GS Meppel Verslag 03 – Universiteiten en onderwijs
D.J. Bolt
29-04-17
Donderdag 20 april jl. boog de Meppelse generale synode zich over besluiten m.b.t. de universiteiten. Meervoud, want het ging om de zaken m.b.t. de Theologische Universiteit in Kampen (TUK) en de te stichten Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU). M.n. het laatste onderwerp had de spannende aandacht van de vergadering. Er waren relatief veel toehoorders op de publieke tribune. We zagen leden van de CGK en NGK. Logisch, want deze twee kerkengroepen zijn met de GKv de beoogde oprichters van de GTU. De NGK heeft inmiddels unaniem ingestemd met het plan, de CGK-synode moet er begin juni van dit jaar over beslissen.
Universiteiten en onderwijs
De preses, dr. M.H. Oosterhuis, opent de vergadering op christelijke wijze.
|
Begeleiding van de zang door ds. Van Loon (piano), ds. Oosterhuis (viool) en ds. Dijkema (panfluit) |
De volgende instanties worden welkom geheten[1].
Theologische Universiteit Kampen - Raad van Toezicht ad interim (RvT)
Jan Westert, Arie de Snoo, Leo Dijkema, Leen Hordijk, Simon van der Lugt
Theologische Universiteit Kampen - Curatoren
Pieter van den Berg, Rudolf Bruijn, Harrie de Hullu, Chris Kruse
Theologische Universiteit Kampen - College van Bestuur (CvB)
Jan de Jong en Roel Kuiper
Deputaten Financiën & Beheer (F&B)
Rudi de Graaf, Rene van Tatenhove
Gereformeerde Theologische Universiteit (GTU) - Regiegroep (RG)
- CGK: H.G.L. Peels
- NGK: Ben Vreugdenhil
- Gereformeerde Bond: Theo van Campen
- Ambtelijk secretaris: Hugo den Boer
Preses
Er is een verzoek van deputaten kerkorde om in deze vergadering in te mogen gaan op keuze van het bestuursmodel voor GTU door de regiegroep GTU. Maar het moderamen heeft overwogen dat het verzoek hem te laat heeft bereikt en daardoor een plenaire bespreking inhoudelijk niet goed heeft kunnen voorbereiden. Bovendien is er in deze vergadering niet veel tijd voor een extra bijdrage.
Daarom is het voorstel van moderamen nu niet op dit, overigens legitieme, verzoek in te gaan. Wel is de Raad van Toezicht (RvT) bereid tot kleine aanpassingen van de voorgestelde besluitteksten. Br. Hordijk zal dat toelichten.
Nu al kan worden toegezegd dat in de besluittekst zal worden aangegeven dat in het vervolgtraject na de nu te nemen besluiten er door de RvT en onze vertegenwoordiging in Regiegroep (RG) aandacht zal worden geschonken aan deze zaken en met de deputaten kerkorde en andere deskundigen nog gesprekken zullen plaatsvinden.
Br. Van Winden
Wat betekent 'aandacht schenken aan' door RvT? Ik stel voor er nu tijd voor te geven.
Deputaten kerkorde - Br. P.T. Pel
Het is maar anderhalf kantje tekst.
Raad van Toezicht - Br. Hordijk
De besluitteksten die over de GTU gaan voorzien in een verder uitwerking. We stellen daartoe voor aan besluit 4 een zin toe te voegen:
de betrokkenheid bij en de verantwoordelijkheid van onze kerken voor de GTU en in het bijzonder voor onze predikantenopleiding en onze benoemingen is maximaal gewaarborgd in overeenstemming met het kerkrecht van de betrokken partijen.
De toevoeging geeft dus aan dat RvT, CVB en deputaten KO hierover nog in gesprek zullen gaan.
STEMMING
Voorstel inbreng deputaten kerkorde in de vergadering toe te staan: 140115 (VOT), verworpen.
BESPREKINGEN
Synodecommissie - Br. Van der Eijk
De verschillende voorstellen zijn besproken met de RvT, het CvB en F&B.
Er zijn vijf blokken voorstellen:
|
De publieke tribune was goed gevuld |
Preses
Na de schriftelijke informatieronde en de besloten informatiebijeenkomst volgt nu de
meningsvormende ronde.
BESPREKING - Conceptbesluiten TU algemeen (decharge, nieuwe opdrachten, budget)
RONDE 1
Br. Van der Tol
Besluit 4.1a: De WHW zou consequenties kunnen hebben voor de GTU.
RvT – Br. Hordijk
Het besluit gaat niet over de GTU maar over de TUK. Haar statuut valt onder wet Hoger Onderwijs.
RONDE 2
Niemand meldt zich.
STEMMING
Met algemene stemmen aangenomen.
BESPREKING - Conceptbesluiten TU algemeen (statutenwijziging, incl. tekst bindingsformulier)
Br. Van der Tol
Het bindingsformulier is wat slapjes. Er zou duidelijk moeten worden aangegeven dat afgewezen opvattingen vervolgens ook niet mogen worden uitgedragen of gepubliceerd.
Ds. Harmannij
Het bindingsformulier is hier op verzoek van deputaten kerkorde ingevoegd. De tekst is vergelijkbaar met de tekst van het bindingsformulier dat door de vorige synode werd aangenomen. In dat formulier staat ook niets meer over publiceren. Kritiek er op is nu dus niet aan de orde.
Br. Van der Tol
Betreur het dat er niets over in staat.
Ds. Waterval
Ik kan geen verschil vinden tussen het oude en nieuwe tekst van besluit 1.3.
