Signalen 26
R. Sollie-Sleijster
19-03-16
Hoe ver gaat godsdienstvrijheid in Nederland? Mag je als gewetensbezwaarde trouwambtenaar nog weigeren je medewerking te verlenen aan het huwelijk van een paar van hetzelfde geslacht? En wie bepaalt of een kind mag blijven leven (abortuswet) of wanneer iemand 'klaar' is met leven (euthanasiewetgeving)? Wat zijn hier 'objectieve' maatstaven? En wie bepaalt wat 'objectief' is?
Een wetgever die een andere, seculiere, invulling geeft aan het grondwettelijk recht, kan dit recht knevelen, inperken, uithollen, met zeer vergaande consequenties. En dat met een beroep op het recht van de wet, maar in feite met voorbijgaan van het grondrecht. Het blijkt een kwalijk en gevaarlijk bijverschijnsel van democratie te zijn.
Hier eerst twee artikelen die een schrijnend licht werpen op de ontwikkelingen rond dit grondrecht van vrijheid van godsdienst in onze democratie.
Wij zijn burgers van een seculiere staat
RD 05/03/16
De Centrale Raad van Beroep heeft recent uitgesproken dat het ontslag van de gewetensbezwaarde trouwambtenaar door de gemeente Den Haag niet onwettig was. Dit hoogste orgaan op het gebied van ambtenarenrecht meent dat zijn ontslag gerechtvaardigd is, omdat het met de huidige wetgeving overeenstemt.
De Raad van State acht gewetensbezwaar tegen het homohuwelijk niet een uiting van godsdienst. Daarom is geen beroep mogelijk op artikel 6 Grondwet of artikel 9 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Uit de rechtspraak blijkt dat slechts uitingen onder de vrijheid van godsdienst vallen, die naar 'objectieve' maatstaven uitdrukking geven aan een godsdienst. Zo is wel bezwaar tegen werken op zondag erkend, maar een beroep op het geweten door weigerambtenaren is niet erkend. De plicht van de ambtenaar is trouw aan het recht, de wet. Hij dient zich te identificeren met het ambt waarin hij de staat vertegenwoordigt. Elk huwelijk dat aan de wettelijke normen voldoet moet worden voltrokken. Wie weigert geeft zich onvoldoende rekenschap van de scheiding van taken en verantwoordelijkheden van overheid en kerk.
De ambtenaar heeft geen ruimte meer om te weigeren en moet de wet uitvoeren. De staat ziet dit niet als inmenging in de vrijheid van godsdienst. Ieder mag zijn overtuiging hebben, maar in de openbare sfeer zullen we weten dat we leven als burgers van een seculiere staat, zo constateert de schrijver, dr. Henk Post (gepromoveerd op het proefschrift: “Vrijheid van godsdienst in een democratische samenleving”).
TOP
RD 05/03/16
Dr. Dirk de Korne, adjunct-directeur en universitair docent aan een academisch ziekenhuis in Singapore, schetst een beeld van zijn werk in Singapore en vergelijkt dat met Nederland.
De Korne werkt in een publiek ziekenhuis en dat wordt geacht het overheidsbeleid uit te voeren. Het is in veel opzichten een topziekenhuis. Voor het leven van te vroeg geboren kinderen wordt iedere dag gevochten op de intensive care van de kinderafdeling.
Maar het is ook een abortuskliniek. Daarvoor moet je naar kliniek D, waar TOP patiënten (Termination Of Pregnancy – afbreking van zwangerschap) zich (tegen een aanzienlijk bedrag, het is geen liefdadigheid) kunnen melden. Als publiek ziekenhuis kun je op religieuze gronden geen bezwaar maken tegen bepaalde handelingen. In 2014 werden 42.232 kinderen geboren en 8.515 abortussen uitgevoerd. Er hadden dus 20 procent meer kinderen geboren kunnen worden. Die cijfers lopen niet zo ver uiteen met die in Nederland, waar in dat jaar 175.181 kinderen werden geboren en 30.361(!) abortussen uitgevoerd. 17 procent meer kinderen hadden dit jaar hun tweede verjaardag kunnen vieren …
De Korne vraagt zich af of hij als christen nog wel verantwoordelijkheid kan dragen in een ziekenhuis. Hij wijst op Ede, waar in 2013 300 verpleegkundigen in opstand kwamen tegen het mogelijk maken van abortus bij het downsyndroom. De directie wees hun zorgen af, zij werken immers volgens de geldende standaarden en richtlijnen.
