Printen

Signalen 25

 

R. Sollie-Sleijster

05-03-16

 

'Er is niets veranderd in de GKv', zo horen we nog steeds van verschillende vrijgemaakte broeders. Dit wordt stevig tegengesproken door anderen, die vanuit de PKN of elders de veranderingen des te scherper opmerken. Ook dr. Dekker, bekend van zijn boeken De stille revolutie (over secularisering in de synodaal gereformeerde kerken – 1992) en De doorgaande revolutie (over secularisering in de vrijgemaakt gereformeerde kerken – 2013), laat opnieuw een duidelijk geluid horen. Zelf heeft dr. Dekker zich in 2003 onttrokken aan de synodaal gereformeerde kerk Nederland (GKN) die destijds opging in de PKN en zich aangesloten bij Ekklesia, een gemeente in Amsterdam. Het RD interviewde dr. Dekker naar aanleiding van de publicatie van zijn nieuwe boek.

 


 

Verandering in de kerk is onvermijdelijk

RD 25/02/16 (digitale editie)

 

Prof. dr. G. Dekker, emeritus godsdienstsociologie VU, 84 jaar jong en nog steeds goed actief, presenteerde deze week zijn nieuwe boek Zie hoe alles hier verandert. Het verloop van de gereformeerden. Hierin neemt hij de veranderingen binnen de brede gereformeerde gezindte waar en doet stevige uitspraken en voorspellingen. De veranderingen vinden plaats in alle gereformeerde kerken. Er is een verschuiving van de leer naar het leven, naar gevoelens en emoties. Het gaat niet langer om welke waarheid je gelooft, maar om hoe je leeft. Ethische verschillen veroorzaken breuken, zoals over abortus, homoseksualiteit, de vrouw in het ambt.

Tegelijk ziet Dekker dat geloof zich minder richt op het hiernamaals, hel en hemel, maar meer op het hier en nu. Hij ziet het vanuit de synodale GKN via de GKv nu ook in de bevindelijke hoek opkomen. Daar hoor je niet meer zoveel over leer en belijdenis of over de uitverkiezing, maar meer over existentiële ervaring met God, het persoonlijke geloofsleven. Ook zie je een veranderde levensstijl met grotere vrijheid in kleding en haardracht. 'Geen heilig huisje is meer veilig', zo schreef een antropologe n.a.v. haar onderzoek onder reformatorische meisjes. Reformatorische jongeren gaan lijken op hun niet-gelovige leeftijdsgenoten.

 

Vroeger stonden de evangelische beweging en de gereformeerden haaks op elkaar. Maar in de moderne cultuur zien we in de praktijk een veranderde houding tegenover de evangelischen. Dit komt o.a. uit in het bezoek aan de EO-jongerendag.

Dekker voorspelt dat de bevindelijk gereformeerden over een jaar of tien blij zullen zijn met de evangelischen. Die tendens zie ju nu al bij de vrijgemaakten: kerkdiensten die een evangelisch karakter krijgen en ouders die het niet meer zo erg vinden als hun kind naar zo'n gemeente overgaat. Deze ontwikkeling zet door. Zoals Dekker al in 1994 aangaf dat de GKv dezelfde ontwikkeling zou doormaken als de synodale GKN met steeds meer aanpassing aan de wereld. Daar wilde men niet aan, maar de voorspelling is wel uitgekomen.

 

Dekker meent dat geloofsverandering nog geen geloofsverlies hoeft te betekenen. Als je moeite hebt met de gereformeerde leer, wil dat niet zeggen dat je niet meer gelooft. Misschien geloof je niet meer dat God de aarde in zes dagen schiep, maar misschien toch nog wel in een schepping en in God. 'Ook vrijzinnigen kunnen zeer gelovig zijn. Denk maar aan Bonhoeffer', zo merkt Dekker op.

Het 'semper reformanda', het steeds opnieuw reformeren, is volgens Dekker een reden om je niet tegen verandering te verzetten, hij vindt dat onverstandig. De kerk moet veranderen. De Gereformeerde Bond discussieert over de schepping en de vrijgemaakten over de vrouw in het ambt. Het duurt soms jaren, maar vroeg of laat zet de modernisering door, zo laat Dekker weten.

