Printen

GS Meppel Verslag 15 – DKE 3/NGK

 

D.J. Bolt

11-07-17

 

Nog één keer vroegen de voorstellen van het Deputaatschap Kerkelijke Eenheid de aandacht van de generale synode. Op zaterdag 30-06-17 was de hoofdrol wederom weggelegd voor de relatie met de NGK.
Daarnaast werden ook nog in een mum van tijd de overgebleven algemene besluiten genomen.

 

Zie voor de (schriftelijke) bijdragen van br. N.M. Kramer en ds. J. Wesseling voorafgaand aan de besprekingen. Hun brief is te vinden in GS Meppel Verslag 15 – DKE 2/NGK.

 


 

Kerkelijke eenheid met NGK (vervolg)

 

OPENING

[voortzetting na pauze]

 

De preses, dr. M.H. Oosterhuis heet leden van het Deputaatschap Kerkelijke Eenheid (DKE), afgevaardigden van de NGK, br. A.P. de Boer en ds. K. Muller, en gasten welkom.

 

Deputaten Kerkelijke Eenheid

 

ds. J.M. Burger Kampen (niet aanwezig)
ds. T. Dijkema Enumatil
Mevr. H.M. Hamelink Middelburg
A.G. Hoogerduijn Dordrecht
ds. D.W.L. Krol Terneuzen (niet aanwezig)
ds. H.J. Messelink, voorzitter Hattem
ds. R.J. Vreugdenhil Capelle aan den IJssel
O. Westra Zwolle
ds. A.J. van Zuijlekom Stadskanaal

 

Preses

Als eerste krijgen de deputaten het woord.

 

Deputaten - ds. H.J. Messelink

Dit is een bijzonder moment. Het amendement van Waterval over de groeiende toenadering en spoedige eenwording is aangenomen. U neemt zelfs grotere stappen dan wij, maar wij volgen graag.

We hebben de amendementen in de besluiten verwerkt maar daarbij wel onze voorstellenlijn vastgehouden. Daar vragen we ook steun voor. We willen laten blijken dat we instemmen met de conclusies t.a.v. de binding aan de belijdenis in NGK, die hetzelfde is als in de GKv.

In een aantal kerken is hier moeite mee. Dat willen we in een zorgvuldig proces naar de eenheid meenemen. Daarom gaan we terugkoppelen naar de kerken, meedenken en reageren.

 

Een deel van het rapport Perspectieven gaat naar de kerken, besluit 3c. Het gaat om kernachtige zaken die alle kerken aangaan.

 

De komende gecombineerde Generale Synode en Algemene Vergadering is een krachtig en prachtig signaal. De hernieuwde geestelijk eenheid vraagt om een bezegelde kerkelijke eenheid.

 

De Landelijke Vergadering moet zich nog uitspreken zoals aangegeven in besluit 5/grond 1.

 

In besluit 5 zijn nog twee nieuwe gronden, 4 en 5 opgenomen. We willen daarvoor krachtige en heldere opdrachten die duidelijk maken waar u staat en wat u wilt van deputaten. Inbreng van kerken is noodzakelijk en er zijn nog kerken met veel vragen.

 

Preses

Alle besluiten zijn aan de orde. Amendementen zijn verwerkt. M.n. die van Waterval.

 

BESPREKING RONDE 1

 

Br. Van der Tol

Het is vervelend om spelbreker te zijn maar ik moet toch dit zeggen t.a.v. de besluiten

Besluit 1: Ik kan er niet mee instemmen. Ik heb namelijk grote twijfels of de vragen van de mensen wel echt antwoord krijgen zo.

Besluit 2: Hetgeen gezegd wordt over de consensus m.b.t. hermeneutiek is te mager.

Besluit 4: Het amendement is aangenomen en leidde gelijk tot een euforische stemming waarin allerlei zaken over elkaar heen buitelden en de volgorde van behandeling zeer twijfelachtig werd. Een goede procesgang miste.

 

Ik heb me gestoord aan de wijze waarop met het minderheidsrapport [bijlage ??] is omgegaan. De indiener kreeg nauwelijks ruimte iets te zeggen. Mocht het feestje niet bedorven worden? Daarom passen hier excuses.

Het minderheidsrapport geeft aan dat deputaten niet terugkwamen op niet door hen uitgevoerde opdrachten.

 

Het was ook vreemd dat in die chaotische bespreking ds. Sinia (NGK) ineens als eerste spreektijd kreeg en zo de bespreking van de synode beïnvloedde.

 

Ds. Waterval

Is de opdracht besluit 5c wel haalbaar? Moeten we er niet een grotere commissie op zetten?

 

Ds. Stolper

Ik sluit me aan bij de kritiek op de beperking van de spreektijd van deputaat Wesseling. Andere sprekers kregen voluit de ruimte. Zijn segment mag toch ook aan het woord komen? We hadden hem wel de gelegenheid moeten bieden het zijne te zeggen.

 

Besluit 1: Hebben we de brieven wel beantwoord?

Besluit 3a: Het zegt 'van harte binden aan de gereformeerde belijdenis', maar besluit 3c geeft aan dat het alleen maar gaat over overeenstemming op deputatenvlak. Hoe zit dat met de kerken? Daar ligt nog een bepaalde spanning.

 

Br. Heij

De GS gaat sneller dan de deputaten. Toch moeten we een voorzichtige weg blijven bewandelen en de tijd nemen om de kerken er aan te laten wennen en ben dus blij dat de deputaten daar ruimte en tijd voor geven.

 

Ik sluit me aan bij de kritiek van Van der Tol m.b.t. beperking van spreektijd van deputaat Wesseling. Daar is een stukje zorgvuldigheid gemist. Misschien klopt het formeel maar er is méér dan formaliteit.

 

Is er dezelfde ruimte en vrijheid voor plaatselijke kerken (zoals bij de vrouw in het ambt) om met deze besluiten om te gaan?

 

Br. Van der Eijk

Ik ben blij met de aandacht voor grondvlak van de kerken.

