Vrijgevochten vrijgemaakt 2

D.J. Bolt
24-03-12

Zoals we de vorige keer zagen benaderde ds. Sietsma wat er in Grootegast gebeurt onbevangen en onschuldig met

"als het nu zou blijken, dat diegenen, om wie wij zo bezorgd zijn, en waar we eigenlijk - net zoals Israël dat had - best veel kritiek op hebben toch dezelfde God dienen als wij;

hetzelfde Evangelie verkondigen als wij; en dezelfde enige Verlosser Jezus Christus hebben als wij; en als zou blijken dat ze dat niet willen: een nieuwe kerk of gemeente stichten; en zou blijken dat ze toch uiteindelijk hetzelfde doel hebben als wij;

is dat dan ook voor ons geen reden om ons te laten geruststellen, zoals de elf mannen, en vervolgens heel Israël werd gerustgesteld?"

Vragen

Ja, als de hemel naar beneden valt, hebben we allemaal een blauwe hoed. Als het allemaal waar is wat de predikant mogelijk al pratend denkt te ontdekken, dan ja dan kunnen we weer gerust gaan slapen. Maar de feiten vertellen toch een heel ander verhaal? Laten op basis wat we eerder waarnamen eens een aantal zaken op een rijtje zetten.

Welk evangelie?

Het valt zeker te waarderen als mensen het evangelie willen brengen aan mensen die vervreemd zijn aan de dienst van God en zich daarvoor in het bijzonder willen inzetten. De Here wil dat alle mensen Hem dienen. Zich voor dat doel zetten verdient alle lof. Die inspanning wordt zelfs wel eens het vierde kenmerk van de kerk genoemd.
Maar dan moet het wel om het ware evangelie gaan. En ook het hele Woord. Hoe kan het dan als gevraagd wordt hoe de groep haar 'missie' denkt te volbrengen, dat er niet meer dan typisch evangelisch geantwoord wordt dat 'het eigen leven op de kop werd gezet'? En dat de 'andere keuzes' die gemaakt worden bestaan in bijvoorbeeld "iemand helpen een probleem op te lossen waar hij zelf niet uitkomt". En leert de Schrift dat "ieder mens kind van God is"?
Is dít de kern van het evangelie dat de mensen moet trekken naar God, naar de kerk? Waarom zijn de diensten bestemd "voor hen die hun hart willen openen voor Jezus"? Is niet hét kenmerk van een echte eredienst dat het gaat om zondaars die in hun verdorvenheid weten niet uit zichzelf daartoe in staat zijn maar volledig afhankelijk zijn van de Gods genade die het geloof in hen werkt door de Heilige Geest?

Bovendien, hoe wil deze groep het volle evangelie brengen als zij zo uitdrukkelijk een breed scala van kerkelijk verschillend gevleugelde voorgangers uitnodigt in haar bijeenkomsten? Want dat wordt als hét kenmerk van de Oase gezien. Ieder mag zijn visie verkondigen: of het nu een evangelische gelovige, PKN-er, een baptist of vrijgemaakte is. Het is allemaal één pot nat. En laat ieder zijn "interne dogma's" thuislaten, dat leidt alleen maar af van 'de redding'. "Ieder is toch met hetzelfde bezig?"

Nu, dat is niet zo. De gereformeerde leer staat haaks op de leer van de (vrije) baptisten m.b.t. verbond, doop en Israël, om maar wat te noemen. De weg van de zondaar tot God is fundamenteel verschillend in de leer van gereformeerden en wederdopers. Het zicht op het werk van de Heilige Geest en op de kerk is grondig anders tussen evangelische en gereformeerde kerken. Over zonde, wedergeboorte en rechtvaardiging verschillen we fundamenteel.  
Je kunt de leer thuis willen laten maar dat is natuurlijk onzin. Zó kun je geen christelijke kerk zijn. Dan heb je de Schrift niet gelezen. Op vele plaatsen spreekt die van het vasthouden en bewaren 'wat overgeleverd is'[1]. Doen we dat niet dan spreekt diezelfde Schrift zijn vloek over ons uit[2]. Dat is de ernst van het evangelie!

