Printen

GS Goes Verslag 05 – Vrouw-in-ambt revisie 1

 

D.J. Bolt

28-01-20

 

Vooraf

 

Op donderdag 23 en vrijdag 24 januari jl. werd de zaak van de vrouw-in-ambt intensief besproken in plenaire publieke bijeenkomsten in Mennorode, Elspeet. We woonden alle sessies bij en willen daar gezien het belang van de zaak graag uitgebreid verslag van doen.
Verslaglegging werd evenwel danig bemoeilijkt. De besproken stukken werden niet beschikbaar gesteld. Daardoor kreeg de bespreking voor de verslaggevers van ND, RD en EIW iets 'schimmigs'. Als reden gaven het moderamen en de voorzitter van de synodecommissie op dat m.n. het te bespreken Raamwerk, dat resultaat was van het werk van de synodecommissie met naam Commissie Revisie MV, nog maar een voorlopige vorm en inhoud had en daardoor gemakkelijk door pers en publiek verkeerd zou kunnen worden geduid.

 

Revisieverzoeken

Ook de revisieverzoeken MV waren niet beschikbaar. Toch zouden we er graag over  beschikken en publiceren zodat deze ook wereldkundig(er) kunnen worden gemaakt. Graag ontvangen wij deze revisieverzoeken van hen die daar over kunnen beschikken zodat we ze kunnen publiceren. U kunt ze sturen naar info@eeninwaarheid.info.

(Revisieverzoeken van Hattem-Centrum en Capelle a/d IJssel Noord staan al op de site van MVEA.)

 

Verslaglegging

Zoals eerder gemeld heeft het moderamen aan EIW een beperking opgelegd m.b.t. onze verslaglegging. We mogen niet meer aangeven wie van de synodeleden wat precies heeft gezegd. Bij navraag bleek dat een soortgelijke beperking niet werd geëist van de verslaggevers van RD en ND. Zij verwonderden zich dan ook over deze maatregel. In de publicaties in hun bladen blijken zij dan ook royaal man en paard te noemen.

 

We zullen in dit verslag bij elke besprekingsronde alleen aangeven wie er aan hebben deelgenomen. We geven namen min of meer in alfabetische volgorde waarmee ontkoppeld wordt van wat naar voren werd gebracht. Bovendien voegen we vergelijkbare bijdragen samen waar dat zinvol is.

 

Misschien is een betere oplossing dat de synode aangeeft wie bezwaar heeft tegen vermelding van zijn naam bij zijn bijdrage. Daar kan dan rekening mee worden gehouden. Iets soortgelijks werd ook afgesproken t.a.v. foto's van bepaalde synodeleden.

 

Procedure

De bespreking van de MV revisieverzoeken en de beantwoording blijkt een tamelijk complexe zaak te zijn. Daarin spelen versies van het zgn. Raamwerk document een belangrijke rol. Het is een richtinggevend document waarmee de Commissie Revisie MV de conceptbesluiten kan voorbereiden. We hebben een in ander in schema gezet zodat de aanpak van de synode duidelijk kan worden.

De trajecten 1-4 zijn doorlopen. De Commissie Revisie MV is nu bezig Raamwerk 2.0 samen te stellen. Overigens is het nog niet duidelijk of het bij twee versies van het Raamwerk blijft of dat er nog een derde versie, 3.0, nodig is.

 

  

D.J. Bolt


 

Revisie vrouw-in-ambt 1

Donderdag 23-01-20

 

Opening door preses dr. M.H. Oosterhuis.

De vergadering wordt verder geleid door de assessor ds. D.W.L. Krol.

 

Introductie - Assessor

 

Vrouw-in-ambt is een beladen onderwerp. De vragen over de besluiten van Meppel vergen een zorgvuldige behandeling. Daarvoor heeft de Commissie Revisieverzoeken MV (CRMV) een Raamwerk-document gemaakt waarmee een eerste poging is gedaan een lijn uit te zetten voor de behandeling van de revisieverzoeken. 

Het gaat om revisieverzoeken, niet om beroepszaken. Destijds betrokkenen kunnen dus meedenken en -spreken.
Ook de gasten [ongeveer 35, djb] zijn welkom. Zij mogen niet meespreken maar het is wel verrijkend met hen verbonden te zijn in gebed en lied.

 

Afscheid GGRI

De Indonesische GGRI melden dat zij de zusterkerkrelatie met ons verbreken. De brief zal alsnog meegenomen worden in de BBK-besluiten en als materiaal toegevoegd bij revisieverzoeken MV en Ambt.

Introductie

 

Bezwaar

Verder is er een bezwaar van 8 kerkenraden binnengekomen tegen de behandeling MV en Ambt in een besloten zitting. Dit punt zal later worden behandeld en meegenomen in het moderamenoverleg.

 

Procedure

Het Raamwerk is een groeidocument (versies 1.0. 2.0 …). Het bevat geen conceptbesluitteksten maar destilleert uit de hoofdlijnen van ingebrachte kritiek suggesties hoe als GS daarover te handelen. Die suggesties zijn in vijf blokken ondergebracht. Ze worden steeds in enkele ronden behandeld.
Ronde 1 is informatief maar er mag niet op elkaar worden ingegaan. Wel mogen er eigen ideeën en gevoelens naar voren worden gebracht. Vervolgens reageert de commissie.

In ronde 2 vindt meningsvorming plaats.
De bedoeling van de besprekingen in deze dagen is te komen tot gezamenlijke deelconclusies en vaststelling van een slot- of eindconclusie die verwerkt gaan worden tot een nieuwe versie van het Raamwerk. Dat moet leiden tot het uitgangspunt voor de beantwoording van de revisieverzoeken.

