Kerken in Canada 2 NL
D.J. Bolt
21-05-16
Op een generale synode zijn vaak ook afgevaardigden van buitenlandse kerken aanwezig, kerken waarmee een ecclesiastical fellowship, een zusterkerkrelatie, wordt onderhouden. Om zo'n relatie inhoud te geven bezoeken afgevaardigden van de kerken elkaar. Zo krijgen zij bijvoorbeeld op een plenaire synodesessie gelegenheid hun broeders toe te spreken. Daarbij wordt een beeld geschetst van de eigen kerkelijke situatie, warme gevoelens van liefde verwoord en Gods zegen toegewenst op het werk in de kerken en de broederband.
Daarna antwoordt iemand van de synodeleden op de toespraak. Ook daarin klinkt weer veel broederlijke genegenheid door.
We hebben inmiddels een aantal toespraken gehoord. In deze aflevering willen een doorgeven waar we begrijpelijkerwijs met heel veel belangstelling naar hebben geluisterd, namelijk die van de afgevaardigden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, ds. Kim Batteau en prof.dr.ir. Peter Bakker. Ds. Karlo Janssen van de Canadian Reformed Churches antwoordde er op.
Het was een indrukwekkend, ook emotioneel gebeuren. Het kreeg nog een extra accent doordat, ongebruikelijk, ds. Janssen met toestemming van de synodepreses zijn reactie afsloot met gebed.
We laten beide toespraken hier volgen. Ze waren in het Engels maar zijn in het Nederlands hier vertaald weergegeven.
GKv aan CanRC
Toespraak van de afgevaardigden van de Gereformeerde Kerken Nederland (vrijgemaakt), ds. J.M. (Kim) Batteau en professor Peter Bakker, aan de Generale Synode van de Canadese Gereformeerde Kerken (CRC), mei 2016 in Dunnville, Ontario, Canada.
Geliefde en geachte broeders van de Synode van de Canadese Gereformeerde Kerken,
Hartelijke groeten in Christus van uw oudere zuster in Nederland, de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt!
Mijn collega prof. Peter Bakker en ik hebben de opdracht gekregen hier op uw Synode namens ons kerkverband aanwezig te zijn om u de groeten over te brengen en u toe te spreken en om deel te nemen aan besprekingen betreffende onze zusterkerkrelatie.
Dank u voor uw uitnodiging aan ons en voor het regelen van ons verblijf bij Bill en Elaine Spriensma thuis in Grimsby! Dank aan het gezin Spriensma voor hun gastvrijheid! Dank ook voor uw uitnodiging aan ons om bij de maaltijden aan te schuiven! We hopen hier te blijven tot dinsdagmiddag 17 mei.
Ik ben John M. (Kim) Batteau. Enkelen van u ken ik al persoonlijk door studie en onze wederzijdse betrokkenheid door de jaren heen bij het reilen en zeilen van orthodoxe Gereformeerde en Presbyteriaanse kerken wereldwijd. Professor Niek Gootjes was een van mijn collega's aan het Kosin Seminarie in Zuid Korea in de tachtiger jaren. Ik had het voorrecht om in het jaar 2000 voor hem wat lessen te verzorgen aan uw seminarie in Hamilton. Het is verdrietig dat hij nu ernstig ziek is door Alzheimer. Wij danken de Here voor de vele jaren dat hij de Canadese Gereformeerde Kerken mocht dienen. Dankbaar onderhouden mijn vrouw Margreet en ik onze hechte contacten met Nieks gezin: met zijn vrouw Dinie, die in Hamilton woont, en met twee van zijn zonen, Albert en Kees, die in Nederland wonen met vrouwen en kinderen.
Ik ben in 2011 met emeritaat gegaan en blijf bezig, door o.a. het oppassen op mijn kleinkinderen, het regelmatig preken, wat vertaalwerk doen en betrokken te zijn in verschillende kerkelijke commissies. Tot vrij recent was ik hoofdredacteur van ons Engelstalige blad, Lux Mundi, dat sommigen van u wel kennen en waarvan ds. Karlo Janssen, uw eerste scriba op deze Synode, ook redacteur is. We hopen dat dit tijdschrift uiteindelijk het blad van de ICRC zal worden, met een volledig representatieve en internationale redactionele leiding. Wij hebben al stappen in die richting ondernomen.
