Kerkverband

Zuid-Afrikaanse zorgen over de GKv

Redactie een in waarheid

24-09-11

We ontvingen een persverslag van de synode van onze zusterkerken in Zuid-Afrika, die Vrye Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika (VGKSA). Deze synode vergaderde van 13-16 juni in Pretoria. Dus binnen een week konden zij hun agenda afwerken! Vergelijk dat eens met onze vrijgemaakte synode die van eind januari van dit jaar tot de tweede helft van juni bezig is geweest en ook nog volgend jaar weer bijeenkomt om een aantal zaken te bespreken. Natuurlijk het kerkverband in Zuid-Afrika is klein, het telt acht kerken. Maar het is wel een volwaardig kerkverband waarin alle 'normale' kerkelijke zaken aan de orde zijn. Hoe dan ook, het is zeer interessant om te zien wat deze kerken met elkaar bespraken en welke besluiten ze namen. Het biedt een doorkijkje door hun kerkelijk leven waarin allerlei herkenbare dingen een rol spelen en maar ook moeiten zijn die wij zo niet kennen. Om maar een heel praktisch iets te noemen, de afstanden! Kaapstad - Johannesburg meer dan 1400 km, ongeveer 18 uren reizen met de auto. Wij vinden dat afgevaardigden uit Zeeuws-Vlaanderen al ver weg wonen van een synode in Harderwijk.

De kerken in Zuid-Afrika bespraken ook hun zusterkerkrelatie van de gereformeerde kerken vrijgemaakt. Zuid-Afrikaanse afgevaardigden hebben de synode van Harderwijk bezocht, de vergadering toegesproken en deelgenomen aan de besprekingen. Wat hebben zij gerapporteerd? Zijn de zorgen die ze in Harderwijk uitspraken weggenomen?

Het is duidelijk dat de relatie met de GKv onder druk staat. En in het bijzonder die met de theologische universiteit in Kampen. De synode nam niet mis te verstane besluiten hieromtrent. Om maar even concreet te worden: de meeste vergadering van deze kerken besloot hun studenten te adviseren niet meer in Kampen te gaan studeren! Enerzijds omdat het financieel nogal kostbaar is maar, en dat is belangrijker en tekenend, omdat men de universiteit niet meer vertrouwd gezien de opvattingen van sommige docenten. Dat is een duidelijk en ernstig signaal. De kerken waarmee je een zusterkerkrelatie hebt, houden een opleiding van predikanten in stand die kennelijk niet betrouwbaar genoeg is om daar je eigen studenten aan toe te vertrouwen! Hoe moet dat verder?

Ook biedt het persverslag overwegingen m.b.t. de inmiddels van de GKv afgescheiden gereformeerde kerken. De houding t.o.v. De Gereformeerde Kerken (DGK), de 'hersteld gereformeerden' is opvallend positief, die t.o.v. de Gereformeerde Kerken Nederland (GKN), het 'voorlopig kerkverband' duidelijk afwachtend.

36^e SYNODE van de Vrije Gereformeerde Kerken in Zuid-Afrika (VGKSA) Pretoria, 13-16 Juni 2011

Persverslag

“Ik dank mijn God elke keer als ik aan jullie denk” – Filippenzen 1:3

Met deze woorden begon de Synodezijn werk op dinsdagochtend. De apostel Paulus dankt God elke keer als hij denkt aan de kerk in Filippi. Met dezelfde instelling konden de afgevaardigden hun werk beginnen, gedachtig aan al het goede werk dat God reeds in het verleden in de kerken verricht heeft. Terzelfdertijd zijn zij aangemoedigd dat ondanks hun eigen zwakheden God dit werk zal voortzetten tot de dag van Christus Jezus – ook door de werkzaamheden van de 36^eSynode van de VGKSA (Fil 1:6). Elke morgen moedigde de voorzitter de afgevaardigden aan uit de brief aan de Filippenzen om hun werk in deze context te zien.

In dit Persverslag vindt u een kort overzicht van de agenda en besluiten van de Synode. In een later stadium zullen de Acta van de Synode gepubliceerd worden met al de besluiten, gronden en bijlagen.

DeSynodebegon, na een bidstond gehouden in de VGK Pretoria, op maandagavond 13 juni. Hoewel de vorigeSynode– Kaapstad 2008 – Mamelodi aangewezen heeft als de kerk om deSynodesamen te roepen, heeft de kerk van Pretoria deze taak overgenomen op verzoek van Mamelodi, als gevolg van zaken in deze gemeente die dit voor hen moeilijk maakten.

