Generale Synode Kampen 2023 – Een groet van CanRC
D.J. Bolt
09-02-23
Op 2 december jl., de dag waarop de GKN voorstellen voor eenwording met DGK behandelde, hield dr. R.C. Janssen van de Canadian Reformed Churches (CanRC) deze toespraak.
Met zijn toestemming geven wij die door.
Geachte broeders,
Het is met vreugde in mijn hart dat ik hier sta, namens de Canadian Reformed Churches, om uw synode toe te spreken. De laatste keer dat ik werd afgevaardigd om in Nederland te zijn, was om de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt persoonlijk te informeren over het besluit van onze Generale Synode 2019 om onze zusterkerkrelatie te beëindigen. Dat was januari 2020. Het was geen prettige plicht en werd gedaan met een bezwaard hart. Gelukkig was er gelegenheid om een aantal van uw afgevaardigden te ontmoeten, alsmede officieel DGK afgevaardigden te ontmoeten. Dat waren opbeurende momenten.
Dat was bijna vier jaar geleden.
Sindsdien is er veel gebeurd dat van belang is voor onze relatie. De vermaning van DGK richting de Liberated Reformed Church in Abbotsford. De fusie van de GKv met de NGK, de weigering van verschillende kerken om daar niet aan mee te doen. Het zich onttrekken van individuen, waaronder predikanten, uit de GKv en de gefuseerde kerken. En de moeilijke en zorgvuldige pogingen om te streven naar de vereniging van uzelf, de GKN, met DGK. Het is de hoogste tijd voor de CanRC om face-to-face met u te spreken; temeer daar u in november 2018 een zusterkerkrelatie met ons hebt aangevraagd en ook omdat het voor iemand uit uw midden niet mogelijk was om in 2022 naar onze generale synode te komen.
Het is inderdaad met vreugde in mijn hart dat ik hier sta.
Sta me toe om in het kort voor u te beschrijven wie de Canadian Reformed Churches zijn. Na de Tweede Wereldoorlog verhuisden veel Nederlanders naar Canada, onder wie leden van de GKv. Deze immigranten zochten een kerkelijk onderkomen in de Christian Reformed Church, maar liepen tegen problemen aan, daarna de Protestantse Gereformeerde Kerken (u kent ze misschien als de Hoeksema Kerken) en liepen ook daar tegen problemen aan, en dus vormden ze in 1951 de Canadian Reformed Churches. De immigranten waren serieus bezig met hun integratie in de Canadese samenleving en wilden geen Nederlandse kerk in Canada zijn. Door interne groei, immigratie en evangelisatie zegende de HEER de CanRC.
Tegenwoordig bestaat het kerkverband uit 68 gevestigde kerken en 5 kerken-in-wording, waarvan er één Mandarijn sprekend is, de China Canadian Reformed Church. Totaal ledental op 31 december 2022 was bijna 20.000, van wie bijna 12.000 belijdende leden. Er zijn twee regionale synodes, die beide uit 4 classes bestaan. Begrijp dat de afstand tussen de meest oostelijke en meest westelijke kerken in het kerkverband ongeveer 4330 km is. Dat betekent dat Amsterdam dichter bij St. John, de meest oostelijke stad van Canada, ligt dan de Canadian Reformed Churches van Surrey en Ottawa bij elkaar! In mijn eigen classis is het 12 uur rijden om van de kerk het verst naar het noorden naar de meest zuidelijke kerk te komen.
Wat zendingswerk betreft, hebben de CanRC naast actieve lokale evangelisatie arbeid, zendingsvelden in Brazilië, Mexico, Indonesië, Papoea-Nieuw-Guinea en in Oost-Azië.
Er is ook veel aandacht voor de samenleving, gezien de secularisatie. Enkele jaren geleden waren 6 leden van het landelijk parlement (vergelijkbaar met de Tweede Kamer) leden van de CanRC. Men is ook betrokken bij de pro-life (anti-abortus) beweging.