 

Besluit 3c, d, e. Er staat instemming met het rapport. Maar er is overeenstemming op een bepaald punt.

En het moet ook nog geaccordeerd worden door LV.

Verder, er staat 'voorlopige' uitspraak (e). Moeten de kerken dit nog weer gaan wegen dan?

 

Ds. Dreschler

Ik ben blij met de toenadering maar heb oog voor de gevoeligheden en het verschil van meningen. Daarom geen grote vreugde.
 

Besluit 1: De brieven hebben een inhoudelijke achtergrond, zie bijvoorbeeld het materiaal van Vroomshoop/Mariënberg. Het gaat o.a. over een principieel verschil m.b.t. Schriftgezag, hermeneutiek. Daar moet inhoudelijk op worden gereageerd.

 

Bij de binding aan de belijdenis gaat het niet om 'toenadering'. En in het ondertekeningformulier wordt niet gevraagd zo eerlijk mogelijk met de belijdenis om te gaan, maar om hartelijke instemming. Zó moet je verder gaan en zó gereformeerde kerk zijn.

 

Br. Poutsma

Ik ben diep dankbaar dat God ons op dit punt heeft gebracht.

 

Besluit 6b/Generale Regeling (GR), punt 7 (GR7). Waarom moeten de kerken als ze gezamenlijk erediensten willen beleggen eerst nog goedkeuring van classis en deputaten hebben?

 

Br. Van Arkel

Er zijn weer mensen die terugkomen op het gevolgde proces. Ik kan er niet zoveel mee, het zit er me dwars.

 

Besluit 5/grond1: Waarom is daar niet ook de Schrift genoemd?

 

GR1: Ik ben allergisch voor 'in principe'. Als dit betekent dat er nog een mogelijkheid is dat het ook níet kan, moet het hier weg.

 

Ds. M.H. Oosterhuis

GR7 geeft de indruk overgebleven te zijn uit de oude regeling. Dus aanpassen.

 

Preses

Welkom aan ds. G.O. Sander, secundus.

 

Deputaten - Ds. H.J. Messelink

Ik ga niet in op de revisieverzoeken, dat is synodewerk. Ook niet over de inbreng van het aanvullend rapport van Wesseling c.s., maar wel toelichten hoe het laatste jaar met hun inbreng is omgegaan. Die is uitvoerig besproken en in veel overleg voor het grootste deel verwerkt in de voorstellen, tot en met in de laatste voorstellen. We dachten daarom heel lang dat het zou lukken met één verhaal te komen maar dat is niet gelukt.

 

Ds. Sinia had eigenlijk nog eerder aan het woord moeten komen om onze gastvrijheid te tonen.

 

De aanvulling met het amendement Waterval betekent een goede grote klus. Daar is alle ruimte voor in het deputaatschap, eventueel schakelen we subcommissies in, samen met de NGK.

 

We gaan een voorzichtige weg m.b.t. de vrijheid van de kerken. Daarom gebruiken we expres woorden als stimuleren, niet 'dit gaan doen'. Er zal nog vertrouwen moeten groeien in ruimte. Na 1892 duurde het soms ook nog 30 jaar voor A en B bij elkaar kwamen. Kerkverbandelijk hebben we nu besluiten genomen, het uitwerken laten we over aan de plaatselijke kerken.

 

De Schrift wordt niet genoemd omdat we het daar volstrekt over eens zijn. Dat komt dus nu niet meer in gesprek.

 

'In principe' staat ook in de oude regeling. Er kan dus soms van afgeweken worden.

 

Deputaten - Ds. R.J. Vreugdenhil

 

Wat is de verhouding besluit 3a en c? 3a gaat over de lijn die Zwolle 2008 al heeft uitgesproken en dat doen we nog maar een keer. Verschil met 3c is het kerkrechtelijk kader, KO, preambule en zo. Dus beide zo laten staan.

 

Er is op dit moment inderdaad nog slechts overeenstemming tussen de deputaatschappen DKE en CCS. Waardevol maar de instemming van de kerken moet nog komen.
Van een deputatenrapport neemt de GS kennis maar neemt het niet over.

 

De GKv doet met besluit 3e de eerste stap en dan moet NGK vervolgens dezelfde stap doen. Op dat moment is er overeenstemming van de kerkverbanden. Daarom hier voorlopig.

De NGK heeft nog geen besluit kunnen nemen omdat we ons rapport heel laat klaar hadden en de kerken er dus niet kennis van hebben kunnen nemen. Maar als we wachten tot in 2020 dat wel het geval is, gaat de winst weer verloren. Daarom is op verzoek van het moderamen, deze voorlopige uitspraak gedaan.

 

De GR is eigenlijk een kopie van die van de CGK, daar staat ook 'in principe' in. Een brief van de CGK zal eerder beoordeeld zijn dan die van een hervormde gemeente. Ook t.a.v. de NGK bijvoorbeeld kijken we altijd of de gemeente goed is meegenomen. Dus de zorgvuldigheidstoetsen laten staan, ook voor NGK en zeker bij samenwerkingsgemeenten. Denk ook aan deskundigheid m.b.t. ANBI, KvK, etc.

 

Waar kun je 'van harte instemmen' mee meten? Het is vertrouwen in elkaars ogen. En misschien is er nog niet voldoende vorm aan gegeven noch bewijs voor, maar je zult het ontdékken. Door de NGK te leren kennen, zijn veel bezwaren weggenomen.

 

Commissie - Ds. G. Oosterhuis

De meeste revisieverzoeken kwamen er op neer vorige synodebesluiten te heroverwegen of terug te nemen. M.n. die de besluiten gericht op het starten van kerkelijke eenheid, en die over 'voldoende 'hermeneutische overeenstemming' en Ede concludeerde dat op dezelfde manier met de Schrift werd omgegaan.

