Artikel printen

In het Nederlands Dagblad van gisteren (25/01/13) stond in Gulliver een paginagroot artikel met een dikke kop over de volle breedte van de pagina Waarom John Piper zo aantrekt. Een derdepaginagrote foto toont een innemend lachende John Piper die je beslist geen 66 jaar zou geven. De man is voorganger van the Bethlehem Baptist Church in Minneapolis USA. Tot begin april van dit jaar, dan trekt hij zich terug als senior voorganger van deze kerk.

Wie is Piper en waar staat hij voor? Zijn naam is verbonden met het New Calvinism waarover we de vorige keer al een artikel plaatsten en dat we nu vervolgen. We stelden ons de vraag wat het New Calvinism te maken heeft met het Calvinisme zoals wij dat kennen. Niet alleen kennen, we durven ons ook rustig Calvinisten noemen.
De vraag krijgt dus zo meer lading. Zijn wij Nederlands calvinistische gereformeerden direct geestelijk verwant met the new calvinists in de Verenigde Staten en waar ze over de hele wereld verder maar voor mogen komen? Kunnen wij ons scharen in de gelederen van deze beweging die hoe langer hoe meer invloed krijgt, ook in onze Nederlandse kerken?

Het ND-antwoord van drs. G.A. (Gert) van den Brink predikant, godsdienstfilosoof en schrijver (zie UPDATE A hieronder)

is duidelijk: "Het is terecht om John Piper aan te duiden als een calvinist."
Van den Brink constateert dat Piper "zonder scrupules de vijf artikelen van de Dordtse Synode onderschrijft, de dubbel predestinatie belijdt en de noodzaak benadrukt van wedergeboorte". Wat kunnen we nog meer vragen?
Toch constateert Van den Brink dat Piper op een heel ander punt focust dan de klassieke leer van zonde en genade, kort geformuleerd. John Piper richt zich radicaal op de menselijke zoektocht naar geluk. Want de mens is toch geschapen om gelukkig te zijn? Christelijk hedonisme noemt hij dat. 'Hedonisme' is de leer die genot en genieten als het hoogste goed stelt. Het wordt 'christelijk' als dat met God kan worden verbonden.

Even een tussenstapje, want ineens valt er een eurootje op zijn plaats. Waar zijn we dat 'genieten van God' eerder tegengekomen? Precies, in Feest van genade, het 40-dagen-boek dat A. Kamsteeg en Ronald Westerbeek schreven als werkboek voor gemeenteprojecten. We lezen:

"In de kerk hoor je dat het helemáál niet om jou draait: het gaat om God. Alles is immers door en voor God geschapen (Kol. 1:16). Gaat het niet om ons geluk, maar om de eer van God? Dat klinkt al snel als of we ons eigen geluk opzij moeten zetten om tot Gods eer te leven."

Nee nee nee, zeggen de schrijvers:

"Wij zijn geschapen om God te verheerlijken door van Hem te genieten! Dan ervaren we opeens dat tussen streven naar geluk en Gods eer helemaal geen tegenstelling bestaat. Want bij hem worden we pas echt gelukkig. () Onze zonde is niet dat we vaak hartstochtelijk op zoek zijn naar geluk. Onze zonde is dat wij tevreden zijn met veel minder dan waarvoor God ons schiep en niet die diepe vreugde zoeken die Hij geeft aan ieder die Hem wil leren kennen.

John Piper dus met het christelijk hedonisme van zijn New Calvinism! Zonder het wellicht te beseffen zijn kerkleden allemaal een beetje(?) de nieuw-calvinistische kant opgestuurd in hun denken. Het was trouwens ook in preken merken, als je goed oplette.

Maar kun je met deze andere focus nog wel van calvinisme in de klassieke betekenis van het begrip spreken? Ja, meent Van den Brink. Nee, zei dr. Ted Williams, zo begrepen we uit zijn eerste lezing. Daarom gaan we nu verder luisteren naar wat hij in zijn tweede lezing over New Calvinism te berde brengt. Hij focust daarin achtereenvolgens op drie hoofdpersonen en hun opvattingen die deze wereldwijde beweging motoriseren: John Piper, Mark Driscoll en Albert Mohler.
Om een en ander behapbaar te houden publiceren we het verhaal achtereenvolgens in drie delen, met elk deel gewijd aan een van drie genoemde theologen.