Geloofsbrieven en Moderamen

Op Maandagavond zijn de geloofsbrieven onderzocht. Het bleek dat Classis Noord een extra predikant gestuurd had als gevolg van een gebrek aan ouderlingen. Al de afgevaardigden werd verzocht om op te staan om hun instemming met de drie formulieren van eenheid te betonen.

Het volgende moderamen werd vervolgens verkozen:

Voorzitter: Ds. C. Kleijn

Vicevoorzitter: Ds. P.G. Boon

Scriba: Br. T. de Wit

Buitenlandse Afgevaardigden

Namens de Free Reformed Churches of Australia werd br. Bert Veenendaal verwelkomd. In zijn toespraak wees hij erop dat hunSynode Legana die in 2009 gehouden is, besloten heeft om de zusterkerkrelatie met de VGKSA voort te zetten. Hij heeft ook zijn waardering uitgesproken voor de groeiende contacten aan weerszijden van de Indische oceaan, en de groeiende gewaarwording hoe God zijn kerk op beide continenten vergadert, beschermt en onderhoudt. DeSynode Pretoria 2011 heeft ook besloten – op grond van het voorstel zoals dat onderbouwd is door de deputaten voor betrekkingen met buitenlandse kerken – om de zusterkerkrelatie voort te zetten. DeSynode heeft ook zijn oprechte dank uitgesproken tegenover de Australische kerken voor de verschillende manieren waarop zij de Zuid-Afrikaanse kerken bijstaan, vooral ook wat betreft financiële steun aan hulpbehoevende kerken.

De Canadian Reformed Churches waren niet in staat om een afgevaardigde te sturen. Zij hebben echter hun groeten per brief gezonden. HunSynode Burlington (Ebenezer) die in 2010 gehouden werd, heeft besloten om de zusterkerkrelatie met de VGKSA voort te zetten. DeSynode Pretoria 2011 besloot eveneens – op grond van het voorstel zoals dat onderbouwd is door de deputaten voor betrekkingen met buitenlandse kerken – om de zusterkerkrelatie voort te zetten. Dankbaarheid is ook uitgesproken voor de verschillende manieren waarop de Canadese kerken ons hebben geholpen. In het bijzonder werd de commissie gemeld die is ingesteld door de Canadese Kerk van Coaldale om alle financiële hulp uit Canada aan de Zuid-Afrikaanse kerken te coördineren en te kanaliseren.

De Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt) hebben besloten om twee afgevaardigden te sturen, om daardoor er uitdrukking aan te geven hoe belangrijk zij de wederzijdse relatie beschouwen. DeSynode heeft zijn dankbaarheid hierover uitgesproken. De afgevaardigden waren ds. J.M. van Leeuwen en zr. M. Blok, beiden leden van de Nederlandse deputaten voor betrekkingen met buitenlandse kerken (BBK). DeSynode was echter minder blij met het feit dat de Nederlandse kerken een vrouwelijke afgevaardigde gestuurd hebben. Om zusters te laten dienen als deputaten is niet het probleem, de Zuid-Afrikaanse kerken hebben ook zusters die als deputaten dienen. Waar de schoen wrong was echter het feit dat de VGKSA buitenlandse afgevaardigden als leden van deSynode aanvaardt met volledige stem van advies betreffende alle zaken op de agenda. DeSynode is een van de regeerlichamen in de kerken. Deze gewoonte is ontstaan als gevolg het feit dat de VGKSA een klein kerkverband is en altijd de bijdrage van buitenlandse afgevaardigden op hoge prijs gesteld heeft. Hoewel het niet onmogelijk is om deze traditie te veranderen, kon dat niet op het laatste ogenblik gedaan worden, zonder dat de kerken eerst daarin gekend zijn. Onze deputaten BBK hebben de Nederlandse deputaten hierover ingelicht en hen vriendelijk verzocht om – als dit mogelijk was – geen vrouwelijke afgevaardigde te sturen. Maar de Nederlandse deputaten zijn doorgegaan om een vrouwelijke afgevaardigde te sturen. DeSynode vond dat dit niet sensitief was van de Nederlandse kerken en dat zij zo geforceerd werd. De synode besloot daarom aan ds. Van Leeuwen wel de volledige voorrechten verbonden aan een buitenlandse afgevaardigde te verlenen, maar de deelname van zr. Blok te beperken tot haar aandachtsveld, namelijk de Nederlandse kerken.

