TU Kampen

Flits 27 - Schokkender!

Op 3 november j.l. publiceerden wij, onder de titel "Schokkend!" , de tekst van het cabaret dat het duo Kamphuis & Kamphuis op de Schooldag speelde. Het cabaret vond plaats in de openlucht op de Botermarkt van Kampen.
De Luisterpost was aanwezig en zond het gebeuren ter plekke integraal uit, het kon via internet over de hele wereld worden ontvangen. Ook na afloop van de Schooldag bleef de Luisterpost deze gebeurtenis nog ruim een maand uitzenden.
Voor de bijeenkomst op de Botermarkt is bewust[1] wereldwijd en langdurig aandacht gevraagd en zó kon dit door ieder die dat wilde, worden meebeleefd.
De Stentor, de 'Telegraaf' van Overijssel en Gelderland, besteedde al een dag na de Schooldag uitgebreide en lovende aandacht[2] aan de jongerenbijeenkomst met zijn cabaret.

Diep verontrust

Op onze publicatie kwamen veel reacties binnen. De meeste gaven uiting aan afschuw over het cabaret, dat niet zelden als blasfemisch of godslasterlijk werd aangemerkt. Er waren echter ook andere reacties die het gebeurde vergoelijkten of goedpraatten. We zouden er te weinig oog voor hebben dat het om cabaret ging. Daarin worden de dingen immers overdreven? Bovendien zat er aan het speelstuk toch een positief christelijk getint einde? En deden wij met onze publicatie niet wat we anderen verweten? En zo kregen wíj door sommigen de zwartepiet toegespeeld.
Voor ons was het nog schokkender dat er ook meerdere gereformeerde predikanten waren die zo oordeelden. Na het cabaret vroeg een predikant het publiek wat men er van vond. Men juichte uitbundig. En de man beloofde dat hij het cabaretduo zou vragen ook bij een andere gelegenheid op te treden.

Kern

Wat is voor ons de kern van de zaak? Dít, dat de naam van de Here daar door het slijk werd gehaald. Goed bedoeld, we twijfelen niet aan integere bedoelingen, maar toch gesmaad. Voorwerp van grappen en grollen. Voor jan en alleman. Heel Kampen moest het horen. En via het web heel de wereld. Dat is het eerste en belangrijkste.
De kern van ons probleem ermee.

En dan werd daar natuurlijk ook het vertrouwen van ouders beschaamd door deze potsenmakers. Wie wil zijn kind blootgesteld hebben aan deze ongeestelijke blubber? Er waren beelden te zien van kinderen, aandachtig luisterend en lachend terwijl er onaanvaardbare laag bij de grondse grappen werden gedebiteerd. Dat snijdt je toch door je ziel? Verbondskinderen die werden vermaakt in volstrekt wereldse stijl?

Wat is er aan de hand?

Wat is er ten diepste aan de hand?
O.i. toonde dit gebeuren hier voor ieder waarneembaar, expliciet hoe ver de secularisatie in onze gelederen is ingevreten. Hoe kan het, vragen wij ons verbijsterd af, dat gereformeerde zesdejaarstheologiestudenten aan onze universiteit kennelijk niet het gevoel hebben dat dit níet kan. En dat er gereformeerde predikanten zijn die hier toch best mee kunnen leven[3]?
Men promoot dit soort zaken met het argument dat dit de taal en cultuur is die onze jongeren alléén nog maar begrijpen. Dit is hun wereld. Daaraan moeten wij ons maar aanpassen en toe verlagen om ingang te vinden.
Is dat werkelijk zo? Spreken en verstaan onze kinderen en jongeren alleen maar 'Talpaïstisch'? Als dat echt zo is, dan hebben we een groot probleem als gereformeerde kerken. Een probleem dat we dringend gezamenlijk dienen aan te pakken. En niet vergoeilijken en laten doorzieken.

