Vastberaden ja 13

D.J. Bolt

14-04-18

Vorige week zaterdag (07-04-18) kwam de Generale Synode Lansingerland van De Gereformeerde Kerken (hersteld, DGK) in vijfde zitting bijeen. Als belangrijk onderwerp stonden het werk en de voorstellen van de deputaten ACOBB op de agenda. Onderdeel van hun werk is de eenheid van kerken in Nederland. In dat kader werd breedvoerig op de voor publiek toegankelijke vergadering gesproken over de relatie met de Gereformeerde Kerken Nederland (GKN) en het werk van de deputaten daaraan.

Na een intensieve bespreking in een goede sfeer werd het volgende besluit met algemene stemmen aangenomen.

Besluit GS Lansingerland t.a.v. relatie DGK – GKN

De Generale Synode van Lansingerland van De Gereformeerde Kerken (hersteld) in vergadering bijeen te Zwolle op 7 april 2018

Overweegt

1. dat het gewraakte artikel in de Bazuin slechts citaten weergeeft van stukken uit de Acta van de vorige DGK-synode, en uit een brochure van DGK Zwolle. Wel is het plaatsen van dit artikel ongelukkig qua timing.
2. dat via het voeren van gesprekken tussen afgevaardigden van DGK en de GKN de perceptie en de principiële aspecten van de recente kerkgeschiedenis van beide kanten besproken kan worden en zo bezwaren over en weer ook weggenomen kunnen worden.
3. Dat het voor deze gesprekken van belang is dat er over de te bespreken fundamentele zaken overeenstemming is bereikt.

Besluit:

1. met teleurstelling kennis te nemen van het feit dat de GS van GKN van 17 maart 2018 door het stellen van de eis aan het kerkverband van DGK om zich publiek te distantiëren van een artikel in het blad De Bazuin een onbillijke en niet te rechtvaardigen voorwaarde stelt voor de voortzetting van de gesprekken tussen DGK en GKN. 
2. de uitnodiging tot het gesprek, gedaan door de GS van Groningen 2014/15, te handhaven, in afwachting van de reactie van de GKN, om alsnog met elkaar de gesprekken te vervolgen over de overgebleven onderwerpen.
3. uit te spreken de GKN te zien als kerken die willen staan op het fundament van apostelen en profeten, wat de basis moet zijn voor verdere samensprekingen.
4. een brief te doen uitgaan naar het kerkverband van de GKN, waarin de uitnodiging tot gesprek wordt herhaald en waarin de intenties van de gehandhaafde uitnodiging worden toegelicht.
5. deputaten ACOBB op te dragen diligent te blijven op mogelijke openingen voor gesprek met de GKN en hen te machtigen dit gesprek aan te gaan.

Gronden:

1. Het gewraakte artikel in De Bazuin is als zodanig geen officiële verklaring van het kerkverband van DGK. Over de betreffende inhoudelijke aspecten van het artikel  kan een synode pas uitspraken doen nadat de beoogde gesprekken daarover tussen DGK en GKN gevoerd zijn.
2. Er wordt ten onrechte aan voorbijgegaan dat de deputaten ACOBB de wettige vertegenwoordigers zijn van het kerkverband, in het gesprek met de GKN.
3. Ook al wordt er door de GKN een belemmering gezien voor de voortgang van het gesprek en kan voortgaand contact niet worden afgedwongen, dat neemt niet weg dat de uitnodiging van de GS van Groningen 2014/15 onverminderd van kracht blijft vanuit de toen geformuleerde roeping.
4. De brief van de GKN d.d. 12 maart 2016 vraagt om beantwoording door de synode. Tevens bevestigt de synode dat zij het handelen van de deputaten in de afgelopen  periode heeft goedgekeurd.
5. Het voeren van de gesprekken namens de synode behoort tot de taken van de deputaten ACOBB.