Synoderegels

DeSynodeheeft deputaten aangesteld om de synoderegels voor afvaardigingen bij de tijd te brengen. Dit behelst dus ook de opdracht om de kerken met een onderbouwd voorstel te dienen wat betreft de status van buitenlandse afgevaardigden. DeSynodevroeg de deputaten verder om de regels op de volgende punten aan te passen:

-         Een duidelijke einddatum voor het indienen van deputatenrapporten voor te stellen, waarna deSynodegeen rapporten meer in behandeling zal nemen. Blijkbaar is de huidige regel dat rapporten uiterlijk vier maanden voor het begin van de synode aan de kerken gestuurd moeten worden, niet duidelijk genoeg ...

-         Deputatenrapporten moeten in het Engels geschreven zijn. Dat geldt ook voor lange bijlagen. Zij moeten of in het Engels vertaald zijn, of er moet voorzien zijn in een Engelse samenvatting.

-         Elke afgevaardigde op deSynodeheeft het recht om in zijn moedertaal te spreken, waarna dit in het Engels getolkt zal worden.

-         DeSynoderegels moeten als een bijlage bij de Acta gepubliceerd worden, zodat ze voor een ieder beschikbaar zijn.

Theologische Opleiding

De Synodeheeft ook het rapport van Deputaten Curatoren behandeld. Dit waren de hoofdzaken:

• Vanaf begin 2010 zijn de streeksynodecoördinatoren, ds. J.A. Breytenbach (Classis Zuid) en ds. P. G. Boon (Classis Noord), betrokken bij een initiatief genaamd Gereformeerde Theologische Opleidingsinitiatief (GTOI). Het is een samenwerking tussen een aantal kerken uit de GKSA en de VGKSA. Het doel is om een theologische opleiding in Zuid-Afrika op te richten met de volgende kenmerken:
  
  
• Gebaseerd op het Woord van God en de Belijdenissen (HC, NGB, DL en de Westminster Confessie), als ook een gezamenlijk document wat hermeneutische uitgangspunten vastlegt.
• Een grote focus op de opleiding van predikanten en zendelingen voor Afrika.
• Een gedecentraliseerde opleiding voor de ambtelijke dienst. Dat houdt in dat de studenten betrokken moeten zijn in praktische werkzaamheden in de kerken gedurende het hele verloop van hun studie. Evaluatie zal plaatsvinden door mentoren van de plaatselijke gemeentes. De studenten zullen hier toelagen voor ontvangen.
• Dit geeft verschillende instroom- en examenniveaus, zodat de opleiding geschikt is, niet alleen voor predikanten maar ook voor ouderlingen, diakenen, evangelisten, zondagschoolonderwijzers en andere bedieningen in de kerken.
• De opleiding behoort toe aan de kerken en is niet afhankelijk van staatsubsidie.
  
  
• De Synodeheeft kennis genomen van het Visiedocument van dit initiatief (GTOI), en heeft de curatoren aangemoedigd om door te gaan met hun betrokkenheid hierbij. Mocht de GTOI succesvol zijn, dan kan dit betekenen dat het uiteindelijke oogmerk wat de kerken in het verleden geformuleerd hebben, verwezenlijkt kan worden: Eén enkele opleiding in Zuid-Afrika voor alle verschillende theologische studenten van de VGKSA, ongeacht hun afkomst.
• De Synodeheeft besloten om in de tussentijd door te gaan zoals in het verleden. Theologische studenten vanaf de zendingsvelden van Classis Noord wordt aanbevolen om bij het Mukhanyo Theological College (MTC) te studeren, met een aanvullend program erna. Studenten vanaf de zendingsvelden van Classis Zuid worden aangemoedigd om bij de George Whitefield College (GWC) te gaan studeren, met een toegevoegd aanvullend programma. Studenten van de ‘oudere’ kerken worden aangemoedigd om een BA-graad te verkrijgen bij een universiteit in hun omgeving (met Hebreeuws en Grieks en bij voorkeur ook Latijn), en voor hun BTh-graad gebruik te maken van het Theological Seminary van onze zusterkerken in Canada. De Synode heeft aanbevolen, op grond van praktische en financiële redenen alsmede om de theologische standpunten van sommige docenten, om niet langer gebruik te maken van de Theologische Universiteit in Kampen, Nederland.
• Tegelijk heeft deSynodebenadrukt dat het onderscheid tussen studenten afkomstig uit de ‘oudere’ kerken en de zendingsvelden niet van beton is. In overleg met de streekcoördinatoren moet de meest geschikte studieroute vastgesteld worden voor elke individuele student.
• De vorige Synodeheeft ds. J.A. Breytenbach als nationale coördinator benoemd. Anderhalf jaar geleden heeft hij echter bedankt om de grote werkdruk. De curatoren hebben toen besloten dat de taken overgenomen zouden worden door de streekcoördinatoren en de administratieve assistenten.
  DeSynode heeft ook besloten om in dit stadium geen nieuwe nationale coördinator te benoemen, hoewel de curatoren wel het mandaat ontvangen hadden om dit te doen indien noodzakelijk.

