Kiezen of verliezen 5
D.J. Bolt en T. Bolt-Slager
03-10-15
We hebben het besluit genomen de gereformeerde kerken vrijgemaakt te verlaten en ons aan te sluiten bij De Gereformeerde Kerk (hersteld) te Opeinde. In een brief aan alle leden van de vrijgemaakte gemeente van Drachten-ZuidWest deden we verantwoording van die in ons leven diepingrijpende stap. Het is misschien goed om deze brief te publiceren zodat wellicht ook andere (verontruste) kerkleden daar steun aan kunnen hebben en hun winst mee kunnen doen.
Op onze stap hebben we een aantal reacties ontvangen. Deze zijn nogal typisch voor het kerkelijk denken in de huidige GKv. Ook andere kerkleden die zich afscheidden hebben soortgelijke ervaringen. We willen daarover in een volgend slotartikel nog iets zeggen.
Maar nu eerst de verantwoording aan de broeders en zusters van onze vroegere gemeente.
Verantwoording
Aan de broeders en zusters van GKv Drachten-ZuidWest
Drachten, 14 juni 2015
Beste broeders en zusters,
Wij hebben afscheid moeten nemen van de gemeente van Drachten-ZuidWest, zoals u wellicht al hebt vernomen. Dat doet ons veel verdriet. Tien jaar geleden voegden wij ons bij de gemeente. We hebben er goede dingen meegemaakt. Toch hebben wij moeten besluiten na een jarenlange worsteling en strijd de gereformeerde kerken vrijgemaakt te verlaten. We willen dat graag kort verantwoorden omdat het afscheid ons pijn doet en dat we u niet of nauwelijks meer in kerkelijk opzicht zullen ontmoeten.
Waar gaat het om? Er is geen ruzie. Het is ook niet omdat we ons onvoldoende thuis zouden voelen in de gemeente. Het kernprobleem is dat naar onze overtuiging het gereformeerde karakter van de vrijgemaakte kerken in geding is. De ontwikkelingen er in maken dat we ons niet meer veilig weten wat geloof en belijden aangaat. De kerken varen een koers die hoe langer hoe meer afwijkt van de Bijbel en de gereformeerde belijdenis naar onze mening.
We hebben daar de afgelopen jaren veel aandacht aan gegeven. We hebben er over gepubliceerd, vele synodevergaderingen bijgewoond en overwogen, gesprekken gevoerd, conferenties bijgewoond, tot in het buitenland toe. We hebben jarenlang onze bezwaren op tal van zaken tegen de koers van de kerken kenbaar gemaakt bij de kerkenraad, en ook bij de synode toen dat nog kon. Al deze jaren is er nooit, zelfs niet aan een enkel punt van een bezwaar gehoor gegeven. Kennelijk leven we in verschillende werelden wat de omgang met de Bijbel en de concrete toepassing daarvan op het christelijke leven betreft.
Misschien is het goed om enkele zaken hier naar voren te halen om te laten zien waar onze moeiten zitten. We kunnen in dit schrijven dat slechts heel kort doen. Maar ieder die zich er wat meer in wil verdiepen verwijzen we naar onze bezwaarschriften aan de kerkenraad. Aan het eind van deze brief geven we aan waar u die kunt vinden, samen met ander materiaal dat kan helpen om 'te onderscheiden waarop het aankomt'.
Omgang met de Bijbel
We hebben groot bezwaar tegen de manier waarop in onze kerken met de Heilige Schrift wordt omgegaan, vooral door docenten aan de universiteit in Kampen. Wij kunnen en willen bijvoorbeeld niet begrijpen dat een van de professoren rustig kan stellen dat het volk Israël is voortgekomen uit een Kanaänitisch volk. De bijbelse verhalen zouden ideaaldenkbeelden zijn van latere profeten over hoe de geschiedenis van Israël had kunnen gebeuren. Het geloof in de schepping zou oorspronkelijk Kanaänitische wortels hebben en mogelijk beïnvloed zijn door Egyptische godsdienstige voorstellingen. De verhalen in Gen. 1-11 bevatten veel mythen. Het is geen geschiedenis zoals onze historie, maar zegt alleen iets over de zin en het fundament onder ons bestaan nu, wordt beweerd.
