Signalen 39
R. Sollie-Sleijster
26-11-2016
“Gereformeerden vliegen niet door gebouwen, mijnheer Van Dijk”
RD 14/11/16
Soms kan het wat irriteren dat mensen steeds opnieuw met dezelfde vooroordelen naar voren komen. Dat blijkt uit een opmerking van PVV-Kamerlid Beertema die het tijdens een debat over levensbeschouwelijk onderwijs op openbare scholen opnam voor orthodoxe scholen. Zijn pijlen waren gericht op SP-Kamerlid Van Dijk die probeerde steun te krijgen voor zijn plan een acceptatieplicht op te leggen aