Printen

Synodeverslag week 15 - Kerk en Eenheid 3

D.J. Bolt
07-05-11

Ter tafel liggen 15 conceptbesluiten voorgesteld door de Deputaten Kerkelijke Eenheid (DKE) samen met een rapport van de synodecommissie Fryslân (DKE):

De vetgedrukte besprekingen worden in deze aflevering verslagen.
Zie Bijlage voor de conceptbesluiten.


Ontmoeting Christelijke Gereformeerde afgevaardigden

Een drietal afgevaardigden van de CGK geeft acte de presence.

Preses
Hartelijke welkom.
In 1987 ging onze GS Spakenburg in op een verzoek van de CGK tot gesprek. Daarbij was ook ds. J.H. Velema aanwezig. Inmiddels bent u al acht keer op onze synodes aanwezig geweest.
We leren veel van elkaar. We erkennen elkaar als kerken die willen staan op hetzelfde fundament. Onze predikanten staan op CGK-kansels, er moet daarover nog een nader besluit worden genomen; de universiteiten en deputaten werken samen, en kerken in allerlei plaatsen werken samen. Catechisaties aan leden van onze kerken wordt gegeven door de CGK gemeenten.
Sommige trends zijn negatief, maar we moeten de dag der kleine dingen niet verachten. Beter: het gaat om de Geest die doorwerkt.
Jarenlang is de 'toe-eigening des heils' een moeilijk punt geweest. Maar in een document van ds. A.N. Hendriks hebben we elkaar gevonden. Dat is op papier, maar nu de praktijk. Er is een nieuw document: Katholiciteit en Eenheid, van GKv en CGK samen. Hier gaat het om de praktijk. We staan samen voor de vraag of wat we zoeken een kerkzijn is dat aan ons profiel voldoet of dat we blij zijn met wat Christus ons geeft. In Paulus' brieven zijn de verschillen tussen jood en niet-jood groter dan onze verschillen. Toch verheugt Barnabas zich als hij de bekering ziet van niet-joden. Kennen wij ook die vreugde? Zien we ook de diepte van de genade van Jezus Christus?

We hebben elkaar erkend als kerken van Jezus Christus. Mogen wij dan Gods genade in de weg staan?
Moeten heidenen op Joodse wijze besneden worden? Er groeit een antwoord. Er mag niet worden gebonden boven de last van Christus. Niet aan eigen cultuur of verworvenheid. Alleen aan de belofte van het evangelie.
Zijn wij katholiek gereformeerd?
Besnedenen en onbesnedenen worden behouden. Maar wel in een gemeenschap. Dat leren we uit Galaten. Daar geeft Paulus Petrus een reprimande. Kerkelijke eenheid en samenleven is een cruciale zaak. Zijn we het altijd eens? We weten wel beter. We zijn onvolkomen heiligen die moeilijk een van geest worden.

Paulus dringt in de strijd tegen het heidendom op eenheid aan, zie Korinthe. Ondanks verschillen is er toch een samenbrengende kracht tussen allerlei mensen. Samenhang in Gods veelkleurige samenleving. Laten wij dat zien? De eerste liefde?
Het is een zegen waar broeders samenwonen. Verdeeldheid dringt tot verootmoediging, en spoort aan tot activiteit. We luisteren zomaar bevooroordeeld naar elkaar.
Bid ik alleen voor mijzelf of ook voor de eenheid van de kerk? Ben ik gericht op het eigen gelijk of gericht op eenheid?
De manier waarop we eenheid zoeken is belangrijk: in respect voor de ander, positief over elkaar spreken, de intenties zien, geen woorden verdraaien, elkaar zoeken. Reageer niet te heftig, zwijg anders liever. Vermijd zinloze discussies. Zet je biddend in voor de stad van de vrede, voor onze kerken.
Dat is niet alleen een zaak van landelijk maar ook een plaatselijke aangelegenheid. Ook een zaak van toe-eigening van het heil.
Hoe functioneert dat aan beide zijden?

Afgevaardigde CGK - Ds. W. van ’t Spijker
Geliefde broeders in de Here.
Bij het bloedbad in Alphen aan de Rijn viel het op dat de kerk een plek was waar het verhaal gedaan kon worden, waar verhaal gehaald kon worden. De kerk was aanwezig. Daar gaf en geeft de kerk een signaal aan de samenleving. Zoals ook op de Nationale Synode het hart kon worden getoond als het ging over verruwing, eenzaamheid, armoede en dropouts in de samenleving. De kerken hebben niet de wijsheid in pacht als het gaat om de aanpak van problemen. Wel is er hoop, kent zij de bron van waaruit altijd weer de zaken kunnen worden aangepakt. Zij weten van verzoening.