In de huidige informatie wordt nog niets gemeld over de sacramenten. Maar de eerste bediening van de doop en de viering van het avondmaal zal waarschijnlijk een kwestie van tijd zijn. Want men wil zich aan geen enkel "intern dogma" of welke "vastomlijnde gewoonte of traditie" houden.

Welke herders?

Het lijstje namen van voorgangers weerspiegelt de onverschilligheid m.b.t. de leer van de gereformeerde kerk. Op de eerste bijeenkomst[3] ging de heer Gerrit T. Lolkema van de zgn. christengemeente in Buitenpost voor. Dat zet a.h.w. de toon voor deze activiteiten. In zijn gemeente is voor volwaardig lidmaatschap doop door onderdompeling vereist. Deze man schroomt ook niet om leden van de gereformeerde kerken over te dopen. Zo bijvoorbeeld een vrouw van een ouderling in de gereformeerde kerk in Drachten-ZuidWest[4] die een overdoop onderging in de Wijde Ee, een vaarwater bij Drachten. Naar verluidt staat hetzelfde te gebeuren met iemand van vrijgemaakt Drachten-Oost.
De Schrift vraagt om betrouwbare herders en leraars[5]. Het is duidelijk dat deze voorganger daar niet aan voldoet.

Het is onthutsend dat op het lijstje van voorgangers naast mensen als Sierd de Jong van de Evangelische gemeente de Levensbron te Zevenhuizen, ook een vrijgemaakte dominee prijkt, namelijk ds. H.J. Boersma van Haulerwijk. Hoe is dit mogelijk? Hoe kun je als gereformeerd predikant meewerken aan dit gebeuren? Waar je alleen welkom bent als je je gereformeerde 'veren' thuis laat en "dit initiatief van harte wilt ondersteunen"? Ben je dan nog gereformeerd[6]?

Wat is de kerk?

De Oase-mensen willen niet "kerkje spelen". Nee, dat zal. Was dat maar wel zo, dan kon je simpelweg nog zeggen: jeugdige onbezonnenheid, hou op met deze kerkelijke zandbak. Maar dát is het juist, men presenteert zich als een volwaardige kerk met hoge pretenties. Men zal het evangelie wel eens verkondigen op een zodanig wijze dat de gereformeerde kerken erbij verbleken. Want wat in díe kerken gebeurt, is voor buitenstaanders-binnenkomenden volstrekt niet te volgen: "waar hebben ze het over?" En men zal de brokken die door kerkelijke rechtlijnigheid gemaakt zijn wel eens even lijmen, door bijvoorbeeld wél "ongelovigen in te zegenen".

De binnenkomers, wie het ook zijn, moeten "een warme deken" voelen en niet de kouwe douche in kerken van oude snit, zo is de bedoeling. En om de mensen te boeien moet elke 'dienst' weer anders zijn. Niet die saaie "traditionele kerken met hun vaste liturgie" maar samenkomsten die "vrij zijn van iedere vastomlijnde gewoontes of tradities".
En zo probeert men met zoet irenisch gefluit mensen naar deze alternatieve 'kerk' te lokken.

Er zou tegengeworpen kunnen worden, dat het toch de bedoeling om mensen naar "kerken te begeleiden waar men zich het meest op hun plaats voelt"?
Maar is dát het criterium? Praat je zó over de kerk?
Lees dan nog eens hoe over de kerk wordt gesproken in de gereformeerde belijdenis, NGB 27-29. Daarin gaat het er niet om waar ik me thuis voel maar waar Christus zijn kerk bijeenbrengt. De eenheid met de medebroeders en –zusters wordt gevonden waar men zich onderwerpt aan de onderwijzing en tucht van de kerk, zijn hals buigt onder het juk van Jezus Christus, en dan zó de broeders en zusters opbouwt met de gaven van God gekregen.
Die kerk is ook maar niet een club waar men elkaar in gezellige warme dekens hult maar een waar men in geloof strijdt tegen de zonde, God en de naaste liefheeft en niet links of rechts afwijkt van Gods wil en wet, en de oude mens met zijn daden kruisigt[7].

