Kerkverband

Waarom eigenlijk nog vrijgemaakt? - Hoe verder ??

Sommigen lezers hebben moeite met onze intensieve kritiek op de gang van zaken in onze kerken. We begonnen de artikelenreeks er mee. Het is goed om die moeite niet te negeren. Bijvoorbeeld van deze broeder:

"Het doet me meer en meer verdriet dat u in uw artikelen zo verbitterd overkomt. Is er van de synode en de GKV dan echt nooit iets goeds te zeggen? Ik vraag me af of u met de huidige berichtgeving de beoordeling niet al te zeer vanuit het negatieve duidt. Graag zou ik zien dat de waarschuwing blijft, maar dat deze ook gepaard gaat met dankbaarheid voor alles wat God geeft binnen de GKV. Laten we de hartelijke liefde voor Christus en het werk van de Geest toch niet wegredeneren aub."

Misschien zal hetgeen we ook in deze artikelen schreven het beeld van deze broeder bevestigen: alweer niet goed. Kan er nu eens niet positief worden geschreven?
Laten we eerst nog een paar misverstanden uit de weg ruimen.

We hebben wél oog voor het goede dat ook in onze kerken wordt gevonden, we begonnen onze artikelenreeks er mee. We ervaren dat ook en hebben dat meermalen gezegd en geschreven. Christus en zijn Geest werken ook in de vrijgemaakte kerken. En het goede daarin hebben wij niet te bekritiseren. En als wij soms mochten doorslaan dan houden we ons zeer aanbevolen voor correctie. Maar dan wel met argumenten.

Het is jammer dat wij blijkbaar bij deze broeder "verbitterd" overkomen. Want dat zijn we niet. Wel inmiddels tot op het bot bezorgd over 'onze' kerken. En diep verdrietig over 'de puinhopen van Jeruzalem'. Ook niet zelden verontwaardigd over sluwe en arrogante misleiding van ons kerkvolk. Het gaat zeer aan je hart dat je kinderen langzaam maar zeker vergiftigd ziet worden door dominees die het gereformeerde spoor bijster zijn. Predikanten waarover je je verbaast dat je er samen mee in één kerkverband zit.
Dat is het wat ons dagelijks bezig houdt. Daarover hebben we de afgelopen drie jaren samen breedvoerig en gedocumenteerd geschreven. Uit liefde voor Christus' kerk.
Echt!

Het kan ook niet zo doorgaan. Er komt een tijd dat de dingen zijn gezegd. Er niets meer valt toe te voegen.
We hebben gezien hoe in de loop van de laatste jaren het vrijgemaakt-gereformeerde leven tot de grond toe werd afgebroken. Dat proces gaat nog steeds door ondanks de claim dat de afbraak van de gereformeerde 'minizuil' (vrijwel) is voltooid .
De vrijgemaakte kerk is een gemeenschap geworden waarin Schriftkritiek wordt getolereerd en waar volop ruimte wordt geboden voor verder afbraak van gereformeerde confessionele opvattingen en gereformeerd leven.
Een breed oecumenisch-gereformeerde kerk moet als nieuw samenbindend ideaal gaan functioneren. Daarin wordt ruimte geboden voor allerlei dwalingen en zal een grote mate van tolerantie bestaan voor van de Schrift afwijkende levenswandel.

Hamvraag

Het is tijd om de vraag onder de ogen te zien hoe we verder moeten. Deze vraag is al vaak gesteld op bijeenkomsten die we de afgelopen jaren hebben gehouden. Maar steeds ontving deze geen antwoord. Een belangrijk motief daarbij was dat er nog een beroep op kerkelijke vergaderingen mogelijk was. Er waren immers vele bezwaarschriften en revisieverzoeken onderweg? Zou de synode van Zwolle-Zuid niet op de essentiële punten toch de koers weer ten goede verleggen?
Die hoop en dat verlangen zijn de bodem ingeslagen. De koers van de kerken is wel verlegd maar nog verder in de verkeerde richting. Bezwaren en revisieverzoeken werden op veelal formele gronden afwezen en dus niet inhoudelijk behandeld. Afwijkingen van de gereformeerde leer werden geconsolideerd.
Bovendien is 'de kerkelijke weg' vrijwel onbegaanbaar geworden. Het fundamentele artikel 31 van ons kerkrecht is uitgehold zodat het effectief maken van bezwaar tegen ongereformeerde leringen en leraars bij de kerkelijke vergaderingen sterk beperkt tot onmogelijk is geworden.
De vraag moet dus nu wel een antwoord gaan ontvangen.