Dat werd zichtbaar in Alphen. De tijd en energie van de kerken geeft aan waar haar kracht ligt, in Golgotha. Daar is een voorbeeld gegeven. Als ons kerkgebouw daar had gestaan, waren wij net zo open geweest? Die vraag wil ik ook hier stellen. Jarenlang hebben we elkaar duidelijk gemaakt wat theologisch eigen aan ons is. We kunnen tien verschillen aanduiden, onderstrepen en uitvergroten. Het is alleen ingewijden nog duidelijk te maken. Waar is nog de katholiciteit?
Als we evangeliseren en diaconale arbeid doen, gebeurt dat alleen door speciale leden. Deputaten 'gereformeerde belijders' bestaan al meer dan zestig jaar. Maar het verbreiden van de CGK frustreert. Pas dáár waar intensief naar elkaar geluisterd wordt komen we verder.
Een middel is preekbespreking, en dan toegespitst op concrete preken. Daar hadden we weinig ervaring mee, ontdekten wij. Daarom hebben we dat bij elke ontmoeting gedaan, een preek van een van de deputaten bespreken. Dat bleek vruchtbaar voor beide kanten.
 
Een van de winstpunten is de nota Katholiciteit en Eenheid. De COGG heeft daartoe gestimuleerd in 2009. Hoe breed kunnen we de gereformeerde belijdenis dienstbaar maken aan de kerken. Op eerste gezicht lijkt het niet veel effect te hebben. Aan CGK is er voorzichtig en terughoudend op gereageerd. Toch moet niet onderschat worden wat het teweeg brengt.

Tijdens conferentie heeft prof. B. Kamphuis pleit voor een 'eenheid-effect-rapportage'. Kerken realiseren zich vaak niet het effect dat allerlei besluiten hebben, niet alleen voor eigen gemeente maar ook daarbuiten. Zie als voorbeeld de klakkeloze invoering van de NBV door u.
Ook aan onze kant realiseren we ons dat niet zo. Zo bijvoorbeeld op onze laatste synode: de aanpassing van de regeling voor plaatselijke contacten raakt ook uw kerken. Deputaten vonden dus dat zij daar ook iets mee moesten doen. Daarom ligt er nu ook voorstel op uw tafel om onze predikanten op uw kansels te kunnen uitnodigen.
Die eenheid-effect-rapportage geldt t.a.v. allerlei zaken op deze synode. Denk aan de Werkorde waarin allerlei op- en aanmerkingen van lokale kerken zijn verwerkt. Op verschillende momenten is ook geprobeerd deputaten CGK daarbij te betrekken, maar dat lijkt moeizaam te verlopen. De DOE-groep zou een middel kunnen zijn om te detecteren welke 'schuurplekken' er kunnen zijn, b.v. de plaats van de diaken in de kerkenraad.

Het NGK-rapport Vrouwelijke Ouderlingen en Predikanten (VOP) wordt nog eens doorgesproken en zijn conclusies aan de orde gesteld. Het zal een ingewikkeld proces worden. We hebben tripartite ervaring daarom ligt er het aanbod om ons daarin mee te laten lezen. De CGK-synode wil ook overleg met de NGK over een aantal vragen.
Het gaat niet om het gesprek als doel in zichzelf maar wel om elkaar te leren kennen, vanuit de bron van het denken. Om zo als kerken ook iets te zeggen hebben aan de wereld, zoals op de Nationale Synode gebeurde. Zodat we kunnen antwoorden op vragen vanuit de samenleving.

We moeten het serieus doen, die eenheid-effect-rapportage. Als we samen hebben geleerd te luisteren naar de Heer, dan kunnen we ook samen de wereld antwoorden. Niet met een uitleg over tien keer gereformeerd, maar om iets van God en Jezus Christus te laten zien. Als de wereld ons al iets vraagt. Laat ze zien uit ons leven wie God is, tot eer van Hem en opbouw van het leven.

BESLUITEN 6, 7, 8 - CGK

BESPREKING RONDE 1

Ds. Oostland
Ik heb waardering voor de voorstellen. Ik heb de nota Katholiciteit en Eenheid met instemming gelezen en hoop dat die functioneert in de kerken.

