Ethiek

In de pers

Nieuwe artikelen
Signalen



Aanmelden GRATIS nieuwsbrief

Naam:
E-mail:



printen

mailen

Vrouwen op vrijgemaakte kansels 19

 

Redactie een in waarheid
13-12-14

 

Een nieuwe oogst over dit onderwerp.

 


Wegwijs (Bijbelstudiebond) november/december 2014

 

In het kader van de Zwarte Pietendiscussie brengt Martin van Veelen ook M/V ter sprake:

Onder het kopje Gelijkheid schrijft hij:

Paulus raadt de gelovige slaven aan de kans om zich vrij te kopen te benutten (1Kor.7:21). Het is maar een dun lijntje, dat ook nog eens staat naast vet onderstreepte apostolische geboden aan slaven om hun meesters te gehoorzamen. Toch wel goed dat door het christendom gestempelde volken dat dunne lijntje tot het einde toe hebben doorgetrokken en de slavernij hebben afgeschaft. Zou het misschien Gods bedoeling zijn dat hetzelfde doen met het dunne lijntje over de gelijkheid van de vrouw?

 


De Reformatie 30/12/14
 

Uit een interview met J. Alberts (92), een trouwe lezer van het nu opgeheven blad:
"Alberts gelooft niet dat in de context van vandaag de Open Briefaffaire zulke gevolgen zou hebben gehad als in de zestiger jaren. Aan de andere kant moet omwille van eenheid tussen kerken niet alles opgeofferd kunnen worden. De kwestie van de vrouwelijke ambtsdragers vindt hij lastig. Hoe we uit die impasse moeten komen, weet hij ook niet. 'De Bijbel wordt tegenwoordig zo anders gelezen en uitgelegd dan vroeger, maar je moet er niet mee aan de haal gaan.'"

 


ND 22/11/14
Van emeritus hoogleraar theologie A. van de Beek verschijnt Een lichtkring om het kruis, ­Scheppingsleer in christologisch perspectief, een studie over de wereld als een schepping van God. In een interview daarover met hem komt ook de vrouw in het ambt even aan de orde.

Journalist Schinkelshoek vraagt hem: De tekst dat in Christus ‘noch man noch vrouw’ is, acht u belangrijker dan scheppingsordeningen die de vrouw een ondergeschikte plaats toewijzen. Waarom de ene Bijbeltekst wel en de andere niet?

Van de Beek antwoordt: ‘Het is geen kwestie van Bijbelteksten afwegen, maar het onderscheiden van hoofd- en bijzaken. Het gaat in de kerk om het eeuwige leven in Christus, de rest is onbelangrijk. Tertullianus raadt in de derde eeuw in Noord-Afrika christelijke vrouwen aan een sluier te dragen. Dat was gebruikelijk in die cultuur. In Klein-Azië genoten vrouwen opleidingen en deden ze meer mee – dus ook in de kerk. Vandaag zijn mannen en vrouwen totaal gelijkwaardig. Dus zou er in de kerk geen enkele belemmering moeten zijn voor vrouwen om het te Woord verkondigen. Pas je aan! Dat is niet de zaak laten verwateren, maar begrijpen wat écht belangrijk is: uitleven wie Christus is. Als je in de kerk als vrouw je zin niet krijgt, moet je ook geen actiegroep oprichten. Als christen zit je met je hoofd ergens anders dan bij dit soort discussies.’

 


TU-Magazine (Kampen) december 2014

'Predikantschap is eigenlijk een heel toffe baan'

Eline Kuijper heeft drie jonge vrouwelijke studenten aan de TU Kampen geïnterviewd. Zij vroeg naar het effect dat het synodebesluit om de ambten (nog) niet voor vrouwen open te stellen op hen had. Je doet de meest relevante studie die er is, maar in de praktijk kun je er eigenlijk niks mee, omdat je geen predikant kunt worden. Het is niet leuk om wel preekcollege te volgen, tof om te leren, maar straks mag je niet preken. Mannelijke jaargenoten  mogen dat wel. De studenten hebben hier onderling goede gesprekken over. Sommigen vinden het leuk ons te klieren, maar er zijn ook mannen die er oprecht boos over worden. Dat is mooi, die heilige verontwaardiging. De wereld staat in brand en daarom hebben we iedereen nodig om mensen tot Christus te brengen.

