Baas & Baasje
D.J. Bolt
04-12-21
De campagne Week van het Leven, van 6 tot 13 november 2021, stond in het teken van de bescherming van ongeboren leven. Daarvoor werd intensieve aandacht gevraagd met een professioneel filmpje dat in reclameblokken van TV werd uitgezonden. Het is nog steeds te zien, click hier.
Het spotje veroorzaakte enorme heisa onder feministische vrouwenactivisten, en niet alleen daar. De Reclame Code Commissie ontving er honderden klachten over. Dit kon toch niet! Halverwege de week, woensdag 10 november, werd het onderwerp van gesprek in M, een praatprogramma van de KRO. Daar ontving het een uiterst kritisch onthaal.
En dat was geen wonder, gezien de eenzijdige samenstelling van de show. Allereerst was daar de abortusarts en vrouwenactivist Rebecca Gomperts. Zij is oprichter en directeur van Women on Waves (1999). Deze organisatie beëindigt zwangerschappen van vrouwen van landen waar abortus illegaal is. Daarvoor worden Greenpeace schepen gebruikt die buiten de territoriale wateren blijven van zulke landen, en daar het abortusbedrijf uitvoeren.
Ook was er een jonge vrouw uitgenodigd die zelf een abortus had ondergaan en daar over mocht vertellen, Eva de Goeij.
Het programma werd gepresenteerd door Margriet van der Linden (1970). Zij groeide op in een Gereformeerde Bondsgezin. Maar al jong kwam ze in opstand 
tegen de Bijbelse rolverdeling tussen vrouw en man. Ze studeerde journalistiek aan de Evangelische School voor Journalistiek. Tijdens haar studie brak ze uiteindelijk ook met het geloof en beleefde haar coming-out. Van 2008 tot 2013 was ze hoofdredacteur van het feministische maandblad Opzij. Sinds 2018 presenteert haar talkshow M.
(Bron Wikipedia)
De talkshow is te vinden op internet: click hier. We schuiven aan bij het gesprek dat we hebben uitgetikt. Onze inbreng onderscheiden we door deze steeds in te springen van de kantlijn.
De show
KRO, woensdag 10 november 2021
Na de gebruikelijk introductie ging het gesprek als volgt verder.
Margriet:
Misschien hebt u het wel voorbij zien komen, een reclamespotje voor De Week van het Leven. De klachtencommissie, de klachtenlijn bij de Reclame Commissie stond roodgloeiend, nog steeds. Maar ja, nieuwe klachten worden inmiddels niet meer in behandeling genomen. [ze laat het filmpje zien].
Ja, ik praat erover met arts en vrouwenactivist Rebecca Gomperts. En met Eva de Goeij die zelf een abortus onderging. Want we gaan praten over abortus. Meer dan één op de zes vrouwen in Nederland kiest op enig moment in haar leven voor een of meerdere abortussen. Per jaar worden er tenminste 30.000 abortussen in Nederland uitgevoerd. Ik heb het nog even bij jou gecheckt. Als we naar dit spotje kijken, dat heb jij gedaan, hoe kijk je er naar?
Vanaf begin deze eeuw hadden er dus meer dan 600.000 Nederlanders geboren kunnen worden. Maar zij mochten het levenslicht niet zien …
Rebecca:
Er zijn drie problemen met dit spotje. Het eerste is dat hier wordt gesuggereerd dat alle mensen die een ongewenste zwangerschap hebben en een abortus overwegen, alleen maar aan zichzelf denken. Terwijl de realiteit juist is dat de helft van de vrouwen die een abortus ondergaat vaak al een moeder is met kinderen. Die denken juist aan hun kinderen en wat ze te bieden hebben eventueel aan een kind.
Denken aan hun bestaande kinderen? Dat is de vraag. Zou er ook niet gedacht worden aan bijvoorbeeld het maken van een carrière die dan met één of meer kinderen moeilijk(er) wordt?
Maar nog afgezien hiervan, behalve deze categorie is er dan toch ook die 50% ándere vrouwen zonder kinderen. Het spotje is in elk geval van toepassing op deze categorie en die vormt nog steeds een hele grote doelgroep.
Belangrijker nog, wordt hier niet haast ongemerkt een heel groot ethisch dilemma beslecht? Namelijk het ene kind opofferen voor het welbevinden van het andere? Dat opent griezelige perspectieven …!
