Flitsen 5

D.J. Bolt

14-12-24

Dr. D. te Velde vertrekt bij TUUtrecht

Reformatorisch Dagblad, 06-12-24

Dr. D. te Velde (50), sinds 2015 universitair hoofddocent aan de Theologische Universiteit Utrecht, is daar vertrokken. Hij doceerde systematische theologie of dogmatiek, dat is de leer van de kerk. De universiteit is de voortzetting van de vroegere vrijgemaakt gereformeerde universiteit in Kampen maar is sedert 2022 gevestigd te Utrecht.

Waarom nam deze docent ontslag? Het RD meldt

'Dr. Te Velde zegt desgevraagd dat „persoonlijke overwegingen” hebben geleid tot het opzeggen van zijn baan aan de TUU. Hij zag onvoldoende loopbaanperspectief en kon zich daarnaast steeds minder vinden in de koers van de universiteit en de NGK, waarin volgens hem een „hermeneutische wending” heeft plaatsgevonden. Dat houdt in dat er in de omgang met de Schrift meer nadruk wordt gelegd op de context van de huidige lezers.'

Te Velde wijst daarvoor naar concrete zaken. Bijvoorbeeld op de 'zeer onbevredigende' Bijbelse onderbouwing van het besluit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in 2017 om de ambten open te stellen voor vrouwen. Hij zegt

 'Die heeft mij niet overtuigd. Het is de vraag of we daarmee een Bijbelse en gereformeerde koers varen.'

Dr. Te Velde blijft wel voorgaan in kerkdiensten, maar het is 'niet direct mijn idee om gemeentepredikant te worden'. Hij zoekt het in 'andere werkvelden. Maar de liefde voor theologie, kerk en Bijbel gaat natuurlijk mee.”

Goddeloos

Gereformeerde Kerkbode Groningen Fryslân Drenthe, 23-11-24

'Iemand beklaagde zich onlangs over het feit dat het Nederlands Dagblad onbekommerd films en boeken recenseerde. Hij miste een christelijke en kritische beoordeling. Films waar veel ge­weld, seks en druggebruik in voorkomen, worden niet afgera­den. Het oordeel is aan de kijker. En ja, dan heb je de film al ge­zien voordat je die kunt afwijzen.

Discussies over het al dan niet mogen zien van bepaalde films ko­men niet of nauwelijks meer voor. De tijd dat de TV uitging zodra eerste vloek rolde, lijkt ook in christelijke gezinnen voorbij. Er klinkt in bovengenoemde beklag een soort verzuchting door dat het kennelijke allemaal niks meer uitmaakt.'

Zo begint ds. W.L. de Graaff een artikel getiteld Een goede film. We hebben een vermoeden wie die 'iemand' is met zijn geklaag, maar dat doet er niet toe. De Graaff spoort ons aan naar de bioscoop te gaan en 'goede films' te gaan zien en te beoordelen. En afgaand op zijn opmerkingen over vele films komt hij daar regelmatig.  

Bij het beoordelen van films gaat het om twee aspecten, volgens de NgK predikant: artisticiteit en inhoud. Het maakt niet uit tot wat voor genre - maatschappijkritisch, historisch, komisch, geweld of wraak – een film behoort, als die maar kwaliteit heeft en er een boodschap uit te halen valt. Zo krijgt een 'christelijke' film over de zgn. 'opname' (Openbaring 20) een min, want artistiek onder de maat.

Behalve dan films over Jezus, daar is de dominee 'minder over te spreken'. Want die zijn heel 'kwetsbaar'. In een film die hij zag werd Jezus 'zo knullig aan het kruis gespijkerd dat het bij sommigen op de lachspieren werkte'. Dat kan dus niet.

Maar verder: geen probleem. Een voorbeeld.
In een 'komische film met een christelijke dimensie' ontmoet de hoofdpersoon God en geeft Hem de schuld van zijn problemen. Maar God geeft hem vervolgens voor een bepaalde tijd de goddelijke almacht in handen.

De Graaff:

'In het begin is dat natuurlijk fantastisch. Bruce kan wonderen doen. De doortocht door de rode zee kan hij herhalen in een bord toma­tensoep. En hij laat de gebeden van alle mensen uitkomen. Hij denkt het beter te kunnen dan God.

Maar dan gaat het mis. Wanneer bijvoorbeeld alle deelnemers aan de loterij de hoofdprijs winnen. Uiteindelijk staat Bruce de al­macht weer af aan God zelf.'

Voelt de predikant toch wel nattigheid nu? 'Je kunt de film beoordelen als blasfemie. Alleen al het feit dat God door een mens wordt geacteerd, strijdt met het verbod om van God een afbeelding te maken.' Bovendien kunnen 'de platte grapjes van de hoofdpersoon tegen de borst stui­ten en oneerbiedig overkomen.'

