CGK, quo vadis? - 6
D.J. Bolt
31-05-25
A.s. dinsdag vergadert de generale synode Nunspeet-Rijnsburg 2024-2025 van de Christelijke Gereformeerde Kerken weer. Zo mogelijk ook nog op de woensdag. Menselijkerwijs gesproken moet in deze vergadering het antwoord worden gegeven op onze titelvraag CGK, quo vadis, waarheen? Het is een uitermate spannende moment in de geschiedenis van deze kerken waarbij het naar onze overtuiging gaat om de vraag of deze kerken gereformeerd zullen blijven of niet.
Het laatste besluit van de synode luidde
De synode besluit:
De synode van Nunspeet-Rijnsburg 2024-2025 conditioneel te sluiten.
Het moderamen krijgt het mandaat de synode opnieuw bijeen te roepen in juni 2025 wanneer aan beide of één van de volgende condities is voldaan.
- wanneer blijkt – na overleg met adviseurs – dat er dossiers zijn waarop besluiten onontkoombaar nodig zijn;
- wanneer kerken in groten getale aangeven terug te zullen keren binnen de bedding van de genomen synodale besluiten die vast en bondig zijn, wanneer zij eerst daarvan zijn afgeweken.
Wanneer aan deze condities niet wordt voldaan de synode bijeen te roepen op 3 juni 2025 om zonder inhoudelijke bespreking de synode te sluiten.
De letterlijke tekst zegt dat aan beide condities moet zijn voldaan maar wellicht wordt bedoeld dat ook als alleen de eerste conditie van toepassing is die 'dossiers' zullen worden behandeld.
Wat betreft de tweede conditie, we laten hieronder enkele berichten in de pers volgen die niet veel goeds voorspellen.
Classis Apeldoorn
Op woensdag 7 mei 2025 kwam de classis Apeldoorn in Aalten bijeen voor de voorjaarsvergadering. Na een christelijke opening van de vergadering werden afgevaardigden naar de Particulier Synode verkozen: predikanten A.S. de Jong, P.L. Storm en W.J. van de Velde; als ouderling M.F. Boetes, J.E. Bulten (Doetinchem) en A.J. de Vuijst.
Een schrijven van de kerkenraad van CGK Aalten werd besproken. Daarin uit de kerkenraad zijn zorgen over het feit dat verschillende gemeenten binnen de classis besluiten voorbereiden (of genomen hebben) die meer ruimte geven aan gemeenteleden die samenleven in een homoseksuele relatie (openstelling ambten en/of ruimte om deel te nemen aan het Heilig Avondmaal). Uit een ronde langs alle afgevaardigden blijkt dat er t.a.v. deze zaken in de gemeenten van de classis grote verschillen bestaan. Op de volgende vergadering zal hier verder over worden gesproken.
Ontwikkelingen in het kerkverband
Er blijkt een 'rijke variatie' te zijn in de wijze waarop de ontwikkelingen getaxeerd worden. Van enerzijds een gevoel van vervreemding tot anderzijds een gevoel van instemming t.a.v. bijvoorbeeld het afwijzen van de revisieverzoeken mb.t. vrouw en ambt. Een vervolgvraag was wat er voor nodig is om als classis met elkaar verder te (kunnen) gaan. Verschillende afgevaardigden waren 'dankbaar voor het respect voor de verschillende standpunten en meningen'. Anderen gaven aan 'het ook wel eens moeilijk te vinden' dat binnen de classis meerdere gemeenten zich niet houden aan de synodale besluiten. En ook dat er binnen de classis geen draagvlak is om deze gemeenten te vermanen. Hoe gaan we hier naar de toekomst toe mee om? was de vraag die op de volgende vergaderingen wel weer zal terugkomen, zo meldt het verslag.
Nieuwe GKv predikant
Vanuit de gemeente van Vroomshoop kwam het verzoek om ds. S.M. Alserda, voormalig GKv preclikant die nu lid is van de gemeente van de CGK Vroomshoop, toe te laten tot het predikambt binnen de CGK. Ds. Alserda zal op een volgende vergadering in een colloquium doctum worden ondervraagd.
Vrouwelijke ambtsdragers?
De NCGK samenwerkingsgemeenten van Hengelo vroeg de classis toestemming om zusters te bevestigen in het ambt van ouderling. De classis besloot dat dit niet kan op grond van de synodale besluiten, en de NCGK kerkenraad op te roepen om zich niet verder van het kerkverband te vervreemden. Maar de Hengelose gemeente zal niet vermaand worden want 'binnen de classis is er onvoldoende draagvlak voor' …
Vastgelopen, so what?
De christelijke gereformeerde prof.dr. A. Huijgen, hoogleraar kerkleer aan de protestantse theologische universiteit in Utrecht (PTUt), vindt dat als een synode vastgelopen is dat geen reden tot een scheuring, zo schrijft hij in het ND (09-04-25). Want in onze tijd is 'de netwerksamenleving de formele structuren van het kerkelijk leven aan het inhalen'.