Mijn collega hier aan mijn zijde is prof. Peter Bakker. Peter is gepensioneerd professor Luchtvaarttechniek aan de Universiteit van Delft. Hij heeft onze kerken in verschillende hoedanigheden gediend en is nu voorzitter van ons BBK Comité, ons comité voor Betrekkingen met Buitenlandse Kerken. Hij is ook lid van de subcommissie van BBK, die contacten met kerken in Noord-Amerika en Europa onderhoudt.
Wij zijn blij dat we hier kunnen zijn om opnieuw op dit formele niveau u als zusterkerken persoonlijk te ontmoeten, onze oude vriendschappen nieuw leven in te blazen, onze betrekkingen te bespreken en om deel te hebben aan de taak te zoeken naar hoe de Here in onze wereld te dienen.
Wij zijn hier op een bijzonder moeilijk moment in onze zusterkerkrelatie. Uw Subcommittee voor Betrekkingen met de kerken in Nederland, de SRN, heeft een rapport met aanbevelingen betreffende de betrekkingen met ons in Nederland gepresenteerd. De SRN beveelt aan dat u uw zusterkerkrelatie stevig inperkt vanwege verschillende ontwikkelingen in onze kerken, afgekort als de GKv.
Hun aanbevelingen zijn:
Verschillende redenen worden voor dit advies gegeven. Melding wordt gemaakt van een nieuwe hermeneutiek die de Bijbelse exegese beïnvloedt, van het gebrek aan duidelijkheid van het Seminarie in Kampen aangaande homoseksualiteit en van het naar eenheid zoeken met de Nederlands Gereformeerde Kerk (de NGK kerken), zoals die wijst in de richting van een acceptatie van de vrouw in het ambt.
Deze aanbevelingen en de redenen daarvoor zijn natuurlijk heel serieuze zaken en roepen om ernstige overweging. Het is niet de rol van broeder Bakker of mijzelf om hier en nu de aanbevelingen met de redenen, in detail te bespreken. Wij hebben de opdracht van onze Synode om u te groeten, om te proberen te verduidelijken wat onze Synode officieel heeft besloten en gepubliceerd, en om de situatie in onze kerken te beschrijven, inclusief de uitdagingen waar we voor staan. We hopen dat in een gesprek met uw synodecommissie te kunnen doen bij het evalueren van het SRN rapport. Mocht u wensen dat wij proberen sommige punten in een plenaire zitting van deze Synode te verhelderen, dan zijn wij bereid dat te doen, nadat wij vooraf een bespreking met uw commissie hier hebben gehad. Tenslotte is het aan u als Synode zorgvuldig naar de aanbevelingen van uw commissie betreffende het SRN rapport en de gegeven redenen te kijken en te zien of u die ondersteunt. Dan zult u uw besluiten aan onze volgende Synode kenbaar maken, die de taak heeft daarop te antwoorden.
In het algemeen zeggen wij graag dat wij ervan overtuigd zijn dat op dit ogenblik zo'n verstrekkende stap als door de SRN is geadviseerd, voortijdig (prematuur) is. Neem bijvoorbeeld de zaak van de vrouw in het kerkelijk ambt. Momenteel onderzoekt een commissie, benoemd door onze laatste Synode, de Bijbelse basis voor kerkelijke ambten om te zien of vrouwen als diakenen, of ouderlingen, of predikanten, bijbels aanvaardbaar is. Zij hebben hun bevindingen en aanbevelingen nog niet publiek gemaakt. Het zou heel goed kunnen zijn dat zij niet aanbevelen dat vrouwen kerkelijke ambten bekleden. Het zou heel goed kunnen dat zij een verandering zullen aanbevelen van hoe wij de kerkelijke ambten invullen, met meer ruimte voor de officiële erkenning van de gaven van vrouwen, terwijl tegelijkertijd het kerkelijk leiderschap voor de mannen blijft gereserveerd. Of alleen mannen een leiderschapsrol hebben in de kerk werd op onze laatste Synode als de eerste door deze commissie te behandelen vraag aangegeven. Wij weten eenvoudig nu nog niet wat de commissie zal aanbevelen. Daarom zouden wij u willen adviseren te wachten tot onze volgende Synode reageert op de aanbevelingen van deze commissie, voordat geconcludeerd wordt dat onze kerken al voor de vrouw in het ambt zijn.
