Ethiek

In de pers

Nieuwe artikelen
Signalen



Aanmelden GRATIS nieuwsbrief

Naam:
E-mail:



printen

mailen

Signalen 05

 

R. Sollie-Sleijster

24-01-15

 

Ontwikkelingen in de kerken laten zich naast officiële besluiten van kerkelijke vergaderingen ook goed aflezen aan allerlei artikelen en berichten in de kerkelijke pers. Talrijke publicaties in kranten, kerkbodes en theologische tijdschriften signaleren de richting waarin kerken en gemeenschappen zich bewegen.

 

We geven signalen door in twee categorieën. Kortere items zijn te vinden in het signalenvenster op de homepage. De wat uitgebreidere berichten zijn meer samenvattingen. Die brengen we onder in documenten met de titel Signalen <volgnummer>. Zij hebben meer het karakter van een 'persschouw'.

 


 

De Reformatie december 2014

Zes oud-hoofd- (eind- of kern-)redacteuren (J. Douma, K. Veling, M. te Velde, A.L.Th. De Bruijne, B. Kamphuis en B. Luiten) blikken in dit laatste nummer terug op 40 jaar De Reformatie en beantwoorden vragen over: 1. de positie van het blad destijds, 2. invulling van het leidinggeven, 3. doel daarvan en 4. voortzetting van de lijn van voorgangers of niet, en wat is bereikt?

 

Douma vermeldt dat leiding werd gegeven en dat dat ook zo ervaren werd. Maar: 'hoewel ik met dankbaarheid terugkijk, heeft verschil van inzicht er wel toe geleid dat ik mijn werk als eindredacteur destijds heb neergelegd'. Hij wilde op royaal gereformeerde wijze voorlichting geven. Dat gaf botsingen, het kerkisme in de GKv was nog sterk. Douma wilde en wil voortzetting van de gereformeerde lijn: 'torn niet aan het gezag van de heilige Schrift en de gereformeerde belijdenis en blijf eerlijk en kritisch over het recente verleden.' Douma had naast bewondering voor K. Schilder ook kritiek op zijn kerkbeschouwing. Ook met J. Kamphuis was hij het niet altijd eens. Maar men speelt 'mijn progressiviteit' in vroegere dagen graag uit tegen 'mijn verstarring' op latere leeftijd.

 

Veling zegt dat in de jaren tachtig het blad meer een 'platform' dan 'een strijdbare aanvoerder' was geworden. In zijn tijd was er onenigheid binnen de redactie over de visie op de GKv, de relatie met andere kerken, politiek en onderwijs. Onder een nieuwe kernredactie, W.G. de Vries, C.J. Smelik en later Van Middelkoop was het streven verdiepende stukken in een breder en meer historisch perspectief te plaatsen. Maar door onderlinge verschillen lukte samenwerking op basis van de confessie niet altijd. T.a.v. kerkelijke verhoudingen en samenwerking over kerkgrenzen heen was er wel ruimte voor gesprek.

 

Te Velde gaat hierin mee met Veling. Meningsverschillen en discussies passen in de beweging naar meer openheid en pluraliteit. Diverse benaderingen zoals van De Reformatie en Nader bekeken moesten naast elkaar geaccepteerd en qua inhoudelijke verschillen bediscussiëerd kunnen worden. Met W.G. de Vries zat Te Velde niet helemaal op één lijn. De Vries vond dat De Reformatie een eigen standpunt in moest nemen, waarop hij besloot zich bij Nader Bekeken aan te sluiten. Dat was heel 'zuur' voor de schoonzoon van K. Schilder. Te Velde wilde 'eensgezindheid in onderscheidenheid', pluraliteit, die niet tot verwijdering en scheuring zou leiden. Maar daarvan is 'niets terechtgekomen'. Ook de door hem gewenste cultuuranalyse lukte maar sporadisch.

