GS Meppel – Impressie 05 / Homo Quaestio 2
D.J. Bolt
17-03-18
Een van de (drie) grote zaken die aan de orde kwam op de generale synode van Meppel 2017 was de vraag van de classis Hardenberg over de plaats van homo's in de kerk. De behandeling ervan, alsook de uitkomst van de besprekingen op de synode is opmerkelijk. We willen daar de komende tijd aandacht aan geven. Eerder publiceerden we al een indruk in de eerste aflevering in de serie met bovengenoemde titel. Maar er is meer dat nadere beschouwing waard is want ook op dit punt laat de GKv zien welke koers zij is ingeslagen.
Wat vroeg Hardenberg?
De classis Hardenberg verlangde van de synode een antwoord op de volgende quaestio, deze vraag:
'De bijbel lijkt de homoseksueel die de Here oprecht liefheeft en in liefde en trouw wil leven niet te kennen. Wij weten tegenwoordig dat hij/zij wel bestaat. Daarom luidt de Quaestio die de classis aan de synode voorlegt: is er ruimte voor een volwaardige plaats, in volle rechten en plichten, voor deze broeder en zuster in de gemeente van Christus?'
Daarmee vraagt Hardenberg nogal wat. Tegelijk hebben wij van onze kant veel inhoudelijke vragen bij deze quaestio en zijn reikwijdte.
Allereerst, wij twijfelen er niet aan dat ook homoseksuelen de Heere oprecht kunnen liefhebben. Dat is bijna een open deur. Maar deze waarneming gaat wel een heel bepaalde rol spelen zoals we later nog breder zullen zien. Want de Bijbel kent deze mensen waarschijnlijk niet, meent Hardenberg in zijn vraagstelling. En dat heeft natuurlijk vérreikende consequenties: de Bijbel kan er dán ook niets over hebben gezegd. Als dát weer waar is kunnen we natuurlijk met deze ene grote stap snel thuis zijn: we mogen dan zelf op basis van ons eigen overwegingen en onze cultuur bepalen hoe we met deze homoseksualiteit in al zijn facetten omgaan. Als die maar met het label 'liefde en trouw' gekarakteriseerd kan worden. En redeneren velen niet zo…?
Die 'liefde en trouw' kwalificatie is een sjibbolet geworden. Maar wat houdt die voor een homoseksuele verbintenis in? Waarin onderscheidt deze 'liefde' zich van liefde in het algemeen of meer specifiek van liefde tussen man en vrouw?
We kunnen ook dezelfde vragen stellen toegespitst op seksualiteit. Hoe is deze gerelateerd aan begrippen rond geslachtsgemeenschap in de Bijbel?
Verder, als de Bijbel deze homoverbintenis of -relatie niet kent, kan die dan wel gedekt worden met de typering 'trouw'? En moet zo'n relatie (vraag van synodeafgevaardigde br. De Haan) dan ook niet bevestigd worden op de een of andere wijze? Moet een homoseksuele relatie monogaam zijn zoals in een huwelijk? Of kan een homo ook in 'liefde en trouw' (samen)leven met meerdere personen van hetzelfde geslacht?
Dit is nog maar een subset van vragen die je kunt stellen als deze richting van seksuele 'liefde en trouw relaties' wordt ingeslagen.
De quaestio vraagt of er in de gemeente een volwaardige plaats met volle rechten en plichten is voor homoseksuelen. Als homoseksueel samenleven niet zondig is (zoals GS Zwolle-Zuid nog dacht, zie onder), en dus het antwoord volmondig ja moet zijn dan zijn de gevolgen veelomvattend. We noemen het een en ander:
Als deze kant opgegaan wordt moet er dus stevig doorgedacht worden over de aard van een homoseksuele verbintenis en over de gevolgen ervan. We laten het er op dit moment even bij en komen er later op terug.
Kerkelijke uitspraken
Maar de GKv heeft in het verleden toch al uitspraken op basis van de Schrift gedaan over homoseksualiteit? De generale synode van Zwolle-Zuid 2008 heeft zich er uitgebreid mee moeten bezig houden door kwesties die speelden in Almelo en Zwolle-Noord. De achterliggende algemene gronden zijn door de volgende synode, die van Harderwijk, in de publiciteit gegeven. Gemakshalve geven we ze weer zoals prof.dr. De Bruijne ze samenvatte in zijn advies (zie onder):
Dat is dus de 'lijn' die er in de GKv is gevolgd tot nu toe en zou moeten worden gehonoreerd. Maar deze overtuiging en het daaruit voortvloeiend handelen zijn aan een sterke erosie onderhevig zoals uit de besprekingen bleek die aan de Hardenbergse vraag werden gewijd en ook uit de besluitvorming. Die besprekingen vonden plaats op twee dagen: 19 mei 2017 en op 24 november. We gaan ze volgen.
Bespreking 19 mei
Een volledige verslag van deze synodezitting wordt geboden GS Meppel Verslag 09, - Quaestio Hardenberg 1, click hier):
Op de synodetafel liggen de volgende conceptbesluiten:
Besluit 1:
de vraag van de classis Hardenberg op dit moment niet te beantwoorden.
Besluit 2:
een studiedeputaatschap te benoemen met de opdracht zich te bezinnen op de vraag die door de classis Hardenberg is aangedragen.
Besluit 3:
Gronden:
Advies
Ook ligt er een advies van prof.dr. A.L.Th. de Bruijne, ethicus aan de TUK. We vatten kernpunten ervan samen (zie voor volledige tekst zie GS Meppel Verslag 09, - Quaestio Hardenberg 1, click hier):
En nu dus maar uitspreken:
Tot zover het advies.
Moeiteloos kan in de conceptbesluiten dit advies van de hoogleraar worden herkend. Het komt ons voor dat prof. De Bruijne met zijn advies de verwarring niet kleiner maar groter maakte. En dat bleek... Een bloemlezing.
Prof. De Bruijne staat er in 'verlegenheid' bij want er is al jarenlang grote verwarring. Er kunnen nu geen besluiten worden genomen, betoogt hij, want eerst moet uitgezocht wat precies homoseksualiteit is. Misschien is het wel een stukje biologische evolutie!
De hoofdvraag die daarbij beantwoord moet worden is: als het in homoseksualiteit om een identiteit gaat, dan is niet de vraag wat wel en niet mag, maar welke positieve Goddelijk roeping er is in een homoseksueel leven, en hoe dat van nut kan zijn in de kerk en in Gods koninkrijk.
De hoogleraar waarschuwt alvast dat het boek dat hij over homoseksualiteit aan het schrijven is veel zal losmaken...
Pastorale Handreiking
In deze turbulente botsing van gedachten en meningen komt ds. Stolper met een briljant idee. Dat komt neer op: geen antwoord op de vraag maar Hardenberg een pastorale handreiking aanbieden! De vergadering haalt haast opgelucht adem, het ei van Columbus!
Maar…
Daarover de volgende keer.
Wordt vervolgd