 

Commissie Revisieverzoeken MV (CRMV)

 

Voorzitter br. P. Bakker

N.a.v. een vraag over ontvankelijkheid: die wordt per brief bekeken. Deputaten Man/Vrouw in de Kerk (MViK) hebben de indieners van de revisie-verzoekende kerken hulp geboden bij hun bezwaren. Hoe het precies juridisch zit, weet ik niet.

 

Br. Stelpstra

Citaten uit de KO zijn niet altijd correct. Het moet duidelijk worden of het gaat om herziening of revisie.

 

Commissie Revisieverzoeken MV – Br. Bakker

We moeten heel goed beseffen dat het complexe materie betreft die grote zorgvuldigheid vraagt. Het MViK heeft revisiekerken van advies gediend. Bijvoorbeeld: voorkom tijdsdruk, communiceer goed wat je bedoelt en niet bedoelt, onderscheidt tussen organisatorische en inhoudelijke zaken, etc.

Algemeen werd de behoefte gevoeld aan een raamwerkdocument met een korte en heldere formulering van een schriftuurlijke visie over de 'twee lijnen', ambtsvisie, de 'zwijgteksten, etc'.

Dat moet leiden tot een heroverweging van bij voorrang de besluiten 3-6 van GS Meppel, een degelijker onderbouwing ervan en eventueel een herformulering.

Andere punten kunnen nog even blijven liggen.

 

En verder, dien de vrede in de kerken, heb oor en oog voor de moeiten, depolariseer, bezin op omgaan met verschillen, ga het gesprek aan en … luister!

 

Taakverdeling commissie

 

Br. P. Bakker : Voorzitter, kerkrechtelijke zaken
Ds. M. ten Brink : Heersen of dienen
Br. B. Groen : Kerkrechtelijke zaken
Ds. R. Heij : Diversiteit en cultuur
Ds. S. de Jong : Genesis 1-3
Ds. P. Poortinga : Zwijgteksten

 

Raamwerk en de hermeneutiek hebben ieders aandacht.

 

Hoorzittingen

In Zeewolde is in twee middagen met 7 afzonderlijke kerken gesproken.

In Drachten met 4 kerken.

In Zwolle met 8 kerken.

In Zeewolde ook met 19 kerken gezamenlijk.

 

Sfeer en resultaat

Er zijn mooie gesprekken gevoerd met veel herkenning. Ze leverden veel bruikbare adviezen op. Het gesprek in de gezamenlijke vergadering in Zwolle kwam niet goed tot zijn recht doordat gebruik werd gemaakt van een woordvoerder.

Centrale vragen waren:

- Waar zitten manco's?

- Waar is een verkeerde afslag genomen?

 

We hebben geen verkeerde afslag gezien.

 

Er is een Raamdocument 1.0 gemaakt. Maar dat kan nog beter en moet meer geharmoniseerd worden.

 

Voorlopige conclusies

  1. Aan de onderbouwing van de besluiten GS Meppel schort het een en ander
  2. Zwijgteksten zijn in de gronden onvoldoende in rekening gebracht
  3. We laten de besluiten even staan.

We geven prioriteit aan de GS Meppel besluiten 3-6.

 

Hoe verder

We gaan het Raamdocument bespreken met als insteek antwoorden te vinden op

Na bespreking in de synode gaan we conclusies trekken.

De commissie gaat opmerkingen van de kerken en synodeleden verwerken en formuleert conceptbesluiten die in een later stadium tot de GS besluiten met stevige gronden moeten leiden.

 

PROCEDURE

 

BESPREKING RONDE 1

 

Deelnemers: Bouma, Feenstra, Toebes

 

Gaat het om heroverwegen van de besluiten 3-6 of herformuleren?

Hoe moeten 'de twee lijnen van Ede' worden verwerkt?

 

Commissie Revisie MV – br. Bakker

Heroverweging, beter is overwegen, m.n. de gronden. Als een grond de Bijbel onvoldoende honoreert dan is wellicht andere verwoording nodig. Bij herformulering gaat het alleen om tekstuele veranderingen.

 

Commissie Revisie MV – Ds. De Jong

Neem Gen 1-3 als voorbeeld. Methodisch zijn alle bezwaren van binnen- en buitenland samenvattend zo compleet mogelijk weergegeven. Daarbij zijn 'de lijnen' zo uitvoerig mogelijk aan de orde gekomen.

 

BESPREKING RONDE 2

 

Ds. Van Hijum

Er ontstaat een wat chaotisch beeld van de lijnen: het zou om twee 'accenten' gaan of om 'gelijk' en 'gelijkwaardig', of om een 'gebruikelijke visie' en een 'Meppel visie'.

 

Commissie Revisieverzoeken MV – br. Bakker

De twee lijnen van Ede zijn: gelijkwaardigheid en onderscheiden verantwoordelijkheid.

 

Commissie Revisieverzoeken MV – Ds. Poortinga

Opdracht van de commissie is heel omvangrijk maar het gevoel is dat alles al gezegd en besproken was. Toch wilden we de zaken opnieuw schikken en belichten in een gezamenlijk raamdocument.

 

Alvast een kleine oefening hermeneutiek met voorbeeldbesluiten.

 

Besluit 1:

We gaan de ongelovigen ombrengen.

Gronden:

Gen 6: 12,13; Job 40:11-4; Mat. 10:34

 

Besluit 2:

Geen vlees eten waar nog bloed in zit.