Het is dus stigmatiserend. En we weten dat leidt tot discriminatie en eh eh eh stereotyperingen en dat is gewoon niet hetzelfde als vrijheid van meningsuiting.
Vreemd, opkomen voor het leven van ongeboren mensjes en verzet tegen hen te doden zou eigenlijk niet vrij mogen worden geuit? Dát klinkt nogal discriminerend, zo niet dictatoriaal.
Het is goed voor te stellen dat vrouwen die hun kind niet ter wereld hebben laten komen, daar liever niet meer aan willen worden herinnerd. Want zij ondervinden niet zelden grote psychische gevolgen van hun keuze (zie bijvoorbeeld www.weet-magazine.nl/abortusonderzoek).
Het tweede probleem is dat het ook niet meer de realiteit is van abortus. Heel veel vrouwen weten al dat ze zwanger zijn op het moment dat ze nog niet eens ongesteld zijn geworden. Iedereen heeft zo'n app tegenwoordig. Ze komen altijd bij mij op de dag dat ze hun ongesteldheid hebben gemist.
Eerst even een klein vraagje vooraf. Geldt dat ook voor vrouwen die buiten de territoriale wateren aan boord van een Greenpeace schip moeten klimmen om er door Rebecca geaborteerd te worden?
Impliciet lijkt hier weer op de achtergrond het idee te spelen dat het eigenlijk bij zwangerschapsafbrekingen slechts gaat om een 'klompje cellen verwijderen'. En dat dus het filmpje waarin een minuscuul kindje wordt getoond, niet reëel is.
Echter meer dan 40% van de vrouwen beëindigt het leven van haar kindje ná 7 weken (FIOM). En dan ziet het kindje er al zo uit, zie plaatje.
Na acht weken zijn al de organen en ledematen in beginsel aanwezig. Het gaat dan niet meer om een embryo (kiem), maar om een foetus. Het kindje weegt ondertussen twintig gram en is vijf centimeter lang.
En het derde is, en dat is veel belangrijker nog, een abortus is veel veiliger dan een zwangerschap uitdragen. 1 op de 20.000 vrouwen in Nederland sterft aan de gevolgen van een bevalling. Een abortus is 25 keer veiliger dan dat. D'r zijn de laatste 20 jaar geen vrouwen meer overleden in Nederland aan abortus.
Dus het is op allerlei manieren misleidend..
Een bizarre vergelijking, die ook nog 'veel belangrijker' wordt genoemd! We vertalen het maar even zoals het bij ons overkomt: je kunt maar beter het leven van je kind in de moederschoot beëindigen want daarmee loopt jouw leven als moeder géén risico meer. Maar hier had dan op z'n minst toch expliciet moeten worden aangegeven dat het ongeboren kind de hoge prijs daarvoor betaalt met zijn leven?
Overigens, wat heeft deze vergelijking überhaupt met het spotje te maken? Om vrouwen te weerhouden hulp te aanvaarden bij het uitdragen van hun zwangerschap? Dat zou wel heel cynisch zijn…
Margriet:
Misleidend. Eva, jij zag deze spot ook op televisie voorbijkomen. Hoe kwam het op jou over?
Eva:
Ja, heel vervelend dat zoveel mensen dit moeten zien. Rebecca reageerde heel inhoudelijk. Voor mij laat het zien dat dit een organisatie is die enorm veel geld heeft dat ze dit kunnen betalen. Dat ze heel goed georganiseerd zijn. En dat ze, ik vind het vervelend om het te zeggen, maar dat ze op een hele slimme manier een boodschap weten te verkondigen. En ook op een heel misleidende manier.
Het is goed voor te stellen als je je ongeboren kind hebt laten weghalen, het spotje allerlei negatieve gevoelens oproept. Uit een onderzoek onder bijna duizend vrouwen waarin gevraagd werd naar de positieve en negatieve gevolgen van de beslissing tot abortus, waren de antwoorden soms hartverscheurend. Bij de negatieve gevolgen werden genoemd gevoelens van rouw en verlies, schuld, zelfhaat, schande, spijt en depressies.
Zie www.weet-magazine.nl/abortusonderzoek.
Margriet:
Als ik dus zou zeggen, nou ja het is ook vrijheid van meningsuiting, ze hebben een spot ingekocht, hier staat deze stichting en alles wat daar achter zit, voor. Ja, dat is helaas dan maar wat het is.
