Flitsen 10
D.J. Bolt
22-03-25
Krant bekent kleur
ND, 08-03-25
In een redactioneel artikel positioneert ND-hoofdredacteur N. de Fijter zijn krant in het religieuze landschap. Dat is nodig omdat 'heel soms het nog gebeurt, dat er ongenoegen klinkt over onze aandacht voor de Rooms-Katholieke Kerk'. Ja, wij die hielden van ons Gereformeerd Gezinsblad, kunnen ons dat voorstellen.
Het aandeel roomse lezers neemt 'flink' toe, meldt de redacteur en 'dat is heel mooi nieuws'. Want de doelstelling is: 'Wij willen er zijn voor de breedte van christelijk Nederland. Rooms katholieke gelovigen horen daar helemaal bij.'
De Fijter is dus heel blij met deze ontwikkeling die vooral is begonnen, tien jaar geleden, met bijdragen van de roomse Hendro Munsterman. Die schrijft nu bijna dagelijks vele kolommen vol in het dagblad. 'Volledig uit de hand gelopen', zegt Munsterman, die op dit moment in Rome is en alleen nog maar aandacht heeft voor één ding: de zieke paus. En ja, de protestantse hoofdredacteur mist de paus inmiddels óók, die vanuit het ziekenhuis 'met een zachte, kwetsbare stem' bedankte voor alle gebeden voor zijn gezondheid. Immers, aldus De Fijter, 'welke wereldleider – want dat is Franciscus: hij staat aan het hoofd van een kerk met 1,4 miljard gelovigen – durft te spreken zoals hij? Welke wereldleider pleit voor vrede zoals hij? Welke wereldleider komt op voor vluchtelingen en wast de voeten van gevangenen?'
***
We waarderen het dat het ND kleur bekent: het is van 'signatuur' rooms-protestants geworden. Hoewel we ook daar nog wel vraagtekens bij hebben. Want waar staat het blad eigenlijk? Het is 'christelijke betrokken' maar dat kan zelfs een heiden zeggen uit meegevoel. We zien een stortvloed van artikelen: van reformatorisch gehalte (vaak gekopieerd) tot volslagen atheïstisch. Veel kopieën ook uit de Volkskrant. Alles kan, elke opvatting is welkom, lijkt het. En de redactie blijft veelal doodstilletjes.
Maar laten we ons niet vergissen. De keuze van schrijvers en artikelen is niet neutraal. Het vergt denkwerk maar ook het ND beïnvloedt, stuurt, streeft …
Waarnaartoe?
Herbestemming roomse kerkgebouwen
ND, 10-03-25
Sinds de eeuwwisseling is een derde van de roomse kerkgebouwen in Nederland aan de eredienst onttrokken: in 2000 waren er nog 1821 kerken open, in 2023 waren dat er 1239! Geldgebrek en het teruglopend aantal kerkgangers zijn belangrijke oorzaken. Wat gebeurt er dan met deze gebouwen?
Vaak verkoopt de parochie het kerkgebouw omdat het onderhoud veel geld kost. Er worden passende afspraken met de koper gemaakt zodat het gebouw vaak een sociale, culturele of christelijke bestemming krijgt.
Zo zit de Baptistengemeente Op Doortocht uit Ede in de Goede Herderkerk. In Apeldoorn zit de hersteld-hervormde gemeente in de voormalige roomse Victorkerk. En in Deventer is de Maria Koninginkerk (nu Koningskerk) overgenomen door de gecombineerde Nederlandse en Christelijke Gereformeerde Kerk.
Volgende discussie
ND, 10-03-28
Het nieuwste discussiepunt in de vrijgemaakte kerken, nu NGK, is de hel: is deze eeuwig of niet? Is het 'slechts' en 'tijdelijke plaats van loutering', zoals R. Sonneveld in zijn boek Het einde van de hel stelt?
Zoals gebruikelijk neemt het ND geen standpunt in maar geeft verschillende visies het woord. Ds. M. van Reenen (HHK) blijft bij het Bijbelse standpunt dat de hel eeuwig is zoals op veel plaatsen in de Schrift is te lezen. Maar ds. A. Leene, eerste vrouwelijke predikante van de GKv/NGK (Hattem-Noord) stelt dat ter discussie: ‘Ik sluit niet uit dat de hel uiteindelijk leeg zal zijn of tijdelijk is. Gods liefde is zo groot, dat ik hoop dat uiteindelijk alles en iedereen met Hem verzoend wordt.’ En, volgens Leene 'zijn de waarschuwingen van Jezus vooral gericht op het hier en nu: ‘Maak het nu goed met God en je naasten, wacht niet tot later.’'
