ViA 02 – Bezinningsgroep M/V en ambt

D.J. Bolt

21-10-17

Er roert zich van alles in de GKv n.a.v. de onmiddellijke openstelling van alle ambten voor vrouwen. Zo heeft een groep van ongeveer 30 predikanten en niet-predikanten zich verenigd in een Bezinnings-groep M/V en ambt. De groep gaf eind september de volgende verklaring uit.

Verklaring

Alweer drie maanden geleden besloot de GS de ambten open te stellen voor vrouwen. Sommigen begroetten dat besluit met blijd­schap, anderen spraken hun grote zorgen uit. Via opiniebijdragen in de pers zijn die vragen ook publiek geuit. Kort na de besluitvorming hebben een aantal predikanten contact met elkaar gezocht om deze vragen met elkaar te delen.

Als kerk van Christus blijven wij alleen verbon­den met onze Heer en met elkaar wanneer wij Zijn Woord liefhebben en ons daardoor laten gezeggen. Dat is de essentie van gereformeerd kerk-zijn. De eerste vraag is hoe we ook bij dit onderwerp trouw blijven aan het onderwijs van de hele Schrift als Woord van God. Wij ge­loven niet dat in de besluitvorming voldoende recht gedaan is aan het bijbelse spreken over de onderscheiden positie en verantwoordelijk­heid van mannen en vrouwen. Ook als het gaat om bijvoorbeeld het gezag van de ambten en het karakter van de prediking blijven er grote vragen over.

Was het wel wijs, nu de meningen zo ver uit elkaar liggen, in dit tempo een beslissing te forceren en de uitvoering ook al vrij te geven? Wat gaat dit betekenen voor de onderlinge verhoudingen in gemeenten, in kerkenraden of voor de relatie tussen kerkenraad en predi­kant? Een deel van de gemeente ziet de beslui­ten als onontkoombaar om eigentijds kerk te zijn, terwijl een ander deel ze in strijd vindt met Gods Woord. Het genomen besluit kan zomaar als een splijtzwam werken, ook tussen kerken onderling. Hoe komen we daar uit?

Wij denken dat het nodig is om in de kerken ruimte te creëren voor goede bezinning op

de vraag of de genomen besluiten de kerken als geheel ten goede komen. Die ruimte kan er alleen maar zijn, als we deze kwestie niet van tevoren verklaren tot een meningsverschil waar we mee moeten leren leven, maar bij een open Bijbel het gesprek aangaan over de weg die Gods Woord ons hierin wijst. Alleen zo kunnen we de eenheid bewaren of hervinden, niet alleen binnen ons eigen kerkverband, maar ook met de kerk van vroeger en de gere­formeerde wereldkerk van vandaag.

Eind augustus heeft een groeiende groep predikanten zich bezig gehouden met de vraag: 'hoe nu verder?' We willen ons de komende tijd op een drietal aspecten richten:

• Bestudering van de synodebesluiten en de gronden, om op basis daarvan materiaal aan te dragen voor eventuele revisieverzoe­ken.
   
• Inventarisatie van praktische en kerkrech­telijke vragen die bij de invoering van de M/V-besluiten op de verschillende niveaus van het kerkelijk leven opkomen, en beschikbaar zijn voor hulp en advies aan collega's, kerkleden en kerken
  .
• Bredere studie naar exegese en hermeneu­tiek rond het bijbelse onderwijs over de m/v-verhouding en de visie op de ambten.

Met deze bezinning willen wij de kerken dienen en onze bijdrage leveren aan het gesprek dat naar aanleiding van de synodebe­sluiten ontstaat, liefst in goed overleg met de deputaten van de synode. We willen de door de synode ingeslagen koersen de gedachtengangen er achter serieus overwegen. Tegelijk hebben we wezenlijke vragen bij de gegeven onderbouwing.

Op verschillende manieren zal deze 'Bezin­ningsgroep M/V en ambt' van zich laten horen. Wij denken aan artikelen in kranten en kerkelijke bladen of op internet, maar ook aan informatiebijeenkomsten op diverse plekken in het land. En, hoewel begonnen vanuit een groepje predikanten, we staan nadrukkelijk open voor kerkleden die aan deze bezinning willen bijdragen. Aanspreekpunt voor onze be­zinningsgroep is Klaas Wezeman (06-13394853 of wezemank@gmail.com).

Bart van Egmond, Henk Room, Dolf te Velde, Jan Wesseling, Klaas Wezeman

Vragen

We willen de broeders graag wat vragen stellen.

Allereerst een suggestie. Zou het niet goed zijn om gewoon de namen te vermelden van degenen die zich aan deze groep hebben verbonden? Net als destijds de groep van 1500 personen die een beroep deed op de generale synode van Ede? Hebben de kerkleden eigenlijk ook geen recht te weten wie er behoren bij deze 'actiegroep'? Misschien is immers hun predikant of ouderling er ook lid van? Gemakkelijk kan er anders een wat schimmige sfeer ontstaan die niet het onderlinge vertrouwen in de gemeenten bevordert.