RvT – Br. Hordijk
Er is een onderdeel toegevoegd dat ook al aan oude had moeten zijn toegevoegd.
Ds. Wisselink
Bevoegde instanties kunnen aanwijzingen geven. Dus ook zeggen: 'Onmiddellijk mee stoppen'. Impliciet zit 'niet-erover-publiceren' er dus wel in.
Br. Van der Tol
Ik blijf er bij: het moet er wel bij staan.
STEMMING
Aangenomen met de kleinst mogelijke minderheid tegen.
BESPREKING - Conceptbesluiten GTU
Rvt – Br. Hordijk
De nieuwe RvT heeft de besluiten geconcipieerd na veel inlezen en overleg en dankt de vorige RvT voor zijn inbreng. Wel heeft de nieuwe raad andere conclusies getrokken.
Aanvaarden van deze besluiten betekent groen licht om verder met de GTU te gaan. Wel moeten de aangegeven zeven punten verder worden uitgewerkt.
We zitten midden in een proces. Allerlei zaken behoeven nog aandacht, m.n. de besluiten van de CGK-synode. Vandaar het voorstel de synode op dít punt voorlopig te sluiten.
CvB – Prof. Kuiper
Dit is een belangrijk moment na twee jaar werken hieraan. We zijn zeer gebaat bij een GTU die is bedoeld om de gereformeerde theologie te versterken en verder te ontwikkelen.
Op onze universiteiten gaat nu veel goed. We zijn gezond en stabiel, tegelijk ook klein, kwetsbaar. GTU kan dat verhelpen. Onze voorkeurspartners daarbij zijn CGK, NGK en Gereformeerde Bond (GB). Met de CGK werken we samen in het onderzoek sinds 2001. Vanaf 2015 denkt de CGK na over de vorming van een GTU. In juni hoopt haar synode een besluit te nemen.
Er is veel eenstemmigheid, we kunnen het goed met elkaar vinden. De parameters van de CGK synode zijn wel bepalend maar hebben niet gehinderd.
Het is voor de breedheid belangrijk dat ook GB is aangehaakt. Zijn spiritualiteit is ons lief.
Het coöperatiemodel bleek niet haalbaar.
De preambule heeft de brede instemming van alle partners.
Ieder heeft zijn eigen predikantsmaster.
Prof. Selderhuis had gisteren nog nieuwe ideeën maar we moeten eerst deze GTU maar tot stand brengen.
Betrokkenheid van de kerken vormt de ziel van de universiteit.
De GTU is een levensbeschouwelijke universiteit. Om daar een kerkelijke rechtspersoon in het leven te roepen met drie kerkelijke partners is te ingewikkeld. Het huidige voorstel is het meest haalbaar. Statuten en reglementen worden gemaakt in relatie tot de burgerlijke wetgeving.
Het voorliggende plan is van groot belang. Het vormt een gezamenlijk platform. Het gaat om bevlogen gelovigen. De GTU is er voor de kerken, een nieuwe generatie studenten.
CvB – Br. De Jong
De quota van de drie partners lopen bij de oprichting nog uiteen maar zullen in de loop van zes jaren gelijkgetrokken worden.
RONDE 1
Ds. Oosterhuis
Er komt een verlaging van de quota van de GKv maar waar blijft dat bespaarde geld?
Ds. Dreschler
Ik kan me heel goed vinden in de voorstellen en haar strekking
Besluit 4.5 De deelname van de GB is mooi maar een financiële bijdrage van deze zijde is geen gesprekspunt.
Bij de keuze van de vestigingsplaats moeten de bestaande worden overwogen mede gezien de kosten.
Br. Van der Tol
Wat is het proces geweest dat tot de keuze van het verenigingsmodel heeft geleid?
Br. Van Winden
Aanloop tot de GTU is bewogen maar heeft mijn hartelijke instemming. De basis ligt in het hoofdstuk identiteit waar iedere gereformeerde zich in moet kunnen vinden.
Het vreemde is dat we tijdens vakanties in het buitenland samen naar de kerk gaan maar in de GTU weer onze kleur willen zien. Waarom toch gaan de masters niet samen? Op veel kansels staan immers predikanten van verschillen denominaties. Zet voor één gemeenschappelijke master maar een stip op de horizon.
De gekozen bestuurlijke inrichting vergroot de afstand tot de kerken. Dat zullen de kerkleden niet willen en hun bijdrage zal het niet ten goede komen. Het verdient de nodig aandacht want er is geen weg meer terug.
Steeds wordt Utrecht als vestigingsplaats benadrukt maar wat zijn de argumenten om Kampen af te schrijven? Verhuizen kost miljoenen!
Is het ook mogelijk dat de quota bij de andere partners wordt verhoogd?
Bovendien, wat doen we met de quota als GTU niet doorgaat? Het is nodig om de tering naar de nering te zetten.
Als de opdracht om verder uit te werken wordt gegeven is het verstandig om de groep RvT en CvB uit te breiden met mensen die met meer distantie naar het proces kunnen kijken dan door mensen die er al zo lang mee bezig zijn.
Br. Poutsma
Ik ben blij met het hele proces, met de creativiteit. We moeten nu volgende stappen zetten.
Nadenken over één predikantsmaster. En verder overwegen of de quota wel verlaagd moeten worden. We hebben toch altijd aangegeven dat ze nodig waren? Weliswaar biedt schaalvergroting wat meer ruimte maar waarom nu naar het niveau van CGK en NGK? Laat eerst blijken wat nodig is.
Br. Van Arkel
Is de GTU wel robuust, en als dat nu zo is, blijft dat ook zo?