Grond:
Het Apostel Convent Hand. 15.

 

Besluit 3:

Vrouwen stil en hun mannen onderdanig zijn.
Grond:

1 Kor. 14.

 

Zie Onderweg.nl met antwoorden op alle vragen.

In het rapport zijn we niet expliciet bezig met hermeneutiek. We nemen in ieder geval geen standpunt in bij de keuze tussen 'oude' en 'nieuwe' hermeneutiek. Het onderscheid ertussen vinden we minder relevant. Zie ook Pieter Niemeijer in Zwijgteksten, scheppingsorde en Geesteswerk, blz. 30.

 

Conclusies zijn:
- We houden vast aan NGB art. 4

- Hermeneutiek is in de discussie rondom MV en ambt niet doorslaggevend.

 

RAAMWERKDOCUMENT

 

1 - HERMENEUTIEK

 

BESPREKING RONDE 1

 

Deelnemers: Kamsteeg, Van den Berg, Vreugdenhil

 

Ruim 2 ½ jaar geleden werd het MV -besluit genomen met mijn voor stemmen. De diepgang en onderbouwing bij de beantwoording van vragen overtuigden. Daarvan is te weinig in de besluiten gekomen. Dat moeten we dus verder verdiepen en elkaar aanspreken op Gods Woord.
Het besluit was niet voorbarig want er was al drie synoden over gesproken. En er wordt nog steeds stevig verder gestudeerd, zoals blijkt uit het boekje van Pieter Niemeijer, uit het boek 'Hermeneutiek vandaag', enzovoort. Maar is onze zoektocht naar het eigen gelijk eigenlijk ook geen blijk van postmodern emancipatie-denken?

 

De Bijbel alleen heeft autoriteit, niet traditie of confessie. Maar de uitleg staat niet los van gemeenschap en traditie. De kerk is immers van alle tijden en daar moet je je niet aan onttrekken. De Bijbel is naar 2 Petr. 1:21 haar eigen uitlegster. De Heilige Geest overtuigt van de waarheid en zet mensen in voor zijn doel, zoals Barend Kamphuis schreef.
Het Raamwerk moet worden ingeruild voor een stevig fundament. Hoe?

Op de ambtsstructuur moet verder gestudeerd. Christelijke emancipatie is belangrijk. Kerken moeten van zich laten horen in de samenleving, ze zijn relevant. Vergelijk bijvoorbeeld de afschaffing van apartheid.

 

Er moet oog zijn voor begrensde verantwoordelijkheden. Weigering van voorgangers om voor te gaan in kerkdiensten met de vrouwen-in-ambten kan niet worden geaccepteerd. Trouwens, bedenk dat vrouwen altijd al geestelijke en materiële leiding gaven.

---

Over hermeneutiek in het eerste deel van het Raamwerk zijn de meeste vragen. In de media wordt van de nieuwe hermeneutiek een ongedefinieerde karikatuur gemaakt en dat is jammer. De suggestie dat de nieuwe hermeneutiek in strijd is met oude, is fout. Er is op een integere manier aan de Schriftuitleg gewerkt.

 

Er is een culturele context. In de oude bedeling waren patriarchale verhoudingen kenmerkend, onderdeel van de bestaande cultuur. Maar dat moeten we niet generiek maken want Israël was maar heel beperkt aangepast aan die cultuur.

 

De passage over techniek en sociale media wel/niet neutraal vraagt nadere toelichting.

 

In het huwelijksformulier is t.a.v. de positie van de vrouw heel veel veranderd, terwijl toch niet zomaar de cultuur is gevolgd. We moeten ook duidelijk durven zeggen dat de cultuur niet alleen maar slecht is, maar ook niet alles overnemen maar onderscheiden waar het op aankomt. Ook moet er aandacht zijn voor de inzet van gaven en talenten van vrouwen.

 

Exegetische onderbouwing van het standpunt van Meppel krijgt veel aandacht maar in het uiteindelijke rapport moet er aandacht gegeven worden aan beide standpunten zodat we elkaar misschien kunnen vinden. Zo niet, dan is het de kunst om daar mee om te gaan. Dat is wel een lastig punt in onze kerken.

Onderbouwing van de MV besluiten kan niet met de uitspraak dat uitleg van de zwijgteksten omstreden is. Het punt is of de Bijbel ruimte biedt voor de vrouw in het ambt. Meppel zit op de goede lijn. Het OT smacht naar het NT, naar de komst van Christus. Maar dat wordt te snel verbonden met de positie van vrouwen in het NT.

 

Er moet aandacht zijn voor de ambten. Maar we moeten het niet te ingewikkeld gaan maken door van de ambtsdrager een taakveldfunctionaris te maken. En ook niet door het onderscheid tussen het bijzonder ambt en het ambt aller gelovigen te devalueren. Het gaat om ambtelijke taken, en ook om de kerkjuridische positie.

 

We moeten voorkomen dat we de indruk wekken van een doelredenering: het besluit van Meppel is OK en daar moeten we nu nog even een redenering bij op zetten. Als die andere lijn van Ede ook OK is dan moet die ook een plaats krijgen in het rapport. Zo nemen we iedereen serieus. Want als je zegt dat er ruimte is voor iedereen, dan moet je daar ook invulling aan geven.