 

De Bruijne geeft aan dat de kerken in de jaren negentig sterk veranderden. We wilden zoeken naar nieuwe antwoorden op nieuwe vragen. Leiding geven is 'geen vies woord'. Hij probeerde onderwerpen 'in een ander licht te plaatsen door ze te benaderen vanuit creatieve invalshoeken'. Het blad kreeg met jongere redacteuren een ander profiel. Maar nu iedereen er 'maar op los experimenteert', wil hij weer 'bewaren'. De ruimere bandbreedte van visies ging ten koste van stevige discussie en diepgaande analyse. We hebben niets 'bereikt'. De groeiende openheid in de kerken zag je terug in het blad en leidde tot samenwerking met Opbouw.

 

Kamphuis betreurt de tweedeling met Nader Bekeken. De Reformatie werd steeds meer een groepsorgaan. Het wilde 'explorerend' leiding geven door discussies te openen en nieuwe vormen van kerk-zijn te onderzoeken. In de lijn van Van Middelkoop probeerde de redactie tegenstellingen binnen de kerken te overbruggen, maar helaas is dat niet geslaagd.

 

Luiten benadrukt dat het blad nu 'positief-kritisch' is, gebonden aan Schrift en belijdenis, maar niet aan gevestigde meningen. Daarbinnen kan alles bevraagd en opnieuw doordacht worden om 'inspirerend leiding te geven'. Kerk zijn door 'Christus te volgen, vandaag je leven aan Jezus te geven om hier op aarde Zijn ogen, oren, handen en stem te zijn.' Zoeken naar nieuwe bezieling voor alle generaties, 'nieuwe bewustwording'. Het nieuwe leven nu verlangt naar herkenbare liefde, vreugde en vrede. Steeds meer onderwerpen zijn bespreekbaar en het kerklidmaatschap is niet meer de maatstaf. Luiten hoopt dat zijn schrijven 'mensen heeft geholpen op hun weg achter Jezus aan.'

 

OnderWeg 10/1/15

'Samen achter Jezus aan', zo zijn we onderweg, persoonlijk en als kerken, GKv en NGk, samen op weg. De hoofdredacteuren Ad de Boer en Henk Hoksbergen lichten naam en doel van het nieuwe combiblad dat De Reformatie en Opbouw vervangt toe: OnderWeg. We hebben elkaar herkend en willen inspiratie geven voor reisgenoten. Jezus sloot bij de mensen en omstandigheden aan, zijn lessen waren nooit statisch of massief. Ook Paulus deed dat. Geen massieve aanwijzingen, maar richtlijnen ingebed in de cultuur en context van de kerk van die tijd. Vandaar zijn grote thema's als rechtvaardigheid en heiligheid. Zoals Jezus en de apostelen zich toespitsten op hun hoorders en hun context, zo mag de kerk vandaag onderweg zijn en dus in beweging. De omgangsvormen zijn voor Paulus belangrijk. Liefde moet leidend zijn, overbodige ballast uit het verleden moet overboord. Het Woord blijft hetzelfde, maar het verstaan ervan wordt door Gods Geest hier en nu in een nieuw licht gezet. We zijn een dynamische kerk en daar past verandering bij. Nu keuzes maken, ook al zijn die over 20 jaar misschien weer heel anders. Maar beweging en verandering moet er zijn, want we zijn weer reisgenoten en we vervolgen onze weg als leerlingen van Jezus. In de kerk leren we oefenen in een leven van liefde, de vrucht van de Geest. De werkelijkheid leert hoe ontzaglijk moeilijk dat is. Hier valt nog veel te leren.

 

TU-Magazine (TU Kampen) december 2014

Priesterschap voor alle mensen – een nieuwe leer.

Stefan Paas, hoogleraar Missiologie TU Kampen en lid van Via Nova, een jonge geloofsgemeenschap in Amsterdam, bericht n.a.v. het geringe aantal kerkgangers in die stad (3%) over het teleurstellende resultaat van missionair bezig zijn. Toch is het een opdracht van Jezus om te zaaien (de gelijkenis van de zaaier). Paas trekt die lijn door naar de kerk nu, die als een koninklijk priesterschap een stukje wereld is dat zich naar God heeft gekeerd. Daar kan de gelovige God aanbidden en danken namens die wereld. Omgekeerd kun je God en zijn liefde naar de mensen toe vertegenwoordigen en hen oproepen Jezus te volgen. Zoals Paulus en Barnabas (Hand.13) na het genezen van de verlamde man de mensen niet opriepen om hun zonden te leren kennen, maar om God te danken voor alles wat ze ontvangen hadden. Dat danken komt eerst, niet de kerkgang. Je kunt in de kerk voor de wereld die God niet kent danken of bidden. Vorm als kerk geen afgesloten gemeenschap, maar fungeer als priesters tussen wereld en God.