Maar nee hoor, geen probleem:

'… het is een film die een goede aanleiding kan zijn voor een gesprek over gebedsverhoring. Over het feit dat we God soms makkelijk af serveren omdat Hij onze gebeden niet verhoort zoals wij willen. Over het gegeven dat we stiekem denken dat we het beter weten dan God. De film vormt in die zin een speelse inleiding op een wel degelijk serieus vraagstuk.'

Mooi toch? Een film die werkt als een goeie preek!

Nog een genre: wraakfilms. Voorbeeld: Pulp Fiction

'… laat de banaliteit van geweld zien, zeker wanneer mensen haast 'en passant' en tussen de bedrijven door worden gedood. Het feit dat Nederlanders mayonaise over de patat doen in plaats van ketchup, lijkt de hoofdrolspelers meer bezig te houden dar de dood van hun slachtoffers. 

Op andere momenten zet de maker zoveel geweld en bloed in scene, dat het haast lachwekkend wordt. Soms wordt het beeld tijdelijk op zwart-wit gezet in de film. Het geweld raakt in feite niet meer, net zomin als al de oorlogsbeelden en andere ellende die via de media op ons afkomen. Prachtig gemaakte films die geweld enerzijds in het absurde tot kunst verheffen en anderzijds de leegheid en de achteloosheid van het gebroken aardse leven laten zien.'

Inderdaad, door dit soort rotzooi word je zó afgestompt dat je moet lachen om moord en doodslag. Zou het vele geweld, de voortdurende aanslagen, explosies en overvolle gevangenissen in onze tijd er misschien mee te maken kunnen hebben?
En, vragen wij ons of, hoe kan deze predikant nog een preek maken over

'Verder, broeders, al wat waar is, al wat eerbaar is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat welluidend is, als er enige deugd is en als er iets prijzenswaardigs is, bedenk dat.'?  (Fil. 4:8)

En ook, zouden zijn toehoorders zich daar wel op kunnen concentreren als de gruwelijke beelden die ze op zaterdagavond zagen, over hun netvlies flitsen, beelden waarin het bloed tot over de plinten klotst?

PKN – CGK/jaar

De Waarheidsvriend, 21-11-24

De hoofdredacteur, dr. H. Dijkgraaf, schrijft over Geschonden wereld, de titel van een boek dat historicus Johan Huizinga in de Tweede Wereldoorlog schreef. In dat boek vroeg Huizinga zich af 'onze beschaving nog te redden valt'. Volgens Dijkgraaf leek hij daar niet veel vertrouwen in te hebben.

En ook Dijkgraaf zelf niet:

'Anno 2024 kunnen we alleen maar constateren dat het pessimisme van Huizinga wortelde in een realis­tische kijk op de toestand van de wereld. De seculari­satie is sinds de Tweede Wereldoorlog, pas echt zicht­baar geworden. Alleen al in de afgelopen tien jaar is het aantal 'geregistreerden' van de Protestantse Kerk gekrompen met zo'n 30 procent van 2.026.000 naar 1.430.000. Het gemiddelde jaarlijkse verlies is 60.000. Als deze trend zich doorzet, bestaat de PKN over 25 jaar niet meer!'

Als je deze cijfers op je in laat werken word je er koud van. Jaarlijks verdwijnt uit de PKN dus een menigte mensen in omvang ongeveer ter grootte van de CGK! Hoe komt dat volgens de redacteur?

'Heel verrassend is het eigenlijk niet: noties van genade en verlossing, die voor Huizinga de kern van het christelijk geloof uitmaken, klinken van de meeste kansels slechts in horizontale zin: je kunt altijd weer een nieuw begin maken.

Ethiek steunt allang niet meer op de geopenbaarde wil van God en op de scheppingsorde maar heeft de vorm aangenomen van afspraken over goed en kwaad van al te feilbare mensen. Sinds met de openstelling van het huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht op 1 april 2001 de klassieke definitie van het huwelijk te grabbel is gegooid, staan alle sluizen wagenwijd open. We beleven nu de gekte van LHBTI+ en polya­morie (liefdesrelaties met meerdere personen tege­lijk) en het is wachten op de legalisering van polyga­mie. Over twintig jaar trouwen er vast mensen met dieren.'

Het vreemde is dat het eigenlijk alleen bij deze constatering blijft. Weliswaar wil Dijkgraaf 'de hoop' gevestigd hebben op Christus maar wat betekent dat in zijn kerk? Hoe kan het toch dat als zelfs de kern van het christelijk geloof wordt aangetast in de PKN de broeders daar rustig op hun stoelen blijven zitten? Waardoor tienduizenden jaarlijks vervreemden van het geloof en de kerk voor gezien houden? Voor eeuwig verloren gaan?

