De mensgod
D.J. Bolt
05-10-19
Wondere wereld, we willen Gods schepping verkennen en ons verwonderen om zijn werk. Want de natuur zit vol wonderen en er worden steeds meer ontdekt.
In de Bijbel wemelt het van wonderen. Het allergrootste is de liefde van God die ons zondaren door Christus Jezus weer verzoende met Hem. Deze God toont zich in tal van bovennatuurlijke wonderen: zonnestilstand, waterwandeling, een opgewekte dode… Maar hier zullen we ons vooral bezig houden met de natuur van de schepping. En met de bouwstenen daarin die de basis zijn voor ontelbare, fascinerende toepassingen.
Onderzoeken
De mens heeft een onbedwingbare, onbegrensde drang tot onderzoeken. We zijn nieuwsgierig tot op het bot. Pas geleden werd voor het eerst een zwart gat 'gefotografeerd'. Op 55 miljoen lichtjaar (ongeveer 55 maal 10 tot de macht 19 kilometers, dat is 55 met 19 nullen erachter!) van ons vandaan. Het enthousiasme is groot: eindelijk een bevestiging van het bestaan van zo'n hol, al in 1915 voorspeld door Einstein! [plaatje zwart gat]
Ook het onderzoek van de micro-'kosmos' gaat steeds voort: onderzoek naar elementaire (onder)deeltjes van de natuur. De wereld van atomen, kernen, elektronen en verder. We horen van nanotechnologie. De onzichtbare wereld die gemeten wordt in miljardsten (0,000 000 001) van meters, ongeveer een duizendste van een mensenhaar!
Natuurkundigen willen weten hoe materie echt in elkaar zit. En men valt van de ene verbazing in de andere. Om maar iets te noemen: elementaire deeltjes kunnen gekoppeld worden: verandert het ene, het andere gaat mee. Onmiddellijk en ook over grote afstanden. Niemand weet hoe!
Ook zo iets, de tijd. We meten die met klokken, horloges. Een uur in Nederland is een uur in Amerika. Een uur op Mars is een uur hier. Mis: de tijd verloopt langzamer of sneller afhankelijk van de plaats en van de snelheid waarmee de tijdwaarnemer zich verplaatst. Wonderlijk! Op aarde zijn er maar minieme verschillen maar niet in het heelal, bij zeer hoge snelheden die de lichtsnelheid (300.000 km/sec) benaderen. [plaatje tijd]
Is er wel een absolute tijd …?
Wonderen
Talloze zaken om ons heen zijn even wonderlijk maar we zijn er zo aan gewend dat we ze 'vanzelfsprekend' zijn gaan vinden. Bijvoorbeeld. Waarom trekt een magneet een andere aan, of stoot die af? Er zitten geen handjes of haakjes tussen. En waarom zijn er geen magneten met één noord- of één zuidpool? Een magneet middendoor zagen helpt niet: er ontstaan twee magneten met weer twee polen elk.
David slingert een steen aan een touwtje. Als hij het loslaat schiet het projectiel linea recta Goliath tussen de ogen. Maar waarom vliegt de maan die met 3,68 km per seconde(!) om de aarde draait, niet regelrecht het heelal in? Natuurlijk, 't komt door de zwaartekracht, de aarde en de maan trekken elkaar aan. Maar… wat is toch die geheimzinnige, voelbare maar onzichtbare kracht precies? [plaatje D/G, aarde/maan]
De conceptie en groei van nieuw leven is vol van scheppingswonderen. Bijvoorbeeld, hoe kunnen uit delende cellen de mooiste wezens met tal van organen ontstaan? We weten dat het begint met stamcellen die zich in het loop van de groei specialiseren: cellen worden handen, voeten, ogen, hersenen, ... Of bloemstelen, bladeren, stampers. Maar hoe 'weten' cellen dat zij verder moeten delen tot arm-cellen, of van de stengel op een bloemblad moeten overgaan? En op tijd stoppen?
Allemaal vragen in verwondering over al die schepselen die
'voor onze ogen als grote en kleine letters zijn in een prachtig boek, die ons laten zien wat van God niet gezien kan worden, namelijk zijn eeuwige kracht en goddelijkheid' (Rom. 1:20, NGB art. 2).
We gaan lezen in dat boek waarin onderzoek en ontdekking steeds bladzijden omslaan.
Ontwikkelen
Naast onderzoeken zit de mens in het bloed om researchresultaten toe te passen. We lezen er al van in Genesis 4:20-22, Jes. 54:16. Ontdekkingen leiden tot talloze producten en apparaten die het leven comfortabeler en gezonder, plezieriger maken. Ieder kent er tientallen voorbeelden van.
Ontwikkelingen gaan steeds sneller de laatste twee eeuwen. We nemen enkele grote stappen.
