Ethiek

Coronitor 9

D.J. Bolt

17-10-20

Belangrijke getalsmatige ontwikkelingen m.b.t. het coronavirus zijn in onderstaande grafieken, op basis van RIVM getallen, bijgewerkt tot 13-10-20:

Voor Nederland geldt op 13-10-20 (tussen haakjes de waarden van 29-09-20):
 

- Totaal aantal besmettingen: 187.019 (115.631)

- Totaal aantal ziekenhuisopnames: 12.759 (12.759)

- Totaal aantal doden: 6650 (6.442)

De tabelletjes en grafieken geven wereldwijde ontwikkelingen van bevestigde besmettingen en aantal doden.

Aan de bovenste tabel hebben we twee kolommen toegevoegd. Een kolom die de procentuele veranderingen weergeeft. Die geeft dus een snelle indicatie hoe sterk de ontwikkeling is in het aantal overlijdens. En een tweede kolom die een ranglijst in dodentallen toont. Deze kolom laat zien waar landen t.o.v. elkaar staan wat effectiviteit van maatregelen betreft en die een indruk geeft van (on)veiligheid.

Observaties

Een paar waarnemingen.

• Het is gewoon weer 'helemaal mis'. De tweede golf die we zo graag hadden willen voorkomen, overspoelt ons in alle hevigheid. De grafieken laten een exponentiele onheilspellende toename zien van besmettingen, ziekenhuisopnamen en sterfgevallen.
   
• De ranglijst geeft een indruk van positie van landen m.b.t. hun aantal relatieve doden, zowel in continenten als ook binnen Europa. Relatief, omdat bij een eerlijke verhouding gerekend moet worden met inwoneraantal van landen en werelddelen. Als referentie hebben we Amerika (VS) genomen.
  Zo heeft België ruim 10.000 'echte' corona-doden tot nu toe en dus véél minder dan Amerika met 217.000. Maar als België even zoveel inwoners zou hebben als Amerika had het 293.000 doden geteld! En daarom staat het met stip op de eerste plaats van de ranglijst.
   
• Nederland staat op de 6^de plaats in de Europese ranglijst. Dat lijkt niet zo slecht in een lijst met 9 posities. Maar de indruk die uit berichtgeving wordt gewekt is dat het rap gaat veranderen. Met de exponentiële toename van besmettingen, zie de grafieken, kan het haast niet anders dan dat Nederland een hogere positie gaat innemen.
   
• De Nederlandse media en kranten staan bol van kritische beschouwingen over president Trump en zijn aanhang. Dat land en zijn leider kan in Nederland nauwelijks iets goed doen. Trumps optreden zou in de corona-crisis verantwoordelijk zijn voor het hoogste aantal doden in de wereld.  En ja, Trump houdt er zacht gezegd, ook een wat 'merkwaardige' stijl op na. Maar waar het ons hier om gaat is dat we langzamerhand als Europa op dit punt wel minder hoog van de toren mogen blazen. Want ons continent nadert al aardig de hoogte van de Amerikaanse aantallen. (UPDATE 17-10-20: 20:36).
   
• Tot nu toe hebben we gegevens uit grote landen als China en Rusland niet verwerkt. De reden is dat we de gegevens die wel beschikbaar zijn gewoon niet vertrouwen. Met zulke totalitaire landen waarin objectieve controle op informatie niet of nauwelijks mogelijk is, kunnen we moeilijk een betrouwbare vergelijking maken.      

Murmureren

Het karakter van een volk wordt (vooral) zichtbaar als er moeite en druk wordt ervaren zoals nu. Wat zijn we als Nederlanders voor een volk?

We lezen op dit moment de zo bekende geschiedenis van Israël in de woestijn, na hun exodus uit het slavenhuis Egypte. Vaak verbazen we ons over het gedrag van het volk. Immers zó door de Heere gezegend, (uit)geleid, verlost van onmenselijkheid (verdrinken van hun pasgeboren baby's!), en dan keer op keer in de contramine, opstandig, dwars en ongehoorzaam. Ze stonden zelfs op een bepaald moment op het punt hun leider Mozes, de 'zachtmoedigste man ter wereld', te vermoorden.

Het volk heeft de gevolgen van hun 'murmurerend' gedrag geweten. Het jonkvolk kwam uiteindelijk in het 'beloofde land', maar allen die ouder waren dan twintig jaar werden veroordeeld tot jarenlang rondzwerven in de woestijn tot de dood er op volgde (Numeri 14).