Een andere docent in Kampen erkent wel de historische betrouwbaarheid van de Bijbel maar onderscheidt tussen waarheidsclaim en waarheidswaarde. In eenvoudiger woorden: het gaat om het verschil tussen wat een bijbeltekst beweert en wat de werkelijke feiten zijn. De echte betekenis van een tekst moet worden vastgesteld door bijvoorbeeld opgravingen in het Midden-Oosten. We zouden veel meer moeten weten over oude vertelconventies, d.w.z. hoe er in oude tijden werd verteld.
Dat heeft grote consequenties voor het begrijpen van de Bijbel. Enkele voorbeelden die worden genoemd. Sinds onze jeugd weten we dat David Goliath versloeg. Maar het zou goed kunnen, is het idee, dat iemand anders dat heeft gedaan. Misschien werd het wel aan David toegeschreven om zijn naam groter te maken. Dat gebeurde wel meer in die wereld van toen, is het verhaal.
Een ander voorbeeld.
Jozua gebood de zon en de maan stil te staan, en die stonden stil een hele dag (Joz. 10). Maar daar is twijfel over gerezen. Want zou dit niet symbolisch moeten worden opgevat? Om bijvoorbeeld het wonder van Jozua's overwinning in één vertelling nog groter te maken door in het bijbelverhaal de meerdaagse veldtocht in één dag samen te ballen? Vooral buiten-bijbelse gegevens moeten hier uitsluitsel geven.
Een laatste voorbeeld.
Een professor in Kampen wil ruimte voor de opvatting dat Adam en Eva niet de eerste mensen op aarde zijn geweest maar dat ze hoofden waren van een clan van zo'n 5.000 á 10.000 mensen die een primitief moreel besef moeten hebben gehad. Daarbij zouden ze zich, hoe vaag ook, bewust zijn geweest van goed en kwaad in het licht van Gods gebod.
We vragen ons al jaren verbijsterd af hoe het christelijk geloof op deze wijze kan standhouden als het zo wordt ondergraven. Wat kunnen ouders aan hun kinderen, grootouders aan hun kleinkinderen nog met zekerheid vertellen? Waar is hier het vaste geloof in het onfeilbare en betrouwbare Woord van God dat ons is overgeleverd onder leiding van de Heilige Geest? Ook als het gaat om de geschiedenis in het Oude Testament?
Tegen al deze opvattingen zijn uitgebreide bezwaren ingebracht. In Nederland maar ook door veel buitenlandse zusterkerken. Maar de synoden hebben geen gehoor gegeven, hebben de bezwaren zelfs niet zelf inhoudelijk getoetst. Men vindt dat er op de universiteit ruimte moet zijn om zulke ideeën te ontwikkelen en te koesteren.
En tot ons grote verdriet gaat ook de kerkenraad van Drachten-ZuidWest hierin geheel mee.
Vrouwen op de kansel
'Vrouwelijke ambtsdragers' is een hot item in de kerken. Zij mogen officieel dan nog wel geen ambtsdrager zijn maar er wordt hard op gestudeerd of het toch niet zou kunnen. Tegelijk heeft de synode van Ede (2014/15) het besluit genomen om één te gaan worden met de Nederlands gereformeerde kerken. Maar deze kerken hebben al sinds 2005 vrouwelijke dominees, ouderlingen en diakenen! Hoe kan dit toch?
De synode sprak uit dat we de broeders en zusters van de NGK echt wel kunnen vertrouwen in hun omgang met de Bijbel. En dat de zaak van 'de vrouw in het ambt' dus een praktische kwestie is. De een denkt er zus over, de ander zo. We moeten elkaar daarin maar vrijlaten, is het parool.