In het bestuursmodel is de vereniging de linking pin naar twee kerken. Worden de statuten en reglementen nog ter goedkeuring aan de synoden voorgelegd?
Br. Feenstra
De ledenraad is een afspiegeling van de oprichtende kerken, de raad verantwoordt zich aan de kerken. Hoe zit het dan met de positie van de GB in de ledenraad?
Waarom staat er niets over een RvT in de besluitteksten?
Hoe wordt er gecommuniceerd naar de kerken?
Br. Heij
Wie veel heeft gekregen kan ook veel weggeven. Misschien geldt dat ook de rijkdom in de huidige opleiding.
Besluit 3 'Overdracht' is niet helder: 'bestaande organisaties een plaats geven'? Maar die gaan verdwijnen. Er komt een amendement.
Br. Van den Berg
Ik ben blij met deze voorstellen. Mij spreekt de verenigingsvorm aan. Ik heb vertrouwen dat het goed gaat komen.
In Kampen blijven kan veel geld schelen maar het gaat om een goede theologische universiteit waar Christus centraal staat. Dat mag geld kosten.
Ds. Harmannij
Ik kan dat onderschrijven. Ik stem voor Apeldoorn als vestigingsplaats omdat het anders misschien niet doorgaat (hilariteit). Bovendien ligt het gunstig aan het treinennetwerk.
Ik ben blij dat de CvB en RvT en F&B het eens zijn.
RvT – Br. Hordijk
Het gaat om drie zaken: 1/we gaan voor een GTU, 2/ op basis van de preambule, 3/ met inbrengen van drie onderwijsinstanties.
Hamvraag: Hebben we er later nog iets over te zeggen? Antwoord: Ja.
Als besluiten 1-3 groen licht wordt gegeven is er een grote stap gedaan.
Besluit 4 onderdelen 1-7 zijn we nog niet helemaal uit, later volgt er verdere invulling.
De predikantenmasters nemen een bijzondere plaats in. Zij hebben een eigen curatorium. Eén master over x jaren is onvoorstelbaar, ik bedoel onvoorspelbaar (hilariteit). Vergelijk groeiproces GPV en RPF naar ChristenUnie. We moeten nu geen stip op de horizon zetten. Later kunnen we misschien nog wel verdere stappen doen.
De vooropleiding met de TUA heeft bij studenten ook geleid tot beter begrip van elkaar. Die rol kan de GTU spelen. Het heeft ook positieve effecten op de kerken.
F&B – Br. Van Tatenhove
De leden hebben gelijke rechten, dus ook gelijke quota.
Er zijn opstartkosten. Daarvoor is ondersteuning nodig. Er zijn gesprekken met CvB en RvT over goede kaders. Wij adviseren positief over de afspraken maar weten nog niet precies hoe die uitpakken voor de GKv omdat de begrotingen in juni pas aan de orde komen.
CvB – Prof. Kuiper
De GTU is robuuster, het is een bundeling van krachten en geeft de gereformeerde theologie een eigen gezicht.
De GB hoort er bij want die onderstreept het brede karakter. Jan Hoek heeft al een grote bijdrage geleverd. Maar de GB is geen oprichtend lid want onderdeel van de PKN, en speelt dus een andere rol in de ledenraad. Hoe, dat moet nog worden besproken en vastgelegd in reglementen en statuten.
De drie oprichtende leden zijn afgespiegeld in de RvT.
Om te functioneren binnen het Nederlandse onderwijsbestel moet voldaan worden aan de wet op het hoger onderwijs. Er moet een aanwijsbare rechtspersoon zijn. Nú heeft de universiteit als onderdeel van de kerk rechtspersoonlijkheid. Het is heel ingewikkeld die daar te laten. Het geeft complexe discussies, is niet goed voor bestuurskracht en besluitvaardigheid. Het is wel serieus onderzocht en er is aan meerdere personen advies gevraagd. Maar de vraag is hoe een kerkgrensoverschrijdend verband met rechtspersoonlijkheid is te creëren. Het levert geen werkbare vorm op.
Er moet een lichaam worden opgericht, dat aansprakelijk is en kan opereren zonder last of ruggenspraak. Dat is de ledenraad. Maar hoe dat in het kerkelijk recht in te bedden, is een nieuw experiment en heel ingewikkeld.
De GTU kan door een vereniging worden aangestuurd zonder dat dat de betrokkenheid van de kerken verhinderd. Het kerkrecht kan ook van toepassing worden verklaard. Het is nog helemaal open en moet goed worden uitgewerkt. Maar de kracht van de GTU ligt niet in haar bestuursvorm.
De Theologische School begon ooit in Kampen maar wij zeggen niet op voorhand dat de GTU weer in Kampen moet worden gevestigd. Bij een samengaan is de vestigingsplaats open. Utrecht geeft een goede groeimogelijkheid en grotere kansen. Studenten vinden het ook geweldig. Dat zijn goede voorwaarden voor verdere groei.
RvT - Br. Hordijk
We kunnen meer mensen bij het proces betrekken. Maar het heeft zijn tijd nodig, heeft te maken met vertrouwen, woordkeus. Eerst was er distantie maar nu zijn we wel onderdeel van het proces.
AMENDEMENTEN
Br. Heij
Het probleem van besluit 3 is dat we de beslissingsmogelijkheid kwijtraken. Daarom dien ik het volgende amendement in voor de grond:
de oprichting van een nieuwe universiteit vereist de bereidheid de bestaande organisaties op te geven. De komst van de GTU betekent dat onze kerken de ‘kerkelijke opleiding voor de dienst van het Woord’ kunnen toevertrouwen aan de nieuwe organisatie, samen met de opleidingen van CGK en NGK.