Natuurlijk zijn wij niet Israël. Maar er zijn heel wat trekken in die oude geschiedenis die je haast een op een kunt waarnemen in onze tijd. De onvrede en het verzet dat groeit tegen de overheid. Velen zoeken gaten en randen in de maatregelen om eraan te ontkomen. Intelligente en verantwoordelijke mensen als we zijn, kunnen we toch zelf wel  bepalen wat we moeten doen en laten, wat hebben die Rutte en consorten ons te zeggen? We begrijpen ook niets van al die stomme 'tegenstrijdige' overheidsmaatregelen. Uitgelekte toespraken van ministers worden al afgeschoten voordat ze zijn gehouden.

En we missen zó geweldig 'de vleespotten van Egypte', lees sport en spelen, dat we bereid zijn de gezondheid van velen ervoor te riskeren. 'We worden weer gepakt', meent iemand. 'Biedt ons perspectief', eist een andere. 'We doen niet meer mee', schreeuwt een derde.

Gemeld wordt dat het geweld tegen volksvertegenwoordigers, gezagdragers, handhavers en journalisten hand over hand toeneemt. Kenmerkend: de busjes van de NOS zijn ontdaan van hun logo's om te ontkomen aan het gepeupel.

We moeten natuurlijk niet overdrijven. Want media maken zich alleen maar boeiend en bereiken begeerde hoge kijkcijfers als ze ook dwarse lieden een podium bieden. En vele landgenoten doen hun uiterste best om te voorkomen dat het virus kansen krijgt. Maar de prangende vraag is wel of het geestelijk draagvlak van ons volk niet in snel tempo aan het afbrokkelen is. Zeker als de economie door de tweede golf een nog hardere klap krijgt en 'de diepe zakken'  van de minister van Financiën toch ook een bodem blijken te hebben. 

Wat moet het moeilijk zijn voor de medewerkers in de medische sector. Zij hebben het al ongelooflijk zwaar gehad in de eerste golf. Zijn aan grote (besmettings-)gevaren blootgesteld die soms hun tol hebben geëist met dodelijke slachtoffers. Hebben diep emotionele situaties moeten verwerken. Ze hebben zich er doorheen geworsteld, zij het dat de schade nog niet geheel is verwerkt.

Maar nu weer, mogelijk nog ernstiger. Hoe moet je het verwerken als je schreeuwers ziet die dansend op biertafels lak hebben aan voorschriften, of beter, aan de gezondheid en het welzijn van hun naasten …

Kerken

We hebben in de vorige Coronitor aangedrongen op een christelijke houding t.a.v. de maatregelen van de overheid. Niet alleen persoonlijk maar ook als kerken. Dus niet randjes opzoeken maar gehoorzamen en loyaal handelen overeenkomstig haar voorschriften én adviezen. Maar er is wel een aspect dat aandacht verdient en met de vorige paragraaf verband houdt.

Dat is het imago van de kerken. Als mensen in onze samenleving door het handelen van kerkleden een verkeerd beeld van de kerk krijgen is dat heel schadelijk. Smadelijk voor Christus zelf, als Heer van de kerk. Schadelijk voor de verbreiding van het Evangelie in de samenleving. En ook niet best voor de onderlinge verhouding van burgers.

Hoe waar dit ook is, er is de afgelopen weken ook een onheilspellende tendens zichtbaar geworden. De seculiere volksgeest van velen blijkt nauwelijks meer te begrijpen dat kerk en eredienst iets wezenlijk anders zijn dan voetbalclub en joelen in een stadion. Het leidt tot agressief gedrag en intimidatie van kerken als men meent dat deze 'bevoorrecht'  worden t.o.v. de sportclub. Het was vooral te  merken in reacties op kerkdiensten van de HHK in Staphorst waarin gezongen werd. Hoewel deze gemeente zich strikt hield aan de voorschriften kregen ze te maken met heel veel negatieve publiciteit.

Oók in christelijke kringen. Zo etiketteerde ND-journalist Schinkelshoek het gedrag van reformatorische kerken als 'eigenzinnig', onverstandig en 'minder christelijk'[1]. En haalt hij Bonhoeffer uit de kast om zijn alternatieve visie op 'Gode meer gehoorzamen dan mensen' te staven. Want ‘God meer gehoorzaam zijn dan de mensen betekent soms nog het meest: God meer gehoorzamen dan je eigen onvrede', smaalt hij.

In hetzelfde blad besteedt prof. dr. A.L.Th. de Bruijne in zijn column (wat) genuanceerder aandacht aan de houding van orthodox-gereformeerden als in Staphorst.

De Bruijne signaleert het verval van ons volk waar zelfs volksvertegenwoordigers van hoog niveau niet meer verschil lijken te weten tussen bezoek aan sportclub en kerkdienst. Bevreemdend, hoe moeten we hier mee omgaan?, vraagt hij zich af.