De gevolgen zijn onmiskenbaar. Met een beroep op dit synodebesluit komt het in diverse plaatsen tot een vereniging tussen GKv- en NGK-gemeenten met vrouwelijke ambtsdragers. Men houdt gezamenlijke kerkdiensten, viert samen het Avondmaal en aanvaardt elkaars leden. In verschillende vrijgemaakte gemeenten zijn vrouwelijke 'bestuursleden' aangesteld, o.a. Amsterdam, Assen-Kloosterveen, Maastricht. Inmiddels heeft de eerste vrouw een preek gehouden op een vrijgemaakte kansel (Haulerwijk, 31 mei j.l.). In GKv Utrecht-NW besloot men zelfs officieel alle ambten open te stellen voor vrouwen.
Wij kunnen dit niet meer volgen. Gods Woord is naar onze overtuiging duidelijk op dit punt, zie o.a. 1Tim. 2. Al duizenden jaren heeft de kerk het ambt voorbehouden aan mannen. Maar terwijl er in de GKv officieel nog wordt gestudeerd op deze zaak loopt de praktijk al mijlenver vooruit. Overigens, ook de meerderheid van de docenten in Kampen is vóór.
Ook hier is het weer de fundamentele vraag hoe we met de Bijbel omgaan. Is dat nog het gezaghebbende Woord van God of zien we het als een oud boek met voorschriften en geboden uit een oude cultuur die de onze niet meer kan zijn? Die geest waart hoe langer hoe meer rond in de vrijgemaakte kerken. Maar als zó met de Bijbel wordt omgegaan heeft dat grote gevolgen, ook in tal van andere zaken van ons leven met de Here.
Dan is het geen wonder dat de tweede eredienst massaal wordt verzuimd, ook in Drachten-ZuidWest. Dan is het niet vreemd dat echtscheiding om allerlei redenen bijna net zo vaak in de kerken voorkomt als daarbuiten, en kerkenraden zelfs verplicht werden volgende huwelijken na echtscheiding kerkelijk te laten bevestigen (vgl. 1Kor. 7); dat in een groeiend aantal vrijgemaakte kerken ongehuwd samenleven en homo's en lesbiennes, al of niet met een 'huwelijks'relatie, rustig aan het Avondmaal worden toegelaten.
Kerkorde
Vroeger heetten wij gereformeerde kerken ouderhoudende artikel 31 DKO. Dat had te maken met de grote betekenis van art. 31 in het kerkelijk leven. Een gereformeerd kerkverband wordt principieel gevormd door zelfstandige kerken die vrijwillig met elkaar gemeenschap oefenen. Volgens art. 31 kan een kerkenraad nooit verplicht worden (synode)besluiten uit te voeren als de raad van overtuiging is dat deze niet kloppen met de Bijbel.
Maar nu is er per 1 juli a.s. een nieuwe kerkorde ingevoerd, de Herziene Kerkorde (HKO). In deze kerkorde ontbreekt zo'n art. 31 voor kerkenraden. Zij kunnen nu dus wel formeel worden gedwongen onverwijld en onvoorwaardelijk besluiten uit te voeren ook al gaan ze tegen de Schrift in. Bijvoorbeeld, als een toekomstige synode zou besluiten dat plaatselijke kerkenraden homo'huwelijken' kerkelijk moeten (laten) bevestigen. Dan helpt er geen lieve moederen meer aan: als de synode zo iets besluit moet het zo gebeuren. Het is maar één denkbaar voorbeeld maar het is met talloze te vermenigvuldigen.
Hoe kan het toch dat uitgerekend onze kerken met hun vrijgemaakte verleden dit hebben laten passeren? En ook de kerkenraad van Drachten-ZuidWest hiermee instemde?!
Verzoening door voldoening
De kern van het evangelie kan kort samengevat worden als: Jezus Christus heeft de toorn van God tegen onze zonden gedragen, en zo door het offer van zijn lichaam aan het kruis waaraan Hij zijn bloed heeft vergoten, in onze plaats al onze zonden volkomen verzoend. Nog korter: verzoening door voldoening.