 

Het zijn merkwaardige revisievoorstellen want ze willen besluiten terugdraaien die al geëffectueerd zijn, vergelijk het met afgesproken quota. De brieven zijn door de deputaten beantwoord, de commissie heeft ze ingezien. 13 kerken besloten hun verzoeken door te zetten. Daar is zeer zorgvuldig aandacht aan gegeven.

Van de hoorzitting hebben alleen Katwijk, Vroomshoop en Mariënberg gebruik gemaakt.

Er is zeer uitvoering over het Schriftgezag gesproken. Maar Vroomshoop en Mariënberg handhaafden hun bezwaren en onderkenden het probléém niet.

 

De synode heeft al het materiaal gehad en het is informeel en plenair besproken. Alle kerken krijgen een reactie over hoe er omgegaan is met hun verzoeken. Daar zal meer aandacht aan worden gegeven dan normaal.
 

Moderamen – Ds. M.H. Oosterhuis

Heeft de synodepreses Oosterhuis Wesseling tekort gedaan? Kreeg hij niet de ruimte om zijn mening te geven m.b.t. de besluitvorming t.a.v. NGK?

Deputaten hebben slechts één ingang in de synode. De deputaten zijn er niet geheel samen uitgekomen. Dan moet er een meerderheids- en minderheidsrapport (en dat had Wesseling dus niet) worden geschreven, en overlegd hoe het te presenteren op de synode. Maar dat is niet aan de orde geweest. Dan kan een deputaat alleen nog vragen of hij het woord mag voeren.

 

Wesseling heeft via de commissie gevraagd het woord te mogen voeren maar dat had hij aan de deputaten moeten doen. Daarom is overeengekomen tussen deputaten en Wesseling de zaken op schrift te stellen [zie bijlage 3] en ruimte te geven dit kort toe te lichten. Het stuk was dus geen voorstel om in de vergadering te verdedigen als er vragen over zouden komen. Toen dat wel gebeurde ben ik daar tussengekomen.

 

Afgevaardigde Van der Tol nam de voorstellen van Wesseling over. Maar er was geen steun voor in de vergadering. En er werd geen enkele vraag over gesteld. Dus de ruimte is gegeven en er is gebruik van gemaakt.

 

Moderamen - Br. Bouma

Dank uw wel voor de zorgvuldige uitleg.

 

AMENDEMENTEN

 

Ds. Harmannij

Besluit 3e 'voorlopig' is verwarrend, want het gaat om de NGK. We kunnen besluiten nemen ook zonder dat de kerken de stukken hebben gezien. Dat misverstand leeft wel dat dat níet zou kunnen als er binnen de kerkenraad nog niet over is besloten. We zetten de kerken niet voor het blok met onomkeerbare besluiten.

 

Br. Poutsma

GR7 kan vervallen,  het valt wel onder GR6.

 

Br. Van der Tol

Ik wil later een stemverklaring afleggen.

 

BESPREKING RONDE 2

 

Br. Bouma

Ik ben tegen amendement Poutsma.

 

Ds. Basoski

Het voorstel Waterval werd niet unaniem aangenomen. Ik was er wel inhoudelijk mee eens, maar vond alleen de timing niet goed. Dus niet teveel conclusies verbinden aan de tegenstemmen.

 

Moet er niet een regiegroep komen voor het werken naar kerkelijke eenheid? Denk ook aan bijvoorbeeld VSE. Is daar aandacht voor?

 

Br. Van der Tol

Ik ben heel blij met de uitleg over ds. Sinia. Maar ik blijf er bij dat er een chaotische besluitvorming plaatsvond.
Dat er verschillen zijn in het deputaatschap DKE is goed uitgelegd. Zoiets moet op de goede wijze opgevangen worden. Ik ben tevreden over de uitleg.

 

Ds. Dreschler

Ik ben blij met de beantwoording over de brieven en hoe de gesprekken daarover zijn gehouden. Wel heb ik inhoudelijk nog vragen.
Mooi dat proces zo naar eenheid.

 

Deputaten - Ds. R.J. Vreugdenhil

Het amendement van Harmannij nemen we over, dat van Poutsma niet, raden het dringend af.  

 

Br. Poutsma

GR6 regelt het werk van de classis. Als je het daar prominent neerlegt ligt de nadruk op het werk daar. Punt 3 wordt zo ook ruimhartiger en geeft meer vertrouwen aan de plaatselijke gemeente die het in de classis brengt. Daar kunnen zij advies vragen.

 

STEMMING
 

Amendement Poutsma

V02T30O00, verworpen.

 

Voorstelpakket deputaten DKE

V31T01O00, aangenomen.

 

Br. Stelpstra

We krijgen nu weer een stemverklaring. Dat moet heel kort in twee of drie regels en niet een heel verhaal. Ik houd er een katterig gevoel van over als iemand zijn verhaal nog eens helemaal wil houden.

 

Preses

Laten uw woorden weinige zijn.

 

STEMVERKLARING

 

Br. Van der Tol

De synode neemt naar mijn mening te voorbarige besluiten inzake intensievere contacten met de Nederlands Gereformeerde Kerken. Ik heb tegen deze besluiten gestemd vanwege de drie navolgende redenen, waarvan m.i. de eerste twee beantwoord zouden moeten worden alvorens tot intensievere contacten te komen.

  1. Er is geen nauwkeurige inhoudelijke beschrijving gegeven, waarin die overeenstemming op hermeneutisch vlak bestaat. Het is slechts een algemene constatering in plaats van dat het een heldere kijk geeft op een Schriftverstaan, waaruit een eerbiedig buigen onder het lichte juk van Christus en Zijn Woord blijkt.

  2. De fundamentele vraag ten aanzien van de bescherming van de gemeenten tegen dwalingen en daarmee de handhaving van de belijdenis alsmede de Schrift is nog steeds niet beantwoord. (Zie aanvullend rapport van drie deputaten.)

  3. De weg naar verdere eenheid met de Christelijke Gereformeerde Kerken wordt in hoge mate door deze besluiten belemmerd. Dat betreur ik.

Preses

We gaan de Heere nog danken voor de besluiten.