Hij deelt niet de kritiek dat de kerken 'te gewillig op de schoot van de overheid kruipen en dat zij niet zomaar akkoord moeten gaan met de inperking van hun mogelijkheden'. Tegelijk 'herkent hij er wel een kern van waarheid in', namelijk dat de kerk geen sportclub is.
Hoe ziet De Bruijne dan de situatie en hoe zouden zij zich moeten gedragen? De kerk vormt het begin van een nieuwe samenleving van de toekomst. Van daaruit moet je kijken. Vroeger erkenden overheden in het Westen veelal het bijzondere karakter van de kerk, nu niet meer. De kerk, zo zegt De Bruijne, 'heeft geen eigen afgeschermde plek op aarde maar deelt juist in alle lotgevallen van de samenlevingen waar zij te gast is'. En daarom moet de kerk zich zoveel als kan royaal schikken naar haar aardse samenlevingen en zich daar inzetten voor maatschappelijke vrede en welzijn.

En geen aanstoot geven! Kijk maar, betoogt de hoogleraar, de Heere Jezus betaalde tempelbelasting om geen aanstoot te geven, terwijl Hij dat niet hoefde[2]. En dus moeten ook wij met onze erediensten offers brengen om geen aanstoot te geven. 'Alleen zo dien je de reputatie van je lijdende koning', maant hij.

Wij kunnen deze benadering niet volgen. Allereerst al niet dat wij 'gasten' zouden zijn van (onchristelijke) samenlevingen op aarde. Onze positie als kinderen van de Schepper van hemel en aarde is toch een heel andere? Hij geeft immers ons de opdracht de aarde ' te bebouwen en te bewaren'. Wij leven op zijn terrein. Als christenen die zijn Naam belijden werken we in lijn met Gods opdracht daarin. We zijn geen gastjes maar erfgenamen van deze (ver)nieuwe(de) aarde waarin voor godloze ontkenners van Christus' kerk en regering geen plaats meer is.

Ook de vergelijking met Christus' optreden m.b.t. de tempelbelasting gaat o.i. mank. Het gaat in deze historie om materiële zaken die eenvoudig oplosbaar zijn. Het kost Jezus en zijn discipelen financieel zelfs niets. Maar bij de op de korrel genomen gereformeerde broeders gaat het om de kern van geestelijk kerkelijk leven: de eredienst in al zijn facetten. Het is toch volstrekt exegetisch ongeloofwaardig hun situatie te vergelijken met het betalen een muntje-tempelbelasting waar Christus en zijn discipelen geen boterhammetje minder om hoefden te eten. Laat staan in hun geestelijk leven werd aangetast.

Er is o.i. een onheilspellende ontwikkeling gaande. Want naast voorschriften en verordeningen van de overheid lijkt er een tweede groeiende macht in onze samenleving. De media, volksopinie en volksgunst die lak hebben aan God en zijn gebod, krijgen meer en meer een dwingend en soms gewelddadig karakter. We zullen als christenen daarvoor niet moeten buigen omdat we willen demonstreren dat we zo 'dapper' zijn, zoals Schinkelshoek ' fijntjes' opmerkte in zijn eerder gerefereerde verhaal.

Maar ook niet buigen om maar 'geen aanstoot te geven'. Hoe we het ook keren of wenden, we blijven als christenen aanstoot geven met ons geloof en overtuigingen die haaks staan op goddeloze cultuur die ons land is gaan kenmerken.

Kortom, ja de overheid loyaal gehoorzamen in voorschrift en advies waar die niet tegen het Woord ingaan, en nee, niet buigen voor een verwereldlijkte volksmoraal.

Gebed en verootmoediging

Tenslotte, zouden we geen bededag moeten houden? Zoals art. 69 van onze kerkorde voorschrijft: In … algemene rampen … waarvan alle kerken de druk ervaren, zal een bededag worden uitgeschreven door de classis die daarvoor door de laatste generale synode is aangewezen.

Een dag van gebed, vasten en verootmoediging. Daar is o.i. nu alle reden toe want de pandemie heeft ons zeker het een en ander te zeggen. Het gaat immers niet buiten Hem om.
Misschien moet er de nadruk liggen op verootmoediging, dat is: nederig onze schuld belijden tegenover de Heere.

Over de samenleving waarin de ontkerkelijking en verwereldlijking steeds verder doorvreten.

Over de kerken waarin de eenheid tussen broeders van hetzelfde kostbare geloof maar uitblijft.

Over de gemeenschap der heiligen waarin liefde en eensgezindheid soms zo pijnlijk worden gemist.

Over ons persoonlijk leven dat nog zo vaak de toets van een oprecht godvruchtig leven niet kan doorstaan.

Is het niet hoog tijd om onze zonden gezamenlijk te belijden en de Heere te smeken: Erbarm U over ons en deze wereld, en geef uit genade geloof, gezondheid en vrede!?