Vrouwen op vrijgemaakte kansels 35 – Hek van de dam
D.J. Bolt
01-10-16
De ontwikkelingen in de GKv t.a.v. de vrouw in het ambt lijken in een stroomversnelling te komen. Dat is geen wonder want de generale synode van Meppel zal binnen enkele maanden van start gaan en daar is het een prominent agendapunt. Op de synode zal, het kan haast niet anders, een definitieve beslissing worden genomen.
Er zijn twee deputaatschappen op dit gebied actief: MV en ambt en MV in de kerk. Beide -schappen zijn bezig met het bewerken van de opinies in de vrijgemaakte gemeenten. Zo publiceerde het eerstgenoemde deputaatschap het rapport MV en ambt, 1ste rapport Pijnpunten rond vrouw en ambt. Weliswaar wordt daarin nog geen keuze gemaakt maar o.i. valt met een scherpe neus al wel op te snuiven welke kant op wordt gedacht. We hopen daar in de volgende aflevering in deze serie aandacht aan te geven.
Ondertussen glipt een gereformeerd-fatsoenlijke omgang met dit onderwerp steeds meer uit de kerkordelijke vingers. Want verschillende gemeenten hebben al een besluit genomen om op eigen houtje tot invoering van de vrouw in het ambt over te gaan. Wat hen betreft hoeft de synode niet meer te doen dan achteraf met een hamerklap hun handelen te bevestigen.
We laten hieronder een kaleidoskoop van berichten volgen die dit staaft.
MV in de kerk – Kwantitatief onderzoek
Uitgevoerd door het Praktijkcentrum GKv
Er is een onderzoek gedaan naar de taken die in de vrijgemaakte kerken verricht worden door mannen en vrouwen, click voor het rapport hier. We geven enkele veelzeggende gegevens daaruit.
202 gemeenten stuurden gevraagde gegevens op. In onderstaand overzichtje geeft het vermelde percentage steeds aan om hoeveel kerken het procentueel gaat.
Het volgende gebeurt door mannen én vrouwen:
- Bijbel lezen in kerkdiensten: 70%.
- Formulieren lezen 33%.
- Bidden tijdens de dienst: 41%
- Preken (eigen preek): 8%.
- Collecteren: 8%.
- Muziek maken: 98%.
- De dienst leiden: 11%.
- Bediening Avondmaal aan huis: 4%.
- Kindermoment: 68%.
- Huisbezoek (formeel): 12%.
- Diaconaal huisbezoek: 23%.
- Catechisatie: 86%.
- Belijdeniscatechisatie: 33%.
Let op: uit deze percentages kan niet worden afgeleid hoe vaak een activiteit voorkomt. Alléén dát het gebeurt (minstens één keer ook door een vrouw). Bijvoorbeeld: in 70% van de kerken (ongeveer 140) komt het voor dat ook een vrouw uit de Bijbel leest in de kerkdienst; in 8% van de kerken (ongeveer 16) komt het voor dat een vrouw een eigen gemaakte preek houdt of heeft gehouden.
Voor verdere detailgegevens wordt verwezen naar het rapport, zie link hierboven.
Als deze cijfers en onze interpretatie kloppen dan is het hek al aardig van de dam.
ND 15/09/16
De GKv kerken in Neede, Delft, Capelle aan den IJssel-Zuid/West en Utrecht Noord/West, hebben los van elkaar principieel besloten vrouwen toe te laten tot het ambt van diaken. Het wordt gemotiveerd met het argument dat diakenen niet langer deel uitmaken van de kerkenraad volgens de nieuwe kerkorde KO 2014. Dat zou betekenen dat ze geen geestelijke leiding (meer) aan de gemeente geven en 'dus' toegelaten kunnen worden tot het ambt.
De kerk van Utrecht Noord/West stelt bij de eerstkomende verkiezing ook het ambt van ouderling open voor vrouwen ondanks bezwaren van de classis.
De invoering van vrouwelijke diakenen in Neede hangt samen met het plan om volgend jaar samen te gaan met de NGK die al vrouwelijke diakenen heeft. De GKv classis is akkoord met deze gang van zaken. Wel moeten de diakenen dan uit de kerkenraad en dat is nog problematisch.
Delft krijgt per 1 januari 2017 een of meer diaconessen. Er zal niet gewacht worden op 'Meppel'. Want, volgens ds. Van der Lugt, het besluit in Delft gaat niet in tegen de Bijbel en de kerkorde, en dus ligt het in de vrijheid van plaatselijke kerken om zo’n besluit te nemen.