Ds. Dreschler
Er lijkt gekozen te worden voor een andere vestigingsplaats maar we moeten bestaande plaatsen niet bij voorbaat uitsluiten. Daarom aan besluit 4.6 toevoegen
waarbij ook de huidige vestigingsplaatsen tot de mogelijkheid behoren;
RONDE 2
Ds. Oosterhuis
Waar komt het geld vandaan voor harmonisatie van kerkelijke bijdragen? Waar is dat geld eigenlijk tot nu toe aan besteed? Was het overbodig dan hadden we het voor iets anders kunnen gebruiken.
Ds. Basoski
In hoeverre kan er nog weer naar een andere bestuursvorm worden gekeken?
Br. Van Winden
Rechtspersonen bedenken is niet nieuw. Is het kijken naar andere mogelijkheden uit beeld? Het is van belang, ook t.a.v. de relatie met de kerken. De universiteit wordt voor het overgrote deel gefinancierd door de kerken. Is de gekozen rechtspersoon dan wel de meest aangewezen?
Br. Bouma
Als de amendementen niet blokkerend zijn voor de voortgang ben ik er voor. Ik pleit voor vertrouwen in CvB en RvT. De synode moet zich niet mengen in allerlei discussies over rechtspersonen. De RvT heeft zich in 6 weken ingewerkt. Dat is bewonderingswaardig.
We moeten kijken naar de toekomst. Hoe willen we over 10 à 15 jaar gereformeerde theologie hebben vormgegeven. Emoties over de vestigingsplaats moeten we achter ons laten.
RvT - Br. Hordijk
We hebben geen overwegende bezwaren tegen de twee amendementen.
F&B – Br. Van Tatenhove
Waar het geld vandaan komt? Het komt uit de hogere quota van de GKv gedurende een aantal jaren. Hoe dit zich vertaalt voor onze kerken is pas in juni te beantwoorden.
STEMMING
Besluit 1 – Met algemene stemmen aangenomen [applaus]
Besluit 2 – Met algemene stemmen aangenomen
Besluit 3 – Met algemene stemmen aangenomen
Besluit 4 – Met algemene stemmen aangenomen
Besluit 5 – Met algemene stemmen aangenomen
Preses
Dit is een bijzonder moment. Het ontroert mij. Laten wij de Heer danken.
[spreekt dankgebed uit].
Preses
CGK broeders, u gaat op 1 juni aan de slag met hetzelfde onderwerp. Wij hebben nu voortvarend deze besluiten genomen. Ik heb er behoefte aan ons verlangen uit te spreken naar een positief resultaat van uw vergadering. Wat zouden we blij zijn als u zich aansluit bij deze gang van zaken. Niet alleen vanwege uw financiële bijdrage, maar vooral voor uw inhoudelijke bijdrage waar we van harte op hopen. Uw deskundigheid op theologisch gebied zien wij weerspiegeld in uw bijdragen aan het tijdschrift Theologia Reformata.
U bent broeders in de Heere. We hebben samen beleden de Heer van harte lief te hebben. Wat spreekt hier ook de identiteit uit van de GTU. We hebben u nodig om op uw eigen manier die liefde gestalte te geven, in een eigen spiritualiteit. We zien uit naar uw bijdrage aan GTU.
[applaus]
We zeggen dank aan de RvT die heel veel werk verzette. En heel veel dank aan het CvB. Hartelijk dank ook aan de commissie die een brugfunctie vervulde tussen de deputaten en de synode.
CvB – Prof. Kuiper
Ik ben net zo verheugd als u en dankbaar voor het besluit.
BESPREKING - Post-initieel onderwijs (Pio)
Br. De Haan
Ik ben tegen de tendens alles centraal verplichtend te willen regelen. Het gaat om een regeling tussen predikant en kerkenraad. Daarvoor moet gebruik gemaakt kunnen worden van een standaardregeling die in de Generale Regelingen (GR) thuishoort.
De verantwoordelijkheid ligt primair bij de predikant.
Is er alleen de mogelijkheid aan TUK cursussen te volgen? Een soort gedwongen winkelnering? Als je het hier centraal wilt vastleggen moeten er allerlei zaken geregeld worden voor aspirant-predikanten, zijinstromers, zendelingen, predikanten uit andere kerkgemeenschappen en zo.
En wie houdt er toezicht op deze verplichting? Wat ingeval van ziekte?
Dit gaat allemaal te ver, is te dwingend.
Ds. Van Loon
Ik ben in principe voor het voorstel. Er is wel een verplichting tot permanente nascholing. Er is hier goed over nagedacht.
Maar stel dat de predikant heel wat anders wil. Dan gaat het zo wel veel moeite kosten. Moet er niet meer maatwerk mogelijk zijn?
En is het misschien ook een verkapte inkomstenbron voor de TUK? En kan dus nu het quotum omlaag? [hilariteit]
Ds. Kramer
Ik kan me goed vinden in de voorstellen. Verplichten is wel nodig.
Wat is in fase 3 de vrijheid? Als voor een bepaald project in overleg met KR is gekozen, hoe werkt dat dan? Kan dat ook punten opleveren?
Ds. Waterval
Dit is de eerste synode die de predikant verplicht iets te doen.
Wie is in besluit 1 en 2 precies verplicht? Is dit iets voor de eerste jaren na de opleiding?
Ds. Dreschler
Dit had twintig jaar geleden al moeten zijn besloten. De intentie is de predikant niet op te sluiten in de eigen gemeenten. En ook om een stok achter de deur te hebben zoals de PKN dat allang heeft.