 

De Wekker 19/12/14

Refobaptisten

A. Huijgen schrijft dat ook Urk er aan moet geloven. Een nieuwe kerkplanting 'De Reformatorische Baptistengemeente Urk' moet wat van het 'marktaandeel' afsnoepen. Centraal staat niet de seculiere medemens maar de reeds gelovige. Voorganger is Jacques Brunt van HeartCry, een stichting gericht op herleving in de gevestigde (reformatorische) kerken in de biblebelt. Men wilde verdeeldheid overstijgen. Veel 'refobaptisten' spreken relativerend over de doop. En in het buitenland herkennen Christenen elkaar immers over de grens van kinderdoop en geloofsdoop heen. Wel een merkwaardige redenering bij hen die om hun doopvisie een eigen gemeente zijn begonnen. Overdopen verklaart de eerdere doop onecht, ook al zegt men dat kinderen welkom zijn bij Jezus. Maar in het Verbond zijn ze kennelijk niet opgenomen. Laten we elkaar niet verketteren, maar ook niet wegmoffelen dat het wel degelijk ergens om gaat, zo stelt Huijgen.

 

Kerkbode GKv Midden 19/12/14

Pas op: gereformeerd

Jan Bollemaat merkt dat het woord gereformeerd een ongemakkelijk woord is geworden. Gereformeerd is veel breder dan vrijgemaakt, het past niet bij één organisatie. Bollemaat vraagt zich af of we ons vandaag nog wel gereformeerde kerk, school of vereniging willen noemen. 'Pas op voor gereformeerd' lijkt soms de leus, we noemen ons liever bijbelgetrouw en christelijk. Maar is gereformeerd echt een lastig woord? De chr. encyclopedie van 1925 geeft helderheid (beter dan de edities van 1958 en 2008). Gereformeerd is een erenaam. Het staat voor een bijbelse levensbeschouwing die God centraal stelt en Christus als Redder van de wereld. De Bijbel als Gods openbaring is gezaghebbend op elk levensterrein en dat wordt door de zonde voortdurend aangevochten en vraagt veel strijd. We moeten het woord Gereformeerd opnieuw doordenken. Het staat ook voor kerk, die van Christus is en niet van mensen. Daarom zal Hij als eerste aan het Woord moeten komen. Hij vergadert, beschermt en onderhoudt zijn kerk en bepaalt zo ook onze levenspraktijk. Wat zien anderen aan mij en aan ons als gereformeerden? Bollemaat roept ons op om zuinig te zijn op het begrip gereformeerd door er goede invulling aan te geven.

 

Kerkblad HHK 30/10/14

'Velen hebben woorden van waarheid, weinigen kennen de waarheid van de woorden', zo haalt B.J. van der Vlies (oud-parlementariër SGP) een woord van Van Lodenstein aan in de column Uitkijkpost. Het bleef haken en hield hem een spiegel voor. Deze quote geldt nu, na eeuwen van Verlichting, nog versterkt. Woorden van waarheid zijn schaars geworden, laat staan de bevinding van de waarheid van de woorden. De columnist verlangt naar een noodzakelijke herleving van het gedachtegoed van Reformatie en Nadere Reformatie in én buiten de kerk. Dat is een blijvende opdracht. We zijn wel hersteld, maar dat betekent niet dat roeping en opdracht voltooid zijn.

Van der Vlies constateert nieuwe belangstelling voor religie. Maar het maakt een groot verschil vanuit welke bron die ontstaat: uit een botsing van culturen óf door moeite met vragen van tijd en eeuwigheid, zonde en schuld. De Heilige Geest moet ons evenals op de Pinksterdag de weg tot behoud leren en ons daarop leiden. Dat vraagt om het spreken van woorden van waarheid binnen én buiten de kerk. En hebben we ook bevindelijke kennis van die waarheid? Deze herleving is ook vandaag echt nodig!