Wat de integratie betreft, zijn de afstammelingen van de eerste golf immigranten nu in hun vierde generatie. Bovendien, naar gelang mensen verhuizen, ook naar de Verenigde Staten, zijn velen overgestapt van Canadian Reformed Churches naar andere kerken binnen NAPARC, een continentaal oecumenisch gebeuren vergelijkbaar met de EuCRC (de European Conference of Reformed Churches) en dus ook de ICRC wereldwijd. Tevens hebben de Canadian Reformed Churches leden van dergelijke kerken ontvangen.
Door evangelisatie is er ook groei geweest. Vooral in meer stedelijke regio's zijn de kerken etnisch minder Nederlands dan vroeger. Mijn eigen kerk geeft een goed voorbeeld. Er gaat bijna geen jaar voorbij zonder dat ik de doop aan een volwassene toedien. En de kerk wordt bediend door 3 diakenen waarvan er één derde generatie Nederlander is, één eerste generatie Chinees en één eerste generatie Syrisch. Deze diversificatie betekent wel dat, in de ervaring van het algemene lidmaatschap, de band met Nederland niet meer zo hecht is als pakweg 30 jaar geleden. Maar gezien onze gemeenschappelijke belijdenissen en gemeenschappelijke praktijken, gezien ons gemeenschappelijk erfgoed, zouden we verbonden moeten zijn.
We herkennen elkaar als zusters in het geloof en dus moeten we dat erkennen. Herkenning is er: anders zou ik hier niet staan. Erkenning, in de formele zin van een zusterkerkrelatie, nog niet. Van uw kant bestaat het in feite: u heeft in november 2018 een zusterkerkrelatie aangevraagd.
De CanRC heeft nog niet positief gereageerd. Nu is dit niet omdat wij u niet vertrouwen. Dat komt omdat we ook in gesprek zijn met de DGK, en liever niet een relatie met u aan gaan en terwijl we dat niet met DGK doen. Je zou kunnen zeggen, dus waarom niet een relatie aangaan met zowel GKN als DGK?
Het probleem voor ons is dat DGK een zusterkerkrelatie heeft met een kerk in Canada die openlijk verklaart dat de Canadian Reformed Churches valse kerken zijn. Dit is de Liberated Reformed Church in Abbotsford. Nu zult u weten dat de DGK begin 2022 bij synodebesluit de LRCA heeft vermaand en haar leden heeft aangespoord om terug te keren naar de CanRC. Ik heb er alle vertrouwen in dat, zodra DGK haar banden met de LRCA heeft verbroken, en zeker als GKN en DGK samengaan, de CanRC graag en van ganser harte zal overgaan van herkenning naar formele erkenning, en dat we zusters zullen zijn, niet alleen in het geloof, maar ook in de praktijk zoveel als we kunnen.
Namens de CanRC wil ik ook mijn dankbaarheid uitspreken voor het feit dat u nu samen met ons lid bent van de ICRC. Zoals u wellicht weet, heeft de CanRC, samen met de OPC, een leidende rol gespeeld bij het beëindigen van het lidmaatschap van de GKv in het ICRC. In zekere zin heeft GKN die plaats ingenomen.
Wij danken u voor uw verzoek aan ons om u als leden te sponsoren en het spijt ons zeer dat we dit niet hebben kunnen doen. Dat zouden we graag hebben gedaan, ware het niet dat er in onze kerken een besluit was genomen dat we alleen onze eigen zusterkerken mogen sponsoren. "We hadden geen mandaat", u weet wat dat betekent.
Als het gaat om interkerkelijke relaties, staat u bij een mijlpaal.
In uw rapport over interkerkelijke relaties merkt u op dat u op dit moment slechts één zusterkerkrelatie heeft, en dat met een federatie van slechts twee kerken over wie u een zekere mate van toezicht uitoefent door middel van kerkvisitatie. U bent op zoek naar relaties met de CanRC, FRCA en FRCSA. De OPC staat ook op uw radar. En het zou me niet verbazen als binnenkort ook de URCNA op uw radar staat: de URCNA is het kerkverband waarmee de CanRC wil samengaan. In Noord Amerika hebben de OPC, CanRC en URCNA een zeer hechte en hartelijke relatie met elkaar.