***
Maar onze gereformeerde belijdenis met maar liefst 10 tekstverwijzingen is toch duidelijk (HC Zondag 4) over de hel. Of telt dat helemaal niet meer mee in de NGK?
Vraag 10: Wil God zo’n ongehoorzaamheid en afval ongestraft laten?
Antwoord:
Beslist niet, maar God vertoornt Zich verschrikkelijk, zowel over de zonde die ons aangeboren is als over de zonden die wij doen. Hij wil die dan ook door een rechtvaardig oordeel in tijd en eeuwigheid straffen1, want Hij heeft gezegd: Vervloekt is een ieder die zich niet houdt aan alles wat geschreven is in het boek der wet, om dat te doen,
Vraag 11: Maar God is toch ook barmhartig?
Antwoord:
God is wel barmhartig1, maar Hij is ook rechtvaardig2.
Daarom eist zijn gerechtigheid dat de zonde, die tegen de allerhoogste majesteit van God begaan is, ook met de zwaarste, dat is met de eeuwige straf aan lichaam en ziel gestraft wordt3.
Overdopen?
ND 18-03-25
De synode van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) boog zich kortgeleden over de vraag of kerkleden die het niet eens zijn met de kinderdoop zich mogen laten overdopen. Soms laten zij dat in een andere (baptisten) gemeente doen maar willen daarna toch lid blijven bij de Hersteld Hervormde Kerk, waar kinderdoop de norm is. Vijf jaar geleden stelde de HHK al een handreiking op maar die gaat alleen over mensen die zich opnieuw laten dopen en dan de gemeente verlaten.
Volgens synodescriba D.J. Diepenbroek staat voorop: 'kerkenraden mogen zelf kiezen hoe ze met deze gemeenteleden omgaan, de synode gaat ze niets verplichten.’ Maar 'de doop heeft te maken met de kern van de belijdenis. Hoe je over de doop denkt, bepaalt hoe je naar het verbond en de kerk kijkt'. In de handreiking wordt dan ook over herdopen gesproken als ‘dwaling’ en kerkenraden krijgen voorbeelden van tuchtmaatregelen die ze kunnen opleggen. Bijvoorbeeld uitsluiting van het heilig Avondmaal. Maar niet uitzetten uit de gemeente. Een punt daarbij is of iemand herdoop heel actief en wervend uitdraagt. 'Dat vraagt om een andere houding.’
Het artikel memoreert dat deze kwestie ook in andere protestantse kerken speelt. De NGK hebben november vorig jaar besloten dat leden die zich elders opnieuw laten dopen, volwaardig lid van de gemeente kunnen blijven. In de Protestantse Kerk geldt al langer hetzelfde.
Generaties genereren
ND, 15-03-25
In februari werd bekend dat Elon Musk, de techmiljardair die door president Trump op een machtige positie in het Witte Huis is gezet, voor de dertiende keer vader was geworden. Bij een vierde vrouw. Al snel werd duidelijk dat ook dit kind niet binnen een huwelijksrelatie geboren was. De nieuwe moeder, de rechtse online-influencer Ashley St. Clair, maakte het nieuws bekend. Kort na deze bekendmaking onthulde Shivon Zilis, een andere moeder van Musks kinderen, dat zij eerder nóg een kind verwekt hadden. Musks nieuwe kind bleek dus niet zijn dertiende te zijn, maar zijn veertiende ...
De techmiljardair heeft het krijgen van veel kinderen tot een doel op zich gemaakt, als manier om de bevolkingskrimp tegen te gaan. Met name rijke, intelligente mensen zouden volgens hem meer kinderen moeten krijgen. ‘Hij vindt het ontzettend belangrijk dat slimme mensen kinderen krijgen’, aldus Zilis.
Het regende evenwel kritiek bij conservatieve christenen. Want wat heeft dit gedrag te maken met de traditionele familiewaarden – huwelijk en monogamie - waarop de Republikeinse Partij zich graag beroept?
