Een besloten bijeenkomst 1
Redactie een in waarheid
29-11-14
Zaterdag 15 november jl. werd een besloten bijeenkomst in de Immanuelkerk te Bunschoten-Spakenburg gehouden over de situatie in de vrijgemaakt-gereformeerde kerken. De vraag werd onder ogen gezien of het nog wel verantwoord is lid van deze kerken te blijven.
Voor zover het niet strijdig is met het gesloten karakter van deze vergadering zullen we hetgeen aan de orde kwam aan onze lezers doorgeven.
Daarna willen ook aandacht geven aan de reacties op deze vergadering en wat daar passeerde.
Eén van de sprekers was ds. J.R. Visser te Dronten-Noord. We ontvingen zijn toespraak die we graag ter lezing aanbevelen.
Vrouw in het ambt maakt mijn geloof toch niet anders?
Broeders en zusters,
Ds Storm heeft ons gediend met een uitstekende analyse van wat er op de synode van Ede besloten is. Ik neem aan dat u dat gelezen hebt en ga dat dan ook niet herhalen. Ik wil vanmorgen met u één punt wat verder uitdiepen.
Het gaat mij om de besluitvorming waarvan ds Storm schrijft:
"De meest brandende en omstreden kwestie ter synode is ongetwijfeld die van de beoordeling van het rapport van deputaten M/V geweest. Het heeft de synode heel veel moeite gekost om tot besluitvorming te komen. ….. Er is besloten om met de NGK tot samenspreking gericht op kerkelijke eenheid te komen. Maar kan dan tijdens die samensprekingen niet alsnog blijken dat dit punt een verhindering voor eenwording is? Nee, dat kan niet. Want de synode besloot (besluit 3): "uit te spreken dat door de overeenstemming in de gesprekken over hermeneutiek de belemmering die er lag vanwege het besluit van de NGK om de ambten voor de zusters der gemeente open te stellen, is weggenomen." Met als grond: "ondanks het verschil in praktische uitkomsten ten aanzien van de vrouw in het ambt, is gebleken dat we als kerken elkaar vertrouwen kunnen geven inzake de erkenning en aanvaarding van het gezag van de Heilige Schrift. Eigenlijk is dit de meest schokkende uitspraak die te Ede door de kerken is gedaan. Hiermee is gekozen voor het ontstaan van een kerkverband waarbinnen de kwestie van de vrouw in het ambt tot een praktische kwestie is teruggebracht, waar plaatselijke kerken over mogen beslissen."
Tot zover collega Storm.
Ik ben het volledig met hem eens dat dit het meest schokkende en vergaande besluit tot nu toe van de synode is geweest. Toch wordt dat door velen niet zo ervaren. Je hoort broeders en zusters om je heen zeggen dat het voor de vrede goed is dat er nu nog niet tot de vrouw in alle ambten besloten is. Beter een langzame haast ter wille van de vrede. De vrouw in het ambt komt er toch wel. Als je dan verder praat, komt het argument: je kunt er wel tegen zijn maar vrouwen in de ambten verandert echt niets aan mijn geloof. Daarom kan ik me er ook niet echt druk over maken.
Het is een argument om ook echt over na te denken. Je kunt toch echt gelovig blijven als je als kerk vrouwen in de ambten laat dienen? Dat geloof klinkt toch bijvoorbeeld ook door in het principebesluit dat de Gereformeerde Kerken synodaal in 1966 namen over de vrouw in het ambt?:
- de Geest van Christus herstelt de vrouw geheel in haar volwaardige positie als mens Gods (Gal3;28) en integreert haar als zodanig volkomen in het dienstwerk tot opbouw van de gemeente;
- Het kan een verschraling van het leven van de gemeente betekenen, wanneer de aan de vrouw tot welzijn van allen verleende genadegave bij de institutaire opbouw van de kerk verwaarloosd zouden blijven;
- Met de haar geschonken gaven mag de vrouw medewerken in de ambtelijke dienst, zoals deze in zijn geheel tot leiding van de gemeente is geroepen;
- Bij de opening van de toegang tot het ambt voor de vrouw dient haar een volwaardige plaats naast de man te worden ingeruimd, overeenkomstig het beginsel van wederzijds aanvullend deelgenootschap in een gezamenlijke taak.
