Signalen 49

R. Sollie-Sleijster

13-05-2017

'Besloten' synode bruuskeert kerklid

ND 08/04/17

Gerard ter Horst, ND-journalist, geeft in een nieuwsanalyse aan dat de vrijgemaakt-gereformeerde synode Meppel een dubieuze trendbreuk in gang heeft gezet. Vier 'moeilijke onderwerpen' werden dit jaar achter gesloten deuren 'voorbesproken'; volgens de synodewebsite 'een prachtige traditie'. Maar 'prachtig' hoezo?, zo vraagt Ter Horst zich af. Al jaren staat de relatie met de zusterkerken in Australië, Zuid-Afrika en Canada onder druk. Deze kerken hebben grote zorgen over de koers van de GKv, met name over de andere, ruimere omgang met het gezag van de bijbel en de bezinning op vrouwelijke ambtsdragers. Als 'bekering' uitblijft, zullen Australië en Canada die relatie zelfs beëindigen. Mogelijk waren deze afgevaardigden voor de laatste keer aanwezig. Over de besloten zitting en de bespreking van de zorgen over 'vrouw in ambt' geeft de website vrijwel geen inlichtingen. De kerkleden mogen er naar raden.

De andere besloten 'bezinningsdagen' gingen over de Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU), kerkelijke eenheid en vrouwelijke ambtsdragers. Was hier werkelijk sprake van bezinning of kwam het meer neer op propaganda? Ter Horst verwijst hier naar het officiële twitteraccount en de website van de synode.

[Zie ook de presentaties ter synode van deputaten M/V en ambt op de bezinningsdag over M/V en ambt – RSS]

Over de GTU meldde de synodesite dat de synode toezeggingen heeft gedaan. Maar welke toezeggingen dat waren? Niemand die het weet, zo constateert Ter Horst. Hij vervolgt:

'Dit riekt meer naar het voorkoken van besluitvorming in achterkamertjes dan naar bezinning.'

Rector Roel Kuiper was 'zeer te spreken over de wijze van discussiëren. “Ik ben al zeer dankbaar voor de constructieve wijze waarop u de plannen hebt besproken”, aldus het verslag. 'Het laat zich raden dat besluitvorming later deze maand weinig voeten meer in de aarde heeft', vermoedt Ter Horst [Zijn aanname bleek juist: het definitieve GTU-voorstel is inmiddels zonder veel verdere bespreking aangenomen. Zie elders op deze site. RSS]. Hij vervolgt

'Een dergelijke beslotenheid betekent een trendbreuk. Kerkelijke vergaderingen zijn openbaar, tenzij personen in het geding zijn. (-) De verliezers zijn betrokken kerkleden. Zij willen weten tegen welke prijs de GTU er komt en of de Australiërs en Canadezen hun vertrek al hebben aangekondigd. Niet bij monde van de voorzitter of een door het synodebestuur goedgekeurd verslag, maar uit eerste hand. Een 'volwassen kerkverband' begrijpt dat. En durft dat aan.'

Mijn kerk

ND 22/04/17

In een ingezonden reageert ds. Kees van Dijk, GKv-predikant Ommen, op hoe professor Kees de Ruijter mensen gerust stelt die aangeven dat ze 'hun' kerk niet meer herkennen in de kerk van vandaag. De Ruijter wijst erop dat de kerk van Christus is. Dat beaamt ds. Van Dijk. Maar dan wel in gehoorzaamheid onderworpen aan Christus en jezelf wegcijferen. Dat waren de gebruikte termen. Maar vandaag is de kerk de plek geworden waar de onzekere mens bevestiging krijgt, de gewonde mens steun, etc., een soort wellnesspakket, een therapeutische kerk die de mens veel centraler is gaan stellen. Dat gaat vroeg of laat ten koste van de aandacht voor de Hoofdbewoner van het huis.

De prangende vraag moet zijn óf het Zijn kerk nog wel is? Ds. Van Dijk heeft het evangelie lief en wil zijn vreugde daarin behouden. Maar dat kost hem toenemend moeite, lijdend aan de kerk.

Het vrijgemaakte verhaal

ND 28/04/17

In een ander ingezonden doet Douwe van Dijk, GKv-Hattem, een ontboezeming.

