Vijf synoden!
D.J. Bolt
16-11-24
Wij kunnen ons voorstellen dat het niet voor ieder helder is hoe de hele gang van zaken verloopt m.b.t. het proces van eenwording van de DGK en GKN kerkverbanden. Er zijn/waren immers maar liefst vijf synoden bij dit proces betrokken:
Die laatste hebben wij voor het gemak maar even 'Harderwijk' gedoopt, naar de vergaderplaats.
Fasen
Wat is nu, in vogelvlucht, de taak (geweest) van de verschillende synoden, wat is de situatie nu en wat staat er nog te doen? We geven een schets van de verschillende fasen.
Fase 1
De synoden van Kampen 2023 en Dalfsen 2024 besloten 2 december 2023 resp. 20 januari 2024 over te gaan tot wederzijdse erkenning als ware kerken van Christus.
Vervolgens is op zaterdag 27 januari 2024 door de GS Kampen in overleg met het moderamen van GS Dalfsen besloten:
Die besloten vergadering vond plaats op 16 maart 2024 in Harderwijk.
Unaniem werd besloten tot wat voor de vereniging van beide kerkverbanden vastgelegd en overeengekomen zou moeten worden.
Ook werden er opdrachten aan en instructies voor wederzijdse deputaatschappen gegeven, om de kerken in een gezamenlijke buitengewone synode[1] te dienen met voorstellen voor het samenvoegen van die deputaatschappen.
De gezamenlijke buitengewone synode werd geagendeerd voor 5 oktober 2024 en vergadert sindsdien met tussenpozen. Zij bestaat uit de afgevaardigden van de vier oorspronkelijke classes (2 van DGK en 2 van GKN). De eerder verkozen moderamina van de bijeen geroepen afzonderlijke buitengewone synoden vormen het moderamen van de gezamenlijke synode. Haar taak:
'Deze buitengewone synode wordt samengeroepen voor het bespreken van voorstellen en nemen van besluiten voor de definitieve inrichting van het verenigde kerkverband, het instellen van dit kerkverband, het overdragen van verantwoordelijkheden, taken bevoegdheden, verplichtingen, gelden en goederen en het formeel beëindigen van de activiteiten van de huidige kerkverbanden.' (uit Acta GS Kampen)
Dit geheel ook in lijn met wat GS Dalfsen op 20 januari had besloten:
'… om zo spoedig mogelijk een gezamenlijke synodevergadering van DGK en GKN te beleggen, die tot taak heeft om vereniging van beide kerkverbanden vorm te geven. Dit om de kerkelijke eenheid die er nu is zichtbaar te maken voor elkaar en voor de buitenwereld.'
De beide synoden Kampen en Dalfsen werden gesloten nadat de 'synode samenroepende kerken' was gevraagd buitengewone synoden bijeen te roepen om een gezamenlijke synode samen te stellen (Acta GS Kampen, p52).
Fase 2
Die buitengewone generale synoden, Kornhorn 2024 (GKN) en buitengewone synode Zuidhorn 2024 (DGK), vergaderden op 5 oktober 2024 ieder afzonderlijk en gezamenlijk. Zij besloten afzonderlijk en samen:
Het besluit wordt met algemene stemmen genomen.
En daarmee was de vereniging van DGK en GKN in het nieuwe kerkverband Gereformeerde Kerken een feit. En bestaan de afzonderlijke kerkverbanden DGK en GKN dus niet meer.
Maar er moet nog wel heel wat ingericht en geregeld worden. Er ligt een pakket van maar liefst 20 voorstellen (139 pagina's) op tafel. En daarmee gaat de derde fase van het eenwordingsproces in.
Fase 3
De tijd op 5 oktober was veel te kort om het hele nieuwe kerkverband in te richten en de verschillen in het kerkordelijke leven te harmoniseren. Daarom vergaderde de gezamenlijke buitengewone synode op 19 oktober opnieuw. Ook nu bleek de tijd weer te kort en moest er een nieuwe vergaderdatum worden geprikt, 30 november.
