust in Christus. Ten diepste ligt hier mijn motivatie om tegen zulke opvattingen in 't geweer te komen. Wie het stappenplan[21] niet kan bijbenen, krijgt het verwijt van 'gebrek aan geloof'. Het met berouw (jazeker!) over je aangeboren zondige aard en je daadwerkelijke zonden en gebreken rust mogen vinden bij je trouwe Heiland Jezus Christus - in het besef dat het Gòds aanpak is, wanneer Rom. 7 in ons leven 'normaal' blijft - heeft plaatsgemaakt voor: 'gebrek aan heiliging is eigen schuld'. En zo word je ten diepste terugverwezen naar jezelf. Dat lijkt eervol. Ik vermoed dat daar voor een deel de aantrekkingskracht van zo'n dwaling zit. Maar teruggeworpen worden op jezelf is voor een mens uiteindelijk altijd troosteloos. De 'keep smiling' houding in christelijk vorm is ten diepste hard voor wie het niet kan meemaken.[22]

Het is ons niet bekend in welke mate Kampsteeg nog steeds een aanhanger van de denkbeelden van Watchman Nee is. Naar ons weten heeft hij er nooit publiek afstand van gedaan. Wel heeft een van zijn medestanders ds. A. de Ruiter de christelijk gereformeerde/vrijgemaakte kerk van Enkhuizen verlaten omdat hij zich niet meer kon vinden in de gereformeerde leer. Misschien is het goed een en ander weer te geven uit een artikel dat hij in het ND plaatste en waarin hij motieven gaf[23].

De bleekheid van de Gereformeeerde Kerken (vrijgemaakt) dwingt tot nadenken over de leer die zij brengen. Vurige, radicale bezieling mist mijns inziens te veel. Terwijl dat in de Bijbel kenmerk van de kerk is. Als 'geestelijk leider' zoek je de belemmeringen (pratend, studerend). Ik onderzocht dus ook het voedsel van de kerk: de leer, de prediking.

Zijn "verschrikkelijke ontdekking" werd dat de leer van het plaatsvervangend lijden van Christus een grote dwaling in de kerk is. "Het werpt een lelijke smet op God". Volgens deze predikant vergeeft God zonder betaling voor schuld en zonde te eisen. Hij verwijst daarvoor o.a. naar Mat. 18:27. Betaling voor de schuld is "een heidens principe", naar zijn mening!

Wat is dan nog de betekenis van het kruis? De Ruiter schrijft:

Ja, ik kniel nog geregeld voor het kruis in aanbidding. Want deze geweldige Overwinnaar woont nu in mij en stelt zijn kracht beschikbaar. Door dit geloof ben ik één met Hem en sterker dan alle verleidingen (1 Korinte 10:13) en in alles 'meer dan overwinnaar' (Romeinen 8:37). Dit evangelie bevrijdt echt en bezielt, maar wordt mijns inziens afgebroken door de on-Bijbelse betalingsleer!

De Ruiter is op grond van Gods belofte zeker van vergeving. "Beslissend is of jij als wedergeborene voor God wilt leven (1 Johannes 3:9,10). De krachtbron voor levensheiliging is 'Christus in ons'. Zo kun je radicaal voor God leven"

Het valt niet moeilijk ondanks verschillen allerlei verbindingen met de leer van Watchman Nee te ontdekken. In elk geval illustreert de predikant waartoe deze leer kan leiden wanneer de gevaren ervan niet op tijd worden onderkend en bestreden.

De vraag die we de komende tijd willen proberen te antwoorden is daarom in welke mate opvattingen van Watchman Nee doorklinken in het project Feest van genade zoals dat door Kamsteeg en Westerbeek is ontwikkeld.

[1] cvkoers.nl

[2] 40 dagen: Feest van genade, negende druk.

[3] 04-10-1903 - 01-06-1972

[4] A. Kamsteeg, A. Don, ds. H.J.D. Smit, ds. A. de Ruiter

[5] O.a. dr. A.L.Th. de Bruijne, dr. H. Selderhuis, ds. H.J. Boiten,, J.I. Packer, ds. E. Brink, ds. J. Wesseling.

[6] Alles in Christus, Woord & Wereld 35. We maken dankbaar gebruik van de heldere samenvatting die ds. E. Brink in de deze brochure gaf. Uiteraard is de verwerking hier voor onze eigen verantwoordelijkheid.

[7] Zie voor een beknopte levensbeschrijving de brochure van Brink en Wesseling.

[8] Dat we hier in navolging van anderen kritisch schrijven over de leer van Watchman Nee neemt niet weg dat groot respect voor deze Chinese martelaar kan zijn. Meer dan 15 jaar zat hij om zijn geloof in een werkkamp. Toen hij eindelijk volledig uitgeput werd vrijgelaten stierf hij kort daarna. Groot respect dus voor deze man in zijn levensgang. Maar dat betekent niet dat zijn leer 'dus' maar niet aan de Schrift moet worden getoetst.

[9] Oorspronkelijke titel The normal christian life, Uitgave Gideon - Hoornaar - Holland, vertaling mej. A.B. Huiskamp. In deze samenvatting van de leer van Watchman Nee is, na eigen bestudering van Het normale christelijke leven, dankbaar gebruik gemaakt van Alles in Christus, als eerder genoemd.

[10] Genesis 1, NGB art. 14, DL hoofdstuk 3/4.

[11] Rom.6:7.

[12] Vergelijk Hebr. 4:16.

[13] Rom.3:25, Col.1:20,2:14 ev, Joh.6:54 ev. Vergelijk Heb.9:14, Openb.12:11.

[14] HC v/a 64 Vraag 64: Maar maakt deze leer de mensen niet zorgeloos en goddeloos?

Nee, want het kan niet anders, of ieder die door waar geloof in Christus ingeplant is, brengt vruchten van dankbaarheid voort.

[15] Gal.2:20.

[16] Vergelijk ook het klassieke gereformeerde doopsformulier: "Wanneer wij gedoopt worden in de naam van de Heilige Geest, verzekert de Heilige Geest ons door dit sacrament ervan, dat Hij in ons wonen wil en ons tot levende leden van Christus wil maken. Want Hij eigent ons toe wat wij in Christus hebben, namelijk de afwassing van onze zonden de dagelijkse vernieuwing van ons leven. Zo zullen we tenslotte volkomen rein in het eeuwige leven een plaats ontvangen te midden van de gemeente der uitverkorenen." Ef.4:17-32; Col.3:5-17. Vergelijk ook Rom.7 en 8; Rom.14:17; Filip.1:29,30; 1Tim.1:18; 1Titus 6:12.

[17] Vergelijk Cal.5:13-6:10 en Rom.8:5-13.

[18] Jer.31:31, Rom.8:4, Heb.10:16.

[19] Fil.2:13.

[20] DL hoofdstuk 3/4.

[21] Rom.6-8 zou een 'stappenplan' vormen: eerst rechtvaardiging, daarna heiliging, zoals destijd door ds. H.J.D. Smit krachtig werd betoogd. Maar deze hoofdstukken laten twee kanten van hetzelfde christenleven zien: een strijd van vallen en opstaan, van nederlaag en overwinning.

[22] Alles in Christus, Woord & Wereld 35, p95.

[23] ND, dossier Verschuivingen; geplaatst: 05-12-2008 - 9.30 laatst gewijzigd: 22-09-2011