Studie en actie?

De groep heeft drie doelstellingen geformuleerd met als eerste de synodebesluiten m.b.t. de vrouw in het ambt te bestuderen. Dat kan eventueel leiden tot revisieverzoeken.
We verbazen ons daarover. Is het de broeders na een discussie in de GKv van meer dan 12 jaren niet duidelijk dat de besluiten volstrekt niet in lijn zijn met de Schrift? Moet daar nu eerst intern in de groep nog overeenstemming over worden bereikt? En gaat er eerst nog een jarenlang studietraject worden gevolgd voordat een helder standpunt m.b.t. de vrouw in het ambt kan worden ingenomen?

Waarom niet, zo zouden we willen vragen, aangesloten bij de internationale gereformeerde wereld die geargumenteerd de MV-besluiten volstrekt verwerpt, zie de International Conference of Reformed Churches (ICRC), en ook de grondige en heldere analyse van bijvoorbeeld prof. dr. C. van Dam van de Canadian Reformed Churches in Clarion[1]. Zie een analyse van de predikant H.W. van Egmond en H.G. Gunnink[2]. Vergelijk ook de Canadese bijdragen aan de MV-discussie op de hermeneutiek-conferentie in Hamilton, januari 2014[3], m.n. die van prof. dr. G.H. Visscher, rector van het Canadese Theological Seminary.    

Als tweede wil de groep 'inventariseren welke praktische en kerkrech­telijke vragen bij de invoering van de M/V-besluiten op de verschillende niveaus van het kerkelijk leven opkomen, en wil zij beschikbaar zijn voor hulp en advies aan collega's, kerkleden en kerken'.

We hebben een poosje naar deze doelstelling gekeken. Betekent deze dat de invoering van de vrouw in het ambt, hoewel noodgedwongen, in de praktijk toch is geaccepteerd? En dat de broeders het proces willen gaan begeleiden waar het wat gaat knellen?

Maar daarvoor heeft de synode van Meppel nu toch juist zelf al een deputaatschap ingesteld, Man Vrouw in de kerk dat, samen met het Praktijkcentrum, een vergelijkbare doelstelling heeft?
Dus de vraag is: waarom a.h.w. een parallel 'pseudo-deputaatschap' ingesteld? Is dit niet een tikkeltje onkerkelijk actievoeren?

Tenslotte neemt de groep 'een bredere studie naar exegese en hermeneu­tiek rond het bijbelse onderwijs over de m/v-verhouding en de visie op de ambten' op zich. Dat is een niet geringe taak! Uiteraard is het zinvol om zo'n studie te doen. Maar iedereen zal toch aanvoelen dat dit een activiteit is die een ad hoc samengestelde Nederlandse groep vér te boven gaat?

Zo'n studie zal o.i. in internationaal verband, samen met de gereformeerde broederschap over de hele wereld, moeten worden gedaan. In het kader van de urgente MV-problemen in de GKv overtreft deze doelstelling de competentie van de groep toch geheel?

GKv – NGK?

Elf november is de dag. Dan zal de eenheid tussen GKv en NGK moreel-kerkelijk worden beklonken met een gezamenlijke Avondmaalsviering van de synoden van beide kerken, samen met ieder die daaraan wil deelnemen.

Het verbaast ons dat een kritische beoordeling van de a.s. eenwording van de beide kerkverbanden geen doelstelling is van de bezinningsgroep. Immers, met deze fusie komen automatisch en op grote schaal vrouwen in alle ambten het gezamenlijke kerkverband binnen. Hoe komt het dat hier kennelijk geen aandacht voor is? Heeft het te maken met het feit dat op de synode van Ede verschillende initiatiefnemers van de bezinningsgroep achter het proces van eenwording stonden en amendementen om verder met de NGK te spreken over o.a. hermeneutiek en binding aan de belijdenis[4] daar, verwierpen[5]? Zo besloot de Edese synode:

de contacten met de NGK voort te zetten en over te gaan van gesprekken naar samensprekingen met het oog op kerkelijke eenheid (Besluit 4).

Het werd met slechts 1 stem tegen aangenomen! En als we het goed heb waargenomen niet van één van de initiatiefnemers van de bezinningsgroep.
Gezien de laatste ontwikkelingen t.a.v. de fusie van de twee kerkverbanden, is er o.i. geen houden meer aan. Dus ook niet aan de instroom van NGK vrouwelijke predikanten, ouderlingen en diakenen. Is daarmee eigenlijk bij voorbaat ook het streven naar eventuele MV-revisieverzoeken niet zinloos geworden?

Verantwoord?