Nu geen applaus omdat het nogal gevoelig ligt.

 

Algemene besluiten

 

Deputaten - Ds. Messelink

Het gaat om de besluiten  6, 7 en 8 van de algemene voorstellen die op 17 juni aan de orde waren. [Bijlage ??]

 

Br. Van der Eijk

T.a.v. de COGG: moeten wij studenten oproepen contact te zoeken met andere studenten in de gereformeerde gezindte. En daarvan een verslag krijgen? Schrap deze oproep.

 

Deputaten - Ds. D.W.L. Krol

De intentie is het verzoek van de COGG door te geven aan de TU.

 

Br. Van der Eijk

Kan het er mee eens zijn.

 

STEMMING
Alle voorstellen worden met algemene stemmen aangenomen.

 

Preses

Alle dank aan deputaten voor het vele werk dat is gedaan. Nauwelijks voor te stellen wat voor een klus dat is in dienst van de Heer. Gefeliciteerd met de resultaten. Wat is de Heer goed voor ons.

 

Commissie - Ds. Oosterhuis

Ons werk was ook een hele klus gezien de breedte van het werk en de enorme interne dynamiek in het deputaatschap. Het is keihard werken geweest op het grondvlak.
Ons voorland is steeds meer het hebben van contacten.

 

Er gaan nu 9 mensen vertrekken. Het is een hele klus nieuwe deputaten (MV) te  vinden, en dat niet als een clubje maar uit de breedte van de kerken.

 

Preses

Een sponsor is zo onder de indruk geraakt van het werk van DKE dat die een bedrag geld heeft gegeven voor deputaten. Deputaat Hamelink heeft daar een oplossing voor bedacht die geleid heeft tot een sieraad dat nu iedere deputaat ontvangt.

 

[Sieraden worden overgedragen en uitgereikt.]

 

Preses

Ik dank voor jullie werk. Er is de stap naar kerkelijke eenheid met de NGK gezet. Het ontroert ons allemaal. We zien uit naar het vervolg, in het najaar eerst de gezamenlijke vergadering. Daar gaan we hard aan werken, met hulp van de Heer.

 

[Preses sluit af met gebed.]

 


 

Bijlagen

 

Bijlage 1 - Conceptbesluiten Contacten GKv met de NGK

ter behandeling 30 juni 2017

 

VOORSTEL-TEKST DKE NA INVOEGING/VERWERKING ADMENDEMENTEN

 

Materiaal:

  1. beleidsrapport deputaten kerkelijke eenheid (19-10-2016);

  2. aanvullend rapport van deputaten kerkelijke eenheid (24-01-2017);

  3. rapport “Perspectieven” van de Werkgroep Convergentie Kerkorde en AKS;

  4. brief van de GK Haren (19-09-2016) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. In een eerdere brief (20-06-2015) wordt aangegeven dat het niet helder is welke “overeenstemming” er is tussen GKv en NGK over de hermeneutiek. Deze vermeende overeenstemming laat immers onverlet dat NGK en GKv verschillende standpunten hebben ingenomen t.a.v. van vrouwelijk ouderlingen en predikanten;

  5. brief van de GK Sint Jansklooster-Kadoelen (25-08-2016) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. De overeenstemming in hermeneutiek die de GS Ede constateert is volgens deze kerk niet werkelijk aanwezig, gezien de uitwerkingen in de praktijk in de NGK waar wel vrouwelijk ambtsdragers voorkomen en homostellen aan het HA worden toegelaten. Zolang hierover geen duidelijkheid komt, is praten over kerkelijke eenheid een brug te ver. Ook vindt men het niet correct dat de opdracht van vorige synodes om te onderzoeken hoe binnen de NGK de binding aan de belijdenis functioneert, niet serieus wordt genomen door de GS Ede;

  6. brief van de GK Heemse (23-09-2016) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 2 t/m 4 van de GS Ede. Ze vindt het tegenstrijdig om enerzijds vrouwelijk ambtsdragers af te wijzen als GKv, en wel de weg te openen naar kerkelijke samenspreking/eenheid met de NGK die wel vrouwelijk ambtsdragers kent;

  7. brief van de GK Vlaardingen (10-01-2017) waarin ze haar eerdere verzoek (mei 2016) tot revisie van artikel 89, besluit 3 van de GS Ede, handhaaft. Ze meent dat nog steeds moet worden doorgesproken over het NGK-besluit inzake vrouwelijke ambtsdragers en over de wijze waarop in de plaatselijke kerken vorm wordt gegeven aan de binding aan de belijdenis;

  8. brief van de GK Vroomshoop en de GK Mariënberg (11-01-2017) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 2 t/m 4 van de GS Ede. In de brief wordt betoogd dat de NGK onvoldoende werk maken van hun binding aan de belijdenis. Zulks werd geconstateerd door de GS 2008 en de GS 2011, maar de GS Ede neemt genoegen met de onveranderde stand van zaken, waarbij het AKS (art.17) ruimte geeft aan ongebondenheid. DKE hebben m.a.w. de opdrachten uit 2008 en 2011 niet uitgevoerd, maar zijn daarop niet aangesproken door de GS Ede. Tweede bezwaar betreft de vermeende overeenstemming in hermeneutiek. De GS

  9. Ede kan niet én zeggen dat GKv en NGK op dit punt overeenstemming hebben én zelf –op Bijbelse gronden- vrouwen uit de ambten weren (of homostellen van het Avondmaal). Je praat dan niet meer over een verschil in praktische uitwerking, maar over een principieel verschil in Schriftgezag. In de NGK is er ruimte voor Schriftkritiek en als GKv moeten we dat blijven zien als belemmering voor verdere samenwerking;

  10. brief van de GK Katwijk (21-01-2017) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. Ze heeft blijvend bezwaar tegen de Schriftuurlijke onderbouwing van vrouwelijke ambtsdragers in de NGK en concludeert dat GKv en NGK wel degelijk een andere hermeneutiek hanteren;