 

Kerkblad HHK 13/11/14

A.B. Goedhart uit Leerbroek geeft ons inzicht in de kerkvisie en het verlangen naar eenheid met andere kerken binnen de HHK. De huidige in gebruik zijnde kerkorde van de NHK wordt herzien en sinds 2012 mogen CGK predikanten daar desgewenst voorgaan. Via de commissie interkerkelijke contacten (CIC) zijn er contacten met de CGK, de Gereformeerde Gemeenten en de GKv. Het blad stelt als ideaal de hereniging van alle waarlijk gereformeerden, niet door overhaaste stappen, maar zondige verdeeldheid mag niet voortbestaan. Ds I. Kievit wordt aangehaald, die al in 1947 verwijst naar HC antw.54. De kerk is heilig, algemeen en christelijk en we kennen haar uit de Schrift, zij is voorwerp van geloof (NGB art.27). Er is maar één kerk, over de wereld verspreid. We mogen haar niet verwarren met wat de oecumenische beweging ervan maakt en we kennen ook geen alleenzaligmakend instituut als Rome. Maar wel kennen we de kerk als het lichaam van Christus, d.w.z. de strijdende, de triomferende en de toekomstige Kerk. Alle kerkisme moet worden veroordeeld. Zij die dezelfde belijdenis hebben mogen niet weigeren samen te leven onder de ambtelijke dienst van Woord en sacrament (NGB art.28). Verdeeldheid neemt de eenheid niet weg, maar zij is zonde en een poging het lichaam van Christus te breken. Wil de Here die heiligschennis niet straffen?, zo vraagt de schrijver zich met ds Kievit af. We mogen ons niet farizeïstisch isoleren en alleen oog voor eigen kerkelijke belangen hebben.

De acte van Afscheiding verklaart pas weer gemeenschap te willen hebben met de NHK wanneer deze terugkeert tot de ware dienst des Heren. Het zich willen houden aan de Formulieren van Enigheid geeft ruimte voor vereniging. Gebruikt de Geest de nood en crisis in de wereld van vandaag om bijeen te brengen wat bijeen hoort?, zo vraagt Goedhart zich af en verwijst daarbij naar Joh.17:21.

 

Kerkblad HHK 13/11/14

Dr. W. van Vlastuin spreekt op de Toogdag van de Mannenbond in Lunteren over de toe-eigening van het geloof door de Heilige Geest. Onze confessie ziet twee kanten aan dat werk: de toe-eigening van het geloof in Christus én het niets toevoegen door de Geest daaraan. Van Vlastuin benadrukt dat er geen ruimte is voor verkiezingsangst. De toe-eigening  van het heil is geen 'vermetele pretentie', maar juist het niet aannemen van het Woord is een 'vermetele pretentie'. 'Niet alleen anderen, maar ook mij is vergeving van zonden, eeuwige gerechtigheid en zaligheid geschonken'. Dit is de grondlijn in het gereformeerde denken: verzoening door het werk van Christus. Hij heeft aan Gods gerechtigheid voldaan. In de mens Jezus schittert de heerlijkheid van God, nu en ook in de toekomst. Hij gaat door met zijn hemelse werk (Hebr.2:9) en verandert ons. Daarom zijn wij vreemdeling hier. De Geest vernieuwt ons en vervult het 'recht van de wet in ons' (Rom.8:3-4). Hij laat ons 'wandelen in de goede werken die Christus heeft voorbereid'. Gods dienst wordt 'liefdedienst in ware vrijheid'. Als het herstelde beeld van God krijgen wij vrijmoedigheid om te spreken, geen woorden naar ons 'vrijpostig natuurlijk karakter', maar woorden van de Geest. We zien het machtige werk van de Geest in de schepping, maar ook de gebrokenheid nu. Daarom laat Hij ons verlangen naar de herstelling van alle dingen, als de herschepping vol van Gods Geest zal zijn.