Waarom worden geen 10 EC toegekend? Is er voldoende ruimte om af te wijken van deze bepalingen?
Ds. Harmannij
Wat in deze besluiten staat is ook geregeld in GR predikantszaken, D14. En beter geformuleerd [hilariteit]. Daar is het woord verplichting nadrukkelijk vermeden. We moeten niet twee keer dezelfde zaak regelen.
Het gaat niet alleen om wat de TUK heeft aan te bieden.
Met verplichtingen en sancties creëer je een zurige sfeer. De predikant moet met plezier aan een goed programma deel kunnen nemen.
SKW zou de studiepunten moeten bijhouden. Maar dat moet de GS hun niet vragen maar de TUK. Zij zijn opdrachtgever en wij vinden het goed als zij het goed regelen.
CvB – Prof. Kuiper
Na- en bijscholing is gevraagd sinds 2005. Zo is de PEP ontstaan die ook open staat voor andere kerken. Niet iedere predikant maakt er gebruik van. Onvoldoende scholing veroorzaakt ongelukken. Bijscholen en leren hoort bij onze tijd. Het moet uit de sfeer van vrijblijvendheid. Maar de verplichting kan niet gelden voor iedere predikant op elk moment. In het post-initiële stuk van de loopbaan is er een verplichting, voor de nieuwe cohorten die start-bekwaam van de TUK af komen.
De vrijheidsgraden van de programma's zijn groot en worden steeds groter, ook bij andere instanties. Sancties zijn niet beoogd. Jonge predikanten horen te leren. En het blijft maatwerk.
De predikantenvereniging zou zijn handtekening er onder kunnen zetten. Het curatorium is daar ook voor.
Het zou een gemiste kans zijn als dit van tafel wordt gehaald. Kampen wil niet alles naar zich toe trekken. En het quotum hoeft niet omhoog. Als het niet kostendekkend is leggen we zelf iets bij. Dus geen gedwongen winkelnering.
De GR geldt voor alle predikanten en kerkenraden. De relatie met dit besluit is goed want dit gaat over cohorten die uit TUK komen en in de GKv predikant willen worden. Die verplichten we hiermee.
Wij willen het registreren niet zelf doen maar beleggen in SKW. Maar als de TUK dat moet regelen, ook goed.
AMENDEMENTEN
Ds. Harmannij
Het moet wel bij GR D14 aansluiten en in het verlengde ervan staan.
We zouden het samen met het CvB willen formuleren.
En hier SKW weghalen.
RONDE 2
Ds. Waterval
Ik wil toch zoeken naar een alternatief m.b.t. 'verplichting'. Iets als 'zich verplichten tot', of 'committeren aan'. We moeten hiërarchische schijn vermijden.
Ds. Oosterhuis
Ik ben niet voor een verplichting. Ook is het een vreemde rol voor SKW die in andere opzichten een tegenspeler is van de predikant m.b.t. arbeidsvoorwaarden. Dus beter in predikantenvereniging? Het moet ook op een spirituele wijze aansluiten bij wat het ambt is. Dat je in dienst van Christus bent geplaatst in je gemeente.
CvB – Prof. Kuiper
De kern is begrepen.
Committeren? Gehouden zijn het te doen? Zoiets.
We gaan het voorstel harmoniseren met de GR. Het nieuwe voorstel komt via de Tussendoormap aan de orde.
BESPREKING - Studiefinanciering
Ds. Van Loon
Ik mis een visie op de zijinstromer.
Preses
Staat wel in het nieuwste voorstel.
STEMMING
Met algemene stemmen aangenomen.
CvB – Prof. Kuiper
Er is een brief van een classis aan de GS hierover. De aangenomen voorstellen zullen deze classis bevredigen.
Br. De Haan
Ik ben de volgende zitting afwezig i.v.m. een werkbezoek aan de Oekraïne. We bouwen daar een kerk en een school in een zigeunerkamp. U kunt ons daarbij financieel steunen.
BIJLAGE
Voorstellen van de Raad van Toezicht ad interim en College van Bestuur van de Theologische Universiteit rond TU en GTU
1a. Conceptbesluiten TU algemeen (decharge, nieuwe opdrachten, budget)
Voorstel: Raad van Toezicht a.i. en College van Bestuur van de Theologische Universiteit
Materiaal:
Besluit 1:
het door de Raad van Toezicht uitgeoefende toezicht op het College van Bestuur, alsmede het verslag van Curatoren, goed te keuren en zowel de Raad van Toezicht als Curatoren decharge te verlenen.
Besluit 2:
het door het College van Bestuur onder toezicht van de Raad van Toezicht gevoerde algemeen bestuur en beheer van de Theologische Universiteit goed te keuren.
Besluit 3:
het door het College van Bestuur gevoerde financieel beleid en beheer alsmede het daarop uitgeoefende toezicht door de Raad van Toezicht goed te keuren.
Besluit 4:
de (nieuw te benoemen) deputaten Raad van Toezicht te machtigen:
Besluit 5: de bijdragen van de kerken voor de Theologische Universiteit in de jaren 2017 tot en met 2020 te bepalen op de bedragen zoals vermeld in de Meerjarenbegroting 2017-2020:
2017 | € 1.749.847 |
2018 | € 1.733.772 |
2019 | € 1.717.225 |
2020 | € 1.700.097 |
De loonkostenontwikkeling zal worden gecompenseerd.
1b. Conceptbesluiten TU algemeen (statutenwijziging, incl. tekst bindingsformulier)
Voorstel: Raad van Toezicht en College van Bestuur van de Theologische Universiteit
Materiaal: rapport van Raad van Toezicht en College van bestuur van de Theologische Universiteit.
