Ethiek

Synodeverslagen

Nieuwe artikelen
Signalen



Aanmelden GRATIS nieuwsbrief

Naam:
E-mail:



printen

mailen

GS Goes Impressie 02 - Vrouw-in-ambt

 

D.J. Bolt

08-02-20

 

We proberen wat impressies te geven van de urenlange discussies over de revisieverzoeken MV. Die verzoeken zelf hebben we (nog) niet gezien want die lagen niet ter tafel. De discussies gingen over de inhoud van een Raamwerkdocument, het document dat moet groeien naar een uitgangspuntenbasis waarop de revisieverzoeken worden beoordeeld en beantwoord. De eerste versie, in computerjargon 1.0, werd nu besproken.

'Het is een fantastisch stuk met heldere taal', zei synodeafgevaardigde zr. Van Delden,

'het is een groeidocument, zoals wij in een groeifase zitten. De tekst is verrijkend, de blik verruimend, harten worden geraakt en ogen geopend. Man en vrouw: gelijkwaardig naast en met elkaar.'

 

Helaas was het voor ons een geheim verhaal en hebben we er niet van kunnen meegenieten. Dat bemoeilijkte de verslaggeving nogal, of zoals een synodelid zei, 'zo kun je jouw werk niet doen'. De motivering om het achter te houden was dat de pers anders wel eens met de inhoud aan de haal zou kunnen gaan en een verkeerde voorstelling van zaken geven. Maar we vonden het raar, net als de ND- en RD-journalisten: een publieke bespreking van een confidentieel stuk.

 

Maar er zijn genoeg indrukken uit het dagenlange bijwonen van de besprekingen overgehouden die het waard zijn te vertellen. We beperken ons tot de meest bepalende zaken. En de deel- en slotconclusies aan het eind van de vergadering vertellen ons voldoende in welke richting de synode denkt en werkt.  

 

Kernvragen

 

De kernvragen die de synode zich stelde zijn:

  1. Heeft de Generale Synode Meppel (GSM) op een verantwoorde manier de Bijbel gelezen?
  2. Kunnen we haar besluiten degelijker onderbouwen?

Zo niet, dan zouden de besluiten moeten worden herzien en/of geherformuleerd. Uiteraard wordt er dan ook een heel ander antwoord op bezwaren gegeven dan wanneer alles koek en ei is.

Maar de voorzitter van de Commissie Revisie MV (CRMV voortaan) br. Bakker nam aan het begin van de vergadering alvast een voorschot: Niemand had in de gesprekken met de indieners van bezwaarschriften een 'verkeerde afslag' kunnen laten zien.

 

Hermeneutiek
 

Veel opmerkingen werden gemaakt over hermeneutiek, d.i. eenvoudig gezegd: de uitgangspunten voor de uitleg van de Bijbel. Die zijn bijvoorbeeld dat de Schrift door de Heilige Geest is geïnspireerd, onfeilbaar is, absoluut gezag heeft, zichzelf uitlegt, zie NGB art. 2-7. Vele verontrusten zijn er van overtuigd dat nieuwe hermeneutiek een beslissende rol heeft gespeeld in de besluitvorming van Meppel t.a.v. vrouw-in-ambt, en dat die bijvoorbeeld ook toegepast wordt bij de discussies rond homoseksualiteit.

 

Wat is waarheid?
Deze vraag hield de synode intensief bezig. Als de Bijbel verbiedt én gebiedt vrouwen toe te laten tot de ambten, hoe zit het dan met die Bijbel: is er sprake van tweeërlei waarheid, spreekt de Geest er in met twee tongen? Immers duizenden jaren mocht het op grond van de Schrift pertinent niet, hoe kan het dan dat het nu sinds kort geen probleem meer is? Is er niet sprake van een nieuwe manier van Schriftuitleg, een nieuwe hermeneutiek waardoor er nieuwe verklaringen, exegeses legitiem zijn, soms zelfs onderling tegenstrijdig en onverenigbaar?

 

Nee, beklemtoonden verschillende synodeleden, er was en is helemaal geen sprake van een nieuwe hermeneutiek, we gaan nog even integer met de Bijbel om als op de synoden van Ede en Meppel. We redeneren nog steeds op basis van allerlei teksten uit de Schrift, vergelijken die en trekken er samen conclusies uit.

