Uit de kerken

CGK, quo vadis? - 2

D.J. Bolt

22-02-25

Voor het eerst heeft een samenwerkingsgemeente van CGK-ers en NGK-ers een vrouw beroepen als predikant. Het gaat om Anita Abbring, die beroepen is door de NCGK De Open Hof in Alkmaar. Zij is in die gemeente sinds tweeën half jaar kerkelijk werker. Abbring studeerde in september af aan de Theologische Universiteit Apeldoorn. (ND 04-02-25)

Je vraagt je af als je dit leest, of er wel christelijke gereformeerde synodes zijn geweest die hebben uitgesproken dat volgens de Bijbel de ambten niet mogen worden vervuld door vrouwen. En ook dat de laatste zitting van de huidige synode dit niet zou hebben bevestigd…

Onbegrijpelijk!

Maar laten we een poging doen om tot meer begrip te komen en te luisteren naar argumenten van prominente christelijke gereformeerde woordvoerders die menen dat het helemaal fout is geweest wat de laatste synode (synoden) heeft (hebben) gedaan en besloten. We kiezen daarvoor dr. B. Loonstra, emeritus predikant Emmeloord, die zijn verhaal mocht doen in Cvandaag (18-02-25).

Het CGK-A en CGK-B model

Zoals bekend heeft het voorstel het CGK kerkverband in te richten volgens het Interim Model het niet gehaald op de generale synode. Maar nu is er een nieuwe model bedacht door ds. A.A. Egas: het Federatief Model. Dat houdt in: opsplitsing van de CGK in een CGK-A en CGK-B. Deze twee 'kerkcompartimenten' zouden dan 'geestelijk-inhoudelijk' onafhankelijk van elkaar zijn en vrij om hun eigen koers te varen. Alleen zorgen zij nog samen voor 'belangrijke projecten' zoals o.m. de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA), de zending en de predikantspensioenen, om de belangrijkste te noemen.

CGK als 'klein PKN' zouden we kunnen zeggen, waar de 'compartimenten', daar modaliteiten geheten, vast verankerd zijn in de kerkstructuur.

Dr. Loonstra is opgelucht en waardeert de 'constructieve' vindingrijkheid van ds. Egas. Die neemt tenminste de ander 'serieus'! Daar komt nog bij dat Egas ook absoluut niet hersteld hervormd wil worden!, noteert hij dankbaar. Want dan zou een gedeelte van Egas' gemeente niet meegaan. De eenheid van eigen gemeente is heilig boven alles. We herkennen dat uit de samensprekingen tussen CGK en GKv. 

Maar de waardering van Loonstra kwam spoedig ten einde. Want eigenlijk, zo typeert hij het zo federatief gemodelleerde kerkverband, is het een 'echtscheiding waarin een nette omgangsregeling wordt getroffen voor de kinderen.'

Wat zijn zijn bezwaren?

Bezwaren

We zetten ze, samengevat, op een rijtje.

• Ontbinding van de kerkelijke gemeenschap.
  De synode van deze federatie heeft geen gezamenlijk kerkelijk draagvlak, en daarmee dus ook geen 'mandaat'. Dat kán niet, want is niet volgens de kerkorde. Federatief opdelen is een 'onkerkelijke handelwijze'.
• De kerk is van Christus en het kerkverband is uitdrukking van het geloof in de ene kerk, het lichaam van Christus. 
• Alleen als de kern van het geloof in geding is mogen we uit elkaar. En dat is niet aan de orde. Volgens Paulus is Christus niet gedeeld dus is een A/B scheiding 'in strijd met de Schrift, de belijdenis en de kerkorde'.
• In tegenstelling tot wat ds. Egas verklaard heeft, 'zijn we nog lang niet uitgepraat. Het inhoudelijke gesprek is nog nauwelijks begonnen' over onder andere:
  • de rol van eigen vooronderstellingen t.a.v. en heersen over Bijbelse teksten.
  • de tijdgebondenheid van het bevindelijk schema voorwerpelijk – onderwerpelijk.
  • hoe eigen vooronderstellingen te onderwerpen aan het gezag van de Schrift.
  • wat betreft het Schriftgezag: over de Bijbelse plaats van de wet in het evangelie in relatie tot het beroepen op incidentele uitspraken over zwijgen van de vrouw.

Beschuldigingen

Dr. Loonstra beschuldigt zijn broeders van 'angst en onwil' om open over deze zaken te praten. De 'rechterflank' wil vrouw-in-ambt en homoseksuele relaties niet 'bespreekbaar' maken uit angst voor de 'suggestie dat het een te verdedigen optie is' en 'een toegeven aan de tijdgeest'. Zo wil men 'afkeer oproepen' en mensen die er anders over denken 'verdacht maken'.
Deze flank richt zijn eigen 'bastion' in. Maar dat is tegengesteld aan wat 'de grondleggers van het christendom en de Reformatie (Jezus, Paulus, Luther) deden': zij 'hebben bastions hebben doorbroken, zonder nieuwe op te richten'.

'De behoudende meerderheid heeft steeds weer de minderheid haar wil opgelegd', 'echt klemgezet'. Kerkenraden werden in een hoek gedreven waar ze moesten 'kiezen voor de eigen gemeente' dus helaas met 'woordbreuk', óf zich houden aan kerkelijk besluiten 'waartegen de minderheid principiële bezwaren had'. Dat is 'geen eerlijke manier van met elkaar omgaan'. Verschilpunten aanvoeren als reden om de kerk te breken is 'sektarisch'.
Aldus Loonstra.