Capelle aan den IJssel-Zuid/West nam vorig jaar al het principebesluit vrouwelijke diakenen toe te staan. Wel wacht men nog op wat er landelijk wordt
voorgesteld. Maar hun voormalige scriba betoogde in het regionale Gereformeerd Kerkblad dat de weg voor vrouwelijke diakenen juridisch openligt, ‘ook al is dit niet expliciet door de laatste synode uitgesproken’.
ND 28/07/16 - Ingezonden
Martin de Jong, relatiemanager Missionaire Gemeenschapsvorming bij MissieNederland ziet goede redenen om vrouwen meer taken te geven in de kerk. De kerk in Europa staat onder enorme druk. Het is de hoogste tijd om overal in Europa, ruim baan te maken voor vrouwelijk leiderschap. De missionaire situatie moet er bij worden betrokken:
(1) De missionaire praktijk laat zien dat vrouwen zeker hun mannetje kunnen staan.
(2) De zendingssituatie waarin ons continent zich bevindt vraagt om een flexibele houding.
(3) Vooraanstaande theologen roepen in koor dat Nederland en Europa zendingsgebieden zijn geworden.
ND 11/08/16 - Ingezonden
Martin de Jong blijft niet onweersproken. I. Hiemstra (GKv Zutphen) schrijft o.m. (samengevat):
Voorstanders van de vrouw in ambt verklaren de Bijbel tot een tijdgebonden getuigenis uit het verleden maar dit is in strijd met 2Petrus 1: 20, 21.
Paulus past in zijn brieven aan de Korintiërs, Efeziërs en Timotheüs Gods geboden toe op de verhouding tussen man en vrouw in de gemeente, in de kerk van alle tijden, in concrete situaties, ook in de erediensten.
Paulus verwijst daarbij naar de scheppingsorde in Genesis 1 vers 27. De scheppingsorde is: eerst is de man geschapen daarna de vrouw. Hij is het hoofd, hij geeft leiding. Dit blijft, zie 1Timotheus 3. Paulus verwijst daar naar en naar het feit dat de vrouw misleid werd. Daarmee vervalt het argument 'tijdgebonden'.
Vrouwen behoren gedurende de samenkomsten zwijgen, zie 1Kor. 14. Bij het bidden en profeteren in 1Kor. 11 (met bedekt hoofd) moeten we allereerst denken aan bijzondere geestesgaven die de Here toen heeft willen gebruiken als openbaringsinstrument. Maar het betekent niet dat vrouwen uit eigen beweging in samenkomsten zonder door de Geest van God gedreven te worden, zouden mogen spreken.
In 1Tim. 3 en Titus 1 worden de opzieners mannen genoemd en geen vrouwen. Zij handelen en spreken met ambtelijk gezag namens de Here. De vraag m.b.t. vrouwelijke diakenen is moeilijker te beantwoorden. Maar 1Tim. 3 zegt echter: ‘Diakenen moeten mannen zijn van één vrouw.’ Het ambtelijke karakter van het diaconale werk moet niet uit het oog worden verloren.
ND 15/07/16 Ingezonden
Iemand haalt de levensgeschiedenis van Christine de Pisan op, de eerste betaalde schrijfster ter wereld. In 1405 schreef zij het boek: 'Het Boek van de Stad der Vrouwen'. Het gaat daarin over een stad waarin vrouwen veilig zijn en kunnen gedijen, zonder gedomineerd te worden door mannen. Want volgens De Pisan was toen de heersende gedachte: de man is geschapen naar Gods beeld en de vrouw is een vat vol ondeugd.
Nadat de inzender door de geschiedenis heeft rondgezworven, waargenomen heeft dat het bestuur van het Nationaal Park Oosterschelde, en het podium van CU congres 'Groen-geloven' allemaal heren en slechts één mevrouw omvatte, komt ze tot haar punt:
'Man en vrouw schiep Hij de mens. Complementair. Er kan helemaal niets goed bestuurd en geregeerd en geregeld en gedaan worden zonder beide seksen. Geen land, geen stad, geen provincie en ook geen kerk.'
ND 17/06/16
In GKv Assen-West organiseerde het deputaatschap Ambt in de kerk ook een gemeenteavond over 'de vrouw in het ambt'. Een van de 25 avonden die zijn gepland in het land. Het is niet de bedoeling, zegt de deputaat-leidster, een 'theologische standpunt' in te nemen. Nee, het gaat om 'de tongen los te maken'.
In groepjes wordt doorgepraat. Alle argumenten rollen over de tafel. De conclusie is tenslotte als alle stellingen zijn besproken dat 'het thema toch ingewikkelder is dan gedacht'. Maar zegt een gemeentelid zachtjes tegen haar buurvrouw: ‘Ook als het er wel doorkomt, blijf ik in de kerk’.