Er was een tijd dat hij het verhaal van de voorgangers van prof. De Ruijter (Trimp, Kamphuis en Douma) geloofwaardig vond. Maar die tijd is lang voorbij. Het verhaal deugt niet en heeft nooit op alle punten gedeugd. We hebben nu een soort vrijgemaakt-light variant met modieuze feel-good preken. Maar Van Dijk vindt dat er geen plaats meer is voor de gewoon-gereformeerde traditie. Wel is hij blij met de toenadering tussen GKv, de CGK en de NGK en met de stichting van de GTU. Maar de opvolgers van prof. De Ruijter wil hij uitdagen met een consistent gereformeerd verhaal te komen, al denkt hij dat dat niet gaat lukken. De gereformeerde traditie ontstond als reactie op een militante vrijzinnigheid 2 eeuwen geleden. De scherpe kanten zijn daarvan af en daarom lijkt het Van Dijk wijzer om meteen aan te sluiten bij de PKN. Alle varianten van de GKv passen gemakkelijk in het PKN-spectrum. En onder PKN-scriba De Reuver kunnen dan onderhandelingen met de paus worden geopend. Hij moet met zijn curie in staat worden geacht met een creatieve oplossing de Nederlandse protestantse kerken te laten invoegen.

[Of dit ingezonden serieus of ironisch bedoeld is? Is me niet duidelijk, al denk ik het eerste. RSS]

Protestantse aanbidding

ND 08/04/17

In een column schrijft professor dr. A.L.Th. (Ad) de Bruijne, hoogleraar ethiek en spiritualiteit aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt te Kampen, over een bijzondere ervaring die hij onlangs bij een kloosterretraite had.

Omdat hij daar niet voor het eerst was, verraste hem de hevige irritatie die hem overviel tijdens de 'uitstelling van het sacrament' waarop de vesperviering soms uitloopt. Onder gezang droegen monniken de hostie de kerk binnen, waarna deze in een monstrans op het altaar geplaatst werd. Onder wierookdampen aanbad ieder vol overgave het Lam. Maar de Bruijne ergerde zich en nam innerlijk afstand. Hoe was hij verdwaald in deze 'wel heel erg katholieke atmosfeer'?

Verdwaald in katholieke atmosfeer

De Heidelberger spookte door zijn hoofd. Over dat Jezus naar zijn menselijke natuur niet meer op aarde is, maar in de hemel. En dat Hij dáár door ons aanbeden wil worden en niet in de gedaante van brood en wijn.

Maar de geknielde vespergangers? Hoe verging het hun? De Bruijne zag bij sommigen betraande ogen. Zij aanbaden Jezus tenminste. En De Bruijne? Hij vond zichzelf maar een Farizeeër.

Verkeerde formuleringen

De Bruijne bedacht dat de aanbidding bij Protestanten zeker zo krachtig zou moeten zijn als bij Katholieken. Viel Johannes op Patmos niet in aanbidding op de grond?

Mensen kunnen met leerstellingen dezelfde leer verwoorden en toch niet dezelfde werkelijkheid delen. En mensen kunnen tegenover elkaar staan in de leer en tegelijk bij elkaar juist wel dezelfde werkelijkheid erkennen.

De Bruijne vroeg zich af met wie Jezus nu blijer zou zijn, met die katholieke broers en zussen die Hem zo intens aanbidden, of met degene die de juiste leer zit hoog te houden en daarmee anderen de maat neemt, maar niet aanbidt.

Hij knielde en in die katholieke omgeving, kijkend half langs de monstrans door het venster naar de hemel, ontving hij 'een begin van protestantse aanbidding'.
 

Kort commentaar

De juiste leer hoog houden? In gedachten, maar niet publiek? Zou dat de aanbidding zijn waar onze Heiland zich in verheugt? Dan waren Daniël en zijn vrienden toch moediger. Zij knielden niet voor het gouden beeld dat koning Nebukadnezar had laten oprichten (Daniël 3). Zij keken er niet half langs heen, maar kwamen er voor uit dat ze hun knieën NIET wilden buigen voor een schepsel. Of dat nu een beeld was of gewoon brood en wijn.

En Johannes op Patmos aanbad de Christus Zèlf, die hem verscheen.

En de leer relativeren door te stellen dat leerstellingen tegenover elkaar kunnen staan, maar dat dezelfde werkelijkheid kan worden gedeeld, hoe moeten we dat zien? Welke werkelijkheid en welke leer? Valse mystiek en valse leer, een werkelijkheid van uiterlijke devotie en innerlijke verdeeldheid? Van schijn die bedriegt. En dat voor iemand die de Catechismus kent en belijdt?

Ik krijg het niet bij elkaar!

Krijgen de studenten die straks voor Gereformeerde Predikanten moeten doorgaan, dit voorgeschoteld? En kan dit als docent aan de TUK? Hoe integer zijn we nog?