Een tweede zaak is die van homoseksualiteit. De laatste officiële uitspraak van één van onze Synodes was om homoseksueel samenleven af te wijzen. Momenteel is er veel discussie over dit volatiele onderwerp onder onze kerkmensen gaande, vooral informeel en in de media. Sommige plaatselijke kerken zijn blijkbaar heel geduldig in het handelen met homoseksuele leden die samenleven. Momenteel is geen officiële Synode commissie bezig met onderzoek naar deze zaak.
Onze zusterkerken in Nederland, de Christelijke Gereformeerde Kerken (de CGK), hebben op hun laatste Synode unaniem het aanvaarden van homoseksuelen die seksuele relaties met elkaar onderhouden als onbijbels afgewezen. Twaalf kerken hebben echter bezwaar aangetekend tegen dit besluit en de komende CGK Synode zal die bezwaren behandelen.
De NGK Synode heeft onlangs het toelaten tot het kerkelijk ambt van praktiserende homoseksuelen afgewezen, maar op plaatselijk niveau laten een paar van hun gemeenten homoseksuele stellen toe aan het Heilig Avondmaal.
Eerlijk gezegd is dit een groot probleem, waar verschillende kerkverbanden in Nederland mee worden geconfronteerd, ook het onze. Maar de situatie is onzeker over wat onze kerken als geheel, officieel vertegenwoordigd op de komende Synode, daarover zou kunnen zeggen. Wij zouden u willen adviseren af te wachten welke richting onze kerken officieel in deze zaak zullen inslaan, voordat u conclusies trekt. Dat zou voortijdig zijn.
Wij willen graag benadrukken dat wij er sterk in geloven dat Bijbelse Gereformeerde kerken en kerkverbanden in de wereld elkaar nodig hebben. Wij in Nederland hebben u nodig. En u hier in Canada hebt ons nodig. Als u gelooft dat wij dreigen af te wijken van Bijbelse orthodoxie, dan moeten wij dat van u als diep bezorgde zuster in de Here horen. Paulus begon zijn brieven aan de kerken, bijvoorbeeld in zijn eerste brief aan de Corinthiërs, met het bevestigen dat de gelovigen daar werkelijk 'kerk van God' waren en de leden 'geheiligd in Christus' (1 Cor. 1:2), terwijl hij later in de brief hen streng kastijdt vanwege sektarisme (hoofdstuk 3), immoraliteit (hoofdstuk 5), rechtzaken tussen broeders (hoofdstuk 6), dronkenschap aan het Heilig Avondmaal (hoofdstuk 11), en dat zij sommigen toestaan de opstanding uit de doden te ontkennen (hoofdstuk 15). Een hele lijst met in het oog lopende zonden! Toch noemt hij hen een kerk en geheiligd in Christus aan het begin van de brief. Ik hoop dat u hetzelfde zou willen doen met ons, als u ernstige leerafwijking opmerkt, of het toestaan van leerafwijking bij ons. Zie ons als ware kerken, en geheiligd in Christus, gefundeerd op onze geloofwaardige geloofsbelijdenis als kerkverband, maar weerhoudt u zich niet ons tot berouw en bekering op te roepen waar dat nodig is. En, evenals Paulus, komt u later naar ons terug met nog een brief, waarin u evalueert hoe wij op uw vermaningen hebben gereageerd. Maar beëindigt u alstublieft niet voortijdig het contact of de relatie.
Als u uw relatie met ons voortijdig beperkt zou dat echt een schande zijn en schade aan het werk van de Here toebrengen, zowel in Nederland als over de wereld, overal waar wij op verschillende wijzen samenwerken. Ons lidmaatschap van de ICRC zou bijvoorbeeld in gevaar kunnen komen. Onze Synode heeft de commissie die Bijbelse kerkelijke ambten onderzoekt de opdracht gegeven al onze zusterkerken te raadplegen voor zij hun aanbevelingen doen. Dit betekent dat wij onze oecumenische contacten hoog waarderen en die ook heel ernstig nemen.