Een verdere vraag die we aan de bezinningsgroep zouden willen stellen is: is het wel verantwoord met deze doelstellingen actie te gaan voeren?

Wat achtergronden van deze vraag.

Met de studie en bezinning kan er over drie jaar eventueel een revisieverzoek op de tafel van de volgende GKv-synode liggen. Tussen haakjes, geen revisieverzoek van de groep want die weg is met de Herziene Kerkorde (Kerkorde 2014) definitief afgesneden. Men zal een kerkenraad bereid moeten vinden het kritische resultaat van de jarenlange studie als revisie in te dienen bij de synode.

Maar dat daargelaten, voordat er een synodaal besluit valt zijn we waarschijnlijk vier jaren verder. Vier jaren! Al die tijd worden vrouwen in de ambten bevestigd, kunnen vrouwelijke NGK-ambtsdragers voorgaan in GKv-kerken.

Zijn de broeders zich wel bewust wat dit betekent? Wat voor invloed dit heeft op het denken en geloof van jeugd en jongeren, en niet alleen op hen? Want die knappe vrouw in haar prachtige ambtsgewaad heeft toch wel een aansprekend verhaal (ongetwijfeld zijn er vrouwen die dat kunnen). En, waarom toch maken mensen als van de bezinningsgroep dan zoveel misbaar over de vrouw in het ambt?, zal men zich hoe langer hoe meer afvragen. En als je het niet met de vrouw in het ambt eens bent, dan kun je elkaar toch 'in liefde aanvaarden', of anders verdwijnen naar een belendend kerkperceel?

Nu al klinken deze geluiden in de pers, we hopen ze te signaleren[6]. Gewenning, ruimte creëren (zie ook de Verklaring!) zijn de kerkelijke karakteristieken voor de komende jaren. En áls er dan nog een revisieverzoek komt, is dat toch reden voor schouderophalen, mosterd na de maaltijd? 

Iemand zei ons: Ik ben blij dat eindelijk predikanten het voortouw nemen! Mooi, maar de vraag is: waar zit dat voortouw aan vast? Zit het 'eventuele' revisievoortouw niet geknoopt aan dode paarden? Of als de beesten leven, zijn hun amazones galopperend naar kerkbank en kansel, niet allang buiten bereik? Kortom, creëren de broeders met hun doelstellingen en acties geen valse gerustheid? Omdat er 'iets gaat gebeuren'?   

Smalle weg?

Zou het niet nodig zijn om tot de 'rechte nuchterheid' te komen? Te constateren dat de kerkstrijd binnen de GKv verloren is? En te erkennen dat het verval veel dieper gaat dan alleen die vrouwelijke persoon in de bank of op de preekstoel? Kort gezegd, dat de GKv is losgeslagen van zijn gereformeerde geloofsankers? Dat er niet minder dan een reformatie nodig is in het denken en doen, een terugkeer naar het betrouwbare Woord van God?

Er wordt veel gesproken over pijn[7]. Pijn bij hen die hartstochtelijk de vrouw in het ambt willen maar daar (nog) in hun gemeente niet de kans voor krijgen. Pijn bij hen die volstrekt tegen vrouwelijke ambtsdragers zijn en de invoering daarvan in strijd achten met de Schrift maar er toch elke week mee geconfronteerd worden. Pijn bij hen die 'hun' zo door de Heere gezegende kerk zien verdwalen in hermeneutische ruimte van de NGK met als exit PKN. Pijn ook in gezinnen die kerkelijk in stukken worden gereten omdat stevige gereformeerde prediking al jarenlang is verworden tot praatjes bij (film)plaatjes. Wij weten waar we het over hebben.

Maar zou niet voorop moeten staan het diepe verdriet over en vrees voor de kerkzonden waarover de toorn van God komt? We hoorden het nauwelijks meer in 'onze' GKv-kerk: Gods wraak over verlating van zijn verbond. 'Belofte en eis', het werden nauwelijks nog begrepen begrippen. Zou daar niet de diepere oorzaak liggen van het verval dat zich in toenemende mate voltrekt?

We weten uit eigen ervaring hoe moeilijk het is een kerkgemeenschap te verlaten waarin je geboren en getogen bent. Waar je zoveel hebt ontvangen en veel hebt gegeven. Maar als de Heere het nu eens vraagt? Als trouw blijven aan Hem en zijn Woord deze keuze onontkoombaar maakt? Om je opgroeiende (klein)kinderen uit de zuiging van een postmodernistische gevoelskerk te redden? Ja, dat vooral! Wat een verantwoordelijkheid ligt hier.

De Heere Jezus heeft diepaangrijpende woorden gesproken over wie Hem waardig zijn: alleen zij die zijn kruis op zich nemen, en de smalle weg volgen.

Dat geldt toch ook t.a.v. zijn Lichaam?