Uniformiteit in uitleg is toch geen gebod?, vroeg CRMV-lid ds. Heij zich af, er is toch niet altijd één waarheid op alle punten? Laten we vooral niet heersen over elkaars geweten, vergelijk de zaak van doop van geadopteerde kinderen.

Precies, beaamde ds. Leeftink, na die strijd om die doop kwam er algemene aanvaarding, nu ja, op een dominee met kerkenraad in het Noorden na, die, standvastig als Asterisk en Obelisk weigerde deze doop te bedienen. En zoiets kan nu weer ontstaan in een of twee kerken, vermoedde hij. [update 12-02-20]

 

Twee tegenstrijdige waarheden? Het kan wiskundig natuurlijk niet, maar natuurkundig met golven en deeltjes wél, en in kwantummechanica ook, wist ds. Van Hemmen.

Evenwel ds. Oosterhuis maande tot voorzichtigheid, 'want de pers kan hier zomaar mee aan de haal gaan'. Het is beter om te zeggen dat we vanuit de Bijbel in allerlei kerkelijke situaties tot verschillende conclusies uit plausibele exegeses kunnen komen. Dan ontloop je het begrip waarheid.

 

Ds. Poortinga (CRMV) ging ruimhartig met zijn exegeses om: 'Schiet mijn exegese maar lek, dan neem ik de jouwe wel'. En 'als jouw exegese niet fout is, dan is zij goed', zo loste hij exegetische kwesties en methoden praktisch op. En br. Stelpstra bedacht er ter plekke een woord voor: flexegese, flexibele exegeses.

De vergadering moest er hartelijk om lachen.

 

We laten nu enkele voorbeelden volgen hoe deze benadering zijn uitwerking had in de uitleg van cruciale Schriftgedeelten in het OT en NT. En maken er enkele opmerkingen over.

 

Exegeses Oude Testament

 

Veel pogingen werden ondernomen om de 'klassiek-gereformeerde' standpunten m.b.t. op de positie van vrouwen in het Oude Testament te weerspreken. Enkele markante voorbeelden.

 

Scheppingsorde

Er is geen sprake van een scheppingsorde in Genesis 1-3, betoogde ds. De Jong (CRMV). Adam en Eva zijn beiden naar Gods beeld geschapen, hebben precies dezelfde taken en zijn daar ook geheel voor toegerust. Dat 'de mens' (niet 'Adam') de dieren namen gaf zegt dus niets over 'orde'. Bovendien, Eva gaf de naam Kaïn aan haar baby, Adam werd daarbij niet genoemd.

Adam wordt na de zondeval wel ter verantwoording geroepen, maar wíj benadrukken dat, God niet, waarschuwde ds. Vreugdenhil, wees er dus voorzichtig mee. Volgens ds. De Jong zijn Adam en Eva gelijke 'partners in crime': Eva nam wel eerst van de boom maar Adam deed evengoed mee. En methodisch is het onjuist op voorhand Paulus' uitspraken al bij Genesis te betrekken.
Er is dus geen scheppingsorde. Die moeten we net zo laten vallen als we dat deden t.a.v. de Sabbat, die vieren we toch ook niet meer?, zo daagde ds. De Jong uit.

 

Twee lijnen

Veel aandacht kregen de twee Bijbelse lijnen die volgens de GS Ede verdisconteerd moeten worden: gelijkwaardigheid van man en vrouw, en verschil in verantwoordelijkheid.
 

Vele synodeleden moesten er niets van hebben. Het zou haast tot een soort leeruitspraak, toets-grond zijn geworden, een wijsheid uit het verleden, oordeelde ds. Vreugdenhil. Er is één lijn maar met een dubbele knik. De zondeval leidde tot superioriteit van de man over de vrouw en de kerk maakte daar een gebod van. Dat knikte die initiële lijn naar beneden. Maar Christus' genade knikte de lijn weer omhoog want in het nieuwe verbond is weer gelijkheid hét kenmerk. Nu moeten we dus denken vanuit de gaven die man en vrouw beiden hadden gekregen.

 

Die twee lijnen, 'heel ongelukkig'!, vond ook ds. Oosterhuis. In de Bijbel slaat onderschikking sinds Genesis 1 alléén op verhoudingen in het huwelijk, niet in kerk en samenleving. Nergens vinden we expliciet dat de vrouw géén ambt mag bekleden. Zie Debora als richter. De waarde van haar optreden – 'weggemasseerd in het NT' - zou je op een goudschaaltje moeten wegen, anders spreken we de Bijbel tegen.

Dat vrouwen een rol zouden spelen in de eredienst was toen ondenkbaar en onmogelijk!, vervolgde hij. Een vrouw was immers onbesneden en maandelijkse onrein, had daardoor 'een sfeer van onreinheid en 'een zweem van besmetting' om haar heen'.

Maar naar Gal 3:28 is er geen onderscheid meer tussen man en vrouw. Zie maar hoe Jezus zich laat dienen door vrouwen, en Paulus in 1 Kor. 14 hen in gelijkwaardigheid laat deelnemen aan de eredienst.

 

Onze opmerkingen

Veel ontkenningen van de scheppingsorde zijn van het niveau 'ik vind van niet'. Daar komen we dus niet verder mee. En het is o.i. toch al te simpel om de scheppingsorde af te serveren met het argument dat we de Sabbat niet meer vieren. Immers die scheppingsorde van zeven dagen werken en één dag rusten is nog steeds een universeel ritme over de hele(!) wereld. En de cadans die wij als christenen naar Gods Vierde Gebod eerbiedigen in het rusten en vieren van 'de Sabbat, dat is de rustdag' (HC Z38), is toch nog steeds ons belijden?

 

Debora 'weggemasseerd'? Handelde de geïnspireerde schrijver van de Hebreeënbrief (12:32) dan net als de synode Meppel die zwijgteksten onder de tafel veegde? Ja, vrouw-in-ambt voorstanders vinden het lastig dat Barak wordt genoemd (Hebr. 11:32) en niet Debora. Ook omdat het een krachtig argument vóór twee lijnen is en het goudschaaltje met een nieuwtestamentische klap doet omslaan.

 

En dan die maandelijkse onreinheid van vrouwen (Leviticus 15), die het oudtestamentische vrouwen-in-ambten 'onmogelijk en ondenkbaar' zou maken.

Maar als het argument onreinheid werkelijk valide is, d.w.z. dat daarom de vrouw in het OT geen rol in de eredienst kon hebben, dan geldt dit net zo goed voor de man. Ook híj was onrein volgens Leviticus 15 zo vaak hij een zaadlozing had. En dat is 'natuurlijk' nog meer hinderlijk voor het ambt, want onregelmatiger en wellicht ook nog vaker dan ongesteldheid …

 

Exegeses Nieuwe Testament

 

De CRMV zou eigenlijk de zgn. zwijgteksten niet willen bespreken want die gaan niet over vrouw-in-ambt volgens ds. Poortinga, maar ja, veel revisieverzoeken vragen er om en dus moeten we er wel iets mee. We komen niet met een eigen exegese maar willen een praktisch besluit nemen op basis van een verantwoorde exegese, en dat met een kerkrechtelijke spits.

 

Het ging in de besprekingen vooral (weer) over het naast elkaar mogen (laten) staan van verschillende exegeses. De exegetische ruimte daarvoor moeten we elkaar gunnen en niet te gauw zeggen: 'zo is het', 'zo spreekt de Heere', 'er is maar één schriftuurlijke benadering', maande br. Van Winden al eerder. Genuanceerd spreken over beide standpunten en uitleggen dat beide schriftgetrouw kunnen zijn, dacht ds. Bruinsma.

 

Maar ds. Van Hijum twijfelde. Als 1 Tim. 2 en Titus 1 geen vrouw-in-ambt willen, dan kun je toch niet zonder meer zeggen dat beide exegeses waar zijn? Graag zou hij ook een verklaring ervan hebben dat Christus (NT!) zich toch twaalf mannen koos. En ds. Koster vroeg zich af of gelijke gaven wel automatisch tot dezelfde roeping moet leiden. Gelijkwaardigheid van man en vrouw betekent toch niet dan hun verhouding per definitie symmetrisch is, vergelijk Christus en zijn kerk?
 

Het gaat om plausibele exegeses van de zwijgteksten, bracht ds. Oosterhuis in. Je kunt deze teksten ('struikelteksten' volgens br. Stelpstra) op meerdere manieren uitleggen. En zo ontloop je ook het begrip waarheid, volgens hem.

 

Onze opmerkingen

GS Meppel negeerde de zwijgteksten in de gronden voor het besluit vrouw-in-ambt omdat er zoveel verschillende tegenstrijdige exegeses van waren. Eigenlijk willen veel leden van de GS Goes dat ook, lijkt het. Maar als het nu móet van de revisieverzoekers, dan kan er een 'verantwoorde keuze' gemaakt worden uit voorhanden zijnde 'plausibele' exegeses. Als die maar leidt tot bevestiging van het Meppel-besluit vrouw-in-ambt. 

Trouwens, wie maakt uit wanneer een exegese plausibel is? Dan moet toch de Schrift weer open? Is het eigenlijk niet gewoon verschuiven van het probleem?

 

Alleen enkele jongere predikanten stelden nog wat kritische vragen. Maar voor de synode als geheel lijkt vrouw-in-ambt een 'gelopen race'. Ds. De Bruine verwoordde het zo: GS Goes moet nu wel het finale besluit nemen maar dat ligt al in de Meppel besluiten besloten. We kunnen die uitleggen maar een terugweg is er niet meer.

Precies.

Dat blijkt ook uit de conclusies.

 

Conclusies

 

Aan het eind van de besprekingen werden conclusies gepresenteerd. We geven ze voor het gemak nog maar even weer:

  1. De gewijzigde uitleg en toepassing is niet het gevolg van gewijzigde hermeneutiek.
  2. Het verwijt van buigen voor de cultuur is ongegrond.
  3. De eenheid van het kerkverband is niet in het geding.
  4. De scheppingsorde is geen blokkade voor de vrouw in het ambt.
  5. In de Bijbel is geen sprake van onderschikking van de vrouw. 
  6. Zwijgteksten spreken zich niet uit over de invulling van de ambten. 
  7. De twee lijnen zoals de synode van Ede die formuleert zijn geen bruikbaar en werkbaar concept inzake de openstelling van de ambten.
  8. Om het m/v-besluit te laten staan is het niet nodig eerst een studie te doen naar de invulling van de ambten. Het is wijs de invulling van de ambten te onderscheiden van de openstelling van de ambten.

Veel tijd werd besteed aan de vraag of dit wel conclusies mochten heten, de pers zou er wel eens mee aan de haal kunnen gaan... Dus werd het woord vervangen door richtingwijzers. Maar als bovenstaande wijzers toch de richting aangeven hoe CRMV het Raamwerk moet opwerken naar 2.0, dan vormen ze toch op basis van wat de synode concludeerde uit haar besprekingen?

 

De vraag die ieder bij zich zal voelen opkomen is: Waar kom je bij deze richtingwijzer anders uit dan bij de vrouw op de kansel?

 

Doelredeneringen

 

De besprekingen hadden naar ons gevoel sterk het karakter van doelredeneringen: het doel, vrouw-in-ambt stond vast, alleen moest in de discussie nog een goede onderbouwing worden gevonden - al voor een belangrijk deel in het Raamwerk voorgesteld, naar het leek. De onderbouwing moest dan voor zoveel mogelijk revisieverzoekers aanvaardbaar kunnen worden. Daarmee zou ook het gevaar van een mogelijke afscheiding kunnen worden bezworen wellicht. Want mensen met een andere overtuiging maar die wel vanuit de Bijbel redeneren, zijn hard nodig. Hun vertrek zouden we heel erg betreuren, aldus ds. De Jong.

 

Doelredenering, verschillende sprekers gaven er blijk van hier wel iets van te merken. Van Hemmen vond het Raamwerk wel een prachtig stuk maar het ademde toch wel iets teveel één mening, één exegese. Ds. Ten Brink waarschuwde er voor niet in de Bijbel hermeneutisch te willen inlezen wat wij zelf bevestigd willen zien. Dat vreesde ook br. Van Essen: het kritiekpunt zou kunnen worden dat we zoeken naar argumenten voor waar we bij voorbaat willen uitkomen.

En ds. Boersma sloeg naar ons gevoelen de spijker op de kop toen hij zich afvroeg:

 

Waar zijn we mee bezig? We draaien om elkaar heen, kietelen elkaar met woorden. Wie is er hier nog scherp? Maar dat is wel nodig. We hebben een advocaat van de duivel nodig. Iemand die zich kan verplaatsen in het standpunt van de ander. Dan zou de discussie anders verlopen zijn en misschien de uitkomst anders. Als je de spanning uit het gesprek weg haalt is ook de winst weg.

 

Wat is het jammer dat men niet het 'buitenland' heeft laten meespreken. Dan was er tegenspel op hoog niveau geboden. Ook al zou nog steeds het vrouw-in-ambt besluit worden gehandhaafd, een eerlijk confrontatie zou hebben plaatsgevonden die tegenstanders recht had gedaan en het gevoel gegeven echt te zijn gehoord. Maar dat lijkt na de 'vrexit', het vrijgemaakte vertrek uit een groot deel van de gereformeerde wereld, niet goed meer mogelijk.

Bovendien, de verwachting van verschillende synodeleden is een heel andere: Ons stuk kan over tien jaar misschien wel tot nieuwe inzichten in het buitenland leiden, denkt ds. Ten Brink. Dan zullen ze blij zijn met ons werk, kunnen ze er van leren en erdoor worden bemoedigd …

 

Ruimte en dwang

 

Er was ook veel aandacht voor ruimte in de kerk. Ruimte voor exegeses en standpunten, ook al zijn die conflicterend. Maar hoe zal dat in de praktijk uitpakken als de gevolgen van vrouw-in-ambt steeds meer zichtbaar en voelbaar worden? Blijkt tolerantie dan ook in de kerkelijke praktijk?

Op de synode vingen we af en toe een signaal op dat dat niet vanzelfsprekend wordt. En dat is goed te begrijpen. Als het echt uit de Schrift aangetoond kan worden dat vrouwen hun gaven in de ambtsdienst van Christus' kerk mogen besteden, dan is er ook iets van verplichting: zowel t.a.v. de zusters ('… gewillig en met vreugde haar gaven tot nut en heil van de andere leden gebruiken', HC 21 V/A 55), én mag de gemeente níet onbenut laten wat Christus zijn kerk aan gaven geeft (Ef. 4:16). Bovendien het is toch ook discriminatie – een doodzonde in onze samenleving – als vrouwen niet dezelfde kansen zouden krijgen als mannen!

Daarbij komt nog dat de prijs die de GKv 'betaalt' voor vrouw-in-ambt hoog is: de zusterkerkrelaties met een groot deel van de gereformeerde wereld zijn of worden verbroken. Dan valt het moeilijk te pruimen om de duur-gekochte benutting van vrouw-in-ambt-verworvenheden te laten blokkeren door een dwarse ds. Asterisk en ouderling Obelisk, om in termen van een synodelid te spreken.

 

Zo gaf br. Holwerda alvast aan moeite te hebben met voorgangers die niet komen preken om vrouw-in-ambt, want dat is spijtig en veel strakker dan nodig is. De vraag is, volgens dit synodelid, hoe we het best de verscheidenheid niet kunnen laten verworden tot verdeeldheid. (Let op de verschuiving van de betekenis van 'verscheidenheid' en 'verdeeldheid'!)

Synodelid br. Van den Berg was nog duidelijker: Weigering van voorgangers om voor te gaan in kerkdiensten met vrouwen-in-ambten kan niet worden geaccepteerd. Want er moet oog zijn voor begrensde verantwoordelijkheden. Zijn standpunt is helder.

En zou het in de GKv anders gaan dan in de PKN waar de gereformeerde bond enorm onder druk staat om haar afwijzende standpunt t.a.v. vrouw-in-ambt te verlaten?, vroeg ds. Bruinsma zich af.

 

Zien we daar ook nu al niet iets van in de GKv? Ds. H.Sj. Wiersma werd gedwongen na 26 jaar (!) zijn ambt in Spakenburg-Noord neer te leggen – 'losmaken' is daarvoor het eufemisme - omdat hij wilde blijven bij het Woord, wilde blijven waarschuwen tegen o.a. vrouw-in-ambt[1].

 

Dubbeldenken

 

De inventieve omgang met de Heilige Schrift zal waarschijnlijk weinig revisievragers bevredigen. Ook ons niet. We maken dat wat duidelijk met het ISIS-like besluit-voorbeeld waarmee commissielid ds. Poortinga als voorproefje hermeneutiek de synodeleden tijdens een koffiepauze liet puzzelen:

 

Besluit:

We gaan de ongelovigen ombrengen.

Gronden:

Gen 6: 12,13; Job 40:1-4; Mat. 10:34

 

In de pauze zullen de broeders ongetwijfeld een hermeneutiek hebben toegepast die uiteindelijk tot een tegengesteld besluit met de nodige Bijbelse gronden leidde, namelijk: Wij gaan de ongelovigen niet ombrengen.
Twee 'plausibele exegeses'. Er is immers in de Bijbel zelfs voor het meest verstrekkende besluit wel tekstmateriaal te vinden, zie de gronden in Poortinga's puzzeltje. Dus naast elkaar laten bestaan zoals vele synodeleden bepleitten t.a.v. vrouw-in-ambt? Om niet 'over elkaars gewetens te heersen', zoals ds. Heij benadrukte?


Ieder zal voelen dat het dubbeldenken in dit voorbeeld niet kan. Nog afgezien ervan dat revisie van het bijvoorbeeld-besluit vele goddelozen niet meer zal helpen als het, net als het Meppels MV-besluit, onmiddellijk wordt geëffectueerd. Doet overigens ook direct denken aan Meppel.
Bij grote belangrijke beslissingen zullen de broeders toch dóór moeten praten bij het licht van Woord en Geest totdat helder is wat naar de Schrift is en de Heere wil. En dat dan ook aanvaarden als naar de Schrift én gehoorzaam het andere afwijzen als tegen de Schrift.
 

'Ergens' leken synodeleden ook wel aan te voelen dat er iets wringt in hun benaderingen. Ds. Van Hijum bijvoorbeeld, maakte dat duidelijk met het voorbeeld slavernij. Hij vroeg zich af of de kerk destijds beide exegeses, vóór én tegen slavernij, als gelijkwaardig/plausibel zou hebben moeten aanvaard, net als nu gedaan wordt met vrouw-in-ambt. Maar er was natuurlijk geen synodelid die zich opwierp een middeleeuwse pro-slavernij exegese als plausibel te verdedigen.  

 

Relationele waarheid

 

Waar doet deze benadering van de Schrift, hermeneutiek en exegese ons toch steeds aan denken?

In 1980 verscheen in de syn. gereformeerde kerken een geruchtmakend boekje: God met ons, …over de aard van het Schriftgezag[2]. Als deputatenstudierapport was het bedoeld als 'een handreiking tot een dieper verstaan van de Heilige Schrift'.

We lazen opnieuw de bespiegelingen over relationele waarheid (p. 12-14). En ook hoofdstuk V Samen Verder. Veel redeneringen op de synode wekken bij ons associaties met benaderingen van het verstaan en het gezag van de Schrift in dit boekje.

 

Relationele waarheid is waarheid die zich steeds binnen een relatie, binnen de betrokkenheid van de mens op iets anders, aftekent, zo definieert het boekje het begrip. Deze waarheid is niet objectief – niet een waarheid in haarzelf - en ook niet subjectief – strikt persoonlijk, maar is een 'schat in de akker' waarnaar je moet 'graven' én die je kunt 'vinden'. In het subjectieve komt het objectieve beter aan het licht, en omgekeerd. Onze manier van zeggen en inzet zal blijken deel uit te maken van de waarheid, zo filosoferen de schrijvers.

 

Leg dit eens aan tegen de discussies op GS Goes over waarheid, hermeneutiek en exegeses. Ieder moet maar zijn eigen uitleg van de Schrift 'opgraven' en 'vinden'. Die hoeft niet te worden verantwoord anders dan gecheckt op plausibiliteit, ook al leiden ze tot volstrekt verschillende conclusies en tegengesteld handelen.

Naar onze overtuiging wordt met deze benadering een fundamentele wissel overgegaan t.a.v. de Schrift en daarop gegrond godvruchtig leven. En dat gaat veel verder dan dat ene punt van vrouw-in-ambt. Want het is toepasbaar op tal van zaken.

 

Het God-met-ons boekje heeft de weg geëffend en gelegaliseerd voor de vrijzinnigheid in de syn. gereformeerde kerken. Het leidde tot haar ondergang.

We hopen t.z.t. nader in te gaan op zijn inhoud in relatie tot de ontwikkelingen in de GKv.

 

Tot slot

 

Naar onze overtuiging leidt de waargenomen benadering van de Schrift tot een grenzen-loze relativering. Dat is ongetwijfeld niet de bedoeling van de synodeleden. Maar de 'gewone man in de kerkstraat' kan deze theologische manoeuvres niet (meer) volgen en wordt er geestelijk zó moe van: 'ze zullen het wel weten', of 'ze zoeken het maar uit', 'het zal mijn tijd wel duren'. Velen willen er eigenlijk ook niet meer over spreken, het is genoeg geweest, 'we zien wel'. Zou dit ook niet een factor zijn bij de toenemende uitstroom uit de kerken omdat men zonder de kerk zijn eigen geloof wel kan samenstellen en aanhangen?

 

In zijn boek De doorgaande revolutie (2013) schreef godsdienstsocioloog prof. G. Dekker over de ontwikkelingen en toekomst van de GKv: 

 

"Dit brengt mij tot een conclusie, die ik voorlopig nog niet veel meer dan als een hypothese naar voren zou willen brengen: de vrijgemaakt-gereformeerden zullen in de toekomst ingrijpende veranderingen te zien geven. Zij zullen zich in toenemende mate bij de ontwikkelingen in de samenleving (moeten) aanpassen, juist omdat zij hun geloof op alle aspecten van het leven (willen) betrekken. Zij zullen zich de komende decennia dan ook ontwikkelen in de richting waarin de synodaal-gereformeerden zich ontwikkeld hebben en zij zullen in de toekomst ook weer meer op die synodaal-gereformeerden gaan lijken." p143.

 

Zijn interessante boek hebben we uitgebreid besproken in de serie De synodalen achterna 1-6. Click voor het eerste artikel hier. We concludeerden toen al dat we allerlei symptomen zagen die zijn hypothese bevestigden.
Eén symptoom dat Dekker beschreef, gaat over de vrouw-in-ambt. We vatten zijn analyse in p75-79 van het boek zo samen:


'GKv
In het begin van de jaren negentig krijgen vrouwen actief stemrecht. Het passieve kiesrecht wordt na de eeuwwisseling in allerlei verbanden frequent aan de orde gesteld.
Voor vrouwelijke diakenen lijkt een draagvlak te bestaan. In het huidige concept KO biedt die mogelijkheid als optie. Een minderheid wil vrouwen ook in de andere ambten toelaten. De vrouw neemt nu al een belangrijk plaats in in catechese, pastoraat en het scribaat van de kerkenraad. Een synodaal onderzoek loopt of vrouwen ook tot de ambten kunnen worden toegelaten.

De visie op de vrouw is ingrijpend veranderd. In latere huwelijksformulieren wordt niet meer gesproken over gezag en leiding van de man, noch over gehoorzaamheid van de vrouw aan de man.
 

Deelconclusie
Er heeft zich op dit gebied in de GKN [syn. geref. kerken waar Dekker lid van was, djb] een revolutionaire ontwikkeling voltrokken. En gezien de snelheid waarmee opvattingen zich op dit moment ontwikkelen kan moeilijk anders verwacht worden dat ook binnen de GKv vrouwen tot de ambten toegelaten zullen worden.

De visies op het ambt en de positie van de vrouw staan niet los van elkaar.'


Doemdenker, zwartkijker was je als je dit, zeg tien jaar geleden, signaleerde. Maar vergelijk het maar met de ontwikkelingen in de GKv van de laatste jaren en de gang van zaken op GS Goes. De conclusie op basis van de feiten is onontkoombaar:

De synodalen achterna.

 

Wie zou niet huilen?

 

Nog even dit

 

Iemand attendeerde ons op een blog van ds. Leeftink. Hij heeft zich heel kwaad gemaakt over de afgevaardigden van de Canadese, Australische en Zuid-Afrikaanse gereformeerde kerken. Ds. Leeftink:

 

'… de Canadese afgevaardigden, net als die van Australië, (waren) bewust afwezig op donderdagavond in de kerkdienst waarin ds. Mayer uit Oostenrijk voorging en het Avondmaal gevierd werd. Zelfs als gast de kerkdienst bijwonen zonder het Avondmaal mee te vieren was blijkbaar een stap te ver. Extra schrijnend en tamelijk schaamteloos vond ik, dat op het moment dat alle synodeleden en overige buitenlandse gasten samen in Harderwijk in een kerkdienst God loofden en prezen, de Canadezen in conferentieoord Mennorode, dus op de locatie waar alle gasten vier dagen en nachten door onze kerken ontvangen zijn, uitgebreid met vier predikanten van het in oorsprong schismatieke nieuw-vrijgemaakte kerkverband DGK spraken over mogelijke kerkelijke contacten.

En als je dan ook nog hoort dat de Canadese predikant op de zondagmiddag na de synode zal voorgaan in een kerkdienst van een gemeente van het tweede kerkverband, eveneens schismatiek in oorsprong, waar ze net als met de GKV geen kerkelijke zusterkerk-relatie mee hebben, dan geeft dat bij mij een nogal dubbel gevoel.'

 

Het is nog erger. Die buitenlandse afgevaardigden spraken al eerder die week óók samen met het 'eveneens van oorsprong schismatieke nieuw-vrijgemaakte kerkverband GKN'.

Een paar vragen aan ds. Leeftink:

  • Wat is er op tegen dat DGK en GKN spreken met afgevaardigden van buitenlandse kerken die de zusterkerkrelatie verbraken of op het punt staan dat te doen?
  • Avondmaal vieren is toch de eenheid in Christus beleven en belijden, beloven in liefde en eenheid met Hem en met elkaar te leven. Dat is er toch niet meer of op z'n minst door de eenzijdige GKV-synodebesluiten van de laatste jaren ernstig beschadigd? Dan is het toch huichelachtig als je zou deelnemen?
  • Toen we eens in de GKv om principiële redenen niet het Avondmaal konden meevieren werden we na de dienst door de predikant achterna gezeten en op het parkeerterrein publiek ter verantwoording geroepen. Die scene zou je toch niet in Harderwijk hebben gewild?
  • Zou dezelfde verdraagzaamheid en ruimte die zo intensief aanbevolen wordt op de synode ook niet betracht moeten worden jegens kleine kerken die om Christus' wil niet mee gaan met de nieuwe vrijgemaakte omgang met de Schrift?

Om positief te eindigen: we hoorden een hele mooie Schriftuurlijke preek van die Canadese predikant! Over Waarom heeft Christus ons geboden God aan te spreken als Onze Vader?(HC Z46).

 

NOTEN

[1] Uit het classisrapport op grond waarvan de goedkeuring aan de losmaking is verleend:
"Waar draait het om?
De kerkenraad van Spakenburg-Noord wil nadrukkelijk werken aan de opbouw van de hele gemeente in Spakenburg-Noord waarbij ruimte is voor de klassieke lijn, maar ook voor nieuwe ontwikkelingen als het gaat om het nadenken over man/vrouw, het samengaan met de NGK of liturgische veranderingen. Ds. Wiersma wil nadrukkelijk behoud van de klassiek gereformeerde lijn. Op een aantal punten wil hij (volgens de kerkenraad maar gedeeltelijk) meegaan in besluiten als het gaat om een andere stijl (bijbelklas, muziek in de dienst, liedkeuze), op andere punten gaat het in de visie van ds. Wiersma echter om het al dan niet vasthouden aan Schrift en belijdenis (M/V in de kerk, samengaan met de NGK)."

 

[2] God met ons, Kerkinformatie, dubbel-special-nummer 113.