UPDATE A: Eerder werd vermeld prof.dr. G. van den Brink (PKN), bijzonder hoogleraar aan de PThU en universitair hoofddocent systematische theologisch aan de Vrije Universiteit als schrijver. Dat is onjuist. We hebben de twee personen Van den Brink door elkaar gehaald. Onze excuses voor deze vergissing.

Tot nu toe hebben we gezien, dat het Neo Calvinisme zich niet altijd aan de leerstellingen van het gereformeerde geloof houdt, hoewel zij van zichzelf beweert de leer van Calvijn te vertegenwoordigen. We hebben gezien dat de Gospel Coalition, het vlaggeschip van het Neo Calvinisme, een oecumenische koers vaart. Dr. Tim Keller, de intellectuele gigant van het Neo Calvinisme en medegrondlegger van de Gospel Coalition, definieert het christendom als een menigte van allemaal gelovigen, die de grote oecumenische geloofsbelijdenissen onderschrijven, inclusief de katholieken.

Een ander kenmerk van het Neo Calvinisme is de combinatie van evangelisatie en sociaal activisme. De Gospel Coalition gelooft dat het evangelie gecontextualiseerd moet worden om het voor de moderne cultuur relevant te maken. Bovendien hebben we gezien dat de Neo Calvinisten een hartstocht voor moderne aanbiddingmuziek hebben.

We willen nu verder focussen op de drie mannen die in de beweging van het Neo Calvinisme een enorme invloed uitoefenen: Joh Piper van Desiring God Ministries, Mark Driscoll van de Mars Hill Church en grondlegger van Acts 29, een netwerk voor gemeentestichting, alsmede Albert Mohler, president van de Southern Baptist Theological Seminary in Louisville, USA.

John Piper is de vlotte prediker die in het centrum van de beweging van het Neo Calvinisme staat. Zijn charismatische persoonlijkheid en zijn krachtige retorisch vaardige preekstijl oefent een extreem grote invloed uit op jonge evangelikalen. Piper heeft de naam dat hij een vijf punten Calvinist is. Zijn website Desiring God bevestigt dat:

"We begonnen als als Bijbelgetrouwe christenen die de bijbel stellen boven alle gedachtesystemen. Maar in de loop van de jaren hebben we onze overtuiging verdiept, dat de vijf Calvinistische leerregels bijbels en daarom waar zijn" (1)

Pipers bestseller Desiring God: Meditations of a Christian Hedonist (1986) maakt er aanspraak op zijn lezers in te leiden in een andere opgewekte geloofservaring. Het boek werd betiteld als een levenveranderende klassieker van de twintigste eeuw. Enkele recensies zeggen dat Desiring God naast de bijbel een van de boeken is dat als geen ander het leven van zijn lezers veranderd heeft. Het begrip 'Desiring God' is zo aantrekkelijk dat hij zijn visie van een christelijk hedonisme onder deze merknaam succesvol op de markt kon brengen (hedonisme is de zienswijze dat plezier de zin van het leven is). Het boek is zo invloedrijk dat Piper kortgeleden daarvan 25-jarig jubileum heeft gevierd.

Piper is een hoog gewaardeerde spreker op conferenties, en hoofdspreker op de jaarlijkse Passion Conference die door vele duizenden studenten en jongelui wordt bezocht. Hij was ook uitgenodigd als redenaar bij een zitting van het Lausanne Congres in Kaapstad (2010), een van de grootste samenkomsten van evangelikale leiders in kerkgeschiedenis.

Pipers jaarlijkse Desiring God conferentie trekt sprekers aan uit een breed theologisch spectrum. In 2007 sprak Piper bij de opening van de Gospel Coalition, waar hij ook deel van uit maakt. Ondanks zijn grote populariteit zijn er veel punten in Pipers bediening die in tegenspraak zijn met het gereformeerde geloof waarvoor hij zelf zegt te staan.

In de eerste plaats, John Piper studeerde aan het Fuller Theological Seminary en beklemtoont de belangrijke invloed van het Fuller Seminary op zijn theologisch denken, ofschoon het seminarie een ongezonde kijk op de Schrift ( beperkte foutloosheid) heeft en liberale tendensen verdedigt.
In zijn boek Desiring God verklaart Piper: "Nagenoeg alles, wat ik doe, draagt het stempel van Daniel Fuller", (blz 10). Piper geeft openlijk ruimte aan de invloed van het Fuller seminary op zijn denken hoewel het Fuller seminary met betrekking tot de Bijbel reeds aan het eind van de 1960 er jaren een fatale middenweg ingeslagen is. De 'beperkte foutloosheid' was een dominerende zienswijze van het Fuller seminary. Daniel Fuller, dekaan van het seminarie, bevorderde een opvatting die als gedeeltelijke inspiratie van de Schrift kan worden getypeerd. Hij betoogde dat de Bijbel twee soorten van geschriften bevat – 'openbarende' (revelational) geschriften die volledig foutloos zijn, en 'niet openbarende' (non revelational) die niet foutloos zijn. Pipers opvatting zijn zonder twijfel gebaseerd op het liberale compromis van Fuller.