Bevestiging van Huwelijken

Twintig jaar geleden heeft de Synodevan 1990 besloten dat huwelijken in burgerlijke bijeenkomsten bevestigd zullen worden. Classis Noord is nu met nieuwe argumenten gekomen dat – op basis van de situatie waarin het kerkverband gekomen is met de (ex) zendingskerken – dit besluit te smal is. In de Afrika-context zijn huwelijkssluitingen heel erg verstrengeld met het oude heidense geloof. Voor de (zendings)kerken is het heel belangrijk om juist meer betrokken te zijn. Daarom heeft de Synodehet volgende besloten:

“Het synodebesluit van 1990 artikel 16(b) wordt als volgt veranderd: De kerkelijke bevestiging van huwelijken kan óf gedaan worden in een burgerlijke bijeenkomst óf in een kerkdienst overeenkomstig art. 68 van de Kerkorde. Dit kan door de plaatselijke kerk bepaald worden. DeSynodebesluit om kerkenraden op te roepen om hun betrokkenheid bij de voorbereiding voor een echt Christelijk huwelijk te intensiveren en daarin leiding te geven aan het a.s. echtpaar. Daartoe behoort onderricht en leiding met betrekking tot het Christelijke karakter van de huwelijksbevestiging.”

Werkdruk van Predikanten

Classis Noord heeft een verzoek ingediend om in de toekomst voorzichtig te zijn om predikanten in verschillende deputaatschappen aan te stellen. Het antwoord van deSynodewas dat het kerkverband klein is, en dat de werkdruk op de schouders van andere leden net zo zwaar is.

In het deputaatschap art. 11 (hulpbehoevende kerken) heeft deSynodeechter geen predikant herbenoemd, vanwege een mogelijk belangenconflict.

Bijbelvertaling

De Synodeheeft weer deputaten aangesteld met het mandaat te participeren in het Kerkelijke Adviescomité met betrekking tot de nieuwe vertaling van de Bijbel in het Afrikaans. Aangezien het proces vertraging opgelopen heeft, hebben de deputaten niet veel werk te doen gehad. In de toekomst moeten de deputaten erop toezien dat, zover het in hun vermogen ligt, er een betrouwbare Bijbelvertaling tot stand komt. In dit proces zullen de deputaten bijgestaan worden door lezers uit de kerken.

Deputaten n.a.v. art. 49 van de Kerkorde

Voor het kerkverband bestaan er een aantal procedures, bedoeld om erop toe te zien dat classes en kerkenraden hun werk doen volgens het Woord van God, de Belijdenis en de Kerkorde. In art. 49 van de Kerkorde lezen we: “De synode... zal deputaten benoemen die de classes moeten bijstaan in alle gevallen waar de Kerkorde dit voorschrijft, en – op verzoek van de classes – bij speciale problemen.” Deze deputaten hebben aan deSynode gerapporteerd dat zij de afgelopen jaren betrokken waren bij een aantal classisexamens van theologische studenten, als ook bij één speciaal probleem namelijk de schorsing en afzetting van een predikant.

Correspondentie met de Overheden

De Synodeheeft kennis genomen van de activiteiten van deze deputaten, onder andere:

• Een felicitatiebrief die gestuurd is aan president Zuma ter gelegenheid van zijn verkiezing en aanstelling als president van de Republiek van Zuid-Afrika.
• Een brief die gestuurd is aan de minister van gezondheid om onze zorg uit te spreken over het effect dat stakingen op de gezondheidssector hebben.

Voor de toekomst hebben de deputaten de volgende opdrachten ontvangen:

• Te reageren op maatregels die een gevolg hebben voor de bescherming van de prediking van het Evangelie.
• Naar de regering getuigenis af te leggen in gevallen waarin de regering de universele wet van God overtreedt, en over de aard van deze specifieke opdracht verder door te denken en met voorstellen naar de volgendeSynodete komen.
• De gemeentes in de VGKSA te stimuleren de regering actief te benaderen en onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid om te reageren op nieuwe en gewijzigde wetsontwerpen waarvoor de regering uitnodigt.