De ontdekking van elektriciteit en machinekracht leidde tot de industriële revolutie (18de eeuw) die de wereldsamenleving drastisch veranderde. Grootschalige industrie veroorzaakte ingrijpende organisatorische en sociale veranderingen. In de 20ste eeuw kwam de digitale revolutie met zijn automatisering, computers, internet, smartphones. Het raakt iedereen, de wereld verandert er drastisch door. Computerchips zijn overal en beïnvloeden haast elk hoekje van ons bestaan. [kenmerkend digitaal plaatje]
Robots
En het staat niet stil.
Er is een nieuwe revolutie bezig: robotisering. Robots kennen we al langer, bijvoorbeeld in lange productiestraten waar ze 'zelfstandig' auto's in elkaar knutselen. Maar de nieuwe generatie robots zijn 'wezens' met AI, Artificial Intelligence kunstmatig 'verstand'. AI is computerprogrammatuur, maar heeft een extra eigenschap: het is zelflerend, leren van ervaring. En kan zich verrassend creatief en onvoorzien gedragen. [plaatje robot]
Deze robot lijkt in veel opzichten op een mens. Hij heeft zintuigen: zien, horen, voelen, kan onthouden, raadplegen, beslissen, handelen. Is zelfstandig en onvermoeibaar!
In tal van situaties gaat deze robot zijn plek 'opeisen'. Zo zal hij in de zelfrijdende auto in de toekomst het straatbeeld gaan bepalen. Robots krijgen een vaste plaats in de medische wereld. Ze kunnen gebruikt worden als sociale hulp: als 'gezelschap' voor eenzamen, voor demente ouderen. En als verkenners in het onmetelijke heelal, als supercommando's in oorlog. Als machtige managers van een samenleving die op basis van oneindig veel parameters 'bedenken' wat goed voor ons is…
Wat is 'de geest' van dit wezen? Hoe dicht benadert deze techno-creatie de mens van vlees en bloed? Er is al een discussie gaande over zijn rechten. Over zijn aansprakelijkheid als hij bijvoorbeeld een (auto)ongeluk veroorzaakt.
Microbiologie
Tot nu toe hadden we het over dode materie van chips en elektronica die door software a.h.w. tot 'leven wordt gewekt'. Maar er is nog een tweede revolutie gaande: die van de microbiologie die minstens zo'n grote invloed heeft op de natuur, mens en samenleving.
De fundamentele kennis van de levende natuur is enorm toegenomen. We weten dat levende wezens worden 'gerealiseerd' op basis van een uiterst complex ontwerp, vastgelegd in het genoom, de verzameling DNA, de bouwplaat van een organisme. En die specificatie is in elke levende cel opgeslagen, zoals in de 100.000 miljard cellen van het menselijk lichaam…
Ongelooflijk!
Iemands genoom specificeert hoe hij of zij is, er uit gaat zien, met welke eigenschappen, met welk karakter misschien. Met deze kennis kunnen prachtige dingen worden gedaan, zoals in de bestrijding van erfelijke ziekten door bijvoorbeeld fout DNA 'weg te knippen'. Nieuwe methoden maken het mogelijk om alleen woekerende cellen te vernietigen en gezond weefsel te sparen. Minuscule nano-vehikeltjes kunnen via de bloedbaan medicijnen op het juiste plekje afleveren. [plaatje DNA string]
Op basis van DNA-specificaties wil men organen gaan bouwen! Zo meldden
Israëlische wetenschappers kortgeleden dat zij erin geslaagd zijn om een menselijk hart te 'printen' met alles erop en eraan. Wat kan dit niet betekenen voor het vervangen van zieke, versleten organen!
En, het roept natuurlijk ook tal van ethische vragen op!
Er zijn er ook andere fascinerende toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan de opsporing van misdadigers die een schilfertje huid hebben achtergelaten. Oude misdrijven die alsnog door DNA-onderzoek worden opgelost, en gerechtelijke dwalingen die kunnen worden bewezen.
Het beeld?
Een nieuw perspectief dient zich aan: als deze microbiologische revolutie nu eens geïntegreerd wordt in robottechnologie? Als gekweekte hersencellen een onderdeel gaan vormen van de artifical intelligence van de robot? Wat kan er dan ontstaan? Een super 'iets':
- vrijwel oneindig in geheugen
- haast onovertroffen intelligent
- bijna onmetelijk in kracht
- razend snel.
Benadert dit wezen een super'mens', misschien zelfs een 'mensgod'? Zou het kunnen dat met dit ultieme ontwikkelwonder de gestalte oprijst van het beeld van het beest uit de aarde, in o.a. Openb. 13, dat kan 'spreken', zich laat aanbidden en macht heeft te doden?
Laten we onze verkenningen voortzetten van revoluties waar we middenin zitten. En ook met geloofsogen ontdekken de grootheid van onze Schepper-Vader en Hem prijzen. Om zijn grootheid in de microwereld en in de mysteries van het heelal.
Ons confronteren met ethische vragen die onvermijdelijk meekomen in onze toepassingen. Proberen antwoorden te vinden bij het licht van het Woord.
Dit artikel is eerder verschenen in De Bazuin juni 2019.