De tweede invloed komt van de katholieke filosoof Blaise Pascal. Tijdens zijn studie aan het Fuller seminary werd Piper ingeleid in de filosofie van Pascal, die verklaarde: "Alle mensen zoeken naar geluk. Daarin zijn geen uitzonderingen". Piper ontwikkelde daaruit de theorie van het christelijk hedonisme en zocht in de bijbel naar teksten die de theorie van Pascal bevestigen. Daarbij beging hij een kapitale fout want hij begon met de denkbeelden van de mens en met het doel zijn eigen filosofisch systeem te onderbouwen onderzocht hij pas daarna de Bijbel. Maar dit is de verkeerde manier - gezond christelijk denken begint altijd bij het Woord van God, niet bij de denkbeelden van mensen. "Zo zegt de HEERE: Vervloekt is de man, die vertrouwd op een mens…" (Jer. 17,5).

De derde invloed op Piper komt van C.S. Lewis. Pipers liefde tot de werken van C.S. Lewis nam in de loop van de tijd toe. Een van de preken van Lewis, The Weight of Glory (Het gewicht van de heerlijkheid), maakte een bijzonder diepe indruk op hem. "Nooit tevoren in mijn leven heb ik een christen, om maar te zwijgen van een christen van het formaat van een Lewis, horen zeggen dat wij allen niet alleen (zoals Pascal constateerde) naar ons geluk zoeken, maar dat wij ons geluk zelfs moeten zoeken" (Desiring God, blz 20).

Maar C.S. Lewis, de professor uit Oxford, was niet een geestelijk gezonde gids want hij had een vervormd begrip van het christelijke geloof. Hij verwierp de foutloosheid van de Schrift, de rechtvaardiging door het geloof alleen evenals de volledige verdorvenheid van de mens en de soevereiniteit van God. (8) Lewis leerde het bestaan van het vagevuur, bad voor gestorvenen en veel van zijn werk is erg mystiek gestempeld.

Op basis van gedachten van Pascal en C.S. Lewis ontwikkelde Piper een levensfilosofie die hij betitelde als "christelijk hedonisme". In zijn boek Desiring God verklaart hij:

"Al deze jaren probeerde ik mijn grote verlangen naar geluk te onderdrukken om God oprecht op een 'hogere' minder zelfzuchtige manier te kunnen aanbidden. Maar toen begon het mij te dagen dat dit aanhoudende en niet te bestrijden verlangen naar geluk niet onderdrukt maar gestild moest worden - bij God" (blz 21)

Pipers grote verlangen naar geluk moest gevoed en gecultiveerd worden, en God was de bron die zijn verlangen moest stillen. Het verrast vervolgens niet dat index van zijn boek twintig keer refereert aan geluk en slechts maar een keer aan heiliging.

Op deze plaats moeten we er op wijzen dat het natuurlijke, niet-wedergeboren hart het geluk als het belangrijkste doel in het leven beschouwd. Paulus bad dat de heiligen in Kolosse ernaar zouden verlangen, "dat u vervuld mag worden met de kennis van Zijn wil, in alle wijsheid en geestelijk inzicht, zodat u wandelt op een wijze de Heere waardig, Hem in alles behaagt, in elk goed werk vrucht draagt en groeit in de kennis van God" (Kol 1,9-10). Pipers zwakke theologie doet hem menselijke filosofie met het christelijke geloof vermengen. Het resultaat is een christelijk hedonisme en de Desiring God industrie die een van de belangrijke krachten achter het New Calvinism is.

De manier waarop Piper met de Schrift omgaat, is teleurstellend. Bij zijn poging aan te tonen dat de bijbel christenen niet alleen aanmoedigt maar ook beveelt hedonist te worden, citeert hij halve verzen en negeert hun samenhang zodat ze hun eigenlijke betekenis verliezen. Alleen bewijsplaatsen aanvoeren is geen gezonde aanpak om een levensfilosofie te ontwerpen. Dr. Masters schrijft in een recensie van het boek Desiring God dat Pipers manier van denken er toe leidt dat de bijbelse leer van de heiliging wordt vervormd.