Uw rapport probeert te differentiëren in niveaus van relaties en u hebt goed, onafhankelijk gebruik gemaakt van de studie van het CanRC deputaatschap. In alle eerlijkheid moet ik erop wijzen dat deputaten destijds een meerderheids- en minderheidsrapport hebben ingediend, omdat de meningen verschilden over de rechten en privileges die zouden horen bij de tweede en derde categorie van relaties, en hoe deze rechten en privileges precies moesten worden toegekend aan individuen en andere kerken. Dit verschil van inzicht, alsmede het feiten dat deputaten hadden nagelaten om hierover overleg te plegen met onze zusterkerken, heeft ertoe geleid dat GS 2022 heeft besloten dit mandaat opnieuw aan ons deputaatschap toe te vertrouwen. En net zoals u goed gebruik hebt gemaakt van ons werk, zo zullen wij nu dankbaar gebruik maken van uw werk en goed kennisnemen van uw beslissing met betrekking tot de aanbevelingen die voor u liggen.
De reden waarom er in onze kerken bezorgdheid is over het voorstel, is dat onze kerken iets van een vertrouwenskwestie bestaat. Er zijn een paar kerken die zich vrijheden permitteren t.o.v. de kerkorde waarvan velen vinden dat ze niet door de vingers gezien mogen worden. De realiteit dat een aantal van deze kerken geconcentreerd zijn in een bepaalde classis betekent dat ook deze classis niet door allen wordt vertrouwd.
De CanRC als geheel weet niet goed hoe ze hier precies mee om moeten gaan, we proberen het. Gelukkig gaat het bij ons niet om confessionele ontrouw, zoals in de jaren 1960 in de GKv. De kwesties hebben voornamelijk te maken met zaken van eredienst zoals geregeld in de kerkorde, bijvoorbeeld het beperken van de liedkeuze tot een door de synode vastgestelde psalmberijming en gezangenkeuze, en het toelaten van gasten tot het Heilig Avondmaal. En u moet zich realiseren dat de kerken die meer ruimte nemen dan velen juist achten, waarschijnlijk binnen de grenzen van de kerkelijke praktijk zouden vallen als ze niet Canadian Reformed waren, maar United Reformed of Orthodox Presbyterian. M.a.w, zaken waarvan de Canadian Reformed Churches in het verleden gesteld hebben dat ze tot de ondergeschikte punten van kerkorde en kerkelijke praktijk.
Dat gezegd hebbende, de geschiedenis van de Vrijmaking, van de Buitenverbandzaak, en meer recentelijk, van het afglijden van de GKv, laten allemaal zien dat het niet naleven van de kerkorde snel kan leiden tot een mate van tolerantie die grote schade aanricht in een kerkverband. Op GS 2022 hebben onze zusterkerken in Noord-Amerika, de United Reformed Churches, en die in Australië, de Free Reformed Churches, ons in dit opzicht broederlijk gewaarschuwd. We willen u verzekeren dat we als CanRC deze zaken aanpakken. We begeren uw gebeden terwijl we wijsheid zoeken te midden van deze realiteiten.
Broeders, ik heb uitvoerig gesproken. Ik heb dit gedaan met het oog op de heuglijke gelegenheid die we markeren nu iemand van de CanRC u in het openbaar voor het eerst toespreekt. Ik heb dat gedaan met het oog op transparantie, want als we zusters willen zijn in de volle zin van het woord, erkennen we dat we verantwoording moeten afleggen aan elkaar en verantwoordelijk zijn voor elkaar.
Want uiteindelijk is de kerk niet van ons. Het is de Zoon van God die Zijn kerk vergadert, verdedigt en bewaart. De kerk is van Christus, de kerk is kuriakos: van de Here.
Ik denk nu aan de woorden die Paulus schreef aan de kerk te Efeze: Efeziërs 3:14-21.
Moge de Heer u zegenen als u in de synode bijeenkomt en als u uw weg voorwaarts smeedt, in gehoorzaamheid aan Gods wil, en zo Gods Koninkrijk bevordert en zo Gods Naam verheerlijkt.
Dank voor uw aandacht.