Controle van het Archief

Eén klein punt kan genoemd worden: deSynodeheeft besloten dat elektronische handtekeningen (zoals in pdf-documenten) aanvaardbaar zijn. Dit zal veel tijd en energie in de toekomst besparen.

Zendingsdeputaten Zuid-Afrika

In hun verslag hebben de zendingsdeputaten erop gewezen dat zij de afgelopen jaren een aantal (financiële) verantwoordelijkheden overgedragen hebben aan andere deputaatschappen: 

• Zij betalen niets meer voor hulpbehoevende kerken, dit wordt nu door deputaten art. 11 KO gedaan.
• Zij zijn niet meer betrokken en betalen ook niets meer voor de theologische opleiding. Zij hadden een contract met het Mukhanyo Theological College (MTC) voor een periode van vijf jaren (waarvan 2011 het laatste is). Op grond daarvan betaalden zij elk jaar een bedrag van R 150.000 aan het MTC. Nu moeten de deputaten curatoren de verantwoordelijkheid t.a.v. MTC, overnemen, als ook van andere opleidingsinstanties.
• De afgelopen jaren hebben de zendingsdeputaten gelden gekanaliseerd vanaf De Verre Naasten (DVN) naar hulpbehoevende theologische studenten. Aangezien DVN haar steun met 75% teruggeschroefd heeft, hebben de zendingsdeputaten toegezegd om in 2011 te helpen financieren. Daarna zal hun betrokkenheid bij hulpbehoevende studenten ook worden beëindigd. 

In hun verslag hebben zendingsdeputaten ervoor gewaarschuwd dat de wijze waarop het kerkverband met zijn zendingswerk op het ogenblik functioneert, niet vol te houden is, zowel wat betreft financiën als menskracht. Zij hebben daarom voorgesteld dat er later dit jaar een indaba gehouden zou moeten worden met alle verschillende deputaten en betrokkenen, om zich te bezinnen over de situatie en voorstellen te doen m.b.t. een duurzame toekomst. De synode stemde met dit voorstel in en stelde een commissie in om deze indaba samen te roepen, als de Here wil, in oktober dit jaar. De Synode sprak de wens uit dat door deze indaba specifieke voorstellen aan de kerken gedaan kunnen worden en dat op een ad hocSynode in februari 2012 besluiten kunnen worden genomen nomen.

Web

DeSynodevan Kaapstad 2008 heeft deputaten aangesteld om een ambtelijke website voor de VGKSA te lanceren. Om verschillende redenen is dit nog niet gebeurd. DeSynodeheeft nieuwe deputaten met deze taak aangesteld.

Contacten met Kerken in Afrika

De deputaten voor contacten met buitenlandse kerken hebben in het verleden heel wat pogingen gedaan om contacten te leggen met kerkverbanden in Zuidelijk Afrika. De resultaten waren over het algemeen niet heel succesvol, dikwijls om logistieke redenen. Verder moet ook in acht genomen worden dat de VGKSA een klein kerkverband is met beperkte mankracht. Er is daarom in het verleden door deSynodebesloten om niet met dit proces door te gaan. Contacten met kerken in andere Afrikalanden lopen via de Internationale Conferentie voor Gereformeerde Kerken (ICRC) en zijn regionale en zendingsconferenties. Desniettegenstaande zijn de deputaten voor contacten met buitenlandse kerken nog steeds beschikbaar om hulp te verlenen aan leden die voor kortere of langere periodes naar andere Afrikaanse landen reizen of er verblijven.

Liturgische Muziek

De deputaten voor liturgische muziek hebben deSynodein hun verslag gediend met een gemotiveerd voorstel hoe de kerken in de komende jaren een Afrikaans Psalm- en Gezangenboek kunnen samenstellen. Hun uitgangspunt was dat zo’n bundel de kerken in staat moet stellen om de volledige raad van God in het Nieuwtestamentische tijdperk te bezingen. Zij hebben m.n. de Heidelbergse Catechismus gebruikt om een lijst samen te stellen van de meest fundamentele leerstellingen en gebeurtenissen uit het Woord van God.

Daarna zijn zij begonnen om Psalmen en gezangen te identificeren die over deze onderwerpen gaan. Hun doel is om een bundel samen te stellen die naast de Psalmen een selectie van gezangen biedt over elk leerstuk en heilsfeit, om zo samen de volledige Raad van God te weerspiegelen zoals wij die in de Bijbel vinden. In dit stadium hebben zij reeds 11 gezangen goedgekeurd die afkomstig zijn uit het Liedboek. In de toekomst zullen zij zoeken naar uitbreiding van de leerstukken en heilsfeiten waarvan gezongen werd in het Liedboek en andere bundels.