Duidelijk

We zijn blij met dit duidelijke besluit. De hand blijft uitgestoken naar 'het broedervolk GKN' ondanks alle moeite die er is door historische en actuele gebeurtenissen.
Het werk van de deputaten in de afgelopen drie jaar ontving de volledige goedkeuring van de synode. Wat DGK betreft kunnen de samensprekingen 'gewoon' onverminderd worden voortgezet. Het woord is dus nu aan GKN of ze de geboden hand aanvaarden.

Generale Synode Lansingerland

De synode opperde ook nog een idee van praktische aard, namelijk om GKN voor te stellen een technisch voorzitter de besprekingen te laten leiden. Zo'n voorzitter bemoeit zich niet met de inhoud van de besprekingen maar zorgt dat die in goede vergader technische banen wordt geleid. Bijvoorbeeld of elke 'partij' wel de gelegenheid krijgt voor voldoende inbreng, of vragen adequaat worden beantwoord. Zo'n voorzitter kan ook helpen emoties te dempen, eventueel tijdelijk de vergadering opschorten, etc.

Als we zo vrij mogen zijn, we zouden graag willen dat de besprekingen publiek toegankelijk zijn voor leden van DGK en GKN. Het gaat immers om zaken die de kerkleden zelf direct raken. Waar iedereen belangstelling voor heeft, in elk geval zou moeten hebben.

Openbare behandeling heeft o.i. allerlei positieve effecten. Kerkleden worden 'uit de eerste hand' geïnformeerd en zijn niet meer zo afhankelijk van een (noodzakelijk) beknopt persbericht. Zij kunnen de sfeer proeven, hoe praten de deputaten met elkaar, is er inderdaad liefde tot elkaar en worden de zaken ook echt bij het licht van de Schrift doorgesproken. En het onderlinge gesprek op de tribune van broeders en zusters die elkaar anders zelden of nooit ontmoeten kan helpen om tegenstellingen, misverstanden en karikaturen op 'de kerkvloer' weg te nemen.

 
Wellicht heeft de aanwezigheid van publiek ook een dempend effect op onvermijdelijke emoties. Er kan maar niet van alles geroepen worden maar zaken moeten open en rustig worden besproken. Natuurlijk kunnen er momenten zijn dat de deuren dichtgaan, namelijk als het om persoonlijke zaken gaat of dat er onderlinge censuur moet worden geoefend om verder te kunnen. Maar dat zal ieder begrijpen. 

'Dubbele agenda'

In de vorige editie Vastberaden nee (12) publiceerden wij de laatste brief van GKN (17-03-18) aan DGK en becommentarieerden deze. In de brief staat ook het verwijt dat ik de GKN beschuldig van 'een dubbel agenda': GKN zegt wel dat zij snel eenheid met DGK willen maar in de praktijk is er sprake van 'een vertragingstactiek'.

Allereerst, het woord 'dubbele agenda' is niet van mij, wel heb ik het woord 'vertragingstactiek' gebruikt in verband met het besluit van de GKN begin maart 2016. Deze synode besloot namelijk de samensprekingen met DGK te stoppen en af te wachten wat de DGK-synode van 2018 zou besluiten m.b.t. bezwaren tegen het zgn. puntenlijstje van de DGK-synode van 2015. En daarna zou dan de GKN-synode in oktober 2018 eventueel kunnen besluiten of en hoe de samenspreking voortgezet zouden kunnen worden.

Ik sprak mijn grote verdriet hierover uit en stelde de vraag:

Hopelijk neemt de lezer het me niet kwalijk, maar lijkt dit niet heel veel op een vertragingstactiek?[1]

We leven nu in april 2018. GKN eist van DGK alsnog bevredigende antwoorden op dezelfde vragen als in 2016, op straffe van definitieve beëindiging van de gesprekken. Dat is geheel overeenkomstig de oorspronkelijk planning van 2016. Dat deed mij een bevestiging zien van de vraag die ik al in 2016 stelde.