Je leest hier toch heel gelovige woorden? Daarbij sluit toch ook aan wat onze eigen synode besloten heeft over het vrij spreken over wel of geen vrouw in het ambt als er maar vanuit de Schrift geargumenteerd wordt? De volgende uitspraak:
b. de visie dat behalve mannen ook vrouwen in de kerkelijke ambten mogen dienen moet vrij bespreekbaar zijn zolang er vanuit de Schrift geargumenteerd wordt.
Ik twijfel geen moment aan de oprechtheid van iemand als hij of zij zegt dat de vrouw in het ambt niets aan zijn of haar geloof verandert. Toch heb ik met dit argument een groot probleem. Het gaat het geloof van velen namelijk wel wezenlijk veranderen. Dat kan ook eigenlijk niet anders.
Ja, maar onze synode heeft toch juist besloten dat er geargumenteerd moet worden vanuit de Schrift! Als je vandaar uit verder spreekt kan het toch ook een vrije kwestie zijn? Dan zit het toch gewoon goed?
Het lijkt op het eerste gezicht een heel goede redenering. Dit besluit deed me terugdenken aan zo’n 15 jaar geleden. Wij woonden in Zuid-Afrika. In verband met een zendingsvisitatie vanuit Nederland waren er ook enkele collega’s uit Nederland. We kregen een gesprek waarbij een van de collega’s zei dat als mensen oprecht vanuit de Schrift met argumenten komen je nooit te maken hebt met kerkscheidende meningen. Dat klinkt goed en dat klinkt ook vol van de echte vrede. Maar toch klopt deze redenering niet. Ik noem een paar dingen die dit kunnen verduidelijken.
a. Als je naar de geschiedenis kijkt zie je hoe Christus' kerk de leer van Arius en Pelagius als ketters veroordeelt. Toch beriepen zowel Arius als Pelagius zich op de Bijbel. Ze kwamen met argumenten uit de Bijbel. Maar daarmee was de mening dat de Here Jezus zelf geen God was en dat de mens niet uit zichzelf maar door het verkeerde voorbeeld gaat zondigen geen vrije kwesties geworden. Het was maar niet een kwestie van 'verschillend de Schrift verstaan' geworden. De kerk wist zich geroepen om op grond van het juist verstaan van de Schrift deze dingen als dwaalleer te typeren.
b. Vanuit de Schrift worden we steeds weer opgeroepen om te toetsen. Dat zou vervallen als we zeggen dat als iemand maar vanuit de Schrift argumenten geeft, het om een vrije kwestie gaat. We moeten bedenken dat we de Schrift ook echt verkeerd kunnen uitleggen. Ook met de beste bedoelingen. Je kunt met de beste bedoelingen nog altijd eigenwillig zijn. Je bent zo door de geest van de tijd of door een bepaalde gedachte of gevoel ingenomen dat je in feite de Schrift naar je eigen mening toebuigt. Het is niet voor niets dat de Geest Petrus laat schrijven:
Besef daarbij vooral dat geen enkele profetie uit de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat, want nooit is een profetie voortgekomen uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest. 2 Petr 1:20,21
Denk er eens aan dat de duivel als een groot kenner van de Schrift ook argumenten vanuit de Bijbel gebruikt. Hij probeerde daarmee de Here Jezus te verleiden, Mat. 4. De Here Jezus stuurt de duivel dan ook weg. Deze dingen maken duidelijk dat niet elk beroep op de Schrift geldig is.
Als je de vrouw in het ambt toelaat, verandert je geloof omdat je een duidelijk voorschrift van de Geest ongeldig verklaart. Een regel van de HERE die zelfs in 1 Timotheus 2 in de schepping verankerd wordt. Je ziet ook in de besluitvorming en voorstellen in verschillende kerken dat dit gebeurt.