Op dit moment van publiceren bevinden de kerken zich dus nog in deze derde fase: kerkverband inrichten en afstemmen. Maar er is al heel veel gebeurd, zie onze publicatie Generale Synode Harderwijk – Impressie 2.
De nieuwe classes staan in principe voorgesorteerd om in deze maand voor het eerst bijeengeroepen te worden. En de eerstvolgende generale synode wordt DV in oktober 2025 bijeengeroepen, zo is de bedoeling. Dat is wat eerder dan 'eens per drie jaar', maar het houdt verband met de verdere vormgeving van het kerkverband waar misschien over nog allerlei zaken dringend moet worden beslist.
Besluitvorming
T.a.v. de besluitvorming in het hele eenwordingsproces kunnen twee fasen worden onderscheiden: de fase vóór 16 maart waarop het definitieve besluit werd genomen als één kerkverband verder te gaan, en de fase na die datum.
Vóór de eenwording bestonden de DGK en GKN kerkverbanden en konden hun synoden zelfstandig de nodige besluiten nemen. Besluiten die met elkaar 'spoorden' konden worden beschouwd als gezamenlijke besluiten van de verbanden.
Na het eenwordingsbesluit van 16 maart bestaan er geen DGK en GKN kerkverbanden meer en kunnen ook hun vergaderingen niet meer rechtsgeldige besluiten nemen. De besluiten worden nu genomen in de gezamenlijke buitengewone generale synode 'Harderwijk'. Dáár immers zijn 24 afgevaardigden van het Gereformeerde Kerken kerkverband bijeen om te overleggen, voorstellen te bespreken, zo nodig te amenderen en uiteindelijk, indien nodig door stemming, besluiten te nemen.
Voor zover wij konden waarnemen zijn de afzonderlijke buitengewone synoden nog niet gesloten. Maar in onze ogen is dat nog slechts een formaliteit en het zou verstandig zijn dat ook zo spoedig mogelijk te doen om elk wij-zij gevoel te vermijden of te voeden. Als er verschillen zijn, concreet of soms ook gevoelsmatig, waarom die niet in de officiële gezamenlijke vergadering uit te spreken, te bespreken? Of eventueel informeel door te praten/uit te spreken buiten het gezicht van publiek en pers?
Wij wensen de broeders de wijsheid van de Heilige Geest in het verdere van hun hoogst belangrijke werk voor de kerk van Christus.
Bijlage
'Gezamenlijke buitengewone synode
Met de nu genomen besluiten kunnen de voorbereidingen voor een gezamenlijke buitengewone synode, die tot taak krijgt de vereniging tot stand te brengen, van start gaan. De gezamenlijke deputaten en de moderamina wordt opgedragen hiervoor nu conceptbesluiten te gaan voorbereiden. Er wordt naar gestreefd om de gezamenlijke buitengewone synode te laten plaatsvinden op DV 5 oktober 2024. Deze buitengewone synode wordt samengeroepen voor het bespreken van voorstellen en nemen van besluiten voor de definitieve inrichting van het verenigde kerkverband, het instellen van dit kerkverband, het overdragen van verantwoordelijkheden, taken bevoegdheden, verplichtingen, gelden en goederen en het formeel beëindigen van de activiteiten van de huidige kerkverbanden.
Deze gezamenlijke buitengewone synode zal bestaan uit afgevaardigden van de huidige vier classes en wordt voorbereid door de moderamina van GS Kampen 2023 en GS Dalfsen 2024. De moderamina van de afzonderlijke buitengewone synoden vormen het moderamen van de gezamenlijke buitengewone synode.'
(Acta GS Kampen 2023, BIJLAGE Fd. Voorbereiding vereniging DGK GKN)
[1] De term 'gezamenlijk buitengewone synode' (enkelvoud) komt vele malen in de Acta voor als aanduiding van de vergadering waarin de besluiten voor het nieuwe kerkverband zullen moeten worden genomen. Zie ook de Bijlage bij dit artikel.