 

Wat de toekomst betreft verwacht Dekker dat de vrijgemaakten (GKv) en de Nederlands gereformeerden (NGK) één worden en misschien ook de christelijke gereformeerden (CGK) erbij. Hij acht het goed mogelijk dat zij opgaan in de Protestantse kerk. Deze kerken staan al positief voorgesorteerd richting PKN.

Dekker troost zich tenslotte met de gedachte dat, ook al wordt het gereformeerde bolwerk in de huidige vorm ontmanteld, het geloof nooit zal verdwijnen. Daarvoor is het verhaal van Jezus te belangrijk en te boeiend, zo stelt hij zichzelf gerust.

 

Kort commentaar

Maar: Zal het geloof nooit verdwijnen uit Nederland? De kandelaar kan toch worden weggenomen? En hoe velen zijn er die de laatste decennia hun geloof al zijn kwijtgeraakt? Spreken de cijfers niet voor zich?

Waar begonnen wordt met nieuwe hermeneutische inzichten die de smalle weg ongeoorloofd (d.w.z. tegen het duidelijke Woord in) verbreden, daar liggen afval en secularisatie op de loer en tenslotte geloofsverlies.

Schrikwekkend!

 

Sharia en kerksluitingen in Indonesië

Clarion (Canadian Reformed Magazine 12/02/16, via Defence of the Truth 25/02/16)

 

Heeft Indonesië, voormalig Nederlands Indië, godsdienstvrijheid? Of botsen grondwet en praktijk en overvleugelt de sharia de Indonesische wetten?

 

Jelte Numan in Australië, redacteur van Defence of the Truth (internetmagazine), vraagt zich af of christenen daar bezorgd moeten zijn over hun godsdienstvrijheid. Het naaste buurland, Indonesië, telt zo'n 260 miljoen inwoners, waarvan 90% moslim en 10% christen, terwijl Australië maar zo'n 24 miljoen inwoners heeft (nog geen 10% daarvan). Wel staat in de Indonesische grondwet (art. 28E) dat ieder het recht heeft eigen godsdienst te kiezen en uit te oefenen en zijn of haar geloof te hebben in overeenstemming met standpunten en gedachten van eigen geweten.

Numan verwijst naar een artikel van dr. C. van Dam, emeritus professor in Hamilton, die aangeeft dat Indonesië het land is met de grootste moslimmeerderheid ter wereld. In de dertiende eeuw zette de Islam voet aan wal in Aceh (noord Sumatra, Atjeh). Hier wonen nu 4,4 miljoen (4.400.000) moslims en maar 50.000 protestanten en 3.300 rooms katholieken. Deze kleine minderheid (slechts ruim 1%) is aan de genade van de moslimmeerderheid overgeleverd sinds in 1999 Aceh begon sharia voorschriften in te voeren.

 

Van Dam laat Raymond Ibrahim, islam deskundige, (11/11/15, Gatestone Institute) aan het woord die op de verschrikkelijke gebeurtenissen wijst die de laatste jaren in Aceh plaats hebben gevonden. De imams stoken hun gemeenten op actie te ondernemen tegen christenen en kerken met als resultaat dat ook de burgerlijke overheid in Aceh voor die druk is bezweken en zelf is begonnen kerken te verwoesten. Na forse botsingen werden zo'n 8.000 christenen van huis en haard verdreven en een deel zocht z'n toevlucht elders. Hun vrees was terecht. Islam leiders gingen door met berichten als: “Wij zullen niet stoppen met christenen opjagen en kerken verbranden. Christenen zijn de vijanden van Allah!”

Sinds 2006 zijn al meer dan 1.000 kerken gesloten en de bedrijvers van het geweld worden blijkbaar niet gestraft.

 

Sinds 2006 is het ook vrijwel onmogelijk een vergunning te krijgen voor de bouw van nieuwe kerken. Minstens 60 plaatselijke adressen van niet-christenen moeten namelijk eerst een aanbeveling daartoe schrijven. Het niet hebben van een registratie zou mede oorzaak zijn van verwoesting van kerken, maar ook lang bestaande en wel geregistreerde kerken worden gesloten of verwoest. Maar naar moskeeën zonder registratie wordt door de autoriteiten niet gekeken. Deze zaken spelen momenteel ook ver buiten de Aceh provincie. In Bogor (op Java) bijv. heeft het Indonesische hooggerechtshof verordend dat een kerk zou worden heropend, maar de burgemeester verzegelde die desondanks. Ook daar waar de islamitische wet niet van kracht is, blijkt zij boven de Indonesische wet te worden toegepast.