***
Ja, precies! We kunnen het niet helpen, maar associaties met de kindergeneratieklinieken in George Orwells boek 1984 flitsten door ons hoofd.
Artikel 31 voor het karretje?
Bewaar het Pand, 11-03-25
De kerkopvatting van vroegere christelijke gereformeerde prof. Van der Schuit zou volgens enkele predikanten een goede reden zijn om de brief te ondertekenen die is overhandigd aan het moderamen van CGK synode (zie CGK, quo vadis? – 3). In de brief staat:
"Wij willen samen één blijven, omdat wij geloven dat wij samen één zijn en omdat we ons ... geroepen weten om deze eenheid te bewaren, ondanks onze verschillen. We hebben ons kerkverband lief en wij geloven niet dat het goed is om ons van elkaar los te maken. We horen bij elkaar, behalve wanneer de duidelijke grens van openlijke ketterij bereikt wordt. Hoe het dan wel verder moet, is iets voor een andere gelegenheid. Maar déze weg is volgens ons niet juist". Hier tekenen a.u.b.
De kerkvisie van Van der Schuit was gebaseerd op een stevige ecclesiologie (leer van de kerk), hij had een bepaalde opstelling tegenover eenheid en tegenover vrouwenambt. Het blad citeert vervolgens drie uitspraken van de professor.
1 - 'De sluwheid van alle ketterij is altijd geweest, dat zij zich aandient in het gewaad van de Heilige Schrift. Zo was het reeds in het paradijs, toen satan in de ure der verleiding tot de mens kwam met de vraag: 'Is het ook, dat God gezegd heeft?'… 'Met de Schrift in de hand heeft de leer der algemene verzoening zich een plaats willen veroveren en met diezelfde Schrift wordt thans de plaats van de vrouw in het ambt verdedigd'.
2 - 'Prof. Hovius zegt...: 'Dit impliceert, dat onze kerken de vrouw nimmer mogen toelaten tot het bijzondere ambt van predikant, ouderling en diaken'. Wij zeggen dit omdat het gevaar lang niet denkbeeldig is, dat allerlei onschriftuurlijke gedachten aangaande de verhouding van de vrouw tot het bijzondere ambt langzamerhand bekoring gaan oefenen. Deze visie van prof. Hovius is wel zeer correct...'
3. 'Wij hebben dezelfde formulieren van enigheid als de kerken naar art. 31 DKO en zij hebben niet nagelaten ons te zeggen dat wij in de belijdenis 'één' zijn, d.w.z. dat wij dezelfde belijdenis hebben. Dit is in het objectieve volkomen juist, hoewel nimmer dient vergeten, dat het formele nog niet altijd het materiële dekt. Maar daarover zou te spreken zijn, in hoeverre deze beide zijden van het waarheidsbegrip elkander hier vonden of - niet vonden. Maar al is er een enigheid, is er daarom ook een eendrachtigheid, d.w.z. zijn wij werkelijk eensgeestes, zijn wij in de subjectieve levenshouding eendrachtig? Is ons subjectief aanvoelen van het geestelijk leven niet gans anders georiënteerd dan in de kringen der kerken naar art. 31 DKO? ...
Ik zal U eens zeggen met welk een levenshouding ik mij niet eendrachtig gevoel, ook al zijn er dezelfde formulieren van enigheid .. .' (En dan volgt een stukje over een voetbalwedstrijd van vrijgemaakte JV's met de dominees als scheidsrechters, waarna Van der Schuit vervolgt:) 'men moge mij dopers en ik weet niet al wat niet meer noemen, maar ik voel mij hier niet eendrachtig.'
De conclusie van de schrijver, ds. A.J.T. Ruis, is dat Van der Schuit 'uit liefde tot de kerken, wél al eerder in de pen geklommen was: namelijk toen diverse gemeenten, in kerkelijke ongehoorzaamheid aan de besluiten van de meerdere vergadering, de scheur begonnen te trekken. Want een hartstochtelijk pleitbezorger voor échte eenheid was Van der Schuit inderdaad wél...
***
We delen, als 'Artikel 31-gers van oorsprong, de conclusie van ds. Ruis. Maar hebben nog wel 'een broederlijk appeltje te schillen' over objectief/subjectief geloof, en eendrachtig voetballen. Als hij daar tijd voor zou weten te vinden zou dat ons bepaald deugd doen!
