Signalen 94
R. Sollie-Sleijster
14-12-19
Apatheïsten verder weg dan atheïsten
RD 7-12-2019
‘De één gaat op zondagmorgen vissen, de ander naar de kerk, gun ieder z’n hobby’, zo zegt de apatheïst. Is er nog gesprek mogelijk? Waar atheïsten het bestaan van God te vuur en te zwaard ontkennen, wentelen apatheïsten zich in hun apathie. Deze onverschilligheid maakt een gesprek over God en geloof veel moeilijker.
We kennen de klassieke verdeling: theïsten, atheïsten en agnosten (zij die twijfelen of er wel of niet een God bestaat. De vierde groep die we vandaag hierbij kunnen voegen zijn de apatheïsten. Zij vinden het volstrekt onbelangrijk of God al dan niet bestaat.
De Amerikaanse theoloog, predikant en apologeet Kyle Beshears publiceert een boek over dit apatheïsme. Het is een sterk groeiende groep mensen, die in tegenstelling tot de atheïsten, het geloof negeren. Hij vindt dit erger.
Buiten de kerk
Het apatheïsme vindt haar voedingsbodem in de westerse samenleving. De maatschappij heeft zich losgemaakt van het geloof. Allerlei vragen ontstonden. Het begon met: ‘Is God wel betrokken bij ons leven?’ (het deïsme). Vervolgens kwam de vraag op: ‘Kunnen we God wel kennen?’ (het agnosticisme). Daarna kwam het atheïsme, dat zich afvroeg òf God wel bestaat en uitkwam bij de ontkenning van Zijn bestaan. Maar wat we nu zien zijn de grote groepen mensen die zich hierover niet meer druk maken. Het zijn seculiere mensen,
“die leven zonder God, Hem niet nodig hebben, noch voor eigen leven, noch voor het regelen van de samenleving door zich op Zijn geboden te beroepen, noch als verklaringsmodel voor onopgeloste vragen en verschijnselen. (-) God is uitgerangeerd. Hij is geen verklaring meer voor lastige problemen. Hij is ook geen schuilplaats meer als het tegenzit, als men bang is of vastloopt.”
Binnen de kerk
Maar houdt dit apatheïsme op bij de kerkmuren?
Helaas niet, zo blijkt uit onderzoek van de Baylor University. Onderzoeker Thomas Kidd constateert dat bij kerkgangers het ‘praktisch apatheïsme’ snel toeneemt.
“Men gaat nog wel naar de kerk, omdat het zo hoort of vanwege het prettige gevoel van saamhorigheid, maar niet omdat ze God nodig hebben in hun leven. Alles is perfect geregeld. De prediking zien zij niet meer als Gods spreken tot mensen, maar als een interessant, inspirerend praatje.”
En
“Dit zien we ook in Bijbelgetrouwe kerken. Ook daar zitten mensen jarenlang onbewogen. De verkondiging van het oordeel raakt hen niet; de verkondiging van het heil ook niet. Ze willen hooguit een ‘goed woord’ waar ze de week mee in kunnen.”
Rust en zekerheid
Hoe ga je hiermee om? Beide onderzoekers vinden het een bijna onmogelijke opgave.
Kidds advies is:
“Ga geen debat aan. Daarbij haken ze snel af. Discussies met atheïsten zijn nog enigszins zinvol, met apatheïsten totaal niet. Ga je als kerk ook niet in boodschap of liturgie aanpassen. Dat werkt contraproductief. Wat onderscheidt je als kerk en christen dan nog van de wereld? Toon vooral de meerwaarde van het geloof in God. En spreek vooral positief over het geloof. Elke gelovige kent strijd en moeiten, maar de Heere Jezus zegt dat we die binnenskamers moeten houden. Het gaat erom de totaal ongeïnteresseerde medemens te tonen dat het geloof in en de dienst aan God mensen geestelijk verrijkt en innerlijke rust en zekerheid geeft. En vooral: toon het geloof in je werken, in je gedrag.”
Beshear:
“Hoewel de apatheïst denkt alles goed geregeld te hebben, weet hij dat zijn zekerheid en veiligheid fragiel zijn. Dat geeft hem latente onrust. Juist op dat punt zal de christen moeten aanhaken en laten zien dat er een betere weg is.”
Ook kerk verplicht om 'eigenaren' te laten registreren
RD 11-12-2019
Een eerder artikel Antiwitwasrichtlijn treft ook kerken (RD 9-10-2019) sloot af met de opmerking van belastingadviseur Wilbert van Vliet:
“Voor christenen lijkt openbaarmaking van de persoonsgegevens (burgerservicenummer, geboortedag, -land en –plaats, woonadres, een afschrift van een geldig identiteitsdocument en van documenten waaruit de aard en omvang van het economisch belang blijkt) in deze maatschappij niet zo erg. Maar wat als je geloof onder vuur komt te liggen? We hebben nu juist met elkaar afgesproken dat de overheid niets te maken heeft met iemands geloofsovertuiging.”
Hier is de scheiding tussen kerk en staat in het geding.
Ook vroeg Van Vliet zich af voor wie het geldt: “Gaat het om de hele kerkenraad, de kerkrentmeesters? En in de Rooms-Katholieke Kerk om de bisschop?”
Deze week heeft de Tweede Kamer besloten dat ook kerken verplicht zijn vanaf 10 januari 2020 de namen en gegevens van hun 'eigenaren' te laten opnemen in het zgn. UBO-register (Ultimate Beneficial Owner). Het doel is inzichtelijk te maken wie de leiding heeft en zo witwasconstructies tegen te gaan. De uitzonderingspositie van kerken en moskeeën vervalt door een amendement van de VVD’er Van der Linde. Zijn argument was dat deze genootschappen ook misbruikt kunnen worden voor witwassen en terrorismefinanciering.
Rusland staat diensten in woningen toe
RD 10-12-2019
De Hoge Raad in Sint-Petersburg besloot vorige week dat godsdienstoefeningen in privéhuizen mogen worden gehouden. Filip Uijl, woordvoerder van stichting Friedensstimme vindt het buitengewoon belangrijk nieuws, want deze zaak heeft juridisch grote gevolgen. De meeste samenkomsten buiten de Russisch Orthodoxe Kerk vinden plaats in woonhuizen, maar de rechtbank heeft nu bepaald dat een huis niet alleen voorziet in ‘materiële behoeften’ maar ook kan voorzien in ‘spirituele’. Adventiste Olga Glamozdinova had in 2017 een straf van 140 euro gekregen, maar zij ging in beroep en heeft nu dus gelijk gekregen.
Wel is voorzichtigheid nog steeds geboden en een woonhuis kan niet zowel voor kerkelijke activiteiten als voor bewoning worden gebruikt.
Voorgangers en eenvoudige gelovigen werden na de antiterreurwetten van 2016 regelmatig beboet voor het houden van kerkdiensten in hun woningen. Maar nu is door de hoogste rechter in Rusland bepaald dat een woonhuis ook voor religieuze doeleinden mag worden gebruikt.
Uijl:
“Er is reden tot dankbaarheid, maar het blijft zo dat in heel Rusland christenen buiten de Orthodoxe Kerk op allerlei manieren worden tegengewerkt. Dat blijft zo. Nog onlangs gaf een rechter bevel tot het sluiten van een kerk, zogenaamd vanwege de brandveiligheid. Toch is de recente positieve uitspraak belangrijk, omdat het toont dat er juridische cases zijn die ten gunste van Russische onderdanen worden afgesloten. Het gaat in tegen de landelijke trend.”