Ethiek

Kruisverhoor op Zondag (9f)

Het was de bedoeling dat ds. Wierenga en ik over de betekenis van het vierde gebod voor nú zouden discussiëren. Maar daarvoor is eerst door hem de betekenis en de geldigheid van de Tien Geboden als geheel aan de orde gesteld. Binnen dat kader wil hij verder spreken over het sabbatsgebod voor onze tijd.
Maar het is in de voorgaande wederzijdse bijdragen gebleken dat wij op het punt van de Tien Geboden al een groot verschil van inzicht hebben. Voor ds. Wierenga, zo zullen de lezers weten, zijn de Tien Geboden niet meer geldig, ze hebben afgedaan. Ze behoren niet meer tot "de papieren van het Nieuwe Verbond".
Voor mij ligt dat geheel anders. De wet van Here, op de Sinaï is nog voluit geldig ook al moet je de voortgang van de heilshistorie in rekening brengen. Dat heeft ook belangrijke consequenties als we verder zouden discussiëren over het vierde gebod. Onze verschillende uitgangspunten zullen steeds een discussie over aspecten van dat gebod frustreren. Het voelt alsof je iemand de gebiedende betekenis van de witte strepen op de snelweg wilt duidelijk maken terwijl het wegenverkeersreglement is vervallen.
Dat is niet zinvol, lijkt mij. Ik heb daarom besloten deze discussie niet voort te zetten.
Wel heb ik de behoefte om nog een aantal laatste opmerkingen te maken.

Waardering

In de eerste plaats heb ik het erg gewaardeerd dat ds. Wierenga de bereidheid heeft gehad de discussie aan te gaan. Het heeft niet geleid tot een consensus, bepaald niet, maar toch kun je blij zijn dat iemand de moed heeft met ons te communiceren. Het gesprek over dit maar ook andere onderwerpen willen we nu al een aantal jaren. Maar zeer weinigen kunnen daartoe de broederlijke liefde opbrengen.
We waarderen het in ds. Wierenga en danken hem ervoor dat hij 'de handschoen' wel heeft opgepakt. We zijn in elk geval 'verder' gekomen in die zin dat duidelijker is geworden wáár verschillende wegen worden ingeslagen als het gaat om de betekenis van Gods geboden voor onze tijd.

Blijvende moeite

Dat brengt me op een tweede opmerking.
Het is toch echt zo dat de leer die ds. Wierenga voorstaat door onze kerken nadrukkelijk is afgewezen. In een van de vorige bijdragen heb ik dat naar voren gehaald. Ik zou ds. Wierenga vragen zich daar nogeens mee te confronteren. Want er zit altijd een stuk spanning in als de kerk zich heeft uitgesproken over de betekenis van een deel van Gods Woord en een dienaar van dat Woord draagt daar een opvatting over uit die er haaks op staat. Dat botst en geeft moeite. In de gereformeerde kerken zijn er dan maar twee mogelijkheden namelijk: conformeren met behoud van gevoelen of 'de kerkelijke weg gaan'.
Met die moeite blijf ik zitten. De synode van Zwolle-Zuid heeft zojuist alle bezwaren op het onderhavige punt afgewezen. Voortaan mag zonder kerkelijke consequenties de zondagse rustdag (ook) een menselijke instelling worden genoemd.¹ Ik ben een Goddelijk gebod kwijt geraakt alle mooie zinnen in handreikingen ten spijt.
Maar moet ik nu aannemen dat in onze kerken ook mag worden geleerd dat niet alleen het vierde maar dat alle tien geboden ongeldig zijn, afgedaan hebben?
Mijn probleem is niet kleiner geworden.

Consequenties

Het gaat hier niet om een ondergeschikt punt. Het gaat om de Wet van de Here. Een wet die zo rijk wordt bezongen in de langste psalm en in psalm 19. Daar gaat het om uiteindelijk.
Als ik het goed waarneem staat ds. Wierenga niet alleen met zijn gevoelen. Andere predikanten zijn er misschien minder expliciet in maar toch merk je dat er afstand groeit t.o.v. Gods wet. Sinds "de stijl van het Koninkrijk" de maatstaf is geworden voor ons ethisch handelen verflauwt de aandacht voor en het gezag van Gods wet, lijkt het wel.

Ds. Wierenga's opvatting heeft consequenties m.i. Soms denk ik die al te ontwaren in de erediensten bijvoorbeeld.
Uit allerlei signalen uit de kerken blijkt dat men hoe langer hoe vrij(postig)er met de Tien Geboden omspringt in de diensten. Voor alternatieve verwoordingen kan men terecht bij voorgangers en hoogleraren in onze kerken.² Men stelt zelfs de vraag of je überhaupt eigenlijk nog wel de Tien Geboden kúnt voorlezen zoals ze in de Schrift zijn verwoord.
En natuurlijk is het een crime voor diegenen die niets hebben met "in zes dagen zult u al uw werk doen, maar de zevende dag is van de Here uw God, dan zult u geen werk doen" dat elke zondag weer voor te moeten dragen, bijna een leugentje om best-wel-beter-weten-wil. De drang is dan groot om er zelf een mooi verhaaltje van te maken waarin het rust-aspect is ausradiert.

Laat me op dit moment volstaan met te zeggen dat het mij vervreemdt van de eredienst.

NOTEN
____________________________________________________________

1 Het wordt mij wel eens kwalijk genomen dat ik dat zeg. Want, is de tegenwerping, de kerken hebben veel méér gezegd. Dat laatste is zeker waar. Maar ook dít. Alle bezwaren dáártegen zijn afgewezen. Ik daag ieder uit om het tegendeel te bewijzen.
2 Ik hoorde b.v. kort geleden het vierde gebod zó vertolken: "Wees geen slaaf van je werk. Wijd heel je leven aan God"6 (ds. T.P. Nap). Nu zijn beide uitspraken waarheden en je kunt ook best deze relatie met het vierde gebod leggen, maar het is wel een eigen geknutselde en tekortschietende vrije weergave van Gods gebod. Dat heeft weer te maken met het tweede gebod.