Ook SGP-fractievoorzitter Van der Staaij kreeg vorige week van D66-Kamerlid Dijkstra een felle reactie:
'Niet wij, maar conservatieve christenen zijn levensgevaarlijk! Zij hebben innovaties als poliovaccinatie tegengehouden en zijn zo verantwoordelijk voor middeleeuwse praktijken en onnodig lijden en sterfte.'
De Korne meldt dat in de middeleeuwen de kindersterfte inderdaad zeer hoog was, wel 5 procent. Maar vandaag hebben we medische topcentra en haalt 20 procent niet eens de geboorte, zo sluit hij zijn opiniebijdrage af. Een wrange maar terechte conclusie.
Waldenzen voor het eerst op bezoek bij de paus
Kerknet via RD 07/03/16
Voor het eerst in de geschiedenis heeft paus Franciscus een afvaardiging van Italiaanse Waldenzen ontvangen. In juni bezocht de paus al een waldenzenkerk in Turijn en betuigde daar zijn spijt over de vervolgingen door de rooms katholieke kerk.
De Waldenzen danken hun naam aan de Franse koopman Petrus Valdes uit Lyon, die in de 12e eeuw zijn bezittingen wegschonk en een leven van eenvoud en armoede preekte.
Vandaag zijn er nog zo'n 50.000 Waldenzen, vooral woonachtig in Italië, Argentinië en Uruguay.
[Zie voor de boeiende geschiedenis en verschrikkelijke vervolgingen van de Waldenzen: Geschiedenis der Waldenzen, Antoine Monastier, predikant en inboorling der valleijen, uit het Frans vertaald door I. Oudijk van Putten, met een voorrede van N.C. Kist, hoogleraar te Leiden, 1851.)
Evangelische en gereformeerde erediensten: wat is het verschil?
Clarion 04/12/15 (via Defence of the Truth 07/03/16 – internetmagazine)
We horen om ons heen van gereformeerde jongeren, soms ook van wat oudere mensen, die aangetrokken worden door evangelische diensten en zich vervolgens aansluiten bij zo'n gemeenschap. Niet alleen in ons land, maar ook in Canada gebeurt dit. Wat trekt in die evangelische diensten? En wat is het eigene van onze gereformeerde erediensten? Dr. Cornelius van Dam, emeritus hoogleraar in Hamilton, geeft een toelichting.
Gereformeerde erediensten
Deze diensten kenmerken zich door de verbondsomgang, de ontmoeting tussen God en zijn volk. Daarom beginnen ze met de woorden van de gemeente om zich voor de Here te stellen: Onze hulp is in de naam van de HERE, die hemel en aarde gemaakt heeft (Ps.124:8).
De predikant antwoordt met de groet: Genade en vrede zij u van God onze Vader en van de Here Jezus Christus (1 Cor.1:3). De Here wil daarmee aangeven dat Hij zich met ons verbinden wil en ons zijn genade en vrede wil geven, zoals dat door de verkondiging van het evangelie tot ons komt.
Een passende psalm of gezang wordt gezongen, waarna de 10 Woorden van het Verbond (Exodus 20:2-17) worden uitgesproken. Deze laten ons onze zonden zien en geven ons de normen voor een leven in dankbaarheid aan God.
Dan volgt weer het zingen van een bijpassende psalm of lied.
Een gebed om vergeving en vernieuwing volgt en tevens wordt een zegen over de dienst gevraagd.
Vervolgens Schriftlezing, waarin de Here opnieuw spreekt en waarop de gemeente met een passend lied antwoordt.
Dan de lezing van de tekst en de bediening van het Woord, de preek.
Hierop antwoordt de gemeente met het zingen van een psalm of lied.
Een dankgebed volgt, waarin ook voor de noden van de christenen wordt gebeden.