---

We moeten ons concentreren op het belangrijkste en niet ingaan op de vraag welke rol hermeneutiek heeft gespeeld in de besluiten van Meppel. Wel moeten we verantwoorden hoe we de Bijbel lezen, uitleggen en toepassen. Zo zijn we goed met hermeneutiek bezig. Als we kunnen laten zien hoe verantwoord we met de Heilige Schrift omgaan kan er met instemming kennis van worden genomen. Zodat de kritiek een goed antwoord krijgt. Ik stem op dit punt in met de conclusies van het stuk.

 

Het is jammer dat Raamwerk spreekt van oude en nieuwe hermeneutiek, en daarnaast ook nog van filosofische en klassieke hermeneutiek. Hermeneutiek is verantwoording van keuzen, dat doen we toch al eeuwen? Dus zet helder neer wat hermeneutiek is en in hoeverre dat in rekening is gebracht. Vergelijk ook de lezing Van den Belt op de MVEA-dag.

Kunnen er meerdere exegeses naast elkaar bestaan? Zijn dan die beide normatief? Geef daarvan dan wel een onderbouwing. En hoe weerleg je dat altijd één uitleg de juiste is?

Samengevat: hermeneutiek in de besluiten als geformuleerd in Raamwerk is niet helder.

 

Commissie Revisieverzoeken MV – Ds. Poortinga

Over oude en nieuwe hermeneutiek is gesproken als resultaat van de discussie. Broeders en zusters die openstelling van de ambten willen, zouden aanhangers zijn van een nieuwe hermeneutiek. Daarom is er aandacht aan gegeven. Filosofische hermeneutiek zit op één lijn met de nieuwe hermeneutiek. Maar het is net als met een schilderij, wat zie je er in. Voorbeelden: 'in mensen een welbehagen' in het lied Ere zij God, 1905 en 1944, doop en adoptie, vierde gebod, wie is de 'jonkvrouw'?

Het kritisch principe is onderdeel van het geloofsprincipe.

 

BESPREKING RONDE 2

 

Deelnemers: Van Hijum, Van Winden

 

Van alles speelt nu door elkaar heen. In de opzet is met hermeneutiek begonnen. Het is een nogal defensief stuk geworden, maar het is beter er een positief verhaal van te maken waarom de besluiten van Meppel goed zijn en een positieve boodschap bevatten. En dát onderbouwen.

 

Het gaat over diverse opvattingen naast elkaar en over 'jouw overtuiging heeft ook voluit waarde'. We hebben nu nog geen gedeelde overtuiging. En misschien vergissen we ons wel allemaal. Daarom laten we ze naast elkaar staan. Maar tegelijk, vergelijk het eens met het vaak aangehaalde voorbeeld van slavernij. Dan laten we opvattingen niet naast elkaar bestaan.

---

Het gaat om een verantwoorde manier van de Bijbel lezen, en om goed onderbouwen. In het Raamwerk kun je zoveel zaken herkennen die ook in Meppel aan de orde zijn geweest maar waarvan niet alles in de Acta is gekomen. Kunnen we de besluiten nu beter onderbouwen?  
Depolariseren! Van harte mee eens en dat naar alle betrokkenen uitspreken. Want sommige revisieverzoeken stellen dat schriftgegevens buiten spel zijn gezet! Er wordt gesproken van bestuurlijke onwijsheid. We moeten een klimaat van vrede vinden en niet met stellige uitspraken komen die elke grond ontberen.

 

Commissie Revisieverzoeken MV – Ds. Poortinga

We bekijken of het Raamwerk te defensief is. Hermeneutiek is niet het discussiepunt. Die wordt positief geduid. Je kiest een overtuiging en dan gaat het om de erkenning dat je op een verantwoorde manier bezig bent geweest. En niet probeert iets aan te smeren, niet de indruk wekt dat alles over is.
Trouwens, in de reactie van 16 kerken gaat het niet over hermeneutiek.

 

2 - KERK EN CULTUUR

 

Commissie Revisieverzoeken MV – Ds. R. Heij

De kerk leeft niet in het luchtledige. De vraag wie beïnvloedt wie. De Bijbel moet de cultuur beïnvloeden. Maar moeten we de invloed van de cultuur altijd afwijzen? Waarom komt de kerk altijd achteraan? Je kunt rijtjes maken van wel of niet aan meedoen, bijvoorbeeld genot, seks, materieel gewin, eerlijke samenleving, vluchtelingen, etc..

 

Is de vrouw misschien uit het ambt verdwenen door de cultuur in de 300 jaren na Christus? Kan de Heilige Geest ons juist iets duidelijk maken door de cultuur? Richard Niebuhr had het t.a.v. cultuur over: tegenover, in, boven, in conflict met en vernieuwend door de cultuur.

 

Over christelijke emancipatie van de vrouw is al eeuwen nagedacht, o.a. door Kuyper en Bavinck. Nadenken over vrouw-in-ambt nu heeft wel een aanleiding in de cultuur maar is naar de Bijbel. Buigen voor de cultuur is ongezond. Maar wel is de vraag legitiem hoe we ons verhouden tot de cultuur.

 

De eenheid van de kerk is aangetast, er is diversiteit. We komen uit een tijd van uniformiteit, zie bijvoorbeeld de liturgie in erediensten. En het zit nog steeds in de GKv, vergelijk de invoering van de beamer. De vraag is: is die uniformiteit een Bijbels gebod?

 

Waarheid is niet relatief. Is er dan een objectieve waarheid in het evangelie? Er is niet altijd één waarheid op alle punten. We zijn ook niet altijd verantwoordelijk voor elkaars opvattingen. We moeten niet heersen over elkaars geweten. Vergelijk GS Groningen 1978 over doop van geadopteerde kinderen: geen bindende leeruitspraak maar een kerkelijke regel. Vergelijk dat maar met Meppel.

