Signalen 19
R. Sollie-Sleijster
28-11-15
Maria en diverse dogma's
Forum voor Katholociteit pleit voor oecumenische feestdag voor Maria
ND 6/10/2015 (digitale editie)
Daniël Gillissen vermeldt dat de stuurgroep van het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit pleit voor een oecumenische feestdag op 25 maart om zo meer aandacht voor Maria te genereren.
In de Oosterse Kerk en de Rooms Katholieke kerk wordt op die datum elk jaar de aankondiging (annunciatie) van de geboorte van onze Heiland gevierd. Om meer oecumenisch bezig te zijn stelt de stuurgroep voor deze dag om te vormen, zodat allerlei kerken uiteindelijk komen tot één heilige katholieke en apostolische kerk. Dat is hun diepste wens. In deze stuurgroep zijn verschillende kerken vertegenwoordigd, de Protestantse Kerk (Hans Kronenburg), de Rooms Katholieke kerk (Marcel Sarot), de Oud Katholieke Kerk (Joris Vercammen) en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (Barend Kamphuis).
Hendro Munsterman, docent aan de Université Catholique in Lyon en Vaticaancommentator van het ND, schetst de grondlijnen van deze oecumenische Marialeer. Een werkgroep gaat de liturgische invulling bedenken en die zal bijv. via de Raad van Kerken aan de kerken worden aangeboden. Munsterman: Onze droom is over een jaar of vijf overal in het land op 25 maart oecumenische Mariavieringen of vespers.
De oecumenische leer van Hendro Munsterman:
Maria is een symbool van pure genade
ND 10/10/2015
Munsterman vertelt in een interview met Gerald Bruins over de drie pijnpunten tussen katholieken en protestanten waar het gaat om Maria:
- Als eerste pijnpunt de vraag of Maria door haar medewerking aan de redding van de wereld heeft bijgedragen of was zij alleen maar een instrument in handen van God? Katholieken geloven het eerste en protestanten huldigen het tweede standpunt.
-
Als tweede pijnpunt kent de RK Kerk drie dogma's waar de protestanten moeite mee hebben:
- de onbevlekte ontvangenis, Maria is geboren zonder zonde;
- de altijddurende maagdelijkheid van Maria en
- haar tenhemelopneming;
- Het derde pijnpunt is de vraag of we tot Maria kunnen bidden.
Maar, zo vraagt Bruins, is Maria middelares tussen mens en God, dat is toch alleen Jezus?
Munsterman vindt dit een misverstand. Zij zien Maria als een biddende middelares en daarom is dat geen dogma volgens hem en bovendien kan zij ook voor protestanten bidden.
Wel voegt hij er aan toe dat de bemiddeling van het heil alleen komt van Jezus Christus.
Hoe ziet die oecumenische Marialeer eruit?
Vooroordelen bestaan over en weer. Bijvoorbeeld over de aanbidding van Maria, dat komt voort uit haar lofzang: alle geslachten zullen haar gelukkig prijzen. En het vooroordeel dat de Mariadevotie door de reformatoren aan de kant is geschoven. Maar Luther schreef de mooiste meditatie over haar lofzang. Munsterman ziet toenadering: bij de protestanten meer oog voor de positie van Maria in de Bijbel en bij de katholieken een meer Bijbelse bepaling van haar positie.
Hij stelt: 'lees de leeruitspraken over Maria niet al te historisch en letterlijk, maar kijk naar de theologische en symbolische bedoeling. Dat Maria bijvoorbeeld zonder erfzonde is geboren, wil zeggen dat God zich wil inlaten met ons mensen; de redding door Christus, die ontvangen is door Maria, is een kwestie van sola gratia – alleen genade'.
Waarom moeten wij meer oog hebben voor Maria, zelfs warmlopen voor een feestdag?
Munsterman: “Maria is een beeld van de verlossing die God mij heeft geschonken, een symbool van pure genade. Zij heeft ja tegen God gezegd en laat zien dat ik dat ook mag doen. Zij is een spiegel, in haar zie ik mezelf zoals God mij gewild heeft en zoals ik later zal zijn als voltooide schepping.”