Rebecca:
Dat probeer ik dus uit te leggen. Vrijheid van meningsuiting is als je zegt: wij zijn tegen abortus. Vrouwen die geen abortus willen kunnen bij ons terecht. Prima, vind ik helemaal prima. Maar iets wat stereotyperend is is geen vrijheid van meningsuiting. Het is dus net alsof je zou zeggen: jij bent verkracht, dat is je eigen probleem want je had een kort rokje. Of je bent Belg, dus ben je dom. En dus dat is iets wat heel erg schadelijk is. Dat blijkt ook uit onderzoek. Stereotyperende berichtgeving of boodschappen leiden echt tot schade.
Maar is dát de boodschap van het spotje: eigen schuld dikke bult als je zwanger bent, jouw probleem? Dat lijkt meer op projectie van Rebecca's eigen gevoelens dan rechtdoen aan de boodschap van het filmpje. Het is juist niet 'het is je eigen probleem'. Integendeel, 'we willen je graag helpen in je moeilijke situatie. En daarbij gaan we uit van de waarde van het ongeboren leven'. Dát is de boodschap!
De vraag die vanzelf opkomt in dit gesprek is: wat betekent dat laatste eigenlijk nog voor deze abortusdokter?
Eva:
Ze zeggen er te zijn voor moeder en kind, terwijl abortus gaat over mensen die zwanger zijn en geen kind willen.
Margriet:
We hebben de week van het leven gebeld. Dat is de stichting die hier achter zit. Niemand wilde hier aanschuiven. De voorzitter van het Platform Zorg voor Leven, Diederik van Dijk, heeft er ook mee te maken, reageerde in het Reformatorisch Dagblad op de ontstane ophef en hij zei: 'Dit is opmerkelijk, ik weet niet hoe dat komt', de ophef dan. We willen niet onnodig kwetsen of veroordelen maar hulp bieden en de correcte feiten over abortus brengen. Het gaat om het laatste: de correcte feiten. Doen ze dat? Als we hier naar kijken.
Eva:
Aan wie bieden ze hulp?
Rebecca:
Dit is geen correcte weergave van wat een abortus is, waarom vrouwen kiezen voor een abortus. Het is op allerlei manieren misleidend. Maar eh, eh, het probleem is dat dit een tactiek is. Het is ook een zich toe-eigenen van het feministische, van het vrouwenrecht, de manier waarop we over vrouwenrechten praten.
Inderdaad, voortaan zal na hun strijdkreet 'baas in eigen buik' steeds een stemmetje echoën 'vergeet het baasje niet!'. En dat is precies wat feministen nu níet willen horen.
Maar ik denk dat het echt een heel groot probleem is dat hier vrouwen die over een abortus nadenken, worden weggezet alsof ze alleen maar over zichzelf denken, egoïstisch zijn. Dat is de boodschap achter dit filmpje.
Het lijkt ons een vooringenomen interpretatie die meer zegt over de denkwijze van deze dokter dan over de intenties van hen die het filmpje maakten. Juist zij en hun achterban zijn vanuit het christelijk geloof begaan met de crisis in het vrouwenleven en het leven in haar schoot. Ja, ook dat laatste! En dan moet het opvallen dat in heel deze talkshow dat kwetsbare leven niet of nauwelijks aandacht krijgt. Zit misschien dáár het centrale punt waar het ten diepste kniert en knarst?
Margriet:
Eva, ik zei ook dat jij een aantal jaar geleden zelf een abortus ondergaan hebt. Dus je moet dan naar een kliniek.
Eva:
Ja, klopt.
Margriet:
Inmiddels weten we ook dat daar, hoewel dat inmiddels ook al weer onder een vergrootglas ligt, dat mensen zich ook melden om je ervan af te houden. Hoe was je ervaring toen je er naar toe ging?
Eva:
Ja ik ging naar de kliniek en toen stond aan de overkant van de straat een anti-abortus demonstrante en die stond tegen mij te schreeuwen dat ik een moordenaar was en naar de hel zou gaan. En dat was heel vervelend.
Als anti-abortus demonstranten zich zó gedragen hebben, is dat beslist afkeurenswaardig en past excuus. Overigens menen wij te weten dat de 'Bescherm het leven'-beweging die verantwoordelijk is voor het spotje, mensen die op de drempel van een abortuskliniek staan niet zó niet willen en zullen benaderen.
Voorlopig houden we het dus op een betreurenswaardig incident.
