Ethiek

Coronitor 8

D.J. Bolt

03-10-20

Belangrijke getalsmatige ontwikkelingen m.b.t. het coronavirus zijn in onderstaande grafieken, op basis van RIVM getallen, bijgewerkt tot 29-09-20:

Voor Nederland geldt op 29-09-20 (tussen haakjes de waarden van 26-06-20):
 

- Totaal aantal besmettingen: 115.631 (50.005)

- Totaal aantal ziekenhuisopnames: 12.759 (11.868)

- Totaal aantal doden: 6.442 (6.103)

Waar staan wij als Nederland t.o.v. o.a. belangrijke Westerse landen?
We werken het tabelletje weer bij, en voegen ook een tweetal grafieken toe van de wereldwijde ontwikkelingen, namelijk bevestigde besmettingen en aantal doden.

Observaties

Een kind kan uit deze grafieken aflezen dat het nog lang niet goed gaat. Integendeel, de tweede golf is een feit in ons land De media staan bol van discussies hoe de bestrijding van het virus moet worden aangepakt. Ook onze regering probeert behoedzaam met allerlei middelen de verspreiding van ziekte in te dammen.

Ook wereldwijd rukt het virus gestaag op en verslaat zijn duizenden. We vermoeden dat bovenstaande grafieken de werkelijkheid nog te rooskleurig tekenen. Waar zijn betrouwbare cijfers van (totalitaire) regimes als Rusland, en vooral China met z'n miljoenen steden? Zijn de cijfers van Afrika, het continent dat zo'n gebrek aan communicatiemiddelen en medische voorzieningen heeft, wel (goed) verwerkt?

Om een eerlijke vergelijking met andere landen te maken geven we ook relatieve aantallen, d.w.z. in verhouding tot het inwoneraantal van Amerika. Bijvoorbeeld: als wij net zoveel inwoners hadden als Amerika zou ons dodental 123.000 zijn geweest. Opvallend in onderstaande tabel is België dat aan de top staat met 284.000 'relatieve doden', dus nog aanzienlijk hoger dan Amerika. Brazilië heeft relatief veel minder doden dan Amerika, maar wel een zeer hoog stijgingspercentage, het is daar kennelijk uit de hand aan het lopen.

Voorlopig lijkt er nog geen enkele reden tot optimisme dat het 'over gaat'.

Twijfels

Het Reformatorisch Dagblad deed onderzoek in reformatorische kring over het coronabeleid van de overheid. Het resultaat is opmerkelijk. Maar 55 procent van 1850 ondervraagden steunt de aanpak van de overheid, 37% vindt het te streng! Zelfs dát er sprake is van een pandemie, wordt niet door iedereen geloofd. En 40% van vooral jongeren meent dat de waarde die wordt toegekend aan cijfers over de sterfte aan corona, overdreven is. Het zou niet erger dan een stevige griepuitbraak zijn. En ongeveer de helft vindt dat een 'normale' kerkgang weer mogelijk moet zijn.

Tegelijk zal het niet verbazen dat de ANBO, de Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen juist voor strengere controle op de naleving van de coronamaatregelen pleit. Mondkapjes moeten worden verplicht in winkels, en een gastheer voor de deur moet manen tot handhaven van de regels.
 

Overigens is ook de medische wereld in toenemende mate verontrust. Artsen en verplegend personeel zien de bui hangen weer door dezelfde ellende opdoemt als in maart en april, wanneer er geen drastische maatregelen worden genomen …

Gedrag

Maar drastische maatregelen helpen niet doorslaggevend, beklemtoont de regering met zijn professionele adviseurs, als het gedrag van mensen niet verandert. Het virus is alleen binnen perken te houden als de samenleving zich houdt aan afspraken en regels. Echter dat is nu juist iets dat onze samenleving nogal heeft verleerd. In een postmoderne samenleving is mijn gevoel doorslaggevend. Wie zal mij voorschrijven wat ik moet doen en nalaten?, je hoort het en leest het. Het bovenstaande onderzoek van het RD laat zien dat die houding ook onder christenen niet ontbreekt.

Langzaam maar zeker worden de geluiden sterker dat we toch niet onze hele economie naar de knoppen moeten helpen in de poging (hoog)bejaarden wat langer te laten leven. Moeten we de crisis niet gewoon over ons heen laten komen? Of zoals BNR-columnist Marianne Zwagerman begin mei zich al afvroeg of jongere mensen - die niet direct in de risicogroep vallen van het coronavirus – niet teveel moeten ‘opofferen’ om oudere mensen te beschermen:
 
'Gaat het corona niet 'best eerlijk te werk'? Immers 'de zeis' (om in Kees de Kort termen te blijven) gaat vooral door het dorre hout, de leeftijd van de slachtoffers is hoog.'

Een vergelijkbaar geluid, maar meer verdekt en uiteraard 'beschaafder' kon je horen van dr. Jort Kelder in een radiogesprek afgelopen zaterdag. Hij was wel voor een rationele benadering van het hele coronaprobleem …

Hoe lang zal het duren nadat de diepe zakken van minister Wopke Hoekstra de bodem laten voelen, dat de brede samenleving, met de ondernemers voorop, in opstand komt en 'niet meer meedoet'?

Gereformeerden

Hoe staan wij er als gereformeerden in? We hebben inmiddels discussies meegemaakt die ons niet vrolijk stemmen, we gaven de vorige keer daar al iets van weer en ontvingen de nodige negatieve reacties.