DeSynodeheeft deze deputaten ook gevraagd om de nieuwe ‘Schriftberijmingen’ te toetsen volgens de vastgestelde criteria. Hoewel deze ‘Schriftberijmingen’ reeds getoetst zijn door een commissie van de Pretoria-gemeente wat betreft hun inhoud, zijn zij nog niet op hun muzikaliteit getoetst. Vervolgens heeft deSynodeaan de deputaten gevraagd om de ‘Schriftberijmingen’ die door hen goedgekeurd zijn, samen met de bovengenoemde gezangen aan de kerken beschikbaar te stellen, zodat de kerken kennis kunnen maken met deze liederen en commentaar leveren. Een toekomstigeSynodezal de nieuwe bundel definitief goedkeuren.

Verder heeft de Synodehet Engelse Book of Praise (dat de Psalmen en een aantal Gezangen, de Belijdenisgeschriften en die Liturgische formulieren bevat) ambtelijk goedgekeurd voor gebruik in de kerken. Dit Book of Praise wordt ook gebruikt door onze Canadese en Australische zusterkerken.

DeSynodebenoemde ook Sotho-sprekenden in het deputaatschap aangezien zij de opdracht gekregen hebben om in de komende jaren de gezangenbundel te toetsen die thans in de Sotho-sprekende kerken gebruikt wordt.

Contacten met Kerken in Zuid-Afrika

DeSynodehad moeite om met het rapport van deputaten voor contacten met kerken in Zuid-Afrika te behandelen, aangezien dat slechts enkele uren voor de opening van deSynodeingeleverd werd. Om verschillende redenen hebben de afgelopen jaren er geen gesprekken tussen deze deputaten en hun evenknie in de GKSA plaatsgevonden. Echter afgelopen woensdag heeft ds. P. Kurpershoek deSynodenamens de GKSA toegesproken.

Afgelopen jaren waren er toenemende contacten tussen sommige plaatselijke GKSA en VGKSA gemeentes (VGK Pretoria, VGK Pretoria-Maranata, GK Oos-Moot, GK Totiusdal, GK Kandelaar).

Jammer genoeg hebben de contacten die er in Kaapstad gelegd zijn, zich niet verder ontwikkeld.

De Synodeheeft de deputaten gevraagd om door te gaan om contacten te onderhouden met de Free Church of South Africa. De Synode heeft ook besloten om deputaten de opdracht te geven – op hun verzoek – om contact te leggen met de Church of England in South Africa. In de Kaap zijn er al bepaalde contacten met dit kerkverband, vooral door hun theologische opleiding – het George Whitefield College.

Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt) (GKv)

Namens de Nederlandse zusterkerken sprak ds. Van Leeuwen deSynodetoe. Hij begon met het lezen van Jozua 22:9-34. Met dit gedeelte wilde hij aangeven dat het soms kan gebeuren dat er wantrouwen tussen zusterkerken ontstaat. Als gevolg van de geografische afstand is het niet altijd duidelijk voor de ene zijde welke motiveringen ten grondslag liggen aan bepaalde ontwikkelingen aan de andere zijde. Maar volgens ds. Van Leeuwen toont Jozua 22 aan dat het niet onmogelijk is om de Here op verschillende manieren te dienen, en dan steeds de band van eenheid te bewaren.

De Nederlandse afgevaardigden hebben geklaagd dat het verslag dat door de deputaten voor contacten met buitenlandse kerken (deputaten BBK) geschreven is, een eenzijdig beeld van de Nederlandse kerken schetst. Behalve zorgwekkende ontwikkelingen, zijn er ook positieve ontwikkelingen.

Deputaten BBK hebben erop gewezen dat hun verslag niet gelezen moet worden alsof zij druk uitoefenen om de zusterkerkrelatie te beëindigen. Maar om de verhoudingen gezond te houden, zijn ernstige gesprekken noodzakelijk, vooral in het licht van zorgwekkende ontwikkelingen.

Deputaten BBK hebben als hun ervaring aangegeven dat de Nederlanders de afgelopen jaren de Zuid-Afrikaanse kerken en hun zorgen t.a.v. de kerken in Nederland niet serieus genomen hebben. Het huidige verslag is inderdaad meer confronterend dan in het verleden het geval was. Dit vanuit de hoop dat de Nederlandse kerken en hun deputaten gewillig zouden zijn om zich deze keer wel te lenen tot inhoudelijke gesprekken.