 

Van Dam sluit af met een ernstige constatering van Ibrahim, die deze onderdrukking typeert als de Indonesische jihad op christelijke kerken. Het vindt plaats door heel Oost Azië en beperkt zich niet tot door de sharia geregeerde zones als Aceh.

 

Jim Schilder, priester voor keuzekatholieken

RD 03/03/16 (digitale editie)

 

Minder kerkgebouwen, minder geld, minder leden. De verwachting is dat in 2030 nog 300 van de 1500 Rooms-Katholieke kerken in Nederland open zijn. Jim Schilder (59), zoon van GKv oud testamenticus prof. H.J. Schilder, maakte op latere leeftijd de overstap naar de roomse kerk. Als priester in de Nicolaasbasiliek in Amsterdam vertelt hij dat in de paasnacht 15 mensen zullen toetreden. Zij worden gedoopt of krijgen het vormsel en gaan voor het eerst ter communie.

Schilder, begonnen als journalist bij HP/De Tijd, werd in 2012 tot priester gewijd. Dit gebeurde nadat hij een godservaring, een uitnodiging van boven, had gekregen. In zijn jeugd was het geloof voor hem slechts 'just a fact of life'. Sinds hij zelfstandig ging wonen, zette hij geen stap meer in de kerk. Zijn roeping kreeg hij jaren later in Jeruzalem: 'daar wist ik dat ik naar de kerk moest, naar een katholieke kerk, omdat daar aan het altaar gebeurt wat Jezus deed bij het laatste avondmaal. Het is niet te verklaren, maar zo werkt het dus, blijkbaar.'

 

De scriba van de PKN, dr. Arjan Plaisier, zei dat het in de kerk allemaal anders moest, want als een vreemdeling een kerk binnenstapt, ziet hij daar een schouwspel waar hij niets van begrijpt. Maar dat is volgens Schilder niet het probleem. Van belang is dat iemand diep geraakt wordt. Als dat gebeurt ontstaat er vanzelf honger om het ook te begrijpen.

In zijn toeleidingscursus leert Schilder nieuwkomers wat het geloof inhoudt. Tussendoor is er ruimte om ervaringen uit te wisselen, ieder heeft zijn eigen verhaal en ontwikkelt zijn eigen relatie met God. Er is geen standaardgeloof: 'Ik zeg wel wat de kerk leert, maar neem de mensen niet de maat.'

Eén op de vijf haakt af. Het zijn keuzekatholieken. Op zondag komen zo'n 2000 mensen naar de zes katholieke kerken in Amsterdam-centrum. Zij kunnen gaan shoppen, maar ook kiezen voor de kerk.

 

Op de vraag of Schilder wel eens iemand naar een andere kerk verwijst, die beter bij hem past, antwoordt hij ontkennend: 'Dat hele verschil tussen rooms-katholieken en protestanten speelt nooit een rol bij toetredingen van ongedoopten. Zij hebben daar überhaupt geen idee van'. Met (galgen-?) humor: 'Wat dat betreft lost het probleem van de oecumene zich op den duur vanzelf op.'

 

Schilder promoot de biecht actief, omdat die naar zijn mening in de Nederlandse rk-kerk sterk is verwaarloosd. Het gaat bij de biecht over de verloren zoon, die terugkomt in de armen van de barmhartige Vader.

 

De RKK in Nederland telt ruim 4 miljoen leden. Het aantal uitschrijvingen schommelt jaarlijks rond de 15.000 personen (volgens het expertisecentrum over religie en samenleving van de Radboud Universiteit Nijmegen). In de jaren 2009 tot 2011 lag het aantal uitschrijvingen hoger, vanwege het naar buiten komen van het misbruikschandaal in de RKK. Het aantal toetredingen jaarlijks ligt tussen een kleine 500 en ruim 700.