Besluit 1:
de tekst van het Statuut van de Theologische Universiteit op de volgende punten aan te passen:
Nieuwe tekst:
De senaat bestaat uit de gewoon en buitengewoon hoogleraren.
Nieuwe tekst:
Bijzonder hoogleraren, evenals universitair hoofddocenten en universitair docenten in
volledige of niet volledige dienst kunnen op uitnodiging van de rector de vergaderingen
van de senaat bijwonen en hebben daar adviserende stem.
Nieuwe tekst:
De gewoon hoogleraren, buitengewoon hoogleraren, universitair hoofddocenten en universitair docenten, hetzij met een aanstelling voor onbepaalde tijd hetzij met een aanstelling voor bepaalde tijd, zullen bij aanstelling een door de generale synode vast gesteld bindingsformulier tekenen als blijk van instemming met de leer van de Heilige Schrift, zoals die in de belijdenisgeschriften van de kerken is samengevat, en van hun bereidheid om deze zuivere leer te onderwijzen en tegen dwalingen te verdedigen.
Gronden
Besluit 2:
Onderstaande tekst van het Bindingsformulier vast te stellen:
BINDINGSFORMULIER voor docenten aan de Theologische Universiteit die in vaste dienst staan
Wij ondergetekenden, docenten in vaste dienst aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in Nederland, verklaren van harte in te stemmen met de leer van de Bijbel, zoals die door de Gereformeerde Kerken in Nederland wordt beleden in de Nederlandse Geloofsbelijdenis, de Heidelbergse Catechismus en de Dordtse Leerregels.
Wij beloven de kerken voor te gaan in het spreken en leven vanuit dit ene evangelie. Wij beloven de waarheid van Gods woord openlijk uit te dragen, en te handhaven tegenover misleidende denkbeelden die binnen de kerk of uit de wereld opkomen.
Wanneer wij op een onderdeel van de leer verschil ervaren tussen de leer van de Bijbel en de inhoud van de genoemde belijdenisgeschriften, en onze moeite niet kan worden weggenomen, zullen wij onze bezwaren ter beoordeling voorleggen aan de bevoegde instanties binnen de Theologische Universiteit en de kerkelijke vergaderingen.
Wanneer er vragen rijzen over onze eigen opvattingen of gedragingen, zijn wij eveneens bereid om ons tegenover de bevoegde instanties binnen de Theologische Universiteit en de kerkelijke vergaderingen te verantwoorden.
Wij zullen ons in beide gevallen houden aan de aanwijzingen van de bevoegde instanties binnen de Theologische Universiteit en de kerkelijke vergaderingen.
Datum en ondertekening.
Conceptbesluiten GTU
Voorstel: Raad van Toezicht a.i. en College van Bestuur van de Theologische Universiteit
Materiaal:
Besluit 1: Vorming GTU
van harte goedkeuring te hechten aan het voorstel tot vorming van een Gereformeerde Theologische Universiteit.
Besluit 2: Preambule
van harte in te stemmen met de preambule waarin het gereformeerd karakter van de Gereformeerde Theologische Universiteit wordt geborgd.
Grond:
de in het rapport voorgestelde Gereformeerde Theologische Universiteit brengt erfgenamen van de Reformatie en de Afscheiding mét hun opleidingen bij elkaar. Zo wordt een sterke basis gelegd om gezamenlijk de gereformeerde theologie te beoefenen en verder te ontwikkelen, in gesprek en confrontatie met beoefenaars van de theologie in het algemeen en dienstbaar aan kerk en wereld in de tijd waarin wij nu leven.
Besluit 3: Overdracht
in te stemmen met de overdracht van de Theologische Universiteit aan de door de synode aan te wijzen rechtsopvolger.
Grond:
de oprichting van een nieuwe universiteit vereist de bereidheid de bestaande organisaties op te geven. De komst van de GTU betekent dat onze kerken de ‘kerkelijke opleiding voor de dienst van het Woord’ kunnen toevertrouwen aan de nieuwe organisatie, samen met de opleidingen van CGK en NGK.
Besluit 4: Uitwerking
aan de Raad van Toezicht en het College van Bestuur de opdracht te geven, de bestuurlijke, financiële en juridische vormgeving van de GTU in goed overleg met de andere partners uit te werken met inachtneming van de volgende kaders:
Grond:
de synode wil degenen die het plan voor de GTU verder gaan uitwerken de nodige speelruimte, armslag en vooral vertrouwen geven. Daar komt bij dat de synode er aan hecht dat het proces geen onnodige vertraging oploopt. De bijdrage van de GKv is door deputaten financiën en beheer, de RvT en het CvB vastgesteld op basis van de afbouw van de huidige quotaverschillen tussen de partners in een periode van zes jaar vanaf de oprichting van de GTU (het eerste gezamenlijke collegejaar).
Besluit 5: Afronding
zich bereid te verklaren de synode voorlopig te sluiten, om zodra de uitwerking gereed is en alle noodzakelijke overleg heeft plaatsgevonden, de besluitvorming rond de oprichting van de GTU af te ronden.
Grond:
de Raad van Toezicht en het College van Bestuur hebben tijd nodig om e.e.a. uit te werken, overleg te hebben met partners, de overheid en eigen gremia. Het resultaat ervan behoeft goedkeuring van de synode, die daarmee vaststelt dat het ontwerp binnen de gestelde kaders zijn beslag heeft gekregen. Tevens benoemt de synode dan de leden voor de ledenraad en voor het curatorium.