Ook is hij blij dat het laatste moderamenvoorstel van een 'A en B' opdeling van het kerkverband niet de vereiste meerderheid kreeg. Want zo'n 'latrelatie past niet bij een gereformeerd verstaan van de kerk', oordeelt Huijgen. Past ook niet bij het lichaam van Christus dat ongedeeld is, zie maar de Korintiërs brief van Paulus. Ja, beweert hij, 'was het voorstel van het moderamen aanvaard, dan was niet langer de gereformeerde belijdenis de funderende basis van het kerkelijk samenleven, maar een set afspraken, net als bij iedere vereniging met statuten'. Zo!
Maar hoe strijkt prof. Huijgen dan nu het feit glad dat in allerlei gemeenten de besluiten, gegrond op de Schrift, aan de kerkelijke laarzen worden gelapt? Daarvoor heeft hij een simpele redenering. Namelijk, als je daarover bezwaard bent moet je bedenken dat je 'niet zo verantwoordelijk bent voor beleid elders' want 'het gereformeerde kerkrecht legt de nadruk op de verantwoordelijkheid van de plaatselijke kerk, die in zich zelf compleet kerk is'. En, daagt hij uit, als je 'geen verantwoordelijkheid voor afwijkende besluiten kunt dragen, kun je dan wel de verantwoordelijkheid voor een scheuring dragen?'
Nee hoor, 'de gewetensnood hoeft dus niet zo groot te zijn', wat Huijgen betreft.
Bovendien, hoe belangrijk is nou een synode, 'die komt maar eens per drie jaar samen' terwijl 'het hart klopt in het plaatselijke kerkelijke leven, in verkondiging en evangelisatie, pastoraat en diaconaat'.
En die classes? Gewoon doorgaan, misschien beetje 'afschalen' zoals in classis Zwolle, dus niet meer over de verschilpunten praten. Zoiets. De generale synode kan gewoon naar huis, over drie jaar er wel weer een nieuwe.
Klaar! En nu niet meer 'telkens suggereren van een scheuring'. Zo'n scheuring 'kan interessant en spannend lijken, maar het moet geen selffulfilling prophecy worden.'
….
Om nog wat nader inzicht te krijgen in het denken van deze vooraanstaande christelijk gereformeerde het volgende verhaal in de pers nog wat dieper.
Huijgen en de paus
In de kakafonie van stemmen over de oude en nieuwe paus was ook die prof.dr. A. Huijgen te horen (ND, 12-05-25). Hij blijkt blij te zijn met de nieuwe wat heet 'plaatsvervanger van Christus op aarde':
‘Wat mij aan spreekt in paus Leo XIV, is dat hij het synodale proces wil voortzetten, waarbij ‘gewone gelovigen’ meer bij de kerk worden betrokken. De bisschoppen moeten meer onder de mensen zijn en wat ze daar ‘ophalen’ is mede bepalend voor het kerk bestuur. Daar kan ik als protestant alleen maar blij mee zijn.'
En dan, opnieuw, breekt deze protestantse CGK-er een lans voor een oecumenische relatie met Rome:
'Vanuit het perspectief van het platform Rome-Reformatie zou ik het heel mooi vinden als Leo XIV stappen zet naar een meer zichtbare oecumene. Een vorm waarbij protestanten met hun eigen liturgie een plek hebben in de wereldkerk, onder het gezag van de bisschop van Rome. Dat hoop ik. Ik zeg meteen de apostel na: de hoop die gezien wordt, is geen hoop.’
Opnieuw zeggen we: dit is toch ongelooflijk voor iemand die zich wil kwalificeren als gereformeerd? Ja, als je in deze hoek van theologie verzeild bent geraakt dan zijn de zaken die spelen in de CGK slechts een 'peulenschilletje'. Zoals in onderstaand berichtje.
Peulenschilletje
Ben Ferweda, Den Haag (ND, 27-05-25)
'Ik las over de vraag of de Christelijke Gereformeerde Kerken samen verder kunnen en dat dit niet realistisch lijkt (ND, 16 mei). Geloven de beide partijen, vleugels van de CGK in God, de Vader? God, de Zoon, Jezus Christus? God, de heilige Geest? Als daarop volmondig van beide partijen een ‘ja’ komt, waarom dan scheiden over een peulenschilletje zoals de vrouw in het ambt? Jezus zelf was revolutionair, in zijn leven op aarde. Gaf vrouwen alle ruimte. Gaf Maria de opdracht om bij de broeders apostelen de eerste paaspreek te houden: ‘De Heer is waarlijk opgestaan.'
Voorbede
Zoals aangegeven vergadert de CGK generale synode a.s. dinsdag 3 juni en eventueel woensdag 4 juni 2025. Zoals ook weer uit enkele berichten hierboven mag blijken, wat bevinden deze kerken in diepe nood en zijn ze in hevige strijd verwikkeld. Het gaat naar onze vaste overtuiging om gereformeerd te blijven of niet. Om eenheid van mensen, of eenheid in Christus en Zijn Woord.
Wij hopen vurig dat de GS haar rug recht houdt. Allerlei schoonklinkende verzinsels doorprikt en blijft bij het Woord van God, de gereformeerde belijdenis en kerkregering. Wat zou dat ook perspectieven openen voor gereformeerde oecumene!
Laten in onze gebeden deze kerken blijven gedenken en de Heere smeken dat Hij haar doet gaan op 'de aloude paden'.