NGK > PKN
Gereformeerde Kerkbode Noorden, 15-03-25
Zo simpel?
De Waarheidsvriend, 27-02-25
M. den Butter-Kommers werkte in Zuidoost-Azië, betrokken bij kerkplanting onder onbereikte bevolkingsgroepen.
Als kind in Azië geloofde ze heel simpel: er zijn maar twee mogelijkheden waren, 'je was christen, of je was
het niet'. Dat 'kinderlijke' raakte ze kwijt toen ze leerde dat er een Reformatie had plaatsgevonden en er drie soorten mensen waren: katholieken, protestanten en niet-christenen.
Terug in Nederland bleek het nog veel ingewikkelder. Er waren 'allerlei gereformeerden, vrijzinnigen en vrijgemaakten, baptisten, thuislezers en mensen die het pand bewaarden.'
Den Butter 'had geen idee wat de verschillen waren' maar ze kan zich inmiddels toch niet vinden in allerlei praktijken als Mariaverering, de devotie tot iconen en tal van 'menselijke overwegingen' die niet rijmen met de Bijbel'.
'Scheuringen en breuken zijn zeer verdrietig', klaagt ze. Hoewel, '... heel misschien laten ze ook iets zien van de 'veelvuldige wijsheid van God' die nou eenmaal niet in een systeem te vangen is'. Als je maar door alle ruzies heen ziet de 'ene heilige algemene christelijke kerk, de bruid, die vastgehouden wordt door Jezus Zelf.' Of je nu in een kerk-hut, een kathedraal of in je huiskamer bent. Als 'baptisten en bonders, katholieken, herstelden elkaar vinden in het onfeilbare Woord en het algemeen, ongetwijfeld, christelijk geloof.'
En zo is haar eindconclusie: 'Toch maar terug naar mijn kindergeloof. Je bent christen, of je bent het niet. Zo simpel is het eigenlijk.'
***
Inderdaad 'scheuringen en breuken zijn zeer verdrietig', we stemmen daar volledig mee in. Des temeer bevreemdt het dat die zonde, want dat is het toch!, op het conto van God wordt geschoven, ook al is het heel voorzichtig voor een klein stukje. We begrijpen ook niet dat een 'gereformeerde bonder' kennelijk niet de gereformeerde geloofsbelijdenis als fundament voor de algemene christelijke kerk belijdt. Hoe valt toch een en ander te rijmen? Werkt hier het gedachtengoed ('cumulatief-federatief kerkmodel') van prof. dr. A. Huijgen inmiddels stilletjes door? (Zie CGK, quo vadis? – 1).
Alternatieve kerkdienst
Drachtster Courant, 26-02-25
De PKN van Burgum biedt een alternatief voor de 'normale' kerkdienst. Volgens het bericht is het een geweldig succes.
***
I.p.v. een preek een musicalproject! En zelfs brombeer Maarten van Rossum mag meedoen. 'Het geeft enorme energie, de groep heeft meer kracht dan Simson ooit heeft gehad', meldt het krantenbericht. Zo!
Nu een sterk geloof nog.
Samenwerking CGK en PKN
De Waarheidsvriend, 13-03-25
Het blad geeft onder de kop Verbondenheid met Christelijk Gereformeerde Kerken het volgende bericht:
'De synode van de Christelijk Gereformeerde Kerken en het Hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond stimuleren het graag dat predikanten op elkaars kansels staan. We wijzen kerkenraden op de mogelijkheid om een gastpredikant uit te nodigen uit de kring van de Gereformeerde Bond of uit de Christelijk Gereformeerde Kerken. Dat geeft uitdrukking aan de geestelijke verbondenheid die we over en weer ervaren, en aan het verlangen naar eenheid over kerkmuren heen. In dat kader melden we hier dat ds. F.W. van der Rhee (CGK, Veenendaal) en ds. J.A.W. Verhoeven (Krimpen aan den IJssel) op zondag 16 maart tijdens de avonddienst op elkaars kansel zullen staan.'
***
Daar heb je het weer, 'eenheid over kerkmuren heen'! Waar blijft toch echte, Schriftuurlijke, confessionele eenheid? Of hoeft dat niet?
Overigens zie Middenkerk, doormidden? – 4. Is een PKN/CGK modaliteit het voorland?