Maar de nieuwe docent in Kampen die de leer van de kerk moet onderwijzen aan aankomende predikanten heeft daar andere ideeën over. Hij constateert dat een bloedig offer weerzin opwekt in onze tijd. Een weerzin trouwens die volgens hem al in het Oude Testament te merken zou zijn, Ps. 40. In het boek Cruciaal dat kort geleden verscheen, schrijft hij letterlijk:
'de gedachtegang dat Jezus een offer brengt door plaatsvervangend onze straf te dragen als betaling van onze schuld en dat hij zo de geëiste genoegdoening aan God geeft en hij ons heil verwerft', die gedachtegang vind je in het Nieuwe Testament zo niet terug'.
En, Jezus' kruisdood is 'in strikte zin' geen offer maar Jezus' levenslange toewijding tot God, dát is zijn offer.
Naar onze overtuiging wordt hier het hart van evangelie aangetast zoals bijvoorbeeld in onze belijdenis NGB art. 21 is verwoord. We hebben de docent persoonlijk gevraagd afstand te nemen van deze passage maar hij blijft bij zijn overtuiging.
Ook deze zaak hebben we de kerkenraad voorgelegd maar die ziet hier geen probleem en zal er ook niet tegen protesteren.
Hoe verder?
Wij kunnen zó niet verder, broeders en zusters. Wij willen niets anders dan leden zijn van een kerk waarin het Woord van God absoluut gezag heeft, waar het evangelie van zonde en genade ongeschonden wordt bewaard en verkondigd, waar geen 'open' Avondmaal is zodat we het weer mee kunnen vieren. En waar de regering van de kerk in overstemming is met bijbelse principes. Waar je je veilig mag weten omdat betrouwbare mannen waken over de zielen van Gods kinderen.
Hoe graag we het ook zouden willen, we kunnen dat niet meer volmondig erkennen van de kerken waarin we geboren en getogen zijn. Er waait een geest die naar onze overtuiging leidt tot verdere afbraak van het gereformeerde, het christelijke karakter van de kerken. Ja, die ons geloof in Christus en zijn Woord bedreigt en aantast.
Een inhoudelijk gesprek over deze dingen willen onze ambtsdragers niet met ons. De kerkelijke weg is voor bezwaarde kerkleden als wij, formeel afgesloten.
Wij zijn ten einde raad.
Het doet ons diep verdriet afscheid te moeten nemen van kerken waar we levenslang lid van zijn geweest. En waar we ons ook altijd met hart en ziel aan gegeven hebben. Maar het kan en mag niet meer zó. Deze kerken zijn andere kerken geworden. Wij verlaten deze kerken om bij Christus' kerk te blijven. We willen de stem van de goede Herder blijven volgen. Daarom roepen we ieder ook vrijmoedig op dit intensief te overwegen. En om na te gaan of het verantwoord is voor hem- of haarzelf, voor de (klein)kinderen te blijven in deze GKv.
Wij hebben ons voorgenomen aan te sluiten bij De Gereformeerde Kerken (hersteld) te Opeinde e.o.
Tenslotte, we kunnen ons voorstellen dat een en ander nogal schokkend overkomt. En verwarrend is. Als u er met ons over wilt praten bent u welkom. U mag ons ook e-mailen als u dat liever doet.
Met hartelijke broeder- en zustergroet,
Durk Jan Bolt
Tetsy Bolt-Slager
Nadere informatie
Uitgebreide informatie over de aangesneden zaken kunt u vinden op de websites www.eeninwaarheid.nl en www.eeninwaarheid.info. De laatste bevat recentere artikelen.
Een kleine selectie, control-click op de link.
Onze bezwaren aan de kerkenraad
Bezwaren deel 1.2 - Bezwaarschrift
Bezwaren deel 2.1 - Buitenlandse vermaningen
Bezwaren deel 2.2 - Bespreking vermaningen
Bezwaren deel 2.3 - Details en discussies
Over onze kerkkeuze
Over 'verzoening door voldoening'
Cruciale kritiek 1
Cruciale kritiek 2
Cruciale kritiek 3
Cruciale kritiek 4