3. Pio (post-initieel onderwijs)
Voorstel: Raad van Toezicht a.i. en College van Bestuur van de Theologische Universiteit
Materiaal: rapport van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur van de Theologische Universiteit.
Besluit: (Intentie akkoord; Nader besluit via Tussendoor)
Gronden:
4. Studiefinanciering
Voorstel: Raad van Toezicht a.i. en College van Bestuur van de Theologische Universiteit
Materiaal:
Besluit 1:
decharge te verlenen aan het Bureau Studiefinanciering en de door de GS 2014 benoemde Raad van Toezicht voor het gevoerde financiële beleid en beheer en het uitgeoefende toezicht daarop over de jaren 2013 tot en met 2015.
Besluit 2:
het voorstel voor een nieuwe vorm van studiefinanciering goed te keuren (zie bijlage) en de Raad van Toezicht opdracht te geven om een daarop toegesneden reglement op te stellen in samenspraak met Bureau Studiefinanciering.
Besluit 3:
vanaf 2018 een jaarbedrag van € 144.000 (geïndexeerd) ter beschikking te stellen, waarbij de afspraak geldt dat de thesaurier het beschikbare bedrag geheel kan inzetten voor ondersteuning van studenten.
Bijlage: nieuwe vorm van studiefinanciering
Voorstel herinrichting regeling studiefinanciering
1. Algemeen
De GKv onderhouden, evenals andere kerkgenootschappen, een bijzondere financiële voorziening voor studenten die op latere leeftijd besluiten theologie te gaan studeren . Doorgaans hebben deze studenten er al een studie opzitten wanneer het verlangen ontstaat om predikant te worden, of werken zij inmiddels. Het gaat om een categorie studenten die geen recht meer heeft op een lening of aanvullende beurs en die zonder een aanvullende financiële bijdrage geen theologie zou kunnen studeren.
De kerken hebben altijd oog gehad voor mensen die deze weg gaan - wel aangeduid als 'late roepingen' - en hebben hieraan uitdrukking gegeven in Artikel B13.4 van de kerkorde. Dat artikel luidt: 'De kerken spannen zich ervoor in dat er voldoende studenten in de theologie zijn. De kerken bieden hun, zo nodig, financiële steun'. De laatste zin geeft de grondslag voor de regeling die thans bestaat. Die regeling verschaft studenten die ervoor in aanmerking komen een toelage (renteloze lening) die zij in principe moeten terugbetalen, tenzij ze gedurende een aantal jaren predikant zijn in een van de kerken van de GKv. Dan wordt de studieschuld met een bepaald percentage per jaar kwijtgescholden. In de praktijk komt het erop neer dat na een jaar of 15 jaar de studieschuld volledig teniet is gedaan.
Studenten met deze achtergrond die zich melden en tot de studie worden toegelaten zijn doorgaans zeer gemotiveerd. Zij willen predikant worden en zijn doelgericht in studiehouding en mentaliteit.
Voor de kerken zijn zij de zij-instromers in het ambt van predikant, veelal mensen met de nodige levenservaring die iets extra's meebrengen voor de kerken. Gemiddeld melden zich drie studenten per jaar die starten in bachelor of premaster.
De kerken stellen per jaar € 190.000,- beschikbaar voor deze categorie studenten. Voor de uitvoering van de regeling is er het Bureau Studiefinanciering. In 2015 werd besloten de regeling tijdelijk stop te zetten omdat de verplichtingen van het fonds het jaarlijks plafond overschreden. Dat heeft te maken met de grotere toeloop bij het Bureau Studiefinanciering dan de voorgaande jaren. Ook het systeem van de toelage is voorwerp van discussie, mede in het licht van het feit dat alle studenten na de afschaffing van de basisbeurs moeten lenen.
In het volgende voorstel wordt een nieuwe regeling uiteengezet die recht blijft doen aan het beginsel dat de kerken studenten die een bijzondere weg gaan naar het predikantsambt zo nodig financieel steunen. Het voorstel beoogt tevens een versobering van de regeling op het oog om deze in de toekomst te laten bestaan.
2. De voorgestelde aanpak
De studenten die op latere leeftijd alsnog theologie gaan studeren hebben al een weg afgelegd voordat ze tot deze keuze kwamen. Het gaat om studenten die een opleiding elders voltooid hebben, gewerkt hebben, en daarbij meestal ook de lasten van een gezin hebben. Er kan sprake zijn van een studieschuld die nog afgelost moet worden. In de toekomst zullen studenten die voor hun eerste studie hebben moeten lenen volgens het vigerende leenstelsel de studie theologie dus aanvangen met een studieschuld.
Vanaf september 2015 ontvangen studenten in Nederland niet langer een basisbeurs, maar moeten zij geld lenen voor de bekostiging van hun studie. Alle studenten krijgen hetzelfde budget en dezelfde afbetalingsregeling met een looptijd van 35 jaar. Studenten die voor het eerst gebruik maken van het 'sociaal leenstelsel' hebben geen voorafgaande studieschuld en kunnen door ouders ondersteund worden. Ook kunnen zij bijverdienen. Daarmee wordt een eigen verantwoordelijkheid voor de bekostiging van de studie gestipuleerd.
Studenten die op latere leeftijd theologie gaan studeren en die in de regeling van de kerken worden bedoeld kunnen niet meer bij de overheid lenen en zijn aangewezen op andere bronnen. Dat kan de regeling zijn, dat kunnen ook eigen middelen zijn. Zij zullen gedurende de jaren van hun voltijdse studie in ieder geval geen volledig inkomen kunnen verwerven, maar mogelijk hebben zij een partner die dat wel kan of kunnen reserves worden aangesproken. De regeling moet zo worden ontworpen dat ook hier de eigen verantwoordelijkheid van de student met een late roeping voor de bekostiging van zijn studie wordt onderstreept. De regeling is een tegemoetkoming, maar doet ook een beroep op de student zelf.