 


Bijbelknopendoos januari 2015

'Bescherm vrouwen tegen verleiding'

'De door de Theologische Universiteit Kampen aangeboden verboden vrucht: toffe baantjes'

Ds. Dick de Jong ontving net als alle kerkleden het TU-magazine en reageert verontwaardigd: Op de voorkant stond prominent een foto van drie jonge vrouwen met daaronder de boodschap van ONZE VRIJGEMAAKTE GEREFORMEERDE THEOLOGISCHE UNIVERSITEIT: 'Predikantschap is een heel toffe baan'. Hier trekt ds. De Jong de vergelijking met Adam en Eva. Zij zondigden: Eva door Adams leiding niet te accepteren en Adam door Eva niet voor te gaan en tegen de verleiding te beschermen. Zo wordt nu aan mannen en vrouwen een vergelijkbare verleiding voorgehouden: de toffe vrucht van het predikantschap als een toffe baan. Adam stond erbij, liet het gaan en accepteerde. Maar wat God gezegd heeft wist Eva van Adam en dat weten ook wij vandaag heel goed uit de Schrift. Maar aanvaarden wij het gezag van Gods wil bij monde van de apostel Paulus? Vandaar de dringende oproep van ds. De Jong: laat ieder zijn eigen kerkenraad verzoeken de synodebesluiten om te komen tot eenwording met de NGK niet te accepteren, opdat herroeping ervan moge volgen.

 


ND 01/12/14

Trekken aan een Bijbeltekst totdat het lastige eruit is. Voor prof. Gerard den Hertog uit Apeldoorn geeft dat geen pas, schrijft hij in Kontekstueel. Hij haalt discussies in de kerken aan over homoseksualiteit en de vrouw in het ambt en betreurt het dat de Bijbel daarin weinig plaats krijgt. ‘Was het een eeuw geleden nog zo dat vergaderingen van vrouwenverenigingen geopend en gesloten dienden te worden door een ambtsdrager, vandaag wordt de kerkelijke praktijk zó opgerekt dat vrouwen bijna alle taken in de gemeente mogen vervullen, behalve dan die ene: het ambt vervullen. En ook dan kun je nog de grenzen opzoeken en die oprekken. Maar dat heeft iets onwaarachtigs, met name naar de vrouwen toe. En beseffen we wel dat we daarmee het signaal afgeven dat je er met de Bijbel toch niet uitkomt?’ Den Hertog pleit voor een discussie vanuit de Bijbel. ‘Het zal een weg zijn die voor iedereen betekent dat men zichzelf van harte voegt onder de tucht van Christus.’

 


Kerkbode GKv Noorden 13/12/14 MV

 

VREDE IN EN TUSSEN DE KERKEN •••
 

Ds. S.M. Alserda

 

Toen de GS Ede besluiten moest nemen over de voorstellen van deputaten 'M/V in de kerk', stond ze voor een moeilijke opgave. Zou de Synode de vrede in de kerken kunnen bewaren? En zou de relatie met de verontruste zusterkerken goed kunnen blijven?

Het opvallende is, dat in eerste instantie veel voorstanders van vrouwelijke ambtsdragers dui­delijk teleurgesteld waren en dat tegenstanders opgelucht adem haalden. Maar een tijdje later lijken de rollen omgedraaid: tegenstanders zijn alsnog zó teleurgesteld, dat sommigen overwe­gen de kerk te verlaten en anderen de daad reeds bij het woord gevoegd hebben. Hoe komt dat?

 

Deputaten Kerkelijke Eenheid
Ruim een week na de besluitvorming over het MfV-rapport nam de Synode een besluit over het rapport van Deputaten Kerkelijke Eenheid (DKE), met name over voortzetting van de gesprekken met de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK).
In dat kader kwam opnieuw het vraagstuk van vrouwelijke ambtsdragers aan de orde. De NGK heeft immers in 2004 vrouwen toegelaten tot het ambt van ouderling en predikant.
Eerdere GKv-Synodes hadden uitgesproken dat dit besluit een 'ernstige barrière' vormde voor het onderlinge contact (2005) en dat die belemmering er nog steeds lag (2008 en 2011). Met name vanwege de onderbouwing daarvan in het zogenaamde VoP-rapport (Vrouwelijk Ouderlingen en Predikanten). Punt in geding was de manier van Bijbeluitleg.
In het DKE-rapport werd nu betoogd, dat er via gesprekken overeenstemming is bereikt over die Schriftvisie: op het VoP-rapport valt kritiek te oefenen, ook volgens de NGK-afgevaardig­den. Hun Landelijke Vergadering heeft dat rap­port dan ook niet tot in alle onderdelen voor zij n rekening genomen.