En nog even dit uit het artikel, in aansluiting bij de voorgaande flits. Dijkgraaf:

'Klaagt Huizinga in 1943 nog over de moraal-onder­mijnende invloed van film en radio, tegenwoordig worden we via een veelvoud van media vergiftigd door banaliteit en platvloersheid.'

Fundament zonder fundament

Fundament, december 2024
 

In 1992 werd vanuit de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) de stichting Fundament opgericht. Het doel was vooral geestelijke en theologische ondersteuning te bieden door het organiseren van gemeenschappelijke conferenties voor predikanten en ouderlingen en het aanbieden van de mogelijkheid aan predikanten en theolo­gische studenten om een jaar te studeren aan de Theologische Universiteit in Kampen.

Daarmee werden m.n. de Hongaarstalige gereformeerde kerken in Oost-Europa ondersteund die net jaren van communistische onderdruk­king achter de rug hadden. Het gebeurde door het onder­houden van persoonlijke contacten, door theologische ondersteuning, literatuur, en zo nodig ook door materiële hulp.

Maar nu.

Voorzitter B. Houwen zou Fundament nu niet meer oprichten. Waarom niet?

'Inmiddels moeten we constateren dat het werk in Oost-Eu­ropa in onze kerken niet meer op dezelfde grote belang­stelling kan rekenen als zo'n dertig jaar geleden. Tegelijk heeft de Hongaarse broederschap inmiddels ruimschoots kunnen inhalen wat hen indertijd op achterstand zette. Daarmee is de noodzaak voor ondersteuning vanuit Neder­land grotendeels weggevallen.'

Echter het gaat nog wel wat dieper dan verminderde 'belangstelling' want

'… er werd in de doelstelling van Fundament gesproken over 'het versterken van het gereformeerde confessionele karakter' van de kerken in Hongarije. Ik heb de indruk dat die doelstelling vandaag ook niet meer zoveel handen op elkaar krijgt in Nederland.'

Houwen verklaart dat zo:

'In Hongarije was en is de Gereformeerde Kerk een volkskerk met een diversiteit aan theologische stromingen van orthodox tot vrijzinnig en een soms nogal oppervlakkig, sterk op traditie gestoeld gemeentelijk leven. Daarentegen werden de vrijgemaakte kerken in Nederland gestempeld door een strakke, eenvormige structuur en een sterke nadruk op zuiverheid in de leer. Dat laatste is gaandeweg veranderd en de Nederlandse Gereformeerde Kerken van vandaag hebben meer oog gekregen voor eenheid in verscheidenheid.'  

Duidelijk. De Hongaars Gereformeerde Kerk is niet veranderd, maar de GKv heeft een 'Hongaars karakter gekregen'. En dus is de GKv/NgK niet meer geïnteresseerd in 'het versterken van het gereformeerde confessionele karakter'.

Einde Fundament.

Rouwen bij levend verlies

De Waarheidsvriend, 24-10-24

Drs. M.A. Buitink vraagt aandacht voor het rouwproces om wie er nog is - bij 'levend verlies'. Zij licht dat als volgt toe met enkele voorbeelden:

'Bij levend verlies is een geliefde er nog wel, maar is er bijvoorbeeld op hartsniveau geen contact meer mogelijk. De ander is onbereikbaar geworden, bij­voorbeeld door dementie. Een man gaat naar zijn echtgenote toe, maar beseft: zij weet niet meer dat ik met haar getrouwd ben. Haar lichaam is er en hij kan met haar praten, maar er is geen wezenlijk con­tact; hij is een vreemde voor haar.

Of neem een oma die haar kleinzoon niet meer ziet, omdat hij na de echtscheiding van zijn ouders aan de andere kant van het land is gaan wonen, en elk contact verboden wordt. Deze kleinzoon is voor die oma onbereikbaar en dat brengt voor haar verdriet met zich mee.'

Ze noemt enkele moeiten die ermee gepaard gaan. Bij levend verlies is er

 … voortdurend, chronisch rouw: de wond kán geen litteken worden. Het verdriet neemt niet af, nee, het neemt alleen maar toe. Een van de lastigste dingen is dat je tegen beter weten in steeds weer hoopt dat het goed komt. Je hoopt dat je echtgenote met dementie je de vol­gende keer wel herkent of dat je kind toch geneest. Levend verlies is extra zwaar door de eenzaamheid die als een donkere deken kan drukken. Juist ook door het onbegrip waar zo iemand vaak mee te maken krijgt.'

Dat onbegrip komt volgens Buitink doordat mensen over het algemeen te weinig tijd en ruimte krijgen om te rouwen. Met opmerkingen als 'Ben je er nog niet overheen'?' of: 'Heb je daar nóg last van'?' misken je echter wat er met de rouwende gebeurt als je het leed als iets tijdelijks ziet.
Overigens geldt dat niet alleen bij 'levend verlies'!