Wij zouden niet graag een rooskleurig beeld van onze kerken in Nederland schetsen dat niet met de werkelijkheid overeenkomt. Wij worden omgeven en beïnvloed door een seculiere, in veel gevallen antichristelijke cultuur, net als u. Er zijn tekenen van verzwakking in ons kerkelijk leven. Bijvoorbeeld worden de tweede diensten, de middagdiensten, in veel plaatsen niet goed bezocht en in bepaalde plaatsen worden ze niet meer belegd. De uitdaging om onze jongeren vast te houden is groot. Aan de andere kant kunnen we wijzen op geestelijke vitaliteit en Bijbelse vernieuwing in veel plaatsen. Steeds meer gelovigen zien en geven gehoor aan de roep tot radicaal discipelschap, in plaats van alleen maar een formeel lidmaatschap. Het is waar: we zijn gelovigen in onze Here Jezus Christus, maar we zijn ook zondaren, die misleid kunnen zijn en worden misleid in te veel gevallen. Wij moeten elkaar helpen, wereldwijd, om trouw aan Hem te zijn. We zouden er bij u op willen aandringen ons op te roepen tot trouw en gehoorzaamheid aan Christus en dat te doen als een bezorgde zuster in de Here.
Moge de Here uw Synode in haar werk zegenen. Moge uw arbeid aan de verkondiging van het Evangelie bijdragen, aan de helderheid van de Bijbelse boodschap en aan de eenheid en zuiverheid van de kerk, in Canada, de V.S. en de wereld!
CanRC aan GKv
Antwoord aan de Nederlanders
Geliefde en geachte broeders Batteau en Bakker,
Zoals u goed weet, heb ik gestaan en gezeten waar u nu staat en zit: als afgevaardigde van de GKv naar een Canadese Gereformeerde Synode. Ik weet hoe het kan voelen alsof je in het hol van de leeuw loopt. Uw woorden, ds. Kim Batteau, lijken heel veel op de woorden die ik heb gesproken op de Synodes Chatham 2004 en Smithers 2007 ten behoeve van de kerken die u afvaardigen hier te zijn. Wij waarderen openheid en eerlijkheid en zo heeft u gesproken. Dank u. Om 'mooi weer te spelen' zoals een Nederlands gezegde het verwoordt, helpt nooit.
Als zusterkerken staan we elkaar bij, we troosten, bemoedigen en vermanen elkaar. Mijn eerste gedachte is, laten we niet stoppen met elkaar de waarheid te zeggen, met de waarheid in liefde te zeggen. We zijn zusters en we willen beiden zusters blijven. Wij horen vanavond uw pleidooi om de zusterkerkrelatie voort te zetten, zo dat we een herkenbare stem in uw besprekingen zouden kunnen blijven. Wij zullen het in overweging nemen.
Natuurlijk is een zusterkerkrelatie ook onze manier om eenheid in geloof tot uitdrukking te brengen. De waarheid is dat we ons van u vervreemd voelen. Dingen die jaren geleden niet mogelijk waren in de GKv, zijn dat nu wel. U bent aan het veranderen en naar ons gevoel niet ten goede. Wij voelen dat dingen niet meer kunnen zijn zoals ze waren. Het is natuurlijk niet aan mij om aan te geven wat de CanRC, hier op deze synode bijeen, zullen besluiten. Vanmiddag hadden we een open en verhelderend gesprek in de adviescommissie. Dat zou tijdens een plenaire zitting ook kunnen plaatsvinden. Het helpt ons elkaar beter te begrijpen.
U weet wat er op onze agenda staat: De aanbeveling dat attestaties niet zonder meer worden aanvaard. Attestaties betreffende het Heilig Avondmaal en de kansel. Waarom? Omdat wij, als uw zuster, uw woord niet langer vertrouwen. Wij hebben redenen te geloven dat diverse overtuigingen die in uw kerken worden getolereerd niet overeenkomen met die in onze kerken. Een stel dat ongehuwd samenwoont, zou in onze kerken van het Heilig Avondmaal worden afgehouden, maar niet zonder meer in de uwe. Het betekent dat uw attestatie dat iemand trouw aan God is in leer en leven, niet precies hetzelfde betekent als wat wij graag zouden zien dat het betekent. Vandaar de aanbeveling om een tweede screening voor uw leden en predikanten te introduceren.
Deze stap, als die zou worden genomen door deze synode, zou ook een waarschuwing aan u, onze zusterkerk in Christus, zijn. Als bijvoorbeeld uw volgende synode zou besluiten alle ambten voor vrouwen open te stellen, zou u een besluit hebben genomen dat diametraal tegenover een besluit van onze Synode Burlington 2010 staat, namelijk dat de Schrift vrouwen niet toestaat in het ambt te dienen. De implicatie van deze overtuiging is dat er niet langer geloofseenheid tussen u en ons zou bestaan, als u vrouwen toestaat in het ambt te dienen. Zo'n overtuiging zou de meest fundamentele grondslag voor een zusterkerkrelatie ondergraven. Wij geloven dat we dan niet langer zusters kunnen zijn.