 

Verschil met M/V-rapport?
Opvallend is, dat het MfV-rapport vrijwel naad­loos bij het DKE-rapport aansluit en het zelfs uitgebreid citeert. De door Deputaten Kerke­lijke Eenheid verwoorde Schriftvisie is ook hun Schriftvisie. En daarin speelt de (culturele) con­text een onmisbare rol bij het Schriftverstaan. DKE-rapport:

Er is een nauwe verwevenheid tussen concrete voorschriften in de Bijbel en de context waarin zij gegeven worden. En er is sprake van een culturele kloof met van­daag. Deze kloof maakt dat rechtstreekse toepassing van concrete Bijbelse voorschrif­ten in onze tijd (soms) niet mogelijk is.

De oorspronkelijke scheppingsorde is van­wege de doorwerking van zonde en gebro­kenheid voor ons niet meer met zekerheid reconstrueerbaar.

In Christus hebben mensen een nieuwe ver­antwoordelijkheid gekregen, met een eigen ken- en beoordelingsvermogen. Daarin is ruimte voor vrijheid en creativiteit in het volgen van Christus, al mag die vrijheid natuurlijk niet worden misbruikt.

Dit klinkt heel mooi, maar intussen wordt de Bijbel als minder duidelijk gezien. Vanwege de zonde en vanwege een culturele kloof. En dan mag de gelovige mens uiteindelijk zelfbepa­len wat nog wel of niet van toepassing is voor vandaag.
Dit past prima bij het MfV-rapport dat echter door de synode werd afgewezen! Maar waarom gebeurde dit niet bij het DKE-rapport?

 

Toch een verschil
Een verschil tussen beide rapporten is, dat het DKE-rapport een meer algemeen theoretisch karakter heeft, zodat je je soms afvraagt wat één en ander precies betekent voor de uitleg van concrete bijbelteksten. Dat wordt duidelijk in het M/V-rapport, wanneer de 'theorie' wordt toegepast op de zogenaamde 'zwijg-teksten' bij Paulus. In de 'theorie' zitten ongetwijfeld allerlei waarheidselementen (de context speelt zeker een bepaalde rol), maar die 'theorie' blijkt nu dus ook ruimte te creëren voor vrouwelijke ambtsdragers. De context wordt dusdanig bepalend, dat Paulus in onze situatie het tegengestelde beweerd zou hebben van wat hij destijds schreef. Toen moest de vrouw 'zwij­gen' in de gemeente, nu moet ze juist spréken.
Deze toepassing is door de Synode terecht afgewezen. Kennis van de toenmalige context kan een Bijbeltekst wel verhelderen, maar niet het tegenovergestelde laten zeggen! De synode heeft kennelijk over het hoofd gezien, dat het in het DKE-rapport om precies dezelfde manier van Bijbeluitleg gaat als in het MfV rapport.

 

Harderwijk 2011
Wat ook een rol speelt, is dat Deputaten Ker­kelijke Eenheid hun rapport in twee gedeelten hebben geschreven. Het eerste deel (waaruit hierboven werd geciteerd, namelijk de bijlage 'hermeneutische overeenstemming'), werd al besproken op de GS Harderwijk. Toen waren de consequenties nog niet (zo) duidelijk. Boven­dien vroegen Deputaten aan die Synode slechts om uit te spreken:

• Dat met dankbaarheid van deze notitie ken­nis wordt genomen

• Dat deze notitie een vruchtbare grond is voor het doorgaande gesprek.