En kerk, waar dat ware evangelie wordt gebracht. Het evangelie dat zichtbaar wordt gemaakt in de zuivere bediening van doop en avondmaal en waar tucht tot behoud van zondaren geen wassen neus is.

Hier staat niet de mens met zijn 'goed gevoel' in het middelpunt maar God, de Here en de kerk van zijn zoon Jezus Christus. Vergelijk de rijke gereformeerde belijdenis van de christelijke leer en belijdenis van Gods Woord, verzoening en verbond, kerk en koninkrijk met de "missies" en "visies" van deze Oase-kerk en aanverwante optrekken. Hoe kan het dat men dat in Grootegast blijkbaar is kwijtgeraakt en volgens de organisatoren niet meer vindt in de 'traditonele kerk' waar men zelf toch wel lid wil blijven?

De vrijgemaakte predikant van Grootegast wil volgens zijn preek maar eens praten met zijn mensen in de Oase. Niet te gauw oordelen is zijn advies. Let op Jozua 22.

Ja, praten is natuurlijk (vrijwel) altijd goed. Maar Jozua 22 is hier toch niet meer van toepassing. In Jozua was Israël niet op de hoogte van wat er daar aan de Jordaan gebeurde. Er was een misverstand en dat kon met één gesprek worden opgehelderd.

Maar dat is onvergelijkbaar met de gebeurtenissen in Grootegast. De groep vrijgemaakte gemeenteleden heeft een onkerkelijke daad gesteld. Het is duidelijk wat men wil. Er is niets geheimzinnigs en niets verborgens aan hun bezig zijn. Ze toeteren het als het ware van de daken. Ieder in het Westerkwartier, ja via de website kan de hele wereld het horen. Ze roepen op, kom naar ons en doe als wij.

Is de kerkenraad van Grootegast nu werkelijk zo naïef dat men denkt met een goed gesprek dit 'project' wel weer in gereformeerde wateren is te manoeuvreren? Lees dan toch wat het uitgangspunt van deze gemeenschap is: interkerkelijkheid, vrije keuze naar de kerk waar men zich goed voelt, ongereformeerde voorgangers, losgeslagen liturgische opvattingen, afzetten tegen de gereformeerde kerk en leer.
Ja, er is een gesprek nodig, maar dan wel een vermaangesprek. En bij geen bekering volgen er ook consequenties.

Dat klinkt niet sympathiek in deze tijd maar we hadden ons als gereformeerde kerken toch ook verbonden om evangelisatie op een bepaalde wijze te doen. Zie maar art. 26 DKO:

De evangelisatie moet erop gericht zijn dat zij die God niet kennen of van Hem en zijn dienst vervreemd zijn, zich door belijdenis van het geloof naar de gereformeerde leer voegen bij de gemeente van Christus. De kerkenraden zullen erop toezien dat vanuit deze doelstelling gewerkt wordt.

Vanuit deze doelstelling gewerkt wordt! We maken er niet veel woorden aan vuil maar het is duidelijk dat de kerkenraad zijn plicht m.b.t. de Oase deze kerkelijke afspraak verzaakt als niet meer wordt gezegd en gedaan dan zijn predikant voorstelt.

En het kerkverband?

In Grootegast lijkt de kerkenraad dus niet tot een gezond gereformeerd oordeel te kunnen komen en wordt daarin bovendien gefrustreerd door een bepaalde prediking.