We begrijpen die ook. Want we missen toch heel wat door de crisis. Het onderling verkeer is ingeperkt, de kerkdiensten kunnen fysiek, gezien de regels voor het aantal bezoekers slechts alternerend worden bijgewoond. Gezamenlijk zingen, dat machtige communicatieve instrument in de verbondsrelatie met de Heere, is maar beperkt of helemaal niet te gebruiken.

Hart-elijk zingen

Tegelijk, laten we nuchter zijn. Wat kunnen we wél? Hoe groot is 't goed dat we de Heere, zij het 'in shifts', wél kunnen ontmoeten. In onze erediensten ontvangen we nog steeds zijn groet en zegen, horen zijn Woord. Zingen met ons hart de muzikale omlijsting mee. Dat kan echt![1] Vergelijk het maar met het voorgaan in gebed: de predikant spreekt en in onze harten bidden we mee. Of met belijden van ons geloof: de voorganger belijdt hardop en wij doen het navenant oprecht in ons hart! Zou de Heere dáár geen welgevallen aan hebben als we zó diep betrokken meeleven, meebelijden en meeloven in zijn nabijheid?

Het is daarom zo volstrekt afkeurenswaardig als mensen om reden dat ze niet luid kunnen zingen, kerkdiensten verzuimen. Zij doen de Heere en hun medegelovigen zwaar tekort!

Zang-diensten

Maar goed, stel dat een kerkenraad toch besluit wél te laten zingen, al of niet onder druk van (sommige) gemeenteleden. Wat moeten broeders en zusters in m.n. risicogroepen dan doen waarvoor het bijwonen van 'zingende diensten' aantoonbaar onverstandig is en dus moet worden afgeraden? Is zo'n kerkenraadsbesluit wel moreel te verantwoorden? Immers, broeders en zusters wordt het onmogelijk gemaakt erediensten bij te wonen waar de kerkenraad tegelijk toe oproept.
We laten dit ethische aspect op dit moment rusten.

Er is wellicht een eenvoudige praktische oplossing die de moeiten voor een belangrijk deel kan wegnemen. Namelijk door in een van de beide diensten wel te laten zingen en in de andere niet. De laatste dan 's morgens. Op deze wijze wordt op een verantwoorde wijze met ieders situatie rekening gehouden.

Tegengeworpen zou kunnen worden dat de gemeente zo toch wel in twee groepen wordt gesplitst. Dat is waar maar dat lijkt ons geen principieel bezwaar. Vergelijk het maar met 'dubbele diensten', de situatie waarin een gemeente te groot is om in z'n geheel nog in het kerkgebouw te passen. In feite wordt dat al gedaan met de coronamaatregelen: de gemeente komt in groepen opgesplitst naar de samenkomsten. 

Voorbeeld-zijn

Het is zo urmen en wurmen met die overheidsmaatregelen. En centraal item daarin is op dit moment het mondkapje: wél of niet op; waar wél, waar niet; moet het of mág het; als het niet moet dan doe ik het níet.

Overigens grappig, prof. Ruud Verdaasdonk (Universiteit Twente) deed een onderzoek naar luchtstromen van aerosolen en ademdruppeltjes[2]. Zijn conclusie is, kort samengevat: Nies en hoest in je hemd. Moet je daar natuurlijk wel in staan – en zonder stropdas want dan ben je te laat …

Waarom zouden we als gereformeerden niet gewoon een goed voorbeeld geven? Niet zeuren, gewoon op, die lappekap. We aanvaarden in blijde gehoorzaamheid wat de overheid met heel veel inspanningen en op basis van vele moeilijke overwegingen voorstelt, en zitten niet Sinaïtisch te murmureren. Gewoon naar Rom. 13 doen wat de overheid vraagt en haar eren die over ons gesteld is.
Zie het artikel van ds. J.R. Visser in deze editie: Gehoorzamen met het hart.

Dus kap op kop.

Vergelijkend dankbaar

En laten we ook maar regelmatig onze situatie indenken van broeders en zusters elders in de wereld. Die het al zwaar hebben in verdrukking en vervolging, en nu helemaal in de problemen raken. Niet alleen geen of nauwelijks medische verzorging maar armoede en honger is hun deel. Een klein berichtje uit Doorgeven[3]:

Het coronavirus heeft zich binnen enkele maanden over de hele we­reld verspreid. In al onze projecten is het virus ongewild een belang­rijke speler geworden. Eind maart ontvingen we een bericht uit Kenia van onze MDW'ers Willianne en Elijah Olweny. Ze schreven: 'Er zijn hier strenge maatregelen getroffen. Goed dat de overheid dat doet, maar het is vreselijk om te zien hoe hard deze maatregelen families treffen! In Nederland zijn goede voorzieningen. Hier helaas niet. Veel mensen gaan op korte termijn geconfronteerd worden met honger. Vandaag geen werk betekent hier: vandaag geen eten, laat staan morgen, volgende week of volgende maand. Het raakt ons diep. Bidt alstublieft mee voor de mensen in Kenia en Afrika.'

Of uit het persbericht van Open Doors (juni 2020):

Nu vervolgde broeders en zusters extra onder druk staan vanwege het coronavirus, en niet of nauwelijks bezocht kunnen worden, heeft de vervolgde kerk onze gebeden meer dan ooit nodig. God zij dank is het lichaam van Christus wereldwijd in de Geest verbonden. En wij kunnen nu online nog meer mensen biddend mobiliseren dan voorheen.

Dus

niet klagen

maar dragen,

meebidden,

helpen,

loven,

en ook danken!