  11. brief van de GK Gramsbergen (09-01-2017) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 2 t/m 4 van de GS Ede. Ze betuigt adhesie aan het revisieverzoek van de GK Heemse (zie boven) en dringt er tevens op aan dat in nadere besprekingen met de NGK scherp wordt gelet op de binding aan de belijdenis;

  12. brief van de GK Marum (29-11-2016) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. Ze ziet in dat een dergelijke revisie niet kan wegwassen dat er sinds de GS Ede door DKE voortvarend is gewerkt aan verdere samensprekingen. Ze verzoekt derhalve dat de GS Meppel pas verdere stappen zet op weg naar kerkelijke eenheid wanneer de door de GS 2008 en de GS 2011 geformuleerde belemmeringen daadwerkelijk zijn weggenomen;

  13. brief van de GK Kornhorn (december 2016) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. De inhoud van de brief is identiek aan die van de GK Marum;

  14. brief van de GK Den Helder (21-01-2017) met het verzoek tot revisie van artikel 89, besluit 3 en 4 van de GS Ede. Ze vindt het tegenstrijdig om enerzijds vrouwelijke ambtsdragers af te wijzen als GKv, en wel de weg te openen naar kerkelijke samenspreking/eenheid met de NGK die wel vrouwelijke ambtsdragers kent. Ook is de binding aan de belijdenis binnen de NGK nog niet zo strikt als door eerdere synodes werd gewenst.

Besluit 1:

de brieven genoemd onder Materiaal 4 tot 13 te honoreren als bijdragen in het kerkelijk gesprek over de contacten met de NGK, en via de navolgende besluiten te beantwoorden.

 

Grond:

De briefschrijvende kerken reageren op een langlopend proces, dat ook in deze synode wordt voortgezet. De bijdrage van de kerken komt meer tot haar recht wanneer ze wordt meegenomen in nieuwe besluitvorming, dan wanneer ze enkel mag dienen om de besluiten van eerdere synodes te beoordelen.

 

Besluit 2:

in te stemmen met de omschrijving van de betekenis van het besluit van GS Ede 2014-2015 in Acta art. 89 besluit 3 en 4 zoals deputaten die in hun rapport hebben weergegeven:

  1. De belemmering was een belemmering om van gesprekken over te gaan tot daadwerkelijke samensprekingen; 

  2. In de gesprekken met het oog op kerkelijke eenheid blijft er een belangrijk verschil in de kerkelijke praktijk ten aanzien van vrouwelijke ambtsdragers; 

  3. Uitgaande van de consensus met betrekking tot de hermeneutiek, waarin we samen willen buigen voor het Woord van God, zal met het oog op kerkelijke eenheid in onderling vertrouwen het gesprek over dit onderwerp worden voortgezet. 

Grond: 

Na de synode bleek dat de formulering van dit besluit vatbaar was voor misverstand, alsof toelating van vrouwen tot de ambten nu geen belemmering voor kerkelijke eenheid meer zou zijn; de bereikte overeenstemming op het punt van het schriftverstaan gaf een uitgangspunt om in het kader van samensprekingen juist verder te spreken over schriftuitleg en toepassing daarvan.

 

Besluit 3: 

  1. in lijn met de synoden van Zwolle 2008 en volgende dankbaar te constateren dat de NGK als landelijk verband zich van harte binden aan de gereformeerde belijdenis;

  2. dankbaar de verheugende tendens te constateren dat de afzonderlijke NGK-kerken meer belang hechten aan de binding aan deze confessie door de ambtsdragers;

  3. met instemming kennis te nemen van het rapport Perspectieven van de Werkgroep Convergentie Kerkorde en AKS, met name het gedeelte ‘Eenheid in belijden’ over de manier waarop de binding aan de belijdenis kerkelijk vorm krijgt, en dankbaar te constateren dat op dit punt overeenstemming bereikt is tussen DKE en CCS;

  4. uit te spreken dat met deze overeenstemming, wanneer zij ook geaccordeerd wordt door de Landelijke Vergadering van de NGK, de hindernissen zijn overwonnen die de GS Zwolle 2008 nog aanwees met betrekking tot de binding aan de belijdenis; 

  5. deputaten op te dragen om deze voorlopige uitspraak onder de aandacht van de kerken te brengen, eventuele reacties van de kerken te verwerken en de eerstvolgende synode te dienen met een zo mogelijk afrondend rapport hierover;

  6. deputaten op te dragen in samenwerking met CCS te werken aan een gedeelde kerkrechtelijke vormgeving.

Gronden: 

  1. Alle predikanten bij de NGK hebben voor zover bekend het ondertekeningsformulier ondertekend; voor kandidaten behoort dit tot de standaardprocedure.

  2. Ook ouderlingen en diakenen in de NGK ondertekenen in toenemende mate het ondertekeningsformulier; de regiovergaderingen zien er in toenemende mate op toe dat dit gebeurt.

  3. De praktijk van ondertekening van de belijdenis en het toezicht daarop is in de NGK vrijwel gelijk geworden aan die in de GKv; nieuwe regelingen m.b.t. de toelating van predikers vermelden niet meer de mogelijkheid om ondertekening te weigeren.

  4. Deze praktijk bevestigt de overeenstemming over de aard van de binding aan de belijdenis waarvan eerder de synodes van Zwolle 2008 en Harderwijk 2011 dankbaar kennisnamen.

  5. Uit het rapport Perspectieven van de WCKA blijkt dat er nu ook overeenstemming is over wat door de synode van Zwolle 2008 nog als hindernissen genoemd werd, namelijk de kaders waarin bij de NGK de ondertekening functioneert, te weten de Preambule en art. 17 en 34 AKS, alsmede voor de manier waarop in het verleden het onderscheid tussen Christus als fundament en zaken in de belijdenis die het fundament niet raken, werd gebruikt.