Margriet:
De ChristenUnie hoort bij de organisatie die deze spot maakte. We hebben uiteraard de ChristenUnie gebeld, ook zij konden niet aanschuiven. Dat kan ook een andere oorzaak hebben dan alleen 'we willen dit niet'. Mensen kunnen ook een volle agenda hebben. Het is helaas niet gelukt. Maar zij zeggen ook weer: 'Het doel is liefdevolle zorg en bijdragen aan de gesprekken over het onderwerp. En op een later moment moeten we het evalueren of dat is gelukt'.
Als we dit moment naar voren trekken en al gaan evalueren met alle klachten die op de Reclame Code Commissie zijn afgekomen. Is dat gelukt?
Rebecca:
Of dit liefdevolle zorg is? Kijk, ik geef hele liefdevolle zorg aan vrouwen die bij mij komen. Die zijn erg blij als ik ze heb geholpen. Dus ik weet wel wat liefdevolle zorg is. Ook met Women on Waves doen we hele liefdevolle zorg naar mensen die nazorg echt nodig hebben en die een abortus nodig hebben. Dat is liefdevolle zorg om te luisteren naar wat een vrouw nodig heeft. En niet wat jij vindt wat een vrouw zou moeten doen. Ik denk dat het daarom al geen liefdevolle zorg is wat zij doen.
We hebben geen oordeel over 'liefdevolle (na)zorg' die dokters en hun helpers bieden aan vrouwen die zij hebben geaborteerd. Maar de vraag is wel of echte zorg alleen maar gestoeld kan zijn op wat deze vrouwen zélf denken nodig te hebben. En of zij in hun gevoelens die we eerder beschreven, zó wel echt kunnen worden getroost en verder geholpen.
Margriet:
Nou wordt er op dit moment in Den Haag geformeerd door o.a. de ChristenUnie maar ook door D66. Bij de vorige kabinetsformatie heeft D66 o.a. gezegd die zeer progressief is op dit punt, we laten deze medisch-ethische kwestie even rusten. Is het verstandig dat dit nu ook gebeurt?
Eva:
Nee, nee, stilstand is hier achteruitgang, denk ik in deze. Volgens mij kan D66 het zich niet veroorloven om nu weer de medisch-ethische thema's weer in de ijskast te zetten. Dat kan dit jaar niet.
Margriet:
Waarom is dit onverstandig?
Rebecca:
Daar is nog een reden. Nederland liep vroeger altijd voorop met de zorg voor de vrouw, de vrouwenrechten. Als je nu kijkt wat er in de wereld gebeurt lopen we mijlenver achterop. De abortuswet is 40 jaar oud. Er zijn allerlei nieuwe manieren gekomen. De situatie is helemaal veranderd. We zitten nog steeds met een strafwet van 40 jaar geleden die toen eigenlijk ook al niet gewenst was door de PvdA. Die is er ook maar met een nipte meerderheid doorgekomen. Er zijn allerlei andere landen in de wereld die het veel beter doen dan wij.
Wat bedoelt ze? We hebben hier toch al een wet die het doden van een kindje tot de 24ste week toestaat? Een kindje dat inmiddels door de voortschrijdende medische techniek levensvatbaar is? Het ziet er zo uit, zie plaatje.
Doelt ze misschien op Amerika waar de progressieven van de Democratische Partij ervoor ijveren een kind te mogen aborteren tot vlak voor de geboorte?
Ja, en eigenlijk zou dat in haar overtuiging ook wel consequent zijn. Immers vóór het doorknippen van de navelstreng is alles in haar buik immers haar 'eigendom' waar zij en zij alléen de leven-en-dood-baas over is, zo twitterde D66-Jetten, zie hieronder.
Margriet:
D66 wees ons er nog maar eens op dat er een initiatiefwetsvoorstel van Rob Jetten ligt om de verplichte denkpauze van vijf dagen voor een abortus te schrappen. Dat is nu zo vastgelegd.
[Laat het twittertje van Rob Jetten zien: 'Het liefste negeer ik de idioterie van De week van het Leven. Maar voor alle vrouwen die deze bagger op de radio hoorden of die voor een moeilijke keuze kwamen te staan, laat het heel duidelijk zijn: vrouwen waren, zijn en blijven baas in eigen buik.]
Helder. Dat is de kern! In alle blablabla gaat het ten diepste dáärom 'ik ben baas over mijzelf en ook onconditioneel over het leven van die ander in mijn buik. Daar wens ik geen compromissen over te sluiten en op geen enkele wijze in worden belemmerd. Basta'.