Ds. J.R. Visser (GKN), nauw betrokken bij de samensprekingen, reageerde hierop in een brief aan de redactie en ook aan mij persoonlijk. Hij ontkent met klem dat er maar enige gedachte bij hem is opgekomen om de samensprekingen te vertragen. Met de hand op het hart verklaart hij dat hij blijft bij het zo snel mogelijk verenigen met DGK.

Ik wil graag geloven dat ds. Visser van harte overtuigd is dat beide afgescheiden kerkverbanden die zoveel gemeen hebben, zo haastig mogelijk één moeten worden. En dat allerlei obstakels daarvoor moeten worden doorgesproken en weggedaan. Wat dat betreft is er weinig verschil tussen ons, denk ik.

Tegelijk, en dat is en blijft mijn grote moeite, ik zie dat de praktijk voortdurend een ander beeld laat zien. Ik kan het moeilijk aanvaarden dat er sinds juni 2015 nauwelijks voortgang is geboekt. Integendeel, nu zijn weer de samensprekingen ultimatief van de zijde van GKN beëindigd. En het is wachten op GKN-synode in oktober van dit jaar...

Mag het dan geen bewuste tactiek zijn, niemand kan ontkennen dat het eenwordingsproces zeer vertraagd is geworden en stroperig verloopt. Ik heb de feiten daarvan uitvoerig laten zien in Vastberaden nee 10 en 11.

Het zou mij (en ons) helpen als ds. Visser daar eens inhoudelijk op inging. Hij krijgt daarvoor alle ruimte op deze site.

Voorstel

Misschien mag ik vanaf de zijlijn in dit kader een voorstel doen waarmee GKN voor iedereen duidelijk kan maken dat zij toch werkelijk ernst maken met de toenadering tussen onze kerken. Want als er gewacht moet worden op de GKN-synode van oktober dit jaar is het algauw voorjaar 2019 (bij positief synodebesluit) voordat de samensprekingen weer opgang komen. Welnu, wat let de broeders deputaten om nu al genoegen te nemen met bovenstaand DGK-synode-besluit en de samenspreking door te starten?

M.i. zou het een omslag kunnen betekenen in de negatieve gevoelens die er op dit punt t.a.v. elkaar zijn en een bewijs dat het ook GKN menens is m.b.t. de eenheid van Christus' kerk. Zodat we deze serie artikelen kunnen voortzetten onder de wederzijds gedragen titel Vastberaden ja!

Verklaring

De DGK-synode gaf ook nog een publieke verklaring uit over een bepaald onderwerp dat kennelijk ter sprake is gekomen in de deputatengesprekken. Deze luidt:

"De afgevaardigden van de GKN hebben in gesprekken duidelijk gemaakt dat er binnen het kerkverband van de GKN geen ruimte is om publiek opvattingen bekend te maken waardoor de historische betrouwbaarheid van Gen. 1-3 in twijfel wordt getrokken.

Het kerkrechtelijk omgaan met gepubliceerde onschriftuurlijke visies zal nader aan de orde komen bij de bespreking van de katholiciteit van de kerk."

We nemen er met dankbaarheid kennis van. Het onderwerp schepping en evolutie, want daar gaat het natuurlijk over, is een hot topic in onze dagen. Veel christenen worden langzaam maar zeker gehersenspoeld op dit punt, bijvoorbeeld door boeken als En de aarde bracht voort van prof. dr. Gijsbert van den Brink (PKN/GB). Gelukkig zijn er ook krachtige tegeninstanties, als bijvoorbeeld het instituut Logos (waar ook ds. J.R. Visser aan is verbonden) en het populairwetenschappelijke blad Weet.

Het is verheugend dat op dit punt gereformeerde kerken een helder standpunt innemen. Wel zal er volgens de verklaring blijkbaar nog doorgesproken worden over kerkrechtelijke aspecten. Maar we hebben goede hoop dat ook daar eenstemmigheid over valt te bereiken.