DeSynodesprak zijn dankbaarheid uit voor het feit dat de Nederlandse afgevaardigden zich voor de komende periode bereid verklaarden tot opbouwende gesprekken. Om deze reden besloot deSynodeom nog niet de voorstellen van deputaten BBK ten aanzien van de zusterkerkrelatie en mogelijk beperkingen daarop, te behandelen. Eerst moeten de gesprekken in de komende periode plaatsvinden en het resultaat daarvan afgewacht worden. DeSynodeheeft ook de deputaten BBK opgedragen in dit verband contact op te nemen met de BBK deputaten van de Canadese en Australische kerken.

Kerken die in het afgelopen decennium afgescheiden zijn van de GKv

Zowel de Synodevan Pretoria-Maranata (2005) als Kaapstad (2008) hebben de broederschap met de De Gereformeerde Kerken (DGK) erkend, die in 2003 en verder van de GKv afgescheiden zijn. DeSynode Pretoria 2011 heeft de deputaten de opdracht gegeven om gesprekken met deze kerken voort te zetten, en te onderzoeken of deze contacten voortgezet moeten worden.

Wat betref de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) – voorheen bekend als Voorlopig Kerkverband heeft de Synode besloten dat het nog te vroeg is om met een ambtelijke procedure te beginnen om te onderzoeken of een zusterkerkrelatie met hen aangeknoopt moet worden. In de tussentijd moeten de deputaten echter wel op de hoogte blijven van de ontwikkelingen. De GKN bestaat uit gemeentes die aan de ene kant van de DGK en aan de andere kant van de GKv zijn afgescheiden.

Deputaten volgens art. 11 KO (Steun aan Hulpbehoevende Kerken)

Evenals de zendingsdeputaten, hebben deputaten art. 11 ook de aandacht van de Synodeerop gevestigd dat de huidige wijze waarop het kerkverband functioneert, financieel niet vol te houden is. Van de acht kerken in het kerkverband zijn er slechts drie zelfonderhoudend. Dit betekent dat vijf hulpbehoevend zijn! Als de huidige praktijk in de zending ook nog doorgaat om steeds kerken te institueren die hulpbehoevend zijn, is het toekomstperspectief nog donkerder uit een financieel oogpunt.

Als hierbij nog wordt betrokken dat het grootste deel van steun voor deze hulpbehoevende kerken van overzee komt, dan wordt duidelijk dat het kerkverband zich in een heel onstabiele en riskante financiële positie bevindt. Deputaten concluderen daarom dat er iets moet veranderen. In hun verslag doen zij reeds enige voorstellen in dit verband. Het verslag van de deputaten onderstreept weer eens het belang van een indaba later dit jaar, zoals deSynode eerder besloot.

Deputaten volgens art. 19 KO (Steun aan Hulpbehoevende Theologische Studenten)

Het financiële plaatje wat deputaten art. 19 in hun verslag schetsen is niet veel anders dan bovengenoemd. Hun financiële positie is ook niet vol te houden. Waar De Verre Naasten de meerderheid van theologische studenten in het verleden ondersteunde, is deze steun grotendeels stopgezet. Om die te vervangen hebben Zendingsdeputaten Nederland (ZDNL) beloofd om gelden voor dit doel beschikbaar te stellen uit een legaat. Toch geven deputaten art. 19 aan, dat zelfs nadat hiermee rekening is gehouden, de bijdragen uit de kerken tenminste moeten verdriedubbelen, als zij hun boeken willen laten kloppen in de toekomst. Zij hebben de Synode daarom o.a. verzocht een maximum in te stellen voor het aantal hulpbehoevende studenten. De Synode heeft hierop nog geen besluit genomen, maar wel de komende indaba verzocht om deze zaak ook op de agenda te zetten. Aangezien de huidige deputaten art. 19 allemaal in de Kaap wonen, heeft deSynode via Skype met hen gecommuniceerd, zodat zij de vragen die de afgevaardigden aan hen stelden, konden beantwoorden.

Synode Quaestor

Die Synodeheeft geprobeerd om m.b.v. Skype verbinding te leggen met de Quaestor, die ook in de Kaap woont, maar deze keer liet de technologie ons in de steek. Gelukkig was er een afgevaardigde met een smartphone met luidspreker, die de Quaestor in staat stelde om toch te volgen wat in Pretoria besproken werd! In zijn verslag meldde de Quaestor dat sommige kerken hun quota trouw betalen. De Synode 2008 heeft besloten dat, hoewel hulpbehoevende kerken vrijgesteld worden van de volledige quota, zij toch collectes moeten houden voor de verschillende kerkverbandelijke onkosten. DeSynode was nogal ontsteld over het feit dat sedert 2008 geen enkele hulpbehoevende kerk begonnen was dit te doen. Het moderamen is verzocht om een indringende brief aan de hulpbehoevende kerken te sturen en hen te wijzen op hun plicht in dit verband.