 

In de gesprekken over de vrouw-in-ambt is het gebruik van de term tegenstander niet juist. We zijn geen tegenstanders in het geloof. Wel dreigen er twee gevaren: binden boven de Bijbel, en verlies van eenheid.
Eenheid in het NT is het grote thema, de lakmoesproef van het geloof. Het gaat om eenheid in diversiteit door de samenbindende kracht van vrede, liefde, verdraagzaamheid. Het evangelie herstelt relaties. Alléén in het aller-, alleruiterste mag je de relatie verbreken als je het niet met elkaar eens bent.

 

In Mat. 16 wordt Jezus als de Messias beleden. Deze belijdenis is de rots waarop de kerk is gebouwd. God laat mensen belijden, zij vormen samen de kerk. Daarmee is niet alles gezegd, maar je kunt te smal denken over de kerk, zie ons verleden. En de kerk is ook niet grenzeloos. Uitgangspunt is: Jezus is Zoon van God.

 

Conclusie: De eenheid in het kerkverband is niet in geding. Eenheid van geloof en belijden is er nog steeds. Vergelijk KO art. A1.

 

BESPREKING RONDE 1

Deelnemers: Feenstra, Holwerda, Kamsteeg, Leeftink, Oosterhuis, Sonneveld, Vreugdenhil, Van Hemmen, Van Hijum, Van Wijk,

 

De cultuurvoorbeelden, zoals milieu, vluchtelingen, etc. kunnen we beter weglaten want er wordt heel verschillend over gedacht. Verder mooie pastorale uitspraken in dit deel van het Raamwerk. Ook in het slot over de eenheid, de oproep vanuit de bede van Jezus Christus om de eenheid te bewaren.

---

Raamwerk is een prachtig document dat weerspiegelt wat paus Franciscus tegen collega Benedictus zei: I have changed, not compromised. Maar er is wel snel voorbijgegaan aan het argument van de 12 mannen.

 

Je kunt onze situatie vergelijken met een rivier. Als het water heel hoog stijgt dan klotst het over de zomerdijken, maar de winterdijken houden het. Je hoeft dus niet de zomerdijken te verhogen uit angst voor overstroming.
Teksten kun je soms heel anders lezen. En niemand is verplicht dan die exegese te volgen. Neem als voorbeeld Lev. 19:9. Wie doet dat nog?

---

Ik ben lid van een kleine gemeente van 200 zielen van heel  diverse komaf: rooms, evangelisch, syn. gereformeerd, PKN/gereformeerde bond. Men is fiftyfifty verdeeld over Meppel, blij en niet blij.
Maar er is biddend aandacht gegeven aan Hand 15. Uiteindelijk bleek het daar wel te gaan om fundamentele zaken maar toch aan de heidenen niet meer opleggen dan een beperkt aantal zaken. In die zin volgen we GS Meppel. We zijn bezig met de Bijbel in gebed om de Heilige Geest. Zo kun je Meppel respecteren.

 

Als lid van een gemeente in Shanghai werd ik geconfronteerd met kinderen aan het Avondmaal, de volwassendoop, vrouw in het ambt. Maar het ging niet om de fundamenten van het geloof, en dan moet je niet te grote woorden spreken. Ook als je geen voorstander ervan bent moet je wel oog hebben voor wat anderen op deze punten naar voren hebben gebracht. Laat overtuigingen naast elkaar bestaan, alleen het Apostolicum is fundamenteel. We moeten nederig worden.

 

GS Meppel is heel wijs geweest om iedere gemeente toe te staan de vrouw-in-ambt op zijn tijd en met zijn motieven al dan niet in te voeren. Er wordt niets opgelegd, en we kunnen kerkelijk doen wat we willen, en dat met een open oog voor eenheid en respect.

 

Ouderen blijken in meerderheid tegen, jongeren voor. Laten we meedenken over onze gezamenlijke toekomst. Vrouwen krijgen steeds meer rechten. En denk vanuit de gaven van vrouwen om samen met mannen als ambtsdragers te dienen. Dat is beter dan de klassieke redenering. Want 'de twee lijnen' staan tegenover elkaar.

---

Hoe moeten we tegenover de cultuur staan? Een klassieke ontwikkeling is: eerst afscheiden van de cultuur, dan erin leven en tenslotte de wereld in de kerk. En dan als in een cirkelgang, weer terug, vergelijk de historie van ARP, GKv, CU.

De vraag is: kan de wereld de kerk zó beïnvloeden dat deze meegaat met de cultuur?

 

Wat zijn de gevolgen van de vrouw-in-ambt? Mogelijk kan het vergeleken worden met het besluit van doop van geadopteerde kinderen in 1978. Het probleem was toen dat er nog een dominee in het Noorden was die als een Obelisk en Asterisk zulke kinderen weigerde te dopen. En de kerkenraad vond dus ook dat het daar niet mocht.

Zoiets kan nu ook ontstaan. De meerderheid is voor, maar misschien zijn er nog een of twee kerken, en ds. Bijzet, die nog vasthouden aan hun lijn die meer recht aan de Schrift zou doen.

---

Over cultuur en diversiteit, houd het beknopt want hoe meer hoe kwetsbaarder het verhaal. Beperk je tot dat wat je echt wilt zeggen. En verwijs voor de uitleg van de Schrift naar S. Greijdanus, Schriftbeginselen ter Schriftverklaring.
Een belangrijke notie is dat er heel veel is dat ons samenbindt.