De versobering van de regeling bestaat hierin dat de omvang van de groep die jaarlijks gebruik kan maken van de regeling wordt vastgesteld op drie als jaarlijks gemiddelde. De omvang van de toelage wordt beperkt en krijgt het karakter van een tegemoetkoming.
3. De regeling
De doelgroep die in aanmerking komt voor studiefinanciering van de kerken bestaat uit studenten die niet meer onder het reguliere leenstelsel van de DUO vallen. Zij hebben geen recht meer op een lening of een aanvullende beurs. Zonder financiële bijdrage kunnen zij geen theologie studeren. Het gaat dus om:
Aanvragen moeten ingediend worden tussen 1januari en 1september voorafgaand aan het eerste jaar van de bachelor dan wel eerste jaar van inschrijving. Per jaar worden gemiddeld drie aanvragen gehonoreerd. Het jaarlijkse budget is een maximum. De afgewezen student mag het volgend jaar nogmaals een aanvraag indienen.
Voorwaarden om een aanvraag in te dienen moeten volstrekt helder zijn:
4. De financiële ondersteuning via Bureau SF
Per nieuw cursusjaar is er een budget van € 24.000,- beschikbaar. Dit wordt dus verdeeld over gemiddeld drie studenten. Dit betekent dat er voor elke student € 8.000,- beschikbaar is. Verdeeld over 12 maanden is dat € 667,- per maand. Dit is uiteraard niet kostendekkend voor collegegeld en levensonderhoud. De betreffende student is daarom zelf verantwoordelijk om een eventueel gat te dichten. Dat kan bijvoorbeeld door:
Bijverdienen, lenen, bijdrage eventuele partner. In deze situaties zal lenen van de overheid niet meer tot de mogelijkheden behoren.
Steun van een plaatselijke gemeente die een oudere student 'adopteert' en een bepaalde mate van financiële ondersteuning biedt gedurende diens studie.
a. Kwijtschelding
Gedurende de ambtsuitoefening vindt lineair kwijtschelding plaats over een periode van 20 jaar. Dit is een jaarlijkse schenking (fiscaal onbelast). Na die periode van 20 jaar hoeft er dus niet meer afgelost te worden.
Wanneer een student aanvullend financiering moet aantrekken (een lening moet afsluiten) voor zijn levensonderhoud zal hij daarover natuurlijk gewoon bij de betrokken financier moeten aflossen, en eventueel zal hij ook moeten aflossen over een eerder ontvangen studielening van de overheid.
Wanneer een predikant gedurende de 20 jaren van kwijtschelding stopt met het ambt als hoofdtaak van zijn werkweek, dan stopt de kwijtscheldingsregeling en zal het niet kwijtgescholden restant alsnog afgelost dienen te worden.
b. Hoogte van de jaarlijkse bijdrage voor Bureau SF
Wanneer de toelage het karakter krijgt van een tegemoetkoming in de studiekosten en levensonderhoud kan ook het plafond van de regeling omlaag. Dat plafond wordt afgestemd op het gemiddelde aantal van drie studenten per jaar die instromen en aan de voorwaarden voldoen. Dat komt erop neer dat 18 studenten tegelijkertijd gebruik kunnen maken van de regeling. De kosten die hiermee gemoeid zijn bedragen € 144.000,- per jaar. Het totaal aan ondersteuning per student zal in veel gevallen niet meer dan € 24.000,- belopen over de hele periode, aangezien het dikwijls om zij-instromers en tweede studies zal gaan.
Met de introductie van de nieuwe regeling wordt de oude afgebouwd. Daarin zitten nog verplichtingen die moeten worden nagekomen. Het verloop van de regeling (oud en nieuw) ziet er dan als volgt uit:
Situatie | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
Verplichting oude regeling | 135.000 | 95.000 | 64.700 | 40.600 | -- | -- |
Nieuwe regeling | 24.000 | 48.000 | 72.000 | 96.000 | 120.000 | 144.000 |
Totaal nieuwe regeling | 159.000 | 143.000 | 136.700 | 136.600 | 120.000 | 144.000 |
Huidige meerjarenbegroting | 190.000 | 190.000 | 190.000 | 190.000 | 190.000 | 190.000 |
c. Overgangsrecht
Op basis van de oude regeling zal nog een beperkt aantal studenten recht kunnen uitoefenen op de toezegging dat zij in aanmerking kwamen voor een lening. Wij stellen voor dat als de hiervoor genoemde studenten hun aanvraag indienen tot en met het laatste jaar van de predikantsmaster dat ook in de nieuwe regeling wordt gehonoreerd, zoals aangegeven in de opschortingsregeling.
Studenten in de oude regeling die tevens gebruik willen maken van de nieuwe regeling kunnen dat uitsluitend doen door afstand te doen van de rechten uit de oude regeling. Gelet op het verschil in bijdrage verwachten wij niet dat veel van hen deze stap zullen willen zetten.
d. Nieuwe regeling
Een nieuwe juridische regeling kan worden ontworpen op basis van de bovenstaande uitgangspunten. Ook wordt de regeling geïndexeerd.
[1] We kregen het overzicht zo aangeleverd, dus met voornamen en zonder titels. Een gewoonte die steeds meer in zwang raakt, op de synode waarin regelmatig afgevaardigden als Jan, Piet en Klaas het woord krijgen.