We hebben daarbij een voorbeeld in de Schrift. Want het probleem is bekend. Nehemia had het er al moeilijk mee. Hij ontdekte kinderen die geen Judees meer konden spreken maar alleen "een taal van dit of dat volk" [4]. Hun moeders uit Asdod, Ammon en Moab hadden hun kinderen kennelijk niet de 'heilige' taal geleerd. Zij spraken slechts Asdoditisch.
Ze hebben het geweten!
Nehemia "onderhield de vrouwen erover, vervloekte hen, sloeg enigen van hen, trok hun de haren uit, en bezwoer hen bij God: Gij moogt uw dochters niet aan hun zonen geven en geen van hun dochters voor uw zonen of voor uzelf nemen!"
We pleiten er uiteraard niet voor om dit fysiek na te volgen. Maar het is wel een boodschap met een indringende geestelijke strekking die we in onze, in goddeloosheid groeiende, cultuur ter harte dienen te nemen. En uitwerken in eigen leven en dat van de kinderen die ons zijn toevertrouwd.
Níet ons vérgaand aan de wereld aanpassen maar:
U geheel anders, u hebt Christus leren kennen! [5]

Spijtbetuiging

In het ND van dinsdag 21 november j.l. verscheen in dit kader de volgende spijtbetuiging van de rector van de theologische universiteit te Kampen, prof. dr. C.J. de Ruijter:

"In het kader van de Schooldag 2006 is in een jongerensa­menkomst een cabaret gehouden, waarin de menswording van Gods Zoon ook ter sprake kwam. Ik heb geconstateerd dat het gesprokene aanstoot gegeven heeft aan leden binnen de kerken. Pas onlangs kreeg ik de tekst van het gesprokene onder ogen. Alle Schooldagactiviteiten vinden plaats onder mijn uiteindelijke verantwoording. Ik neem dan ook als rector van de universiteit alle verantwoordelijkheid op mij.
Ik betuig hier publiek mijn oprechte spijt dat velen in hun geloofsverbondenheid aan God gekrenkt konden worden. Ik weet dat de betrokkenen met een integere bedoeling de ergernis van het evangelie onder woorden wilden bren­gen. Bovendien is me gebleken dat zij dat doel, ook bereikten bij hun toehoorders. Maar het middel dat ze kozen was zo kwetsbaar dat het, zeker in de schriftelijke vorm, de grenzen overschreed van de eerbied jegens de Here. Zo gaf het aanstoot die christenen trof in wat hun kostbaar is.
Als rector zeg ik toe dat we de Schooldag zullen blijven vieren in een geestelijk klimaat waarin alle deelnemers zich veilig kunnen voelen in de beschutting van Gods heili­ge naam. Juist zo kan de schooldag ook iets zichtbaar maken van het verlangen dat ons dringt: dienstbaar zijn aan de eer van God op wiens genade en Geest we ons als Theologische Universiteit voortdurend aangewezen weten.

C.J. de Ruijter, rector"

Hoewel het ons tegenstaat en we het liefst de hele affaire zo snel mogelijk zouden willen vergeten is het helaas noodzakelijk er toch, tegen de hiervoor gegeven achtergrond, een paar kritische opmerkingen bij te maken en vragen te stellen.
Want er lijken een paar dingen niet goed te gaan.

1
We missen het allereerst nodige: spijt van en berouw over de 'krenking' van de naam van de Here. Over het lasteren van Gods naam zoals velen dat hebben genoemd. Dat gaat veruit boven het "krenken van velen" waar de spijtbetuiging vooral overgaat, hoezeer het ook belangrijk is daar aandacht aan te schenken en er spijt over te betuigen.

2
We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat hier gezwartepiet wordt. De cabaretiers zijn "integer" in hun bedoeling en zij hebben ook hun "doel" om het evangelie eigentijds te brengen, "bereikt" . Het is het kwetsbare middel van cabaret dat grenzen overschreed van de eerbied voor God, zo schrijft prof. De Ruijter. Sterker nog, De Ruijter lijkt te willen zeggen dat het met name "de schriftelijke vorm" is waardoor de grenzen zijn overschreden. Eigenlijk krijgen degenen die hier aan de bel trokken en man, paard en wagen noemden, de schuld. Niet degenen die lasterden maar die daar tegen protesteerden worden in discrediet gebracht. Niet zij die vloekten maar zij die dat aan het licht brachten.
Ook in de kerk zijn klokkenluiders niet geliefd.

3
De Schooldag zal veilig blijven, zegt prof. De Ruijter. Was zo en blijft zo. Maar we denken dat gereformeerde ouders maar geen illusies moeten koesteren over déze veiligheid als het eigenlijke probleem niet wordt onderkend.

4
De tekst van het cabaret werd vooraf goedgekeurd door de organisatoren.
Verder heeft ieder in Kampen het kunnen horen, de luidsprekers schalden het over de stad uit.
De video heeft meer dan een maand staan te draaien op internet, voor ieder toegankelijk.
De Stentor had er een positief commentaar over, één dag na de Schooldag.
Op een GKv-forum werd er stevig over gediscussieerd.
Een dag vóór de plaatsing van ons artikel (4 november) hebben we een kennisgeving daarvan naar Kamphuis & Kamphuis gestuurd.
Prof. De Ruijter heeft op diezelfde dag een Nieuwsbrief gehad met daarin vermeld dat ons artikel over het cabaret zou worden geplaatst.

Waarom komt deze spijtbetuiging nu pas?
En, waarom zette een van de curatoren, met medeweten van prof. De Ruijter, een van onze redacteuren op de avond voor de plaatsing van de spijtbetuiging plotseling onder zware druk om onmiddellijk de cabarettranscriptie van de site te verwijderen?
Moeten we ook hieruit niet concluderen dat de universiteit en de organisatoren het cabaretoptreden zélf eigenlijk niet echt een probleem vinden, zelfs wel een goede vorm van evangelieverkondiging achten?
Maar dat alleen ónze verspreiding van de tekst de kwalijke oorzaak van veel commotie is? En dat het spijtig is dat zoveel mensen dááraan aanstoot hebben genomen.

CONCLUSIES

Helaas
- is er geen duidelijke spijtbetuiging over het misbruik van Gods naam en de smaad van Christus;
- mist er een spijtbetuiging van 'de daders'. Die geven niet thuis; [6]
- is er een fraai verpakte vinger die beschuldigend wijst naar de klokkenluider cq. website.

TENSLOTTE

Van de zijde van de Theologische Universiteit is het kwade vermoeden geuit dat het er ons om te doen zou zijn de naam van de school en die van de kerken te besmeuren. En we zouden zondigen tegen het negende gebod en in strijd handelen met HC Zondag 43.

We werpen het vér van ons.
Het gaat ons er helemaal níet om personen, de universiteit of de kerken in discrediet te brengen. Integendeel. Uit wat wij hiervoor schreven mag duidelijk zijn dat het ons gaat om de eer van onze God. En om een dringend appèl te doen om te gaan werken aan terugdringing van de ethische verloedering die ook hoe langer hoe meer vat lijkt te krijgen op geesten in onze gereformeerde kerken.
Laten we elkaar daarom niet bezig houden met afleidingsmanoevres en ontkenning maar dáárvoor de handen ineenslaan.

[1] De leider van de jongerenbijeenkomst attendeerde er meerdere malen op dat men overal op de wereld te horen en te zien was. Hij gaf het internetadres van de Luisterpost zodat later nog een keer naar o.a. het "grappige" cabaret kon worden geluisterd.

[2] B.v. een oude broeder van 70 jaar: "?De muziek is wat hard, de moderne tijd, hè? Maar ze gaan beslist de diepte in, dat vind ik wel belangrijk. Ja, zeer aardig wat daar gebeurt.?"

[3] Gelukkig hebben we ook reacties van andere predikanten gekregen die eveneens geschokt zijn door het optreden. In Nader Bekeken van deze maand (november 2006) besteedt ds. C. van Dijk er uitgebreid inhoudelijke aandacht aan en oordeelt dat hier op bepaalde punten "niet recht werd gedaan aan het evangelie" en er zelfs sprake was van "ketterij" .

[4] Neh. 13:23-31.

[5] Ef. 4:20.

[6] Zie ND dd. 21-11-2006 artikel "Universiteit betuigt spijt over cabaret"