Ik nam dit als voorbeeld. Het gaat niet alleen om de vrouw in het ambt waar wij ons zorgen om maken. Het is de hermeneutiek, het zijn overtuigingen betreffende homoseksualiteit en aangaande ongehuwd samenwonen, het gaat om trouw aan de Gereformeerde leer(stukken), het gaat om eenheid met de NGK.
Naar mijn ervaring zijn Nederlanders vaak te aardig tegen elkaar. Ik schreef dat in een brief aan de Synode Ede 2014, toen zij mijn advies over het nieuwe ondertekeningsformulier vroeg. Ik weet dat Noord-Amerikanen te hard tegen elkaar kunnen zijn. Moge dit woord gesproken door een Nederlander (die een Australische stropdas draagt) namens de kerken in Noord-Amerika, niet te aardig en niet te hard zijn. We willen de waarheid in liefde spreken. En we dringen er bij u op aan hetzelfde te doen, onder elkaar, en in de wereld van interkerkelijke relaties.
Het doet ons genoegen te horen dat de synode Ede specifieke instructies heeft gegeven om de zusterkerken te raadplegen over onderwerpen die zorgen geven. Wij pleiten ervoor bij u, onze zusterkerken, luister naar ons en luistert u goed naar ons. Onze commissie heeft gerapporteerd en u heeft vanmiddag aan de adviserende commissie bevestigd dat 2017 bij u het jaar van de waarheid zal zijn voor wat het onderwerp de vrouw in het ambt betreft. Voor onze relatie zal het, ik zeg het eerlijk, een doorslaggevend besluit zijn. En zoals ik in een persoonlijk gesprek met u beiden al opmerkte, voor de ICRC naar alle waarschijnlijkheid ook. Het is bij NAPARC met de CRCNA gebeurd. Ons gebed is dat u zult blijven in het geloof dat eens voor altijd aan de heiligen is toevertrouwd.
Afgelopen maandagavond werden we eraan herinnerd de vrede voor Jeruzalem te zoeken – voor Gods universele kerk – de vrede die alleen in Christus, die onze vrede is, wordt gevonden.
Wij zijn dringend aangemoedigd om voor die vrede te bidden.
Nu, broeders afgevaardigden en leden van het publiek, – met de vooraf gegeven toestemming van de synodepreses – laten we ons hoofd buigen en in gebed tot de troon van genade naderen.
Here, onze God,
de kerk is uw kerk. Uw kerk. Wij zijn niet geschapen door menselijke meningen en menselijke tradities. Wij zijn door U geschapen, door Uw Woord en Geest. Wij bidden, hemelse Vader, regeer ons zo door Uw Woord en Geest dat wij ons steeds meer aan U onderwerpen. Bewaar en vermeerder Uw kerk. Verstoor de werken van de satan, iedere macht die zich tegen U verheft en iedere tegenstand tegen uw heilig Woord. Doe dit alles tot de volheid van Uw koninkrijk komt, waarin U alles in allen zult zijn. Wij bidden, zegen onze relatie, zegen onze zusterkerken met wijsheid en onderscheidingsvermogen, met liefde en trouw, als zij proberen Uw wil te verstaan in de vele zaken die op hun weg komen. Zegen ons als zusterkerken om elkaar wederzijds te bemoedigen en te vermanen. Verleen ons sterkte met kracht door Uw Geest in ons, zo dat Christus door geloof in ons hart mag wonen – dat we geworteld en gegrond in liefde, de kracht mogen hebben om met alle heiligen te verstaan wat de breedte en lengte en hoogte en diepte is en te kennen de liefde van Christus die de kennis te boven gaat. Vervul ons met al de volheid van God. We vragen het U, omdat u in staat bent veel overvloediger te werken dan alles wat wij vragen of bedenken, naar de macht die in ons werkt. U zij de glorie in de kerk en in Christus Jezus, door alle generaties, voor eeuwig en altijd.
Amen.
Vertaling: R. Sollie-Sleijster