 

De Synode hoefde niet met alles in te stem­men. Maar er is tenminste een (goed) gesprek en daarin kan nog van alles aan de orde komen. Zo is het te begrijpen, dat deze Synode geen harde noten gekraakt heeft over dit rap­port. Tegelijk sprak de Synode wel uit, dat het NGK-besluit van 2004 nog steeds een belemme­ringvormt! Deze notitie is vruchtbare grond voor het doorgaan­de gesprek

 

Aanvullend rapport
Het DKE-rapport aan Ede is slechts een kleine aanvulling op het eerdere rapport aan Harder­wijk. Op twee punten:

Binnen de Bijbel is er sprake van éénheid en diversiteit. Het gevolg is dat de Bijbel ver­schillend wordt uitgelegd. Zo lopen we aan tegen spanningen in ons Schriftverstaan. De Bijbel klinkt soms tegenstrijdig.

Als het gaat om 'vrijzinnigheid of gehoor­zaamheid' kiezen we voor gehoorzaamheid. Want de Bijbel is het Woord van God. Onze bezinning op het Schriftverstaan is niet bedoeld om onder die gehoorzaamheid uit te komen. Toch stuiten we soms op verschillen inzake de exegese van concrete Bijbeltek­sten.

De vráág is: heeft dit aanvullende rapport de belemmeringen, die Harderwijk nog zag, weg­genomen? Persoonlijk kan ik dat niet inzien. De uitgesproken (gemeenschappelijke) intentie is daarvoor te algemeen en tegelijk is er al bij voorbaat een soort 'escape' ingebouwd: span­ningen zijn niet te vermijden en exegetische uitkomsten kunnen verschillen.
Punt is echter, dat de exegese niet verschilt. Zelfs het VOP-rapport erkent, dat Paulus het met gezag spreken en onderwijzen door vrou­wen in de gemeente verbiedt. Juist omdat de weg van exegese geen duidelijke (of gewenste!) uitkomst biedt, is men de weg van bezinning op het hele Schriftverstaan opgegaan.

 

En het VOP-rapport?
Is de nu bereikte overeenstemming over het Schriftverstaan werkelijk zo verschillend van het VOP-rapport? Volgens Deputaten heeft het VOP-rapport zich soms ongelukkig uitgedrukt, ook verkeerde onderscheidingen gebruikt en daardoor vooral misverstand opgeroepen. Het VOP-rapport is dus voor verbetering vatbaar, maar bedoelde het goed! (zie het eerste DKE­rapport pag. 60).
In Ede sprak een NGK-afgevaardigde in dezelf­de trant:
Het VOP-rapport heeft ook mij niet kunnen over­tuigen. Maar dat is niet bedoeld als een negatief oordeel. Ook u kunt met dit VOP-rapport uw voordeel doen. Maar het kan wel béter dan het VOP-rapport deed.
Hetzelfde DKE-rapport is van oordeel, dat de VOP-definitie van hermeneutiek bezwaren heeft. Deze definitie houdt in, dat eerst de Bijbel­tekst verklaard wordt in de exegese (Schriftuitleg) en het vervolgens aan de hermeneutiek (Schriftverstáán) is om de kloof tussen oude tekst en de moderne lezer te overbruggen. Beter is het om hermeneutiek op te vatten als de kritische bezinning op het gehele verstaansproces, inclusief de exegese (pag 62).
In de praktijk lijkt mij dit bepaald geen groot verschil!

 

De Nederlands Gereformeerde Kerken
Heel lang heeft iemand als dr. ].Douma zich ingespannen om de kerkelijke relatie met de NGK te verbeteren. Maar sinds het be­sluit van 2004 ziet hij daar geen heil meer in. Waarom niet? Om­dat het niet alleen gaat om die vrouwelijke ambtsdragers, maar om de Schriftvisie daar achter. Het heeft met dezelfde Schriftvi­sie te maken, dat er intussen ook ruimte is gekomen voor het accepteren van homo-relaties.
Emeritus-predikant ds. H.de Jong heeft op een GKv-predikantencongres eerlijk gezegd, dat hij in zijn Schriftvisie een wissel is overgegaan: zoals het OT gedeeltelijk achterhaald is, zo is ook het NT gedeeltelijk achterhaald. Het eerste leiden we af uit het NT. Het tweede is aan de verantwoordelijkheid van de christe­lijke kerk overgelaten. Ds. De Jong noemde als consequenties hiervan, dat hij geen bezwaar meer heeft tegen vrouwelijke ouderlingen en predikanten en tegen homo-relaties.
Dit voorjaar is er aan het NGK-seminarie in Apeldoorn een "Henk de Jong-leerstoel" inge­steld. Dat bevestigt, dat de opvattingen van ds. De Jong in de NGK breed gedragen worden.

