Signalen 50

R. Sollie-Sleijster

27-05-2017

Open avondmaal?

Van overzee kwam een bericht binnen over een onderwerp dat ook de aandacht hier in Nederland blijft trekken. Hoe zit het met de Westminster Standards en de Presbyterianen als het gaat om de toegang tot het Heilig Avondmaal? Is er sprake van een 'open' Avondmaal in deze kerken? En als dat zo zou zijn, heeft dat dan te maken met de Westminster Confessie?

We laten een voorbeeld welkomstbrief zien die gebruikt wordt om gasten te informeren die (mogelijk onverwacht) een dienst bijwonen waarin het Avondmaal wordt bediend. De

welkomstbrief is oorspronkelijk afkomstig uit de Canadese kerken en bereikte ons via dr. W. Bredenhof (vanuit Australië). Een handreiking om desgewenst te gebruiken.

Presbyterianen en de toegang tot het Heilig Avondmaal

door dr. Wes Bredenhof – YINKADINAY – mei 2017

In zijn inleiding verwijst dr. Bredenhof naar de autobiografie van Graham Miller, A Days March Nearer Home (editor Iain Murray, beiden lid van de Presbyterian Church of Australia).

Miller groeide op in een pastorie in Nieuw Zeeland, waar zijn presbyteriaanse vader strikt was in zijn geloof over wie wel en wie niet aan het Heilig Avondmaal moest worden toegelaten. Murray, tijdgenoot van zijn vader, voegt een verhelderende voetnoot toe:

'Begrijp goed dat in de presbyteriaanse kerken het Heilig Avondmaal alleen open stond voor belijdende leden. Slechts als het handhaven van de kerkelijke tucht minder werd of verdween, werd de toegang tot het Heilig Avondmaal aan de discretie van de individuele persoon overgelaten. Historisch gezien hebben de Presbyteriaanse kerken nooit een 'open' avondmaal gepraktiseerd.' (p.216)

Bredenhof vervolgt dat sommigen zich hier misschien over verbazen, maar volgens Murray was binnen kerken met de Westminster Standards een praktijk van 'open' avondmaal onbekend.

De predikant verwijst naar de Reformed Presbyterian Church of North America (RPCNA). Tot 1977 lieten zij alleen belijdende leden toe die in de gemeente waar het avondmaal gevierd werd goed bekend stonden. Na die tijd switchte de RPCNA naar een door de kerkenraad gecontroleerd aangaan van belijdende leden.

In Hamilton, Ontario, maakte de Presbyterian Church vroeger deel uit van de Free Church of Scotland (deze beide kerken zijn later samengegaan en vormen nu de Presbyterian Church of Canada). Het Heilig Avondmaal werd één maal per jaar gevierd en voorafgaand daaraan bezochten de ouderlingen alle belijdende leden om te zien hoe hun geestelijke toestand was. Als zij trouw met de Heere wandelden, ontvingen zij een 'token', een soort bewijs, dat hen toegang tot het sacrament gaf. Geen bewijs, geen toegang.

De toegang tot het sacrament was een belangrijk punt tussen de CanRC en de Orthodox Presbyterian Church (OPC) in de aanloop naar de zusterkerkrelatie in 2001. Hierover werd overeenstemming bereikt, omdat beide kerken overeenkwamen dat toegang onder toezicht van de kerkenraad moet staan (zie Signalen 42 voor de tekst van de overeenkomst). Dr. Bredenhof voegt eraan toe dat beide kerken, de OPC en de CanRC, ook samen “de wettigheid van de pluriformiteit van de kerk hebben afgewezen”. (zie Acta CanRC Synode 2001).

Oorzaak en gevolg

Welke praktijken hebben tot bepaalde gevolgen geleid? Dr. Bredenhof stelt dat we voorzichtig moeten zijn met verklaringen. Het verbinden van het 'open' avondmaal aan de Westminster Standards werkt niet. Historisch gezien hebben de presbyteriaanse kerken die aan de Westminster gebonden waren een beperkte en zelfs gesloten toegangsvisie gehandhaafd. Als we kerken zien waar een open Avondmaal plaatsvindt met alleen maar een 'mondelinge waarschuwing', ziet de predikant andere oorzaken. Murray schreef het toe aan een achteruitgang in de handhaving van de tucht.

Dr. Bredenhof: misschien kunnen we voor andere plaatsen en tijden een andere oorzaak aanwijzen, maar welke verklaring dan ook, de bronnen om terug te gaan naar een juist toezicht op het Heilig Avondmaal zijn in het Presbyterianisme zèlf aanwezig.

Toegang tot het Heilig Avondmaal – een uitleg

Aan onze bezoekers en gasten: hoe wij omgaan met de viering van het Heilig Avondmaal

Welkom! Wij zijn blij dat u deze zondag bij ons bent. U zult merken dat we het sacrament van het Heilig Avondmaal vieren. We willen u kort uitleggen wat ons gebruik hierbij is. Wie mag aan dit sacrament in deze kerk deelnemen?

Wij geloven dat het Heilig Avondmaal een viering voor en door de plaatselijke gemeente als het lichaam van onze Heere Jezus Christus is. Ons officiële gebruik is dat gewoonlijk alleen die gasten worden toegelaten die leden van de Gereformeerde Kerk of een zusterkerk zijn en openbare belijdenis van het gereformeerde geloof hebben afgelegd en een godvrezend leven leiden. Als regel wordt de status van deze gasten vermeld in een “attestatie” (getuigenis), afgegeven door de ouderlingen van de kerk waarvan deze gast lid is. Zo'n geschreven attestatie helpt de ouderlingen van de kerk in hun toezicht op de tafel van de Heere. Het is de verantwoordelijkheid van de plaatselijke ouderlingen om de viering van het Heilig Avondmaal heilig te houden. Zij zijn geroepen zich ervan te verzekeren dat deze gasten ware gelovigen zijn, die trouw zijn in hun vasthouden aan het gereformeerde geloof en een godvruchtig leven leiden. De ouderlingen zijn de herders van Gods kudde en zij hebben de verantwoordelijkheid de kudde te beschermen tegen het oordeel dat op de hele gemeente zou vallen, als de tafel ontheiligd zou worden (zie 1 Petrus 5:2 en 1 Kor. 11:27-32).

Begrijpt u alstublieft dat we met dit gebruik geen oordeel vellen over uw persoonlijk geloof of uw relatie met Christus. Wij begrijpen dat het wat ongebruikelijk is in de bredere Christelijke context, maar toch geloven wij dat het bijbels is en wat bijbels is, is het beste voor onze gemeente. Bovendien kunnen wij ervan verzekerd zijn dat door het horen van het Woord en het zien van de viering van het sacrament u toch gevoed zult worden door de werking van de Heilige Geest. Onze Heere Jezus gaf de sacramenten als zichtbare tekenen en zegels voor de versterking van ons geloof, als we ons geloof richten op het offer van Christus aan het kruis als de enige grond van onze redding. Moge het zien ervan u ertoe brengen uw leven buiten uzelf in Christus te zoeken tot vergeving van uw zonden en een eeuwigdurend leven. Geve de Heere u zijn zegen tijdens deze dienst!

Mocht u vragen hierover hebben, spreekt u dan één van onze ouderlingen of onze predikant aan.