Piper heeft op zijn website Desiring God een ervaring opgenomen waarin hij weergeeft hoe God op basis van Ps. 66:5-7 hoorbaar tot hem spreekt:

"Laat me vertellen over de wonderlijkste ervaring die ik op de maandagmorgen van 10 maart 2007 had, iets na zes uur. God sprak werkelijk met mij. Er is geen twijfel aan dat het God was. Ik hoorde de woorden in mijn hoofd net zo duidelijk als een herinnering aan een gesprek waarvan je je weer bewust wordt. Het waren Engelse woorden maar ze er omheen was een ring van absoluut zelf-authentiserende waarheid. Zonder een zweem van twijfel spreekt God vandaag nóg."

"Kom en zie wat Ik heb gedaan". En: "Ik waak over de naties – laten de opstandelingen zichzelf niet verhogen."

Piper verklaart zijn extatische ervaring als

"Hij (God) kon wel mij de kraag van mijn blouse hebben gepakt, met een hand van de grond getilt en gezegd, met een onvergelijkbare mengeling van heftigheid en liefde: "Verhef jezelf nooit, nooit, nooit. Kom nooit in opstand tegen mij".

In feite legt Piper woorden in Gods die niet in de Schrift staan.

Het is verbazingwekkend dat een eminente gereformeerde theoloog zo'n verslag doet van zijn ervaring van Gods stem die persoonlijk tot hem spreekt. Maar het historische protestantisme getuigt 'dat het Woord van God door apostelen en profeten spreekt, en zo bedoelt zijn kerk te sturen. Dat Woord is nu alleen te vinden in de Heilige Schrift'.

Centraal in Pipers bediening staat een verbinding met moderne wereldse en oneerbiedige praisemuziek. Zijn jaarlijkse Desiring God National Conference bevordert de moderne lofprijzing. Piper is nauw met de Passion Conference verbonden, een massale ontmoeting van jonge mensen die zich wijden aan de moderne muziekscene. Ieder jaar preekt Piper voor duizenden jonge mensen die bijeenkomen voor harde ritmische muziek en lichtorgels, en die door energieke rap-kunstenaars worden beziggehouden.

Piper verbindt zich ook met de 'heilige hip-hop scene'. Openlijk demonstreerde hij zijn ondersteuning voor deze muziek door de populaire rap-kunstenaar Lecrae uit te nodigen op te treden in een kerkdienst. De kunstenaar kreeg staande ovaties van de geestdriftige menigte. De relatie tussen Piper en de rapper Lecrae is zo nauw dat hun organisaties, Desiring God en Reach Records, samenwerken om 'heilige hip-hop DVDs' te produceren.

In 2010 nodigde Piper Rick Warren uit om te spreken op de Desiring God National Conference. Piper motiveerde dit met de uitspraak:

"Ik denk dat hij (Warren) een diepzinnige theoloog is en een briljant man… Maar ik denk niet dat hij emergent is; ten diepste denk ik dat hij theologisch en leerstellig gezond is".

In 2011 kwamen Piper en Warren samen in de studio’s van Rick Warren's Saddle Back Church om te discussiëren over de leer in Warrens boek Leven met Visie (2002). Piper zei dat dit boek door de meeste gereformeerde theologen als slecht beoordeeld werd: "Eerlijk gezegd, ben ik geschokt over de laster die over dit boek verspreid wordt…". (17). Maar Piper heeft geen probleem met het boek.

Als christelijk leider heeft Piper geprobeerd christenen ervan te overtuigen dat Rick Warren fout geïnterpreteerd en verkeerd begrepen werd. De relatie tussen Piper en Warren is zo nauw dat een regionale Desiring God conferentie plaatsvond in de Saddleback Church van Warren in Californie.

John Piper is zonder twijfel een centrale figuur binnen het New Calvinism. Hij heeft zijn werk Desiring God ervoor gebruikt om zijn valse filosofie van het christelijke hedonisme te verbreiden. Voorts bevordert hij de moderne, oneerbiedige en wereldse praisemuziek en zelfs de 'heilige hip-hop'. Hij is sterk oecumenisch georiënteerd en onderneemt geen pogingen de ware leer van de valse elementen te scheiden.