  6. De loyale en onbekrompen binding aan de leer van de Schrift zoals beleden in de gereformeerde belijdenissen, en een goede kerkelijke inbedding ervan, blijven wezenlijk voor de eenheid en identiteit van gereformeerde kerken. Als gezamenlijk belang, vooral ter wille van de bescherming van de gemeenten, blijft dat alle aandacht waard; dat geldt niet alleen voor deputaten, maar ook voor kerkenraden en classes/regio’s.

  7. Vanwege dit belang, en omdat het rapport Perspectieven nog niet aan de kerken kon worden toegezonden, is het wijs om de kerken alsnog op de inhoud van dit rapport te wijzen en de gelegenheid te geven zich de conclusies eigen te maken en/of er op te reageren.

  8. Met het oog op verdere groei naar eenheid van NGK en GKv is een gedeelde kerkrechtelijke vormgeving belangrijk. Het is van belang voor ambtsdragers, kerkenraden en classes/regio’s, maar ook voor gemeenteleden, dat duidelijk omschreven wordt welke afspraken geldig zijn en hoe, in voorkomende gevallen, betrokkenen aan die afspraken gehouden worden.

Besluit 4:

  1. te constateren dat door het besluit van de synode dat er Schriftuurlijke gronden zijn om naast mannen ook vrouwen te roepen tot het ambt van diaken, het ambt van ouderling en het ambt van predikant, een belangrijk verschil tussen NGK en GKv is weggenomen, zodat er op dat punt geen belemmering meer is voor de voortgang van de samensprekingen;

  2. deputaten op te dragen, uitgaande van de consensus over de hermeneutiek en in aansluiting bij het genoemd besluit, samen met CCS:

    1. aandacht te geven aan de voor de dienst van vrouwen in het ambt wederzijds gebruikte uitgangspunten en argumenten;

    2. af te stemmen hoe de toelating van vrouwen tot het ambt in de praktijk verloopt.

Besluit 5:

  1. met diepe vreugde op te merken dat God ons het geschenk van hernieuwde geestelijke eenheid geeft met onze broers en zussen van de NGK, waardoor ook aan volledige kerkelijke eenheid in de nabije toekomst gewerkt kan worden;

  2. de uitnodiging van de NGK voor een gezamenlijke vergadering van deze synode met de

  3. Landelijke Vergadering, gericht op hereniging, te aanvaarden;

  4. deputaten op te dragen om:

    1. alles te doen wat nodig is om een zo spoedig mogelijke hereniging van de kerkverbanden voor te bereiden;

    2. in samenwerking met de CCS, waar mogelijk en gewenst, het proces van herstel en verzoening op plaatselijk niveau te stimuleren en te ondersteunen.

Gronden:

  1. uit de besluiten 3 en 4 met hun gronden blijkt dat de belemmeringen voor eenwording die eerdere synodes aangaven, inmiddels zijn weggenomen of weggenomen zullen zijn wanneer de overeenkomst ook door de LV geaccordeerd is . Op het punt van de hermeneutiek, de kerkelijke besluiten ten aanzien van de roeping van vrouwen tot het ambt, en de binding aan de belijdenis zijn er geen wezenlijke verschillen meer tussen beide kerkverbanden.

  2. Het gebed van onze Heer om eenheid (Joh. 17) beweegt ons om hereniging niet langer dan nodig uit te stellen.

  3. Een gezamenlijke vergadering betekent in deze fase nog geen bezegeling van kerkelijke hereniging maar is wel een krachtig signaal dat past bij de dankbaarheid voor de goede voortgang van de samensprekingen. 

  4. Naast hereniging van de kerkverbanden is het van groot belang dat er op plaatselijk niveau gewerkt wordt aan kerkelijke eenheid tussen GKv- en NGK-gemeentes.

  5. Het helen van de breuk van 50 jaar geleden kan niet zonder goede zorg voor de wonden die destijds zijn geslagen. De verzoening in Christus geeft ruimte om de geschiedenis eerlijk onder ogen te zien.

Besluit 6: 

  1. vanwege de bereikte overeenstemming plaatselijk verdere samenwerking mogelijk te maken, in de vorm van het toelaten van elkaars predikanten om voor te gaan in de kerkdiensten, en het aanvaarden van elkaars leden;

  2. daartoe de volgende regeling te aanvaarden: 

 

GENERALE REGELING VOOR PLAATSELIJK CONTACT EN SAMENWERKING MET EEN

NEDERLANDS GEREFORMEERDE KERK 

Ingevolge artikel E69.2 KO 

 

Zowel de landelijke als de plaatselijke contacten worden gedreven door het verlangen van onze Heiland, verwoord tegenover zijn hemelse Vader: "laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden", Joh. 17:21. De contacten richten zich daarbij op de belofte die Jezus Christus gaf in Joh. 10:16: "zij zullen naar mijn stem luisteren: dan zal er één kudde zijn, met één herder". Vanuit deze gehoorzaamheid werken de kerken zowel landelijk als plaatselijk aan kerkelijke eenheid die confessioneel is verankerd en waar mogelijk zichtbaar vorm krijgt. Ze zullen bij eventuele contacten ook andere kerken aanspreken op deze goddelijke roeping en belofte.

 

Als kader voor plaatselijk contact en samenwerking met kerken uit het verband van de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) gelden de volgende afspraken: 

  1. In principe ligt voor alle plaatselijke kerken de mogelijkheid open ongecensureerde belijdende leden van een NGK-gemeente toe te laten tot de viering van het avondmaal. 

  2. Leden uit een NGK-gemeente die zich willen aansluiten bij de plaatselijke GKvgemeente, worden alleen ontvangen na goed overleg tussen de betrokken kerkenraden. Wanneer een gemeentelid verhuist en zich elders wenst aan te sluiten bij een NGK-gemeente wordt artikel C44 KO toegepast. 