---

De kerk is geroepen de wereld te beïnvloeden, er is een antithese die bepaalt waarin we wel en niet meegaan. Maar hoever ga je daarover in detail in het Raamwerk?

Afscheiding van de kerk komt niet door verscheidenheid van overtuigingen maar door verdeeldheid, vergelijk de uitgebreide gesprekken met de  NGK waardoor vroegere tegenstanders verder zijn gekomen bijvoorbeeld nu er inmiddels wederzijds vrouwelijke ambtsdragers zijn. Blijf dus spreken met elkaar zodat de verdeeldheid beperkt blijft.

 

Meer moeite geeft het als iemand stelt: ik kom voorlopig niet preken om vrouw-in-ambt. Dat is spijtig en is veel strakker dan nodig is. De vraag is hoe kunnen we het best de verscheidenheid niet laten verworden tot verdeeldheid..

---

De vrouw ging in de 20ste eeuw onder invloed van de cultuur buitenshuis werken terwijl dat toch unheimisch voelde. Dat kon niet in de Bijbel worden gelezen en voldeed ook niet aan het Bijbels beeld van de vrouw. Maar we lieten het er bij.
Toch moeten we weer naar wat de Bijbel zegt over hoe als man te dienen en over hoe als vrouw te dienen. Dat is een vruchtbare benadering.

 

Het Raamwerk stelt dat christenen achterliepen bij de afschaffing van slavernij, dat is inderdaad om je voor te schamen. Maar deze passage kan zó niet blijven staan. Want verschillende protestantse theologen waren wél tegen slavernij. En de Dordtse Synode bepaalde dat slaven die gedoopt waren niet doorverkocht mochten worden. Nuancering is dus nodig.

---

We moeten geen uitspraak over de cultuur doen maar er wel over nadenken. Vaak ging niet de kerk maar de maatschappij voorop. Een concreet voorbeeld is de afschaffing van handelsonbekwaamheid van vrouwen terwijl de kerk daarvoor niet veel belangstelling had. Het postmodernisme leidt tot veel terechte correcties van onze vertrouwde door cultuur bepaalde situaties. Dat geldt ook van de anderhalve millennium durende vrouw onderdrukkende cultuur. Zelfreflectie is nodig.

 

Niet diversiteit maar uniformiteit was in het verleden een heel bewuste keuze en ten onrechte een norm die beargumenteerd werd vanuit de Schrift en de cultuur. Wel kan er door menselijke beperktheid zondige diversiteit in opvattingen zijn. Maar dan moeten we naar de AKS art 31 van NGK, geduld hebben met elkaar zodat God en zijn Geest zaken waarin we het niet eens zijn duidelijk zal maken. Denk bijvoorbeeld aan de doop van geadopteerde kinderen waarin verschillen verdwenen zijn. En actief stemrecht van vrouwen.
Als het gaat om het gezag van de Schrift dan moet dat gezag ook blijken uit een christelijke houding jegens elkaar die gericht is op het bewaren van eenheid.

---

Het gaat niet alleen om cultuur buiten ons maar ook om de eigen cultuur. Waarin is die bedreigend, waarin uitdagend? En wat is ons positieve verhaal?

Het Raamwerk stelt dat de cultuur ontegenzeggelijk ons beïnvloedt over positie van de vrouw. Maar daarin verschillen we nu juist. Laten we dan toch in bescheidenheid onze overtuiging verwoorden. En dat ook vragen van tegenstanders want het is niet bescheiden als de vrouw al zolang werd tegengehouden.

---

Ontegenzeggelijk heeft de cultuur invloed op onze omgang met deze zaak. Cultuur meewegen is van alle tijden, daarin is de zaak van vrouw-in-ambt niet fundamenteel anders. GS Meppel is niet gezwicht voor de cultuur en had daaruit geen argumenten nodig. Zij dacht vanuit de Schrift en vergeleek Schrift met Schrift, en dat is klassiek gereformeerd. De gronden voor de besluiten geven aan dat de Bijbel ruimte voor de vrouw-in-ambt geeft.  

---

Is er niet altijd één waarheid op alle punten, zoals Heij zei? Het is beter om te zeggen dat we vanuit de Bijbel in allerlei kerkelijke situaties tot verschillende conclusies kunnen komen. Het is belangrijk dit zo te stellen omdat de pers er anders gemakkelijk mee aan de haal kan gaan.

 

BESPREKING RONDE 2

Deelnemers: Stelpstra, Toebes, Van Hemmen

 

De wereld verandert met steeds hogere snelheid en de diversiteit neemt toe. Verzuiling verdwijnt, denk bijvoorbeeld aan gereformeerd onderwijs, een gereformeerde caravanvereniging, enzovoort. De stelligheid waarmee het werd verdedigd bestaat niet meer.
We moeten gericht zijn op wat bindt en niet op wat ons scheidt. Regels voor ruimte bedenken.

---

Cultuur is bijvoorbeeld dat mijn moeder niet mocht stemmen en ik als jongeman wel. Maar cultuur is geen jas die je even uitdoet. We zijn naar 1 Kor 3:9-15 een bouwwerk van God. Als je bouwt met hout, stro dan zal het verbranden maar zelf zul je gered worden. Ons bouwen is dus betrekkelijk. Dat moet leiden tot nederigheid, ootmoed.

---

We moeten niet de slavernij nuanceren. Er zijn verschrikkelijke voorbeelden van. God wil dit niet. Na GS Meppel schaam ik me er misschien wel voor dat de taak van mijn moeder in de kerk beperkt werd tot koffieschenken.

 

3 - NIET HEERSEN MAAR DIENEN

 

Commissie Revisie MV– Ds. Ten Brink

Dit onderdeel wil elementen aanreiken om Meppel beter te onderbouwen. Daarbij laten we niet de Bijbel of haar gezag los. We proberen goed te onderscheiden, ook t.a.v. het gelijkheidsdenken. We hebben bewust gewerkt met de inzichten die de basis vormen van een gereformeerde wijze van omgaan met de Schrift.

 

We steken in op wat het NT ons wil zeggen en de verschillen die we mogen zien tussen OT en NT. Zo trekken we lijnen, stellen vertrouwde denkbeelden onder kritiek. Het is heel mooi dat juist bij gelijkheid mannen en vrouwen tot hun recht komen. We stellen hun gaven op de eerste plaats, en niet Meppel of 'de twee lijnen'.

Gelijkheid sluit sekseverschillen in. Juist naast elkaar zie je de verschillen, zoals in een huwelijk.

We nemen bewust de voortgang in de tijd mee. Op dat punt is de grond van Meppel ontoereikend. Die heeft gedachtesprongen gemaakt die weerstand opleveren. Ook in de brieven wordt gevraagd om hier meer duidelijkheid over te geven. Dat is al gedaan in het Raamwerk en daarin is gepoogd hernieuwde inzichten te verwerken. Zo kan in gebed om de wijsheid van de Heilige Geest duidelijk worden dat de besluiten kunnen worden gedragen. Wel moeten we oppassen niet in de Bijbel hermeneutisch te willen inlezen wat wij zelf bevestigd willen zien.

 

BESPREKING RONDE 1

Deelnemers: Ds. Koster, Van Hemmen Holwerda

 

De vele retorische vragen in het Raamwerk kunnen beter als stellingen worden verwoord.

 

De priesterdienst was primair verbonden aan mannen. Dit deel van het Raamwerk kan sterker worden als het zich ook hiermee confronteert. Dat geldt ook t.a.v. teksten als in 1 Tim 3:11 en Titus 1:5 waar het gaat om officiële functies. Wat hebben deze teksten voor betekenis voor mannen en vrouwen in dit verband? En dat mannen en vrouwen gelijke gaven hebben betekent toch nog niet zonder meer dat ze die op dezelfde plek mogen inzetten? Zij hoeven niet dezelfde roeping te hebben.

 

Het Raamwerk stelt op basis van Efeze 5 dat er t.a.v. de verhouding binnen het huwelijk geldt: 'wederkerigheid op basis van gelijkwaardigheid. Maar betekent dat wel volledige symmetrie? Immers, de verhouding tussen Christus en de kerk – niet symmetrisch - wordt in de Bijbel vergeleken met die van man en vrouw in het huwelijk. En Paulus maant vrouwen onderdanig te zijn aan hun man. Dat is niet 'gelijk', ieder heeft een eigen positie. Dus, wat bedoelt die typering nu precies? Wat is het eigene van man en vrouw en het niet-inwisselbare in de besluiten van Meppel en in het huwelijk?

---

Een prachtig stuk maar het ademt wel iets teveel één mening, één exegese. Want er is ook een andere. We missen bijvoorbeeld confrontatie met de mannelijke priester.
En Christus heeft meer gezegd over vrouwen. Zeer opzienbarend was het dat Hij in zijn gevolg een groep vrouwen opnam. Dat ging tegen de publieke opinie in. Hij zag vrouwen op hetzelfde niveau als mannen. Maar koos wel mannen als zijn twaalf discipelen.

---

Volgens de Kanttekeningen van de Statenvertaling zijn in 1 Tim 3:11 de vrouwen van ambtsdragers bedoeld.

---

'De Schrift spreekt doorlopend over twee lijnen die dienen verdisconteerd te worden', zo werd op de synode van Ede 2014 gesteld. Maar de werking die deze grond heeft gekregen maakt dat deze moet worden gereviseerd, verwijderd kan worden. Het is haast een soort leeruitspraak, toetsgrond geworden, een wijsheid uit het verleden.

 

Het gaat niet om twee lijnen maar één lijn met een dubbele knik. Zondeval leidde tot superioriteit van de man over de vrouw. De kerk heeft daar een gebod van gemaakt. Hoe veel hebben wij niet laten doorwerken van de vloek van Genesis in de omgang met de vrouw. Maar dan komt de genade van 'Christus' knik'. Hij buigt de lijn weer om door de vernieuwing van de Heilige Geest. Dat maakt heel veel duidelijk.
 

Meppel zette geen groot verhaal neer. Constateerde alleen dat het nieuwe verbond wordt gekenmerkt door gelijkheid. Daarmee vervagen de twee lijnen naar één bijbelse lijn.

Zouden we moeten denken vanuit de gaven in plaats van personen? Maar we hebben met de twaalf apostelen wel twaalf nieuwe 'aartsvaderen' gekregen.

 

Commissie Revisieverzoeken MV– ds. Ten Brink

Een medisch onderzoek naar de positieve invloed van vasten op vruchtbaarheid bij vrouwen werd gedaan op basis van theorieën van mannen. Zo ging dit in de medische wereld met haar structuren. Maar dat bleek niet te werken want mannen én vrouwen zouden samen in het onderzoek moeten zijn betrokken geworden. 

Dat geldt op gelijke wijze voor man-vrouw en ambt. Hoe opereerden en opereren wij in structuren die je niet in stand moeten houden? De Schrift ontmaskert onze structuren. Daar moeten we mee aan de slag en dit linken aan ons gesprek.

 

Het punt van 'de twee lijnen' en wat dit zegt over de ambtsvisie, was al een discussiepunt. We beseffen dat bij het omdenken in onze kerken hier nader op gestudeerd moet worden. Maar is dat nodig voor onze discussie hier? Om op één lijn uit te komen? Meppel ging nog uit van de bestaande ambtsstructuur. Ons verhaal past daar ook nog wel bij. Toch voorstellen om er dieper over door te denken? Dat is misschien mogelijk.

 

BESPREKING RONDE 2

Deelnemers: Bouma, De Bruine, Van Hijum, Van den Berg

---

Ook een korte versie van het rapport zou handig zijn voor publicatie.

---

Met het afstand nemen van de gebruikelijke exegese over de zwijgteksten en de rol van de man in het huwelijk, kan besluit 8 helemaal vervallen.

---

Ons stuk kan over tien jaar misschien wel tot nieuwe inzichten in het buitenland leiden.

---

Ik ben hier al sinds 2017 mee bezig om te kijken waar ik sta. Het lezen van de 50 pagina's van het Raamwerk is verhelderend geweest, ook voor mijn gemeente.

We moeten proberen de besluiten goed te onderbouwen maar niet te uitgebreid, zodat we het de gemeente kunnen uitleggen.

Er zijn wel zorgen over ontwikkelingen in de kerken maar geen verontrusting. Het gaat niet lakmoesproef. Wel is er beïnvloeding door verborgen secularisatie in de harten maar die is niet gerelateerd aan de invoering van de vrouw in het ambt.

---

GS Goes moet nu wel het finale besluit nemen maar dat ligt al in de Meppel besluiten besloten. We kunnen die uitleggen maar een terugweg is er niet meer. 
We houden vast aan één waarheid naar onze belijdenissen. In de vrouw-in-ambt gaat het om een kerkordelijke regel en ordening. Het evangelie van redding en verlossing staat niet ter discussie. Laat ons gebed zijn pal te staan en eensgezind te zijn.

---

In 1 Kor. 11 staat dat de man het hoofd van de vrouw is, zoals Christus het hoofd is van man. Dat is lastig als er maar die ene lijn is. Daarom vroeg Ede om de ambtsstructuur er bij te betrekken.
Het is een scheppingsgegeven dat de man een andere verantwoordelijkheid heeft. Het ambt heeft iets van gezag. Ede zei dat vanaf de schepping de man gezag had over de vrouw. Maar volgens Meppel is dat niet het geval. Als we nu andere motieven aanvoeren voor de vrouw in het ambt dan kan dat motief van Meppel vervallen in de argumentatie.

---

In het Raamwerk moeten we het verschil met de man en vrouw in OT sterker maken.

In het onderscheid speelt onreinheid een belangrijke rol en daarmee de positie van vrouwen in de eredienst. Vrouwen waren onbesneden en hadden daardoor een sfeer van onreinheid om haar heen. Denk ook aan de maandelijkse onreinheid waardoor ze een zweem van besmettingsbron waren. In de culturen van de vroeg-bijbelse tijd woonden vrouwen daarom in afgescheiden tenten. Zij konden onmogelijk een rol spelen in de eredienst. Dat gold ook in de synagoge waar ze op een aparte tribune zaten. Tot Jezus kwam! Hij liet zich dienen door vrouwen. Gal 3:28 is wezenlijk in deze zaak. Opgestaan met Jezus en bekleed met Hem is er geen onderscheid meer tussen man en vrouw. In volle gelijkwaardigheid mogen zij in 1 Kor. 14 ook deelnemen aan de eredienst.

 

'Twee lijnen'? Dat is heel ongelukkig! De Bijbelse positie van de vrouw t.o.v. de man is onderschikking. Ja, maar alleen in het huwelijk. Dus zij hebben in kerk en samenleving een volwaardige plaats, anders dan in het huwelijk. Die lijn loopt er al vanaf Genesis 1. En de schrijnende toestanden van ongelijkheid in de Bijbel zijn geen voorschriften.

 

Commissie Revisieverzoeken MV– Ds. Ten Brink

Hoe gaan we dit in het Raamwerk vormgeven? En hoe gaan we naar besluitvorming? Want de inhoud en de plek van de gronden zijn anders geworden.

Wellicht is over 10 jaar het buitenland blij met ons werk, kunnen ze er van leren en worden erdoor bemoedigd.


Het gezag zit niet in de ambtsstructuur, niet in mannen of vrouwen maar in het Woord.  Daar moeten we over doordenken. En ook over nieuwe vragen. Hoe geven we vrouw-in-ambt vorm. Zo is er bijvoorbeeld in de NGK een streven naar 50% mannen en 50% vrouwen in de ambten. Willen we dat ook? Hoort dat tot onze visie? Omdenken heeft zulke vragen tot gevolg.

[Correctie 01-02-20. Ds. Ten Brink: U stelt het algemeen, maar ik heb gezegd dat het ging om één kerkenraad in de NGK die er zo mee is omgegaan.]

 

Onreinheid van vrouwen en hun dienst, het dopen van vrouwen, we hebben het nog niet verder uitgewerkt. Doordenking ervan zal het Raamwerk versterken.

 

Preses ds. Krol

De bespreking vond plaats in een sfeer van harmonie, vrede en eensgezindheid.

 

Wordt vervolgd