In memoriam prof. J. Kamphuis
D.J. Bolt
14-01-12
Weer is iemand overleden van 'de oude garde': de voorgangers die zo'n grote invloed hadden in onze kerkelijke gemeenschap en een groot stempel drukten op het geloofsleven van nu oudere gereformeerde vrijgemaakte broeders en zusters. Prof. J. Kamphuis betekende veel voor ons. Ook voor ons als jonge mensen destijds. Wekelijks las je in De Reformatie artikelen van zijn hand. Wat hij te berde bracht werd met elkaar besproken, was relevant. Hij was de man die met name het voortouw nam in de noodzakelijke strijd tegen oecumenisme, independentisme en belijdenisverzaking. Van zijn schrijven spatten de emoties af in accent, cursief en vet. Daar sprak iemand, dat voelde je, die meende wat hij zei en dat in scherpe heldere bewoordingen kon uiten. Je voelde als het ware iemand met zijn ziel spreken.
In de jaren zestig kregen we te maken met de woelingen van binnen- en buitenverband. Met knabbelen aan de gereformeerde belijdenis, een Open Brief en wegzending van afgevaardigden van de generale synode Amersfoort-West 1967. In Apeldoorn waar ik destijds woonde werden we 'weggeroepen vanachter een ontrouwe kerkenraad'. Het gaf veel moeite en verdriet. Was het wel echt nodig al? Je voelde aan den lijve hoeveel pijn kerkelijke scheiding deed. Maar het was onmiskenbaar dat afwijking van de belijdenis werd getolereerd, dat gaf de doorslag.
Zoals hij schreef, sprak Kamphuis ook. Ik herinner me de massale bijeenkomst in Zwolle in 1985 waarin verontrusten onder leiding van dr. W.G. de Vries bijeenkwamen voor een fundamentele bezinning op de koers van het Gereformeerd Politiek Verbond. Daar wees Kamphuis in een hartstochtelijk referaat aan dat omarming van 'interkerkelijkheid' in het GPV tot grote problemen zou leiden. De eigen boodschap van het GPV zou onverstaanbaar worden. Je hing aan zijn lippen! Typerend was onbegrip van dr. K. Veling die hem publiek berispte om de principiële geladenheid waarmee de hoogleraar sprak. Maar Kamphuis had een profetische blik en heeft meer dan gelijk gekregen, zo bewijst de geschiedenis van het GPV en de eruit voortgekomen CU.
Op het Bereidheidscongres van het GemeeNtenproject in 2000 te Barneveld hield prof. Kamphuis een toespraak voor 'missionair geörienteerde' jongeren. Weliswaar behoorde ik daar niet meer toe maar was uitgenodigd door een van de organisatoren. De keuze van het onderwerp was heel verrassend: Ps. 51. Achter in de zaal waar ik zat was het wat onrustig: wat zal die oude man ons nu te vertellen hebben. En dan nog wel over deze psalm? Maar gaandeweg werd het stiller tot ieder vol aandacht was gefocust: "Geslachten gaan, geslachten komen: we zijn sámen in Gods ontferming opgenomen." Het ontroerde, greep jong en oud(er) aan. Wonderlijk dat fluïdum, die Begeisterung van deze voorganger. Maar misschien moeten we zijn geheim meer zoeken in zijn vermogen het Woord te laten fonkelen.
'Onze' Kamphuis stond 'ergens' voor. Zijn spreken resoneerde in de harten van geleerden en ongeletterden. Zijn strijd om gereformeerde kerken te blijven was onze strijd. We voelden een diepe verbondenheid zonder hem overigens in alles te volgen.
Na zijn emeritaat in 1987 gingen we hem hoe langer hoe meer missen in het publieke debat. Zijn scherpe blik op het kerkelijke gebeuren en de profetische analyse ontbeerden we in de laatste zeg tien jaren van kerkelijke afval.
Het gaf een gevoel van vervreemding en misschien zelfs wel van verlatenheid. Waar was hij die ons zó duidelijk en overtuigend de weg had gewezen? Die ons in de kerkelijke strijd had meegenomen. De diepingrijpende veranderingen die onze kerken haast onherkenbaar hebben veranderd moeten hem toch ook diep hebben geraakt en veel verdriet gegeven? Is de pink van ontrouw nu niet dikker dan de lendenen van 1967?
We zijn dankbaar dat Kamphuis de voortdurende aandrang en verleiding om de strijd van de zestiger jaren te verloochenen, heeft weerstaan tot het eind van zijn leven[1]. En dat hij ondanks de druk van het klein-oecumenisme, in de belijdenis van zondag 22 heeft volhard. Daarin is hij ons nóg tot een voorbeeld. Naar Hebreeën 13 willen we het goede Woord Gods dat deze voorganger tot ons heeft gesproken in gedachtenis houden.