Signalen 150

R. Sollie-Sleijster

06-05-23

Status belijdenis breekpunt in zowel 1967 als 2023

RD 3-5-2023

Ds. H.T. Wendt vergelijkt het conflict van 1967 met de fusie van 2023. Hij constateert dat het niet onterecht is om te zeggen dat de GKv en de NGK niet fuseren, maar dat de GKv opgaat in de NGK.

De vraag ‘waarover het conflict in 1967 ging’ werd in het RD  van 1 mei jl. beantwoord met ‘of je de GKv (-) moest beschouwen als de enige ware kerk in Nederland’. Dit antwoord is volgens de predikant historisch beslist onjuist. Ook al leefde dit gevoelen in de GKv vrij algemeen, toch is dit nooit de officiële leer van de GKv geweest.

Waar ging het conflict dan wel over? Kort gezegd over twee zaken: 1. De belijdenis en 2. Independentisme. Op verschillende plaatsen in ons land werd afgeweken van de belijdenis. Het bekendste voorbeeld is de leer van ds. Telder van Breda, die de zielenslaap leerde en daarmee inging tegen vraag en antwoord 57 van de Heidelbergse Catechismus.

Het tweede betreft de vrijmaking van de boven-Bijbelse bindingen (het synodale juk) in 1944. Niet een breken met het presbyteriaal-synodale stelsel van kerkregering, maar het laten functioneren van artikel 31 van de kerkorde. De uitspraak die bij meerderheid van stemmen is gedaan, zal als bindend worden aanvaard, tenzij bewezen wordt, dat zij in strijd is met het Woord van God of met de kerkorde.  In de prakrijk werd bijvoorbeeld kerkvisitatie door sommige gemeenten afgewezen en bleven lokale kerken weg van de meerdere vergaderingen.

Bij de huidige fusie spelen nog steeds dezelfde punten. De GKv nemen een kerkorde aan met een lossere binding aan de belijdenis (verbinding in plaats van binding) en een kerkorde die op tal van punten toestaat dat van de belijdenis wordt afgeweken. Bovendien ontstaat er grote vrijheid voor lokale kerken om een eigen koers te varen, ook op punten die de leer aangaan.

In de nieuwe kerkorde is kerkvisitatie verworden tot een gemoedelijk gesprek, in plaats van toe te zien op het handhaven van de zuivere leer. We zien dit independentisme ook in de eenzijdige aanpassing van de doopvragen, die we delen met alle kerken die uit de Reformatie in Nederland zijn voortgekomen.

Het is dan ook niet onterecht om te zeggen dat de GKv en de NGK niet fuseren, maar dat de GKv opgaan in de NGK. (Zie ook het hoofdredactionele commentaar onder de kop ‘Fusie kerken noopt tot zelfonderzoek’ (RD 1-5.)

De fusie wordt breed geprezen als een werk Gods. Je mag bijna niet zeggen dat dit misschien niet waar is. Maar ds. Wendt acht het beter om onszelf te beproeven en te onderzoeken wat in de fusie wel en niet naar de wil van God is en ons te bekeren van zonde. Daarbij zal men dan zeker moeten overwegen of de Heer van de kerk vraagt van de belijdenis af te wijken. Wendt

'Die belijdenis heb ik ondertekend met de belofte haar te handhaven, omdat ze in alle delen overeenstemt met het Woord van God.'