  3. Elke predikant van de NGK is bevoegd tot de bediening van Woord en sacramenten, tot de dienst van de gebeden, en tot de bevestiging van ambtsdragers, het afnemen van openbare geloofsbelijdenis en de kerkelijke bevestiging van een huwelijk in een kerkdienst van een GKv-gemeente, mits op uitnodiging van de kerkenraad van die gemeente en mits hij zich door ondertekening heeft gebonden aan de leer van de bijbel, zoals samengevat in de belijdenisgeschriften van de Gereformeerde Kerken; 

  4. Een GKv-predikant die door een NGK-kerkenraad wordt uitgenodigd voor te gaan in een kerkdienst behoeft eveneens de bewilliging van zijn eigen kerkenraad. 

  5. Het is een roeping voor elke kerkenraad om, waar mogelijk, contact te zoeken en te onderhouden met de plaatselijke NGK met het oog op kerkelijke samenwerking. Daarbij zal gebruik gemaakt worden van wat in de landelijke besprekingen is bereikt. De kerkenraad informeert de gemeente hierover. De gemeente wordt daadwerkelijk bij de contactoefening en de voorbereiding van de te nemen beslissingen betrokken. De kerkenraad werkt eraan dat voor deze beslissingen in de gemeente steeds voldoende draagvlak bestaat.

  6. De kerken houden elkaar in classicaal verband regelmatig op de hoogte ten aanzien van activiteiten en ontwikkelingen in het contact en de samenwerking als in deze regels bedoeld. Ze raadplegen en adviseren elkaar hierover, in het bijzonder via de jaarlijkse kerkvisitatie. Ze zien op elkaar toe wat betreft het nakomen van landelijke afspraken over kerkelijke samenwerking.

  7. Wanneer de kerkenraad de tijd gekomen acht voor gezamenlijke kerkdiensten, vraagt hij daarvoor de instemming van de gemeente en de goedkeuring van de classis. Vooraf vraagt de kerkenraad een schriftelijk advies van de deputaten voor kerkelijke eenheid van de generale synode.

  8. Wanneer de kerkenraad het voornemen heeft om over te gaan tot de vorming van een zgn. ‘samenwerkingsgemeente’, volgt hij de bepalingen van de desbetreffende regeling.

  9. Zolang beide kerkverbanden afzonderlijk van elkaar bestaan is er geen mogelijkheid tot volledige fusie van een plaatselijke GKv met een NGK.

  10. In gevallen waarin deze regeling niet voorziet vraagt de kerkenraad advies bij de deputaten kerkelijke eenheid van de generale synode. De kerkenraad handelt in ieder geval zo veel mogelijk naar analogie van bovenstaande regels.

Gronden:

  1. In de NGK geldt op gelijke wijze als in de GKv de instemming met de gereformeerde belijdenis als voorwaarde voor het toegelaten worden als predikant.

  2. De bereikte overeenstemming over de binding aan de belijdenis geeft het vertrouwen dat de NGK als geheel zich binden aan de belijdenis en dat dit ook uitwerking vindt in de toelating van predikanten. Op dit punt kan aan de NGK hetzelfde vertrouwen gegeven worden als aan de CGK.

  3. De GKv geven geen ruimte aan voorgangers die de belijdenis niet hebben ondertekend.

TOELICHTING BIJ DE INVOEGING/VERWERKING VAN DE INGEBRACHTE AMENDEMENTEN

 

Uitgangspunt is geweest de positieve inzet van het aangenomen amendement (nu besluit 5), met de dankbaarheid voor wat ontvangen is en het verlangen naar spoedige vervolgstappen. Die inzet van de synode is verwerkt in de hele besluitenreeks.

 

Een paar opmerkingen als uitleg bij de gekozen bewoordingen:

  1. Het amendement spreekt terecht over de geestelijke eenheid als kern. Tegelijk zal een synode uitspraken hebben te doen over de kerkelijke eenheid. Die is nog niet volledig bereikt, maar er kan nu wel gewerkt worden aan kerkelijke eenheid in de nabije toekomst (> besluit 5 a, toegevoegde zin).

  2. Bij alle dankbaarheid voor de bereikte overeenstemming, moet eerlijk benoemd blijven dat het nu gaat om overeenstemming tussen het deputaatschap (inmiddels geaccordeerd door de synode) en de commissie CCS van de NGK. De NGK als geheel moeten zich, via de LV, nog uitspreken over de bereikte overeenstemming. Dat staat al benoemd in besluit 3 en het is goed om dat te laten terugkeren in de gronden onder de blijde conclusie van besluit 5. (> besluit 5, grond 1)

  3. Deputaten hadden eerder al gepleit voor zorgvuldigheid en het werken aan breed draagvlak voor deze stappen. Daarom was in de besluittekst opgenomen dat het rapport Perspectieven, met het gedeelte over de binding aan de belijdenis, nog afzonderlijk  aan de kerken voorgelegd zou worden, met de mogelijkheid van reactie. We benadrukken opnieuw dat de kerken meegenomen moeten worden in het proces van groeien naar eenheid. De gezamenlijke vergadering van GS en LV moet niet gezien worden als bezegeling van een al bereikte eenheid. Het lijkt ons goed om dat expliciet te verwoorden, zonder af te doen aan de grote waarde ervan (> besluit 5, grond 3)

  4. Besluit 5 c sub 2 bevat elementen die nog niet in het rapport van DKE benoemd waren. Dan is het goed om er nadrukkelijk gronden voor te formuleren. Deels zaten die al in het eerdere voorstel van DKE, maar in het amendement waren ze weggelaten. Ze zijn nu, iets uitgebreid, teruggehaald (> besluit 5, grond 4 en 5)

Enkele kleinere punten:

  1. In besluit 3 grond 8 is ‘onmisbaar’  veranderd in ‘belangrijk’. De daaropvolgende zin is verduidelijkt.

  2. Besluit 5 grond 1 is wat breder geformuleerd dan in het amendement, met het oog op de continuïteit van de besluitvorming door achtereenvolgende synodes.