Toen de Synodeaan het einde van zijn agenda al de verzoeken van de verschillende deputaten voor hun toekomstige quota optelde, bleek dat het totaal neerkwam op een verhoging van 30% in 2012. DeSynode besloot dat van de kerken niet verwacht kan worden zo’n snelle verhoging te betalen. Er werd daarom besloten om reeds een 10% verhoging te implementeren voor het resterende deel van het jaar 2011 en vervolgens in 2012 de quota verder te verhoging van 18%. De nieuwe cijfers voor 2011 zien er als volgt uit:

Volgende Samenroepende Kerk

DeSynodeheeft Bethal (en Johannesburg als mogelijke plaatsvervanger) benoemd als de samenroepende kerk voor de volgende reguliereSynode, als de Here wil in mei 2014.

Zo is de 36^e Synode van de Vrije Gereformeerde Kerken in Zuid-Afrika succesvol afgesloten. Dit betekent echter niet dat er geen zwakheden waren, die in de toekomst verbeterd moeten worden. Om enkele te noemen:

• Classis Noord had nogal moeite om zijn afvaardiging naar deSynoderond te krijgen. De afspraak is dat elke classis (Noord en Zuid) drie predikanten en drie ouderlingen afvaardigen. Uit de zes ouderlingen (primi en secundi) die door classis Noord afgevaardigd zijn, waren er slechts twee beschikbaar. Pogingen om op het laatste ogenblik nieuwe broeders af te vaardigen, hadden geen succes. Het feit dat deSynodegehouden werd tijdens een week waarin er twee schoolvakantiedagen waren – iets wat oorspronkelijk beschouwd werd als bevorderend voor de beschikbaarheid van broeders – bleek achteraf juist omgekeerd te werken. Voor de toekomst is het belangrijk dat de kerken samen en ieder lid persoonlijk zich weer van harte moeten inzetten voor kerkverbandelijke taken. Persoonlijke prioriteiten behoren aan de kant gezet te worden voor werk wat in de kerken moet gebeuren, die toch de Bruid van Jezus Christus is!
• Een ander voorbeeld van slechte ‘dienstverlening’ is het feit dat heel wat deputatenverslagen veel te laat ingeleverd zijn. Het rapport van deputaten voor betrekkingen met kerken in Zuid-Afrika was pas een paar uur voor de aanvang van deSynodebeschikbaar, terwijl deSynoderegels eisen dat het tenminste vier maanden voor die tijd naar de kerken gestuurd moet zijn! De kerken konden dus geen kennis nemen van de inhoud van dit rapport. Laten wij onze prioriteiten juist stellen!

De Synode werd afgesloten door samen te lezen uit Openbaring 22. Een week lang kwamen de afgevaardigden en adviseurs, zowel van overzee als uit eigen land, samen om te spreken en te besluiten over zaken van gemeenschappelijk belang. Maar voordat iedereen weer vertrokken is in verschillende windrichtingen, hebben wij aan elkaar beloofd dat ieder van ons – waar de HERE ons ook al geroepen heeft – zal doorgaan om te bouwen op hetzelfde fundament, dat Jezus Christus is en zijn betrouwbare Woord, in afwachting van zijn spoedige wederkomst:

“Zie, Ik kom spoedig en mijn loon is bij Mij, om een iedere te vergelden zoals zijn werk zal zijn. Ik ben de Alfa en de Omega, het begin en het einde, de eerste en de laatste. Zalig is hij die zijn geboden doet, zodat zij recht kunnen hebben op de boom van het leven en ingaan door de poorten in de stad... Want ik betuig aan iedereen die de woorden van de profetie van dit boek hoort: Als iemand aan deze dingen toevoegt, dan zal God over hem de plagen toevoegen waarvan in dit boek geschreven is. En als iemand iets van de woorden van het boek van deze profetie wegneem, dan zal God zijn deel wegnemen uit het boek van het leven en uit de heilige stad en uit de dingen waarvan in dit boek geschreven is. Hij die dit getuigt, zegt: Ja, Ik kom spoedig. Amen, ja kom, Here Jezus! De genade van onze Here Jezus Christus zij met u allen! Amen.”

Voorzitter: ds. C. Kleijn       Vice voorzitter: ds. P.G. Boon        Scriba: br. T. de Wit

Vertaling A. Mol.