De ChristenUnie, en dan denk ik ook weer aan die formatie en de noodzaak om de medisch-ethische kwesties er wél bij te betrekken. De ChristenUnie wil die vijf dagen behouden. Zelfs als een vrouw is verkracht. Moet deze van tafel zoals Rob Jetten heeft voorgesteld?
Rebecca:
Nou, die vijf dagen bedenktijd was al van het begin af aan toen de wet werd aangenomen een compromis geweest. Daar was toen heel veel tegenstand tegen. Het is echt belastend voor vrouwen. En dat merk ik echt in de praktijk. Heel veel vrouwen die de beslissing hebben genomen dat ze niet meer zwanger willen zijn, die wat ik al zei, die net niet meer ongesteld zijn geworden, voor hen is het echt heel belastend om vijf dagen te moeten wachten voordat ze eindelijk terecht kunnen.
'Echt heel belastend'? Vijf dagen bezinning, overleg met deskundigen, hulpverlening, teveel gevraagd? Het gaat wel om een leven, ook al is het maar van een klein baasje.
Je merkt het, hier is weer de autonome mens aan het woord die zijn eigen normen bepaalt en daarin op geen enkele wijze wil worden gehinderd. Het is een doodenge gedachte als deze levenshouding steeds meer concretisering in politieke normgeving gaat krijgen.
Eva:
Ik heb dat zelf meegemaakt. Ik moest tien dagen wachten, so wie so die vijf dagen en ik heb dat al heel vervelend ervaren. Bovendien is die wet al twee keer geëvalueerd en twee keer is uit de wetevaluatie gebleken dat het belastend is voor vrouwen. En dat wordt geadviseerd door de onderzoekers om die vijf dagen bedenktijd eruit te halen. En nog steeds is die wet onveranderd. Dus in Nederland leunen we een beetje achterover met het idee dat het hier heel goed is geregeld maar dat is gewoon niet zo op dit moment.
Misschien helpt wat tegengas uit de praktijk.
'Toen Bonicia Reijke uit Purmerend ongeveer tien jaar geleden ongepland zwanger was, waren de adviezen om haar heen dat abortus de beste optie zou zijn. Door de vijf dagen bedenktijd die ze kreeg, is ze nooit meer naar de kliniek teruggegaan. Als die bedenktijd er niet was geweest, was ze vast onder de druk bezweken, vermoedt ze zelf. Bonicia's moeder verwachtte dat ze door het zien van de echofoto wel overstag zou gaan om een abortus door te zetten, maar het tegenovergestelde gebeurde, "Ik zag een mens, met voetjes, een hoofd, een lichaam en ik hoorde het hartje kloppen', De Banier, Jrg 100 nr. 9, november 2021..
Margriet:
Zo'n spot zou, want zo kun je er ook naar kijken, die zou ook heel effectief kunnen zijn.
Oei, dit is een confronterende vraag want die raakt de bedoeling van het filmpje, namelijk aandacht te vragen voor de bescherming van het ongeboren leven en hulp aan ongewild zwangere vrouwen. Speelt hier haar vroegere gereformeerde achtergrond toch nog even mee?
Onmiddellijk veroorzaakt de vraag zichtbaar ongemak en verwarring bij de gespreksdeelgenoten.
Eva:
Hoe bedoel je?
Margriet: Nou, dat mensen denken, ja zoals het mij wordt verteld en zoals ik er naar kijk, het is ook fijn om dat te beschermen.
'Beschermen', wat is dat….?
Eva:
Ik begrijp niet zo goed wat je bedoelt.
Margriet:
Als mensen zoals wij hier naar de spot kijken, we kunnen allemaal zeggen 'ja het is niet goed, het is misinformatie' maar ergens is het ook affectief, althans dat is de bedoeling.
Rebecca:
Ja, nee.
Margriet:
Maar waar zou dat hem dan in zitten?
Rebecca:
Ja, nee hoor.
Margriet:
De symboliek? Is het een foetus waarvan je zegt: op dat moment in een zwangerschap is er helemaal geen sprake meer van abortus? Zo ziet een vrucht tijdens een abortus er helemaal niet uit. Dat soort zaken?