 

De Christelijke Gereformeerde Kerken
De CGK heeft een andere koers gekozen. De CGK-synode had al vóór het NGK-besluit van 2004 uitgesproken, dat het toelaten van vrou­wen in het ambt van ouderling en predikant in strijd is met de Bijbel. Een latere CGK-Syno­de sprak hetzelfde uit t.a.v. homo-relaties.
De NGK heeft noch met de GKv noch met de CGK rekening gehouden in haar besluitvor­ming op deze punten. Daar waren wij als GKv niet gelukkig mee. Maar wat doen we nu zelf? Bij het besluit over het M/V-rapport sprak Ede uit, dat er verder gestudeerd moest worden, in nauw overleg met zuster kerken in binnen- en buitenland. Maar een goede week later blijken er geen belemmeringen meer te zijn om met de NGK een nieuwe fase in te gaan: op weg naar kerkelijke eenheid. Geen wonder, dat vanuit CGK-kring nu de vraag klinkt, wat dit voor de relatie met hen betekent.

 

GS-Ede
Bij de bespreking van de voorstellen van Depu­taten Kerkelijke Eenheid waren uitgesproken voor- en tegenstanders, zo blijkt uit de (voorlo­pige) Acta: Enerzijds is er grote zorg. Anderzijds is uitgezien naar deze dag. Tegenstanders vroegen naar de argumenten en verdere onderbouwing van de stelling, dat er echt overeenstemming is in Schriftverstaan en dat vragen van vorige Synodes werkelijk een positief antwoord heb­ben gekregen.
Opvallend is dat voorstanders die onderbou­wing niet gaven, maar vanuit een heel andere invalshoek spraken: dat het zo prachtig was, dat we elkaar nu zo dicht genaderd zijn, een geschenk van de Here. Die 'vechtscheiding' had nooit plaats mogen vinden en het is fantastisch om nu te mogen meemaken dat herstel van de breuk op gang komt.

 

Samenvatting
De beide besluiten van Ede lijken mij duidelijk strijdig met elkaar.
Heeft de Synode iets over het hoofd gezien?

Is te gemakkelijk ingestemd met de door Deputaten Kerkelijke Eenheid geconstateerde overeenstemming? De toon van de bespreking lijkt erop te wijzen, dat er een breed gedragen verlangen was om nu daadwerkelijk een stap te doen richting kerkelijke eenwording. Zo'n verlangen is prima. Wie zou hier niet naar uit­zien? Maar het risico is dat er dan niet meer echt geluisterd wordt naar tegenargumenten. Men wil één worden, ondanks de verschillen. Tegenwerpingen krijgen dan niet meer de ruimte die ze verdienen. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken, dat dit inderdaad zo gewerkt heeft.

 

Conclusie
Voor zover ik kan zien, zijn de NGK niet wezenlijk dichter bij ons gekomen, sinds de breuk, integendeel, gezien de nieuwere beslui­ten. En de gesprekken tussen deputaten heb­ben ons ook niet dichter bij elkaar gebracht. Deputaten zijn juist een stap richting de NGK gegaan. Daar had de Synode niet mee moe­ten instemmen. Het levert een tegenstrijdig­heid op met het eerder genomen M/V-besluit. Daarom ligt een revisieverzoek richting de volgende Synode voor de hand.

 

Tenslotte
Vrede in de kerken?
De vrede met God, dankzij de komst en het offer van Jezus Christus, is niet in discussie. Gelukkig! Maar rondom die kern van ons christelijk geloof en het gereformeerde belij­den nemen de verschillen toe. Die zijn door de genoemde besluiten van Ede bepaald niet kleiner geworden. Niet gemakkelijk om dan binnen de kerken toch de vrede te bewaren. En vrede tussen de kerken?
Voor de relatie met zusterkerken in binnen- ­en buitenland geldt hetzelfde. De vragen en zorgen zijn er nog steeds. Eerder toe- dan afgenomen.
Het is duidelijk nog steeds God, Die Zijn Kerk moet bewaren. Alleen Hij kan ervoor zorgen, dat we samen eens de reine bruid van Christus zullen zijn.