Moeiten

Veel broeders en zusters zitten persoonlijk en plaatselijk in grote moeite. Ze horen oppervlakkige preken of preken die duidelijk in strijd zijn met de gereformeerde belijdenis. Onbevangen en ontvankelijk luisteren naar de preken wordt hoe langer hoe moeilijker.
De inrichting van de erediensten wordt steeds meer opgeleukt en aangepast aan een belevingscultuur of krijgt een zgn. missionaire insteek waarbij het gereformeerde karakter van een eredienst is verdwenen. Gesprekken daarover leveren niets op of worden geweigerd. Ondertussen gaan de ontwikkelingen sluipend stap voor stap voort.
Ouders hebben grote moeite met catechisaties voor hun kinderen. Het accent komt steeds meer te liggen op discussie en dialoog in plaats van grondig onderwijs in de 'gezonde leer'. Hoe moet het met de verantwoordelijkheid voor het onderwijs die ze bij het doopvont voor God hebben beloofd? Kun je trouwens nog wel eerlijk de vragen positief beantwoorden bij de doop van je kinderen? Je kinderen naar de catechisatie sturen?

Ook in de persoonlijke omgang met veel broeders en zusters is nauwelijks meer aandacht voor allerlei moeiten op dit vlak. Het laat velen gewoon koud. Pogingen tot gesprek wekken veelal irritaties op. Veranderingen in de gemeente en eredienst gebeuren niet zelden zonder een behoorlijk gesprek met de gemeente. Men 'doet maar'. En velen maken zich er ook niet druk over.

Nog een ware kerk?

Hoe moeten we verder in deze geestelijke woestenij?
De brandende vraag is of de vrijgemaakte kerk nog wel beantwoord aan de normen die de Schrift stelt aan een kerk van Jezus Christus. Aan hetgeen "we geloven met het hart en belijden met de mond" volgens onze geloofssamenvattingen.
Voldoet de GKv-kerkgemeenschap nog aan de heldere 'kenmerken' in de Schrift die we samen aanvaarden (aanvaardden?) en op basis waarvan we lange jaren kerkelijk heerlijk hebben samengeleefd in gebondenheid aan ons Hoofd Jezus Christus?
In vele artikelen hebben we de afgelopen jaren aangetoond dat er leringen in onze kerken worden getolereerd die tegen Gods Woord ingaan. Denk aan de nieuwe hermeneutiek, de herinterpretatie van de eerste hoofdstukken van de Schrift, de heroriëntatie op Gods geboden, evangelicalisering, etc. Het is allemaal geconsolideerd op de laatstgehouden synode.
De sacramenten worden ontheiligd. Gasten die geen belijdenis van het gereformeerde geloof hebben gedaan en ook geen lid van de kerk willen worden kunnen zonder opzicht en tucht toegelaten worden aan het Heilige Avondmaal. Overdopen zonder consequenties voor het kerklidmaatschap is inmiddels gesignaleerd. Kinderen die niet tot de kring van het verbond behoren ontvangen toch de Heilige Doop.
De handhaving van de tucht is verzwakt¹. Echtscheiding en hertrouwen wordt niet meer bestraft naar de Schrift. Voor samenwonen van mensen van al of niet hetzelfde geslacht wordt opening geboden. In wegblijven uit de erediensten wordt zonder tucht berust.

Is de vrijgemaakte kerk nog een ware kerk?
Velen vinden dit een achterhaalde en achterlijke vraag. Toch zegt onze belijdenis dat men nauwgezet en met grote zorgvuldigheid, vanuit het Woord, behoort te onderscheiden welke de ware kerk is?".² Deze vraag kan ook niemand ontwijken bijvoorbeeld als hij tot het ambt wordt geroepen, openbare belijdenis doet of zijn kind laat dopen:

Belijdt u dat de leer van het Oude en Nieuwe Testament, die in de Apostolische Geloofsbelijdenis is samengevat en hier in de christelijke kerk geleerd wordt, de ware en volkomen leer van de verlossing is? En belooft u bij de belijdenis van deze leer door Gods genade te blijven in leven en sterven?