Rebecca:
Nee, weet je, dat maakt eigenlijk helemaal niets uit. Alle wetenschap heeft allang uitgezocht, daar zijn heel veel studies over geschreven, vrouwen die een abortus nodig hebben die doen dat. Maakt niet uit wat mensen laten zien, of je echo's moet laten zien of wat dan ook. Wat er gebeurt is eh eh dus het heeft geen enkel impact. Het enige wat het doet is dat het bijdraagt aan het stigma en het taboe waardoor het … waardoor je situaties krijgt als die in Polen en Texas. En ook dat je daardoor geen goede zorg kunt leveren omdat iets wat een taboe is maakt dat mensen het moeilijk vinden om erover te praten en dan kun je dus ook minder goed zorg leveren.
Nee, Margriets vragen van dit karakter zijn niet besteed aan deze vrouwen, die willen niet praten over bescherming van baasjes. En dus wordt nu snel de cirkel gesloten en geriedeld over stigma en taboe.
Eva:
Eigenlijk mist de stem van vrouwen en zwangere vrouwen. En dat komt door dat taboe. We zitten in een soort van loop waardoor het taboe ervoor zorgt dat mensen hun stem niet laten horen. We moeten uit die loop, volgens mij. En met het Humanistisch Verbond zijn we ook bezig een stichting te starten waarin we vrouwen een stem geven. Nu is het eigenlijk zo dat allerlei politici praten over de keuzes rondom zwangerschap en niet met de mensen die voor die keuze staan. En daar wil het Humanistisch Verbond verandering in brengen. Volgens mij is dat heel erg belangrijk omdat die stem nu mist.
Margriet:
Nu zei ik al dat de Reclame Code Commissie veel klachten krijgt. Beraden zich ook op wat ze hier mee moeten. Wat is het advies wat jullie betreft?
Rebecca:
Ik denk dat ze een voorstel moeten doen dat er een ander filmpje voor in de plaats komt waarin duidelijk echt vrijheid van meningsuiting is waarin ze gewoon zeggen waar ze voor staan …
Eva:
Transparant.
Rebecca:
… en niet waarbij vrouwen worden weggezet als egoïstische wezens.
Margriet:
Dus op basis van hoe de spot er nu uitziet, moet het stoppen?
Rebecca:
Ik vind het wel.
Eva:
Als ze er zijn voor moeder en kind dan kunnen ze heel veel andere dingen doen dan deze spot laten zien.
Margriet: Dank jullie wel.
Balans
Allereerst even over het kernbezwaar dat dokter Rebecca had tegen het spotje, namelijk dat 'alle mensen die een ongewenste zwangerschap hebben en een abortus overwegen, alleen maar aan zichzelf denken, egoïstisch zijn.
Dat zal inderdaad niet voor alle vrouwen gelden. Maar het spotje vraagt aandacht voor ongeboren levens waarvan er jaarlijks in Nederland meer 30.000 gedood worden, en wereldwijd 42.600.000 (CIP)! Bij het doorlezen van dit gesprek móet het opvallen dat dáár willens en wetens bij deze vrouwen geen enkele aandacht voor is. En dat dus het spotje voor haar in de roos schoot en daarom tot haar heftige reacties leidt.
Het tweede is dat de tegenstelling, de antithese, tussen haar denken en dat van christenen onoverbrugbaar is. Er gaapt een diepe kloof tussen degenen die soeverein op basis van eigen normen over dood en leven willen beslissen én hen die buigen voor God en zich laten normeren door Zijn Woord. Hoe mooi je spotjes ook zou willen aanpassen, dat zal altijd tussen hen blijven staan.
En dan gaat het om heel concrete zaken.
Christenen belijden dat het leven van en door God is. Ook het prille leven in de moederschoot. Het kindje is níet 'ons eigendom' waar we naar believen over kunnen beschikken, maar eigendom van de Schepper van het leven. Zó hebben we er mee om te gaan. Daarom verwerpen we hartgrondig het idee dat er vrij over alles wat 'binnen het eigen vel zit' mag worden beschikt.
We eindigen met een citaat van D. van Dijk, directeur van NPV-Zorg voor het Leven, een van de organisatoren van de campagne
'Er is niets zo fundamenteel als het opkomen voor al het menselijk leven, inclusief het ongeboren leven. Het leven dat door onze Schepper is gegeven. Elk leven is gewild en welkom. Elk menselijk leven is het beschermen waard. Dit is het belangrijkste uitgangspunt voor een beschaving. Wat voor niveau heeft onze rechtsstaat bereikt als we het normaal vinden dat moeders hun eigen kindje mogen doden?'