Loonstra's model

Kortom, geen Federatief Kerkmodel dus. Wat dan wel?
Dr. Loonstra wil een kerkverbandstructuur waarin ondanks verschillen 'we elkaar toch rekenschap blijven vragen en geven van onze inhoudelijke standpunten'! Dat is immers ook nodig voor de TUA? Die kan misschien 'inhoudelijke open gesprekken' organiseren 'met verantwoordingsplicht aan beide synodes', oppert hij.

Conclusie: 'We kunnen van elkaar leren, ook als we elkaar niet kunnen overtuigen. We móeten elkaar blijven zoeken, terwille van de Heer van de kerk.'

Evaluatie

We laten de toon waarop dr. Loonstra zijn broeders benadert buiten beschouwing. In elk geval klinkt die niet erg liefdevol.

Wat belangrijker is, hier wordt een reeks zware beschuldigingen geuit: onwil om te praten, verdachtmaking, anderen de wil opleggen, oneerlijke omgang met de ander, onkerkelijk sektarisch handelen, ja zelfs in strijd handelen met wat Jezus deed! Toe maar!

Dit is naar ons gevoelen wat in 'hedendaags Nederlands' framing heet: een poging het kijken naar de werkelijkheid in een bepaalde richting te duwen door met woorden en beelden zekere gevoelens oproepen. Die zo een 'frame' worden, een bril, waardoor bepaalde informatie wel, andere juist niet meer gezien wordt.

Want het is duidelijk dat de 'behoudende meerderheid' hier in inktzwarte kleuren wordt afgeschilderd. Ze deugen niet. Daar valt de nadruk op in het artikel van Loonstra. Ze zetten de 'linkerflank'  'klem', 'duwen deze in de hoek'. Terwijl 'de Bijbels gefundeerde standpunten' van de belaagden 'nooit echt besproken' zijn, zelfs 'zelfverzekerd terzijde geschoven' werden.

Ongelooflijk toch, als je de besprekingen van de laatst gehouden synode hebt meegeluisterd en ook bedenkt hoe de zaken al meer dan 25 jaar veel besproken items zijn in de CGK …

Onze vraag is: waarom toch niet aanvaard dat er een inderdaad fundamentele kloof is t.a.v. het gezag van de Schrift?! Gewoon in alle eerlijkheid er voor uitkomen dat de Schrift niet tegelijk ja en nee zegt tegen (zeer) belangrijke zaken rond de vervulling van ambten en de relaties tussen mensen[1]. En ja, dat heeft consequenties voor het kerkelijke samenleven. Er staat een vrouw op de kansel. Of niet. Homo- en lesbische stellen gaan aan het Avondmaal, hebben toegang tot de ambten, mogen gezegend 'trouwen' en kinderen adopteren. Of niet.

Hoe moeilijk ook, maar de keuze is o.i. onontwijkbaar wil de G in de naam van deze kerk zijn diepe betekenis houden.

Echter de blusser die Loonstra aanreikt voor zijn kerkverband-in-brand is praten. Dat was ook al een belangrijk onderdeel van het Interim Model plan. Maar daar was het nog een activiteit met als doel gescheiden partijen na negen jaren(!) weer te verenigen op basis van een gemeenschappelijke geloofsovertuiging. In Loonstra's voorstel moeten de kerken ook praten over o.a. de eerder genoemde punten maar tegelijk vrouw-in-ambt en homorelaties in de kerkelijke praktijk aanvaarden.
Nu!   

In dit perspectief doemt een kerk op die 'ruim en breed' is, een C-G-K. Waarin de eenheid wordt gebaseerd op 'de kern van het evangelie', die in omvang flexibel en dynamisch is vast te stellen al naar gelang de tijd vereist. Maar in elk geval niet meer wordt gevormd door een gemeenschappelijk beleden geloof als samengevat in de gereformeerde belijdenis. En waar een kernartikel van de gereformeerde kerkorde, art. 31, moet worden uitgebreid met een derde clausule

'… De uitspraak die bij meerderheid van stemmen gedaan is, zal als bindend worden aanvaard, tenzij bewezen wordt dat zij in strijd is

met het Woord van God

of met de kerkorde

of met het belang van de gemeente.'  

We hebben in het kader van dit artikel ook weer eens teruggelezen wat er gebeurde op de vrijgemaakte synodes m.b.t. vrouw-in-ambt[2]

- GS Ede 2014: vrouw-in-ambt afgewezen

- GS Meppel 2017: vrouw-in-ambt aanvaard

- GS Goes 2020: alle revisieverzoeken afgewezen.

De parallellen met wat er toen gebeurde op deze synodes en de ontwikkelingen in de CGK zijn zó ontdekkend! En waarschuwend! Op basis daarvan kun je haast 'profeteren' dat vrouw-in-ambt en de acceptatie van homorelaties een kwestie van tijd is als er niet onvoorwaardelijk wordt vastgehouden en gehoorzaamd wordt aan de waarheid en het gezag van de Schrift.

Onze aanbeveling, als we zo vrij mogen zijn, is: laten die gemeenten die dr. Loonstra's vrijheid willen en zich nu al permitteren, zich verenigen met de NGK. Daar is immers al alle ruimte en vrijheid die men wil.
Dan kan de rust en vrede weer terugkeren in de CGK.

En ontstaan er wellicht nieuwe perspectieven op een gereformeerde oecumene.

Kyrie Eleison

Wordt vervolgd