Aansluitend op bovenstaande geeft het ND van 16/10/2015 een artikel van de hand van Barend Kamphuis met als opschrift:
Maria is een feestdag waard
Emeritus hoogleraar TUK dr. Barend Kamphuis steunt, onder voorbehoud van samen verder doorspreken, het voorstel om een oecumenische feestdag voor Maria te maken. Wel heeft hij bedenkingen, waarbij hij wijst op het solus Christus. De genade wordt ons alleen door Hem geschonken. Dat wordt nog steeds bedreigd bij de nieuwere RK dogma's.
Samen met een mededocent als begeleiders van een groep derdejaars bachelorstudenten vierde hij dit jaar tijdens een verblijf in een klooster Maria Boodschap mee.
De hoogleraar is blij dat er geen dogma over Maria als medeverlosseres is gekomen. Maar, zo zegt hij, de roep om dat dogma wordt bij herhaling gehoord. Het laat het gevaar zien van de andere leeruitspraken. Maria wordt wel heel erg op één lijn gesteld met haar Zoon. Hij wijst op de woorden van Munsterman om die dogma's niet al te historisch en letterlijk te nemen, maar meer te kijken naar de theologische en symbolische bedoeling.
Maar over die bedoeling is hij nu juist niet helemaal gerust.
Tot zover de hoogleraar.
Mogen we hieraan toevoegen dat we er zelf helemaal niet gerust op zijn? En dat we werkelijk niet begrijpen dat toekomstige predikanten deze studie-/ontspanningsdagen doorbrengen samen met docenten TUK in een klooster? De stuurgroep heeft vast goede bedoelingen, maar hoe emeritus hoogleraar dogmatiek (!) dr. Barend Kamphuis met dit voorstel kan meegaan is ons volstrekt onbegrijpelijk. Is Maria als 'biddende middelares' acceptabel? En is dat geen dogma, ook al wil men het niet zo noemen?
Een groot deel van de wereld haat ons
'Wat wij vooruitgang vinden, vinden zij anti-koloniaal'.
'Wij hebben geen idee wat zich aan het ontwikkelen is, de woede, de ontevredenheid, de anti-westerse sentimenten'.
door Peter Knoope – antiterreur-expert en specialist internationale betrekkingen (Clingendael)
Knack.be – 19/11/2015
Pretentieuze geschiedenisopvatting
Knoope wil de bodem onder het terrorisme wegslaan. Hij is van mening dat anti-westers denken een groot deel van de wereld beheerst. We moeten proberen te begrijpen waartegen deze haat is gericht. Knoope wijst op onze pretentieuze geschiedenisopvatting: een modernistische kijk op het leven, behept met een geloof in een maakbare toekomst met een betere wereld, die veranderen zal en waar onze economie zal groeien. Maar voor velen in de wereld gaat het om iets heel anders, niet over morgen, maar over gisteren. Wat hebben we meegemaakt, wat was er aan de hand met onze cultuur en voorouders. De toekomst is een fantasie.
Het westerse modernisme is geneigd die visie op geschiedenis te ontkennen en dat geeft een enorme kortsluiting.
Meer dan vijf miljard mensen wijzen de moderniseringsgedachte af. Onze overtuiging dat de moderne samenleving zal leiden tot een wereldwijde seculariteit en tot een groeiende markt en wetenschappelijke kennis, wordt in grote delen van de wereld als een westerse neokoloniale agenda beschouwd. Afscheid van religie is een deel van de moderniseringsplannen en leidt zo tot verzet en de religieuze component, van Indonesië t/m Marokko, komt des te sterker naar boven.
Bestaat fundamentalistisch secularisme? Ja, zegt Knoope, het is fanatiek. Iemand zegt dat de mensen in Afghanistan tweeduizend jaar achterlopen. Hij vraagt dan: waarachter precies? Ze bedoelen achter onze moderne, seculiere, wetenschappelijke toekomstvisie, waaraan volgens het moderne gedachtegoed uiteindelijk de hele wereldbevolking zich zal moeten onderwerpen.
Postkoloniale teleurstelling
Wij blijven zeggen dat democratie het wondermiddel is, maar er zijn groepen die thans een plaats in de politiek opeisen en zeggen Democratie? Wat heb je daar nu aan? Wat heeft het jou gebracht? Massa's mensen hebben niets met het afschuwelijke brute geweld van de terreurgroepen, maar ze begrijpen het wel.
Tot zover de waarschuwing van Peter Knoope.