Hoe graag ik het ook zou willen: in een kerk die de koers van de laatstgehouden synode met ratificatie voor haar rekening neemt, kan ik hierop³ in alle eerlijkheid zonder mijn geweten geweld aan te doen, niet meer volmondig ja-zeggen.
Nee, het gaat niet om 'een zuiverste kerk' waaraan geen smetje meer kleeft. Zelfs niet of er een dwaling in voorkomt. De ware kerk is niet volmaakt. Maar het gaat wel om een kerkverband waar het Woord het gezag heeft en veilig is. "Kan Christus zijn gezag ongehinderd uitoefenen door Geest en Woord - of wordt hij daarin door het lichaam van de kerk tegengestaan?"⁴. Onze kerkgemeenschap tolereert officieel dwaling.
Daar gaat het ten diepste om. Maar een "pluralistische kerk is geen ware kerk"⁵.

Dat betekent diep verdriet. Want in deze gemeenschap ben je opgegroeid, is je geloof gegroeid, heb je geestelijke gaven in rijke mate ontvangen, heb je mogen werken en leven, je kinderen opvoeden en de rijkdom ervan leren zien, ja, zou je (ook) willen sterven. Een gemeenschap die zoveel kostelijke geschenken van de Here ontving en daarmee geweldige mogelijkheden kon ontplooien. Die ook een veilige haven was voor je kinderen. Een huis waarin je gebouwd werd, waar eeuwigheidsperspectieven werden geopend. Waarin je moed en krachten kreeg en altijd weer verder kon. Waar in de strijd die nooit wijkt van een christenleven toch altijd het Woord van de Here onaantastbaar gezag had en de doorslag gaf.
Maar dat lijkt voorbij.
Dieptriest.
Zonde.

Waar dan heen?

En nu?
De gedachten vermenigvuldigen zich. We proberen daarvan wat weer te geven zonder daarmee het laatste te hebben gezegd.

Wees consequent aan uw eigen waarheid, verzocht de predikant die we in het begin aanhaalden, en stap uit de GKV."
Ja, dat zou hij wel willen. Want ook zijn ongereformeerd handelen is door ons (en anderen) meerdere malen tegen het volle daglicht gehouden. En dat ervaart hij als lastig en hinderlijk. Dus verdwijn.
Maar gereformeerde mensen hebben altijd dat mooie beeld van de Herder en de schapen voor ogen. Het is Jezus Christus die ons de Weg wijst. Hij doet dat door zijn Woord en Geest. Daarbij schakelt Hij ambtsdragers in, onderherders die de schapen voorgaan en deze beschermen. Dat lezen we wonderschoon in Joh. 10 over de goede Herder. De schapen volgen de Here Jezus omdat ze zijn stem kennen. Een vreemde zullen ze niet volgen omdat ze die stem niet (her)kennen.
Daarom is er in deze spannende tijd van crises en veel verwarring nodig dat goede onderherders hun taak verstaan en de schapen voorgaan. Hen het goede voorbeeld geven. Hen bemoedigen en de weg wijzen.
Zo niet, dan "raken zij, de schapen, verstrooid, omdat er geen herder is, en worden tot voedsel voor al de dieren van het veld, zo raken zij verstrooid"⁶. Je ziet het gewoon voor ogen: hoevelen zijn in complete verwarring en weten niet meer waar ze het zoeken moeten. Verdwijnen stilletjes uit de GKv of zijn daar mee bezig.
Hoeveel verantwoordelijkheid dragen de predikanten en ouderlingen in onze kerken in deze tijd waarin een omwenteling plaatsvindt, "het net aan de andere kant wordt uitgegooid"⁷. De Here roept met kracht herders om zijn kudde te weiden. Doen zij dat niet dan "zál Hij hen!"⁸.

Betekent dat voor ons, de schapen, dat we rustig achterover kunnen leunen en lijdelijk in een hoekje kunnen zitten blaten, wachtend op de dingen die misschien (niet) komen? Nee, zeker niet.
In de eerste plaats moet er ons dagelijks gebed zijn voor onze kerken en zijn herders.
En vervolgens ook actieve verwerping van de verkeerde synodebesluiten. Dat betekent onder meer: vragen aan de kerkenraad om deze niet te ratificeren. Er met ambtsdragers over praten. En daarbij steun zoeken van broeders en zusters. De synodewebsite www.synodezwollezuid.nl kan goede hulp bieden evenals de verslagen en impressies in de rubriek Synodeverslagen op deze site.
Dat betekent ook dat als het niet anders meer kan, je onbedorven voedsel zoekt bij betrouwbare dienaars van het Woord. De sacramenten viert in gemeenten die onverkort vasthouden aan het Woord en alles wat daarmee in strijd is verwerpen. Eventueel daar onderdak vraagt voorlopig.