Bij de besluitvorming in de Gereformeerde Kerken synodaal speelde het begrip tijdgebondenheid een grote rol. De cultuur van vandaag is zo anders, redeneerde men. Het is duidelijk dat Páulus nog zegt dat het niet kan maar dat was vanwege de tijd. Ook al schrijft Hij dat het Gods wil is vanaf de schepping.
In de Nederlandse Gereformeerde kerken werd gesteld dat er twee lijnen in de Schrift te vinden zijn die voor ons moeilijk zijn te combineren. Vanuit de cultuur van vandaag wordt de Schrift dan onduidelijk gemaakt om een eigen vrij standpunt te kunnen innemen.
In het rapport dat op onze eigen synode gediend heeft, werd sterk benadrukt dat de cultuur en daarmee ook de tijdgebondenheid de oplossing moest geven. Men redeneerde dat Paulus vanuit missionaire argumenten toen tot de regel kwam om geen vrouwelijke ambtsdragers te hebben. In onze tijd zou het juist andersom zijn! Als we nú aan deze regel vasthouden zouden we een onnodige drempel voor mensen opwerpen om tot Christus te komen. Deze redenering kom je bijvoorbeeld ook al tegen in twee populaire Afrikaanse studiebijbels uit de negentiger jaren van de vorige eeuw. (Bybellennium; Bybel in praktyk)
Het opvallende is dat wat de Heilige Geest zegt, aan de kant geschoven wordt ter wille van hoe er in onze tijd gedacht en gevoeld wordt. Als je dat op dit punt doet, gaat bij velen hun geloof veranderen. Waarom zou je dan op andere punten in de Schrift ook niet kunnen zeggen dat hier vooral vanuit de tijdgeest van toen geredeneerd wordt. Je ziet dan dat de geest van de tijd het wint van de Schrift.
Hier is van waarde wat K.K. Lim in zijn proefschrift 'Het spoor van de vrouw in het ambt' schrijft naar aanleiding van besluiten om de vrouw in het ambt in verschillende kerken toe te laten:
Door sterk de nadruk te leggen op de tijdgebondenheid, kan het algemeen geldige onderscheid tussen man en vrouw in elke omstandigheid verschillend toegepast worden. Door de Schrift te benaderen als cultureel bepaald en daarbij het begrip tijdgebondenheid te hanteren wordt de weg gebaand voor de openstelling van het ambt voor de vrouw. Hier rijst dan de vraag wat het criterium voor een dergelijke beslissing moet zijn. Worden hier geen subjectieve maatstaven aangelegd? Hier schuilt immers het gevaar dat de openbaring van God ten prooi valt aan een subjectieve beoordeling van de omstandigheden van de tekst en van de toepassing daarvan in het heden. p.270.
Uiteindelijk leidt in verreweg de meeste gevallen het toelaten van de vrouw in het ambt er toe dat er een vrijere omgang met de Bijbel ontstaat. Een omgang die openstaat voor allerlei eigen meningen waardoor het concrete spreken van de HERE in de Schrift aan de kant geschoven kan worden. De Schrift wordt een van de bronnen van Gods openbaring. Daarnaast wordt de cultuur en de tijd ook zo’n bron. In de versmelting van die twee bronnen licht de waarheid dan op. Daarmee wordt ernstig tekort gedaan aan de HERE en aan Zijn Woord voor alle tijden en culturen.
Het kan bijna niet anders dan dat het toelaten van de vrouw in het ambt er toe leidt dat mensen in de loop van de tijd al losser van het Woord van God komen te staan. Het gaat hierbij ook om het tere leven dichtbij de HERE. In diepe eerbied voor Zijn hele Woord. Geloven wordt vrijblijvender.
Het is daarom uit liefde voor de HERE en voor Christus gemeente en voor de jeugd! dat ik hierin niet kan meegaan. Laat Gods concrete wijsheid voor ons altijd weer het einde van alle tegenspraak zijn en het begin van echte wijsheid.
Ds Rob Visser