Katholiciteits Effect Rapportage
Ds. E. Heres, Dalfsen
22-09-12
Sinds december 2010 kennen we in Nederland weer het begrip ‘Nationale Synode’. Op 10 en 11 december van dat jaar werd in Dordrecht een oecumenische synode gehouden waaraan zo ongeveer alle stromingen van protestant Nederland hebben deelgenomen die zich sieren met de naam ‘kerk’. Vijftig verschillende kerken van evangelisch tot reformatorisch hebben uitgesproken dat zij toch echt iets met elkaar te delen hebben. De GKV waren officieel vertegenwoordigd. Prof. dr. B. Kamphuis van de Theol. Universiteit te Kampen maakte deel uit van het organiserend comité. Terecht hebben verontruste voorgangers in de GKV erop gewezen dat deelnemen aan deze ‘synode’ een breuk betekende met het gereformeerde verleden van de GKV.
Na het beëindigen van de nationale synode is er een stuurgroep actief, die o.a. een vervolg voorbereidt. Prof . Kamphuis is één van de leden van de stuurgroep. Enige weken geleden hebben verschillende kranten geschreven over een initiatief van deze stuurgroep.
Het is de bedoeling dat er in 2013 opnieuw in Dordrecht een Nationale Synode zal worden gehouden. De stuurgroep roept de kerken van Nederland ter voorbereiding daarvan op tot de Katholiciteits Effect Rapportage (KER). De KER is bedoeld om nieuwe barrières tussen kerken en geloofsgemeenschappen te voorkomen. De KER is een variant op de Milieu Effect Rapportage (MER).
De bedenker van deze Katholiciteits Effect Rapportage is prof. B. Kamphuis.
In het Nederlands Dagblad van 28 augustus jl. geeft hij een toelichting.
Prof. Kamphuis schrijft: ‘De kerk is van alle plaatsen en alle tijden, alle rassen en klassen en soorten mensen horen erin thuis, haar boodschap raakt heel de wereld en zij heeft in het evangelie van Jezus Christus de volheid van Gods openbaring ontvangen. Dat is de katholiciteit van de kerk. Het is een gave van God door de Geest van Jezus. Katholiciteit is niet maakbaar. We kunnen Gods gave alleen maar dankbaar ontvangen en eerbiedig bewaren.’ Prof. Kamphuis ziet kerkelijke beslissingen vaak functioneren als groepsmarkeringen. Veel kerkelijke beslissingen zijn vaak met goede bedoelingen genomen. ‘Maar’, schrift hij: ‘onze goede bedoelingen beschermen ons niet tegen zonde, ook niet tegen de zonde van sektarisme of scheurmakerij’. Daarom: ‘laten voortaan kerkelijke vergaderingen consequent in hun beleid ook de effecten voor de katholiciteit meewegen. Het is toch niet te veel gevraagd om deze gave van God met bijzondere eerbied te behandelen’.
De Kamper hoogleraar eindigt zijn toelichting met de woorden: ‘Maar we kunnen niet zonder de katholiciteit van de kerk. Laten we daarmee in ieder geval met de grootste eerbied blijven omgaan’.
Er is over dit initiatief heel wat te zeggen. Over de haalbaarheid van de KER en zo. Dat wordt door anderen ook wel gedaan.
Waar ik hier nu de vinger bij wil leggen is het volgende: Prof. Kamphuis schrijft alsof hij in de Nationale Synode en in die vijftig kerken en groepen de katholiciteit van kerk ziet.
Een bestaande ‘gave van God’, die nu vervolgens ‘met eerbied’ behandeld moet worden.
De katholiciteit van de kerk wordt samen met de deelnemende kerken en groeperingen blijkbaar als een gegeven geschenk ervaren!
Je mag het wel ingrijpend noemen dat de hoogleraar dogmatiek van de Theologische Universiteit van de GKV zo kan schrijven over de katholiciteit van de kerk van Christus in de Nederlandse context.
Is de katholiciteit van de kerk niet onlosmakelijk verbonden met het blijven in de leer van Christus (2 Johannes:9)? Prof. Kamphuis spreekt van een dreiging dat we de kerk tot sekte maken. Maar er is toch al lang sprake van onwettige kerken en sekten, juist omdat men de dwaalleer vrij spel heeft gegeven? Hoe kan het dat prof. Kamphuis net doet alsof er geen kerkgeschiedenis is geweest in Nederland? Een kerkgeschiedenis waarin een ‘Acte van Afscheiding’ geschreven moest worden en een ‘Acte van Vrijmaking’.
Onze vaderen moesten zich afscheiden en zich vrijmaken van onwettig geworden genootschappen, om op het spoor van de katholieke kerk van Christus te blijven.
Zij hebben dat ook ontvangen als bevrijding door de HERE!
De katholiciteit dréigt niet aangetast te worden. Nee, die ís, erg genoeg, allang aangetast.
In de Nederlandse kerkgeschiedenis zijn ingrijpende markeringspunten aan te wijzen (1834, 1944 enz.), die laten zien dat er kerkgenootschappen zijn die niet te rekenen zijn tot de heilige, katholieke christelijke kerk. Waarom niet? Omdat de fundamenten waren aangetast. Het Woord van God, de gezonde leer van het evangelie, het fundament van apostelen en profeten werd losgelaten. Trouwe dienaren van Christus werden vervolgd en de dwalingen, die de eenheid en het gezag van het Woord van God ondermijnden, werd geen halt meer toegeroepen.
Als dat gebeurd is, dan komt het er op aan om vast te houden aan de heldere belijdenis van Artikel 29 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis.
Als dat niet gebeurt worden de kerkelijke grenzen verlegd en wordt er op ernstige manier verwarring gesticht.
Prof. Douma schreef i.v.m. de Nationale Synode: ‘Als we bereid zijn met vrijzinnige kerken om de tafel te gaan zitten om onze eenheid te betuigen, dan betekent dit een overduidelijke streep door ons vrijgemaakt-gereformeerde verleden.’
Het recente optreden van de kerkelijk hoogleraar dogmatiek in Kampen, in de stuurgroep van de Nationale Synode, bevestigt het alleen maar.
Het schrijven van prof. Kamphuis is een uiting van het veranderde belijden inzake de kerk, binnen de GKV. Maar het is niet de taal van de belijdenis van de gereformeerde kerken in artikel 27 – 29 van de NGB.
De hier geventileerde visie op de katholiciteit van de kerk heeft ook consequenties voor het bestaansrecht van het kerkverband van de GKV.