Hoe het dan verder moet precies? We weten het niet. Maar laten we elkaar in deze turbulente tijd vasthouden. Niet allerlei kanten op springen. Want uiteindelijk komt er redding voor Gods volk. Hij zal het ons duidelijk maken. Zoals dat hoofdstuk uit Ezechiël⁹ het zo prachtig uitbundig uitbeeldt:

"Want zo zegt de Here HERE: Zie, Ik zal zelf naar mijn schapen vragen en naar hen omzien;
zoals een herder naar zijn kudde omziet, wanneer hij te midden van zijn verspreide schapen is, zo zal Ik naar mijn schapen omzien en ze redden uit alle plaatsen waar zij verstrooid zijn geraakt op de dag van wolken en duisternis. Ik zal ze midden uit de volken doen uittrekken, uit de landen bijeenvergaderen en ze naar hun eigen land brengen; Ik zal ze weiden op de bergen van Israel, bij de beekbeddingen en in alle bewoonde streken van het land. In een goede weide zal Ik ze weiden, en op de hoge bergen van Israel zal hun weideplaats zijn. Daar zullen zij zich legeren op een goede weideplaats en zullen zij in een vette weide grazen, op de bergen van Israel. Ik zelf zal mijn schapen weiden, Ik zelf zal ze doen neerliggen, luidt het woord van de Here HERE; de verlorene zal Ik zoeken en de afgedwaalde terughalen; de gewonde zal Ik verbinden en de zieke versterken, maar de vette en krachtige zal Ik verdelgen. Ik zal ze weiden zoals het behoort."

Zeker, deze profetie heeft in de eerste plaats betrekking op het Oud-Testamentische Israël. En het heeft zijn volkomen vervulling ontvangen met de komst en het werk van de Here Jezus Christus. Maar juist uit Johannes 10 wordt zo duidelijk dat de Herder Dezelfde is gebleven. Ook in onze tijd zal Hij ons weiden als de goede Herder en verzamelen van de bergen moeiten:

"Wanneer hij zijn eigen schapen alle naar buiten gebracht heeft, gaat hij voor ze uit en de schapen volgen hem, omdat zij zijn stem kennen; maar een vreemde zullen zij voorzeker niet volgen, doch zij zullen van hem weglopen, omdat zij de stem der vreemden niet kennen"¹⁰.

Zij volgen Hem,
want ze kennen zijn stem.
En die vreemde?
Ze zullen van hem weglopen ?

NOTEN
____________________________________________________________

1 Dat blijkt naast andere hier genoemde zaken ook uit het feit dat beschuldigingen van Schriftkritiek in onze kerken niet meer worden getoetst werden synodaal-niveau. En tegelijk ook dat diegenen die deze beschuldigingen uiten niet onder censuur worden gezet!
Er zijn verder publiek nogal wat beschuldigingen van zonde tegen Mat. 18 en Zondag 43 HC geuit in onze richting. Maar men laat het daar maar bij.
2 NGB art.29.
3 Als het in deze vraag gaat over de leer dan bedoel ik de gereformeerde leer die in onze belijdenisgeschriften is vastgelegd en weiger de escape te gebruiken van mensen die menen dat hier alleen over de inhoud van de Twaalf Artikelen wordt gesproken. Dat zou ook onhistorisch zijn zie b.v. Synode Leeuwarden 1891, grondslag Vereniging: Leeuwarden 5: Geen personen mogen als leden van de verenigde kerken worden erkend, "dan die instemming betuigen met de Gereformeerde Belijdenis en Kerkenordening en dien overeenkomstig wensen te leven".
4 NGB. art. 29. Zie ook cahier 27 van Woord & Wereld, pag. 88.
5 Cahier 27 van Woord & Wereld, pag. 89.
6 Ezech. 34:5.
7 Prof. De Bruijne in het eerder aangehaalde artikel.
8 Ezech. 34:10.
9 Ezech. 34-11-16.
10 Joh. 10: 4,5.