Printen

Covid en preken

 

Redactie een in waarheid

27-06-20

 

Het rondwarende coronavirus heeft immense impact. Op allerlei gebieden. Vaak negatieve maar het heeft soms ook onverwacht positieve gevolgen. Van de laatste troffen we er een aan op de website YINKAHDINAY van dr. Wes Bredenhof. Hij schrijft over de manier van preken. Natuurlijk laat de wereldwijde catastrofe ook het preekwerk niet onberoerd. Maar dat het daarbij niet alleen hoeft te gaan om de inhoud, leren we uit zijn onderstaande ontboezeming.
Wellicht ook interessant en leerzaam voor andere predikanten en preeklezers.


 

Hoe COVID mijn preken veranderde

 

Door Wes Bredenhof

 

De afgelopen paar maanden hebben mijn preken veranderd. COVIS-19 heeft mijn ogen geopend voor sommige problemen die ik moet aanpakken. Hoewel het me verdriet deed dat de gemeente voor de publieke eredienst niet kon samenkomen, lijkt daar toch ook iets goeds uit voort te komen.

 

Drie dingen brachten verandering in de manier waarop ik mijn preken houd.

 

In het begin van de pandemie verstuurde ik live-stream mijn informatie vanuit het kerkgebouw. Mijn gezin zat er thuis naar te kijken, samen met ieder ander van de gemeente. Zó kwam deze dus via live-stream ook mijn woonkamer binnen. M’n gezin zag me in levende lijve, terwijl de rest van de kerk via You Tube keek.

We merkten echter al snel dat er haperingen waren met de live-stream vanuit ons huis. De stream was inconsistent en daardoor kregen veel kijkers problemen met schokkerige en afgeblokte beelden. Om dat te verhelpen nam ik de boodschappen zaterdagmorgens op en uploadde ze dan naar YouTube. Daarna gingen ze in “première” op zondag om 9.30 en 15.30. Zo moest ik dus, samen met m’n gezin, mezelf zien preken.

 

Dat was pijnlijk. Ik denk dat veel predikanten zich wel kunnen voorstellen hoe confronterend het is jezelf te zien preken. Lastig en gênant. Je ziet alle tekortkomingen, niet alleen in de boodschap zelf, maar ook in de voordracht. Ik probeerde onder het kijken afstand te nemen, te doen alsof ik naar iemand anders keek, maar dat werkte niet echt.

 

Kort en goed, het kwam zover dat ik even mijn werk moest onderbreken. Ik was sinds het begin van de pandemie druk geweest en ik had een week rust nodig. Tijdens mijn afwezigheid hebben mijn ouders liefdevol gezorgd voor opnames van een andere predikant en die geüpload zodat de opbouw van de gemeente voortgang had.

Zo keek ik die zondagmorgen en -middag naar het preken van een andere collega. Het was een collega voor wie ik hoge achting heb en die elke keer een geweldige presentatie had. Men zegt wel dat je jezelf niet met anderen moet vergelijken, maar wie die ‘men’ dan ook zijn - ze zijn niet realistisch.
Ik ging vergelijken.

 

Het tweede dat een verandering in mijn voordracht teweeg bracht was Zoom. Ik ging de pandemie in met een intense antipathie tegen videochats en digitaal vergaderen. Ik vind ze nog steeds niet prettig. Maar we moesten Zoom wel gebruiken, niet alleen voor kerkenraadsvergaderingen, maar ook voor catechisatielessen. Voor de catechisatie maken we er nog steeds gebruik van, maar ik hoop dat ook dat de komende maand zal veranderen.

Maar het waren vooral die catechisatielessen die me aan het denken zetten.
Een catechisatie-les ging als volgt. Bij het aanmelden stond het geluid vanuit de leerlingen uit. Ik gaf les en gebruikte daarbij m’n lesplan, gaf gelegenheid om nu en dan vragen te stellen. Maar zij vragen zelden iets, anders dan wanneer bijeen in een fysiek klaslokaal. Uiteindelijk kwam het erop neer dat ik zo’n 30 minuten zonder onderbreking aan het woord was. Maar als je 30 minuten op basis van notities praat moet je wel een zekere spreekvaardigheid bezitten.
Het lukte me.

 

Verder had ik dit jaar veel over het houden van preken gelezen. Een paar van de schrijvers behandelden de voordracht en hoe je het meest effectief kunt spreken. Ze reikten praktische manieren aan hoe ik me kon verbeteren.

De afgelopen 20 jaar heb ik bijna altijd een volledig uitgeschreven tekst meegenomen op de kansel. Ik deed dat voor een deel omdat ik geloofde dat preken de best mogelijke en precieze verwoording vereisen. Ik wilde ook geen cirkeltjes draaien, niet onnodig herhalen. In de preek moest de ene gedachte soepel in de volgende overgaan. Een volledig uitgeschreven manuscript helpt beslist om die dingen strak onder controle te houden. De keerzijde ervan is dat je aandacht meer dáárop gevestigd kan zijn dan op de mensen voor wie je preekt. Oogcontact kan eronder lijden; de presentatie kan kunstmatig en saai worden. De indruk zou kunnen zijn dat je alleen maar van je papier leest.

Is dat werkelijk preken?

 

Dus ben ik onlangs begonnen te preken op basis van een samenvatting van twee bladzijden. Nadat ik de exegese heb voltooid, ontwerp ik de samenvatting. Van dat ontwerp maak ik dan een tekst. Ik lees de tekst nog een paar keer door en maak dan waar nodig, aanpassingen. Door het hele proces heen bid ik dat de Heilige Geest me de goede woorden wil geven die ik op de kansel moet zeggen en die mij bij mijn voorbereidingen getroffen hebben.

 

Als ik nu bij het preken niet meer mijn samenvatting volg, ervaar ik dat het preken minder gepolijst, onnauwkeuriger wordt. De overgang van de ene gedachte naar de volgende gaat niet altijd zo soepel als ik wel zou willen. Maar ik hoor ook dat mijn spreken wat trager wordt – dat is goed, want ik neig er toe van papier vaak te snel te spreken - en het verbetert het oogcontact en de verbinding met de gemeente. Ik heb naar een deel van één van deze preken gekeken, en dat is nog steeds pijnlijk, maar het gaat beter dan wat ik voorheen deed.

 

Ik ben nog maar in het beginstadium van deze nieuwe werkwijze. Ik hoop dan ook dat in de loop van de tijd en met meer oefening, het spreken vanaf een samenvatting professioneler wordt. Het is waar dat God een rechte slag kan slaan met een kromme stok – ik ben er zeker van dat Hij mijn preken vanaf een uitgeschreven tekst in het verleden heeft gebruikt, net zoals Hij dat kan met iedere collega die dat ook doet. Maar ik denk aan 2 Timotheüs 2:15: “Beijver u om uzelf welbeproefd voor God te stellen, als een arbeider die zich niet hoeft te schamen en die het Woord van de waarheid recht snijdt.” Een predikant moet altijd zijn best doen en altijd proberen zich te verbeteren. Het heerlijke evangelie dat we preken verdient niets minder.


Zo gebruikte God een piepklein virus om me die grote les te leren.


 

Wes Bredenhof is predikant van de Free Reformed Church, Launceston, Tasmanië. Hij heeft dit blog gepost op 23 juni 2020, onder de titel How COVID Changed My Preaching, click hier.

 

Vertaling: R. Sollie-Sleijster