Besluit 7b: Waar komt vandaan dat er nu andere onderwerpen worden genoemd als eerder? O.a. wordt niet meer de invloed van het charismatisch denken genoemd.

Ds. Leeftink
Besluit 7c: Is de naamgeving wel consistent?

Het deputatenrapport vermeldt dat het CGK besluit dat alle GKv-predikanten in de CGK mogen voorgaan, alleen geldt op basis van wederkerigheid. Besluit 6e is daarom wat mager geformuleerd. Moet dat niet aangepast worden aan de formulering van de CGK?

Br. Van Dixhoorn
Besluit 7d: 'indien nodig' weghalen. Dat kan ook met de recente geschiedenis in Zaamslag worden geïllustreerd. Na lange tijd zijn met hulp van deputaten de gesprekken met de CGK van start gegaan.
Besluit 7b: Meer druk op de CGK deputaten is gewenst om over de bandbreedte van de christelijke kerk te spreken. Er zijn grote verschillen binnen de CGK, waarom kunnen wij dan niet ook binnen ons dorp een eenheid vormen? Ik hoop dat dit nog eens doorgesproken wordt met CGK deputaten.

Ds. Gunnink
Is besluit 7d nog nodig? Worden de deputaten CGK wel serieus genomen? Dit wordt toch al jarenlang gedaan?

Ds. Ophoff
Allereerst hartelijk dank voor de warmte en liefde in uw toespraak. Ik wil wijzen op de rol van preekbespreking door deputaten. Van twee jaar ervaring met preekbespreking is duidelijk hoe belangrijk, misschien wel beslissend, dit middel is. Na twintig jaar samenspreking ging vorig jaar kogel door de kerk en zijn we samen diensten gaan houden. Als je elkaar ontmoet onder de prediking, brengt dat een geweldige geestelijke beweging op gang.
Tegelijk moet daar vanuit mijn ervaring wel een kanttekening bij. Uw synode heeft in 2010 deputaten opgedragen samen met deputaten GKV verder te spreken, terwijl landelijke eenheid niet haalbaar is. Maar wil wel die op regionaal niveau bevorderen. Waarom wordt zoiets niet in onze besluiten verwoord?
Van de 130 plaatsen wordt op 80 niet en 50 wel contact geoefend. Er is nog maar op een beperkt aantal plaatsen echte samenwerking. Het blijft beperkt, we moet er niet te veel verwachting van hebben.

Verder ben ik blij met de bereidheid tot samenwerking, bijvoorbeeld bij de Werkorde. We moeten nog meer over en weer in elkaar investeren.

DKE – Ds. Van Zuijlekom
Er is niet steeds gestreefd alle nota's in de besluitteksten te verwerken.
De DOE groep is een apart deputaatschap. Zo'n groep is er ook bij de CGK en NGK. Daar lopen we mee in de pas.

Wat de bevoegdheid betreft om voor te gaan in CGK: de formulering doet recht aan de formulering van de CGK synode.

De nota komt regelmatig ter tafel om elkaar te stimuleren. We schrijven ook de kerken aan om aan eenheid te werken.

Het is goed om in wisselende omstandigheden als deputaten regelmatig over kerkelijke eenheid te spreken. Zo houden we elkaar scherp.

Het werk van de deputaten heeft niet de bedoeling twee kerkgenootschappen in elkaar te schuiven. Het federatief groeimodel was een heel voorzichtig voorstel maar werd niet geaccepteerd. Misschien kunnen we er iets over verwoorden.

Commissie – Ds. Prins
Er zijn nog wat formuleringen worden aangepast.

Besluit 6e: Kanselruil is verruimd in de CGK. Het omgekeerde is niet voorgesteld. De ruimte bij CGK is groter dan bij ons. Bij ons moet dus iets worden aangepast.

DKE – Br. J.A. Schelling
Besluit 6d wijst richting CGK, besluit 6e in onze richting

CGK - Ds. Van ’t Spijker
Besluiten 6d en 6e lopen parallel met onze afspraken.

Er is een geweldige groei geweest. Het aantal samenwerkende gemeenten is verdubbeld drie jaar terug waren het nog 25. Maar we zijn er nog niet. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar hoe het moet met afgevaardigen naar kerkelijke vergaderingen.

Ook al besloten we in 2007 niet meer het groeimodel te gebruiken, niet in elkaar te laten groeien, we hebben wel steeds meer met elkaar te maken. Daarop moet je je als deputaten bezinnen en niet stiekem toch een groeimodel invoeren. Dan handel je voorzichtig en wijs.

AMENDEMENTEN

Ds. Ophoff
Besluit 6 grond schrappen. Ik erger me aan een reden die alleen naar Joh. 17 verwijst. Die grond is al verwoord bij besluit 2. Niet herhalen anders wordt het een mantra.

Ds. Oostland
Besluit 7b moet toegespitst worden op concrete preken.

Br. Van Dixhoorn
Besluit 7d woordjes 'indien nodig' weghalen. Waarom niet samen op weg gaan als kerken van Christus, terwijl er landelijk geen grote verschillen zijn. Deputaten moeten verder doorpraten hoe dat bespreekbaar is te maken.

Ds. Leeftink
Is er voldoende duidelijk gemaakt dat er volstrekte wederkerigheid t.a.v. voorgaan in elkaars kerken is? De CGK staat het alleen toe als de afspraak wederkerig is. Daarom moet besluit 6e aangepast worden aan de CGK tekst. Aan besluit 6d toevoegen: 'en met bewilliging van zijn eigen kerkenraad'.

Preses
In besluit 7d betekent 'met' 'samen met'.

BESPREKING RONDE 2

Br. Bondt
Wat het amendement Leeftink met besluit 6d wil, daar gaan wij niet over.

Ds. Harmannij
Aansluit me aan bij Bondt. Het is jammer om toeters en bellen aan het CGK besluit toe te voegen. Het wordt alleen maar ingewikkeld.

Ds. Gunnink
Ik heb begrepen van de voorzitter van de CGK deputaten dat het niet de bedoeling is twee kerkverbanden in elkaar te schuiven. Dus we spreken alleen over plaatselijke aangelegenheden.

DKE – Ds. Van Zuijlekom
We zijn niet voor het amendement Leeftink.
Ook amendement Van Dixhoorn raden we af: we willen ook plaatselijk blijven spreken. Dus woorden laten staan.

Amendement Oostland is niet echt bezwaar maar voegt ook niet echt iets toe. Wordt een verplichting die je niet precies moet voorschrijven.
We willen best een de grond bij besluit 6 schrappen en naar sterkere algemene onderbouwing zoeken.

Wat Gunnink betreft, wij hebben niet in beeld dat we de komende tijd twee kerkverbanden in elkaar schuiven. Maar we volstaan niet met alleen plaatselijke eenheid. Ook landelijk blijven we wél bezig, bijvoorbeeld in het DOE-overleg, over hoe je omgaat met afgevaardigden naar elkaars kerkelijke vergaderingen. Wel dus steeds meer vormgeven in het kerkverband. Misschien dat we vroeger te snel gedacht dat we organisatorisch wel één konden worden.

CGK - Ds. Van 't Spijker
Er is in 2007 niet gezegd dat het federatief groeimodel buiten beeld is, maar het moet nog niet ingevoerd worden. Op dit moment spitst het proces zich plaatselijk toe waarbij we over allerlei dingen nadenken.

Commissie – Ds. Prins
Amendement Ophof is OK, de andere amendementen steunen we niet.

Preses
Het accent ligt op de inzet van plaatselijke kerken. Dat is niet ideaal, maar we moeten wel nuchter zijn.

Ds. Oostland
De zin over preekbespreking is niet bedoeld om af te dwingen. Maar het resulteert in mooie dingen daarom moet het erin.

Br. Van Dixhoorn
Handhaaf mijn amendement. Het is vanzelfsprekend daar over te spreken.

Ds. Leeftink
Ik trek de zin over toestemming kerkenraad in, dit is overdone.
De voorwaarde 'wederkerig' kan opgelost worden door 'alle' tussen te voegen aan het begin van besluit 6d. Dan is het geheel gelijk.

Ds. Harmannij
Nu is het in de GKv ook breder getrokken. Deze regel is nieuw en gelijk aan die van de CGK. Wederkerig, zoals in hun regeling is opgenomen.

STEMMING

Besluit 6
- Amendement Leeftink 6d vervallen
- Amendement Leeftink 6 e: verworpen met voor 9, onthouding 1
- Amendement Ophoff: aanvaard met algemene stemmen
- Besluit: aanvaard met algemene stemmen

Besluit 7
- Amendement Oostland: verworpen met voor 9, onthouding 1
- Amendement Van Dixhoorn: verworpen met voor 11
- Besluit 7: aanvaard met algemene stemmen

Besluit 8 aanvaard met algemene stemmen

Preses
Het is goed dat landelijk en plaatselijk samen opgaan. Dat ging mis in 1892 heb ik begrepen. Laten we oog voor elkaar hebben en bidden om de zegen van de Here.


Bijlage DKE conceptbesluiten 6-8

Contacten met de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)

Materiaal:

  1. rapport van DKE;
  2. aanvullend rapport van DKE;
  3. brief van de CGK te Huizen, samenroepende kerk van de Generale Synode van de CGK 2010 d.d. 14 december 2009;
  4. brief van de GS CGK Huizen 2010 d.d. 22 december 2010, waarin meegedeeld wordt dat besloten is GKv-predikanten toe te laten op alle CGK-kansels; hiertoe is bijlage 8 van de Kerkorde gewijzigd.

 Besluit 6:

uit te spreken:

  1. dankbaar te zijn jegens de Heer van de kerk, voor de groeiende toenadering en samenwerking in veel plaatselijke gemeenten en voor het (weer) aangaan van contacten tussen verschillende plaatselijke kerken;
  2. de notitie ‘Katholiciteit en Eenheid’ te ontvangen als een goede handreiking om plaatselijke contacten aan te gaan en uit te bouwen;
  3. dankbaar te zijn voor de besluitvorming van de Generale Synode van de CGK 2010 en de aanpassing van bijlage 8 van de Kerkorde die het mogelijk maakt dat alle GKv-predikanten kunnen worden uitgenodigd om voor te gaan in CGK-kerkdiensten;
  4. dat predikanten van de CGK bevoegd zijn tot de bediening van Woord en sacramenten, tot de dienst van de gebeden en tot de kerkelijke bevestiging van een huwelijk in een kerkdienst van een GKv-kerk, mits op uitnodiging van die gemeente;
  5. dat GKv-predikanten die door CGK-kerkenraden worden uitgenodigd voor te gaan in een kerkdienst de bewilliging van hun eigen kerkenraad behoeven;
  6. dat de GKv biddend, vanuit de roeping tot eenheid, de weg naar kerkelijke eenheid met de CGK willen vervolgen.

Grond:
het is belangrijk metterdaad samen te werken met het oog op kerkelijke eenheid met plaatselijke Christelijke Gereformeerde Kerken. Deze samenwerking geeft invulling aan de opdracht en de belofte uit Johannes 17.

Besluit 7:
aan deputaten de volgende opdrachten te geven:

  1. met Deputaten Eenheid van de CGK samen te werken in het voluit stimuleren en faciliteren van samenwerking en nauwer kerkelijk samenleven op plaatselijk niveau;
  2. daartoe het gesprek over de prediking, visie op de gemeente, visie op de sacramenten en de kerkelijke vermaning binnen de plaatselijke kerken en eventueel op regionaal niveau te blijven stimuleren en begeleiden;
  3. zo nodig overlegsamenkomsten te beleggen van kerken die kanselruil of andere vormen van samenwerking kennen; dit in samenwerking met Deputaten Overleg Eenheid;
  4. indien nodig, met Deputaten Eenheid van de CGK door te spreken over wat kerkelijke eenheid inhoudt, wat de Heer op dit gebied van ons vraagt en wat Hij ons geeft, en hoe breed de kerk van Christus mag zijn.

 Gronden:

  1. de opdrachten passen bij het doel, te streven naar kerkelijke eenheid;
  2. het blijft van belang op plaatselijk en regionaal niveau de contacten tussen de kerken te stimuleren en waar mogelijk in gang te zetten en te begeleiden;
  3. daarnaast blijft het van belang ook landelijk het gesprek over eenheid te blijven voeren, vanuit het geloof aan de katholiciteit van de kerk.

Besluit 8:
De ‘Regeling voor plaatselijk contact en samenwerking met een Christelijke Gereformeerde Kerk’ sub 5 aan te vullen tot:

Wanneer de kerkenraad de tijd gekomen acht voor daadwerkelijke kanselruil, gezamenlijke erediensten of gezamenlijke avondmaalsvieringen, zal hij daarvoor de instemming van de gemeente en de goedkeuring van de classis vragen en van het resultaat mededeling doen aan Deputaten Kerkelijke Eenheid van de Generale Synode.

Grond:
deputaten dienen op de hoogte te blijven van wezenlijke beleidsbeslissingen op plaatselijk niveau.