Een collecte om dankgaven te geven wordt gehouden.
De gemeente zingt en de dienst wordt afgesloten met een slotzegen. God zendt zijn volk weg met zijn zegen: De genade van de Here Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige Geest zij met u allen (2Cor. 13:13).
Kenmerkend in de hele dienst is de mooie wisselwerking tussen de Here en zijn gemeente.
We vinden geen kinderdiensten, koren of solisten. Het gaat in de kerk om de relatie tussen de HERE en zijn volk. Het gelezen en gepredikte Woord staat centraal. Door dat Woord wil God ons zijn genade geven. De Heilige Geest wil door dat Woord het geloof in onze harten werken (Rom. 10:17; 1Petr. 1:23) en ons voor ons dagelijks leven instrueren en bemoedigen (2Tim. 4:2).
Evangelische erediensten
Uitzonderingen daargelaten zijn evangelische erediensten heel anders. De nadruk op de verbondsinteractie, de verticale relatie tussen God en zijn volk, is verschoven naar het horizontale vlak. Een warm gevoel van persoonlijke broederschap, erbij horen en meedoen zijn belangrijk. Natuurlijk vinden we deze elementen ook in een gereformeerde dienst, maar de nadruk ligt daar op de verticale wisselwerking, op de ontmoeting met de Here en zijn Woord. In de evangelische dienst staan gevoelens en meedoen meer centraal.
Ook zien we daar meer uit de huidige cultuur, in de soort muziek en ook wel in drama. Een band en een solist beginnen bijvoorbeeld de dienst, een prikkelende opmerking volgt met een aansluitend commentaar. Weer zangers en een band. Een korte, praktische boodschap wordt gepresenteerd en de dienst eindigt met muziek.
De focus ligt op muziek en entertainment. De 10 Woorden van het Verbond worden niet gelezen en daarmee wordt een belangrijk element weggelaten.
De wens is buitenstaanders te trekken. Die komen met verwachtingen: wat heb ik eraan? Spreekt het mijn gevoel aan en geeft het me wat ik nodig heb?
Onze diensten aantrekkelijk maken op zo'n manier komt tegemoet aan een consumentenmentaliteit. Maar zo mogen we nooit onze diensten omvormen. De eredienst gaat om het eren van God en het ontvangen van zijn zegen.
De consequentie van het niet lezen van de Wet in evangelische diensten
Waarom is het zo ernstig dat de wet, de 10 Woorden van het Verbond die de Here zelf op de Sinaï aan zijn volk gaf, in de evangelische diensten niet wordt voorgelezen, of wordt vervangen door een paar willekeurig gekozen verzen uit het Nieuwe Testament?
Deze Woorden bepalen ons bij onze zonde en schuld en dat is iets wat tegenwoordig in onze 'no fault' cultuur niet wordt gewaardeerd. Tolerantie is een grote deugd en intolerantie een grote ondeugd. Evangelischen wensen niet iets wat veroordelend klinkt in hun diensten. Daarom zijn veel van die diensten alleen maar vrolijk.
Zulke diensten botsen natuurlijk met het werkelijke leven, waarin ieder dagelijks de zonde en de gevolgen daarvan ervaart. Vooral is het weglaten of minimaliseren van de zonde een belediging tegenover de heilige God. Hij gaf zijn wet om ons onze zonde te leren kennen, die te belijden en met berouw om vergeving te vragen. Door het bloed van zijn zoon Jezus Christus verzoent en reinigt Hij ons. De kennis van onze zonde is een centraal gegeven in onze relatie met God en daarom ook in onze eredienst. Daarom staan de eisen van een bijbelse eredienst in scherp contrast met de verwachtingen en wensen van een ongelovige wereld. Bijbelse eredienst is sterk tegen-cultureel.
Erediensten zijn geen evangelisatiebijeenkomsten, of concerten, of lezingen waar al dan niet goede adviezen worden gegeven. Al deze dingen kunnen voor christenen legitiem of de moeite waard zijn, maar het zijn geen erediensten.
Evangelische en gereformeerde erediensten zijn inderdaad heel verschillend.