  3. Besluit 6 a kan inderdaad nu sterker geformuleerd worden dan aanvankelijk; amendement Waterval is hier overgenomen.

  4. In de Regeling is weggelaten wat nog verwees naar het verschil tussen GKv en NGK m.b.t. vrouwelijke predikanten, in regel 3 slot (dat was:  ‘hierbij worden de generaal-synodale besluiten m.b.t. ‘man/vrouw en ambt’ in acht genomen’) en in grond 3 (‘De GKv geven geen ruimte aan vrouwelijke voorgangers in de kerkdienst’).

Bijlage 2 - DKE (Algemeen)

 

30 juni 2017

 

Materiaal:

  1. rapport deputaten kerkelijke eenheid (19-10-2016)

  2. aanvullend rapport deputaten kerkelijke eenheid (24-02-2017)

Besluit 1:
deputaten kerkelijke eenheid decharge te verlenen.

 

Besluit 2: (al genomen 18 mei)

  1. dat het goed is dat de kerken regelmatig zullen danken en bidden voor de eenheid met hen die van Christus zijn;

  2. deputaten op te dragen de kerken jaarlijks op te roepen om in de eredienst op de zondag van of na 31 oktober voorbede te doen voor de kerkelijke eenheid en contacten.

Besluit 3: (idem)

opnieuw deputaten kerkelijke eenheid te benoemen met de volgende opdrachten:

  1. in goed contact met de plaatselijke kerken en de regio’s de kerkelijke eenheid en kerkelijke contacten te bevorderen door:

    1. beschikbare en relevante informatie met betrekking tot de landelijke contacten tijdig aan de kerken toe te zenden;

    2. de ontwikkelingen in de plaatselijke contacten te volgen;

    3. zich nader te bezinnen op de verhouding tussen de plaatselijke en landelijke contacten in de praktijk; daarbij ook na te gaan hoe de door de synode vastgestelde regelingen voor plaatselijk contact en samenwerking functioneren in de praktijk en indien daarvoor reden is voorstellen tot wijziging ervan in te dienen bij de eerstkomende generale synode;

    4. plaatselijke kerken te stimuleren om aan het proces van kerkelijke eenheid en contacten actief bij te dragen;

    5. desgevraagd te adviseren bij het werken aan kerkelijke eenheid en contacten;

  2. wanneer daar reden en ruimte voor is één of meer bijeenkomsten te beleggen om het onder 1–5 genoemde nadere uitwerking te geven.

Besluit 4: (idem)

deputaten op te dragen vanuit het oogpunt van zowel kerkelijke eenheid als kerkelijk contact landelijke ontwikkelingen in andere kerkgemeenschappen en groeperingen bij te houden, zo nodig nader te verkennen en daarop actief te reageren.

 

Besluit 5: (idem)

deputaten opdracht te geven om – reagerend of juist proactief – in te spelen op steeds wisselende situaties in kerkelijk Nederland. Zij hebben de ruimte om zich creatief en weloverwogen te bewegen op het terrein van de kerkelijke eenheid. Daarbij houden zij in het oog hoe bijzondere situaties in kerkelijke contactoefening zich verhouden tot het streven naar kerkelijke eenheid, plaatselijk en landelijk, nu en in de toekomst. Zij doen dit op basis van voortgaande theologische bezinning. Deputaten zullen van hun handelwijze achteraf verantwoording afleggen aan de volgende generale synode.

 

Besluit 6:

  1. het goed te keuren dat deputaten positief ingingen op het initiatief ‘Back to Church Sunday’ van de Raad van Kerken;

  2. aan de algemene opdrachten voor DKE toe te voegen: 'Namens de kerken ingang zijn voor andere kerken en groepen in Nederland in het geval van initiatieven en dergelijke die voortkomen uit de toenemende kerkelijke contacten. Het deputaatschap heeft daarbij mandaat om, indien mogelijk en wenselijk, uitvoering en eigenaarschap toe te vertrouwen aan andere deputaatschappen of instellingen in de kerken.'

Gronden:

  1. Op lokaal niveau wordt al op grote schaal deelgenomen aan plaatselijk interkerkelijk overleg en aan vergelijkbare initiatieven. 

  2. De GS van Ede sprak al uit dat deelname aan beraadgroepen van de Raad van Kerken past binnen een beleid waarin soms niet direct kerkelijke eenheid, maar wel kerkelijk contact als doel wordt nagestreefd.

  3. Inhoudelijk faciliteert deze proef de kerken die eraan willen deelnemen, om te midden van de andere kerken in Nederland ook het gereformeerde belijden uit te dragen in de samenleving.

  4. Bij het toenemen van de kerkelijke contacten is het goed als er duidelijkheid is welk generaal deputaatschap de primaire verantwoordelijkheid heeft om ingang te zijn voor andere kerken en groepen; tegelijkertijd kan de uitwerking van één en ander de mogelijkheden van dit deputaatschap te boven gaan.

Besluit 7:

deputaten kerkelijke eenheid een budget toe te kennen van € 10.000 voor 2017, € 12.000 voor 2018, € 12.000 voor 2019 en € 10.000 voor 2020 (totaal € 34.000).

 

Toelichting:

Budget 2017 was € 7.000. Er wordt nu om € 10.000 gevraagd.

 

Contacten met het Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte

 

Materiaal:

rapport deputaten kerkelijke eenheid (19-10-2016)

 

Besluit 1: te blijven participeren in het Contact Orgaan voor de Gereformeerde Gezindte op basis van de doelen die de GS Zuidhorn 2002-2003 heeft vastgesteld (Acta, art. 130-2).

 

Besluit 2:

door contactoefening mee te werken aan begrip voor elkaar en vertrouwen in elkaars confessionele trouw. Daarnaast zullen contacten de uitbouw en verdieping op het gebied van het gemeenschappelijk geloof en belijden bevorderen.

 

Besluit 3:

studenten aan de TU in Kampen op te roepen om contact met studenten van gereformeerd belijden uit andere kerkgenootschappen te zoeken.

 

Besluit 4:

de deelname aan het COGG in de periode tot de volgende synode te evalueren en daarover te rapporteren aan de synode.