Nu hebben we een kerkverband dat in zulke zaken de helpende hand moet bieden. Zeker als het gaat om zaken als in Grootegast die een veel bredere uitstraling hebben dan deze plaats. Noodzakelijk als er zelfs een vrijgemaakte dominee van buiten de plaats en de classis van harte zijn medewerking er aan verleent.
En ja, de zaak kwam op de classis. Werd de kerkenraad dus aangespoord zich te houden aan gemaakte afspraken?
Lou loene.
Er was "waardering" voor het Oase-initiatief. Maar denk erom, sprak te classis, … niet participeren kerken! En houdt de "kwaliteit" van de verkondiging "nauwgezet"in de gaten! Let er op als de concurrentie zich laat voelen …

Wat is dit toch weer een lamlendig stukje gepraat. Paradoxaal ook: waarderen maar niet participeren. Wel op je eigen hachje passen, want de aantrekkingskracht zou wel eens groot kunnen zijn. Dan komt natuurlijk het eigen kerkbestaan in de crisis. Als bijvoorbeeld niet meer voldoende VVB kan worden opgebracht. En dat is natuurlijk niet de bedoeling van zo'n "gewaardeerd" initiatief…

Maar wat belangrijker is, men wil wel de "kwaliteit van de verkondiging nauwgezet in het oog houden". Hoe zou je dát dan wel moeten doen? Door als vrijgemaakte ouderlingen in de Oase bijeenkomsten op de voorste rij te gaan zitten? Maar men wil nu juist niet participeren. Dan maar afgaan op de verhalen van de vrijgemaakte initiatiefnemers? Maar die zijn enthousiast en zullen dat wel blijven.

Eigenlijk is deze stoere classis uitspraak-zin een en al on-zin. En doekje voor het bloeden van verontruste kerk(enraads)leden. Want de Oase zegt toch duidelijk waar ze voor staat? En laat zien in het beleid t.a.v. de toegang tot de kansel, pardon podium, hoe hij met leer en kerk omgaat? Dat moeten gereformeerde leidslieden toch op voorhand afwijzen?

Nu zou een welwillende toeschouwer er nog op kunnen wijzen dat het toch de bedoeling is mensen terug te verwijzen naar de kerken van de betrokken vrijwilligers, zoals we eerder vermeldden.

Maar denkt men nu heus dat als dit "project" slaagt, men deze gemeente uit elkaar zal rukken door de mensen te verwijzen naar de veelheid van achtergrondkerken? Terwijl die, m.n. gereformeerde "traditionele" kerken als zo'n negatieve pers kregen bij dit nieuwe genootschap. Als je zo'n liturgische losbandigheid gewend bent, en verwend bent met een variëteit van voorgangers die allemaal "een goed en mooi verhaal kunnen vertellen" dan wil je niet meer terug toch? Temeer omdat de club zelf zegt "geen promotieclubje voor een bepaalde kerk te willen worden".

Hoe naïef kun je ook als classis zijn.

Hoe denkt men op deze wijze ouderen, maar met name ook jongeren binnen de (gereformeerde) kerk te kunnen houden? Er wordt geklaagd over sterk verminderd kerkbesef van de jongeren. Zullen ze door dit soort ongereformeerd gedoe niet nog meer de kluts kwijtraken? Wat zou hen tegenhouden om ook in deze alternatieve gemeente zich in een "warme deken" te wikkelen? Immers, de eigen kerkenraad heeft geen standpunt, de predikant wil eerst nog maar eens praten en de verbonden kerken in de classis hebben er nog waardering voor ook. Kom, wordt vrijwilliger in deze vrolijke 'kerk'gemeenschap waar je alles gelijk snapt en geen enkele vaste gewoonte of traditie is. Wat wil je als jongere nog meer!

Te vrezen valt dat de uitstroom van jongeren en doopleden uit de GKv op deze manier nóg groter wordt ...

Tenslotte

Met de gebeurtenissen in Grootegast en de manier waarop daar door ambtsdragers en kerken wordt gereageerd, wordt opnieuw onderstreept dat de vrijgemaakte kerken in een proces van verval verkeren. Dat is aan te tonen op alle punten die een kerk tot kerk van Christus maken. Grootegast laat dat zien.

Wordt ook niet duidelijk dat de jarenlange vaak slappe en zwakke prediking in deze kerken hoe langer hoe meer zijn tol gaat eisen?

De inmiddels brede ervaring is dat zij die wél staan voor de gereformeerde leer en het kerkelijk leven, hoogstens nog welwillend worden aangehoord maar verder geïsoleerd en gefrustreerd deze ontwikkelingen zien doorgaan.

Kyrie eleison