Printen

Rondom Goede Vrijdag en Pasen

 

N. van Dijk

31-05-14

 

Aan de tijd die voorafgaat aan Goede Vrijdag en Pasen lijkt ieder jaar meer aandacht besteed te worden. Nog nooit waren er zoveel uitvoeringen van bv. de Matthaüs Passion of de Johannes Passion. In veel kerken werd als gemeente de tijd voorafgaand aan Goede Vrijdag en Pasen het ‘feest van genade’ gevierd ter verdieping van de persoonlijke relatie met God.

 

Tijdens de lijdensweek liep een groep christenen van Zwolle naar Utrecht, van Palmzondag naar Goede Vrijdag. De zogeheten Willibrordwandeling is een initiatief van retraitecentrum De Spil, een stichting die gastvrijheid wil bieden aan mensen die zoeken naar stilte en zich willen bezinnen op geloof en levensvragen.

 

Voor mensen die wat minder met stilte hebben was er weer ‘The Passion’, ditmaal in Groningen. In een artikel ‘Heilige herrie in Groningen’ schrijft Corjan Matsinger, werkzaam bij Youth for Christ, enthousiast te zijn over The Passion (ND 16 april). Nieuwe accenten ontstaan in het eeuwenoude lijdensverhaal. Matsinger vindt dit vanuit missionair oogpunt een interessant gegeven. De wisselwerking tussen het verhaal en de liedjes werken door in de concrete boodschap die het evenement uitdraagt. Als voorbeeld neemt hij de tekst van Andre Hazes (The Passion 2011): ‘Geef mij nu je angst, ik geef je er hoop voor terug. Geef mij nu de nacht, ik geef je de morgen terug’.

 

“Jezus komt via deze song naar voren als de persoon die angst kan wegnemen. Daarvoor in de plaats ontvangt de mens hoop, een nieuwe morgen. Er ontstaan nieuwe accenten in het eeuwenoude lijdensverhaal. Voor veel christenen ging dit te ver. Van de klassieke drieslag: ‘zonde-verlossing-dankbaarheid’ gaan we naar het thema ‘angst versus hoop’. Deze verschuiving van ‘wat het heil is en hoe (jonge mensen) dit ervaren’ is ook breder in onze maatschappij waar te nemen. De pastorale noties in een song als die van Hazes kon voor veel buitenkerkelijke jongeren weleens van grotere betekenis zijn en meer impact hebben dan schematische uiteenzettingen over de zondeval en het ‘nut’ van Jezus’ kruisdood”.

 

In een artikel in het ND van 15 april wordt actrice en zangeres Simone Kleinsma geïnterviewd. Zij speelde de rol van Maria in The Passion. Op de vraag aan Kleinsma (die zelf een verlieservaring heeft gehad) of de confrontatie met het verhaal van Jezus’ plaatsvervangend lijden haar ook troost geboden heeft, antwoordt ze:

 

“Nee, het helpt me niet. Ik ben van huis uit niet met het geloof opgegroeid. Ik vind het een heel wreed gebeuren. Iemand zo intens laten lijden voor de wereld…. Dat kan geen doel hebben”.

 

Sommigen zien in The Passion een soort herkerstening. De presentatie ervan doet denken aan een festival als Lowlands. Het initiatief ligt niet bij de kerken, maar bij de omroepen. De paasdienst in de kerken wordt gepresenteerd als een nevenactiviteit. Ook in de middeleeuwen waren er paasspelen, en in de Spaanse steden zijn er de processies. Het evenement The Passion wordt elk jaar groter en omgeven met meer commercie. Je kon zelfs bij een restaurant een driegangenmenu in de stijl van het Laatste Avondmaal eten.

***

In 1994 verscheen een boekje ‘De zonde uit beeld’, met als ondertitel: Bijbels schuldbesef en modern levensgevoel. In een artikel ‘Zonde en berouw in onze moderne samenleving’ schreef dr. W. H. Velema over het hedendaagse zondebegrip. En hij vraagt zich af:

 

“Zijn wij met onze samenleving niet zover van God vervreemd dat woorden als zonde en berouw hun inhoud hebben verloren? Het benadrukken van zonde en de noodzaak tot berouw zou volgens velen al zoveel kwaad gesticht hebben”.

 

In hetzelfde boekje schreef dr. J. W. Maris over Gods toorn over de zonde: de betekenis van het evangelie. Jezus moet de beker drinken die gevuld is met de toorn van God tegen de zonde. Aan het kruis van Golgotha vindt het diepste en ondoorgrondelijke van het lijden van Jezus plaats.

 

“Daar aan het kruis was het oordeel van God, daar was de toorn van God tegen de zonde in het geheimenis van verzoening van de schuld, waarvan de liefde van God de bron is, het enige deel dat Jezus overbleef. En de evangeliën boodschappen het ons”.

 

In een commentaar in het Reformatorisch Dagblad ‘Kruis geeft ergernis’ wordt geschreven over de vele pogingen die ondernomen worden om de boodschap van Goede Vrijdag en Pasen voor niet-christenen verstaanbaar te maken. Filmmakers en toneelspelers spannen zich in om de boodschap onder de aandacht te brengen.

 

“Soms kan men zich afvragen of de vertolkers van de kruis- en opstandingsgeschiedenis zelf wel beseffen waar ze mee bezig zijn. Het schort nog wel eens aan de eerbied voor deze heilige waarheid. Maar er is meer: ten diepste is de boodschap van het kruis niet te begrijpen. Sterker, de gebeurtenissen van Gabbatha, de Via Dolorosa en Golgotha roepen weerzin op. Paulus schrijft dat de prediking van Christus de Gekruisigde de Joden een ergernis is en de Grieken een dwaasheid. Bij de harde werkelijkheid van het kruis komt de naakte waarheid volledig openbaar: de mens is door de zonde des doods schuldig. Alleen door het sterven van de Zoon van God kon verzoening worden aangebracht.”

 

De boodschap van lijden en sterven is niet aangenaam. Geen mens wil er van zichzelf aan dat hij de kruisdood heeft verdiend. Simone Kleinsma, die de rol van Maria speelde in The Passion, vindt het dan ook een wrede boodschap, het kan geen doel hebben iemand zo te laten lijden voor de wereld.

En werden we eerst vooral rondom de kerstdagen overspoeld met romantiek en entertainment, de paasdagen lijken daar nu ook erg vatbaar voor te zijn. In evangelische kringen lijkt hier en daar een zekere vermoeidheid op te treden rondom de vele paasactiviteiten. Zo was in de Visie een column te lezen over de activiteiten in de week voor Pasen, waarvan enkele zinnen geciteerd:

 

“woensdag gemeentevergadering, witte donderdag avondmaalsdienst, Goede Vrijdag vesper, Stille zaterdag een paaswake. Ik win het steeds van mijn groeiende vermoeidheid. Ik ben overal bij. Vraag niet hoe, maar ik sta mijn mannetje. Doodmoe kruip ik op Paasmorgen de kerk in……”

 

En terwijl massabijeenkomsten het goed doen, blijven kerken hun deuren sluiten. De zondagse samenkomsten trekken steeds minder mensen, en de tweede dienst lijkt ook in de orthodoxere kerken op zijn retour te zijn, terwijl juist in de zondagse samenkomsten toch elke week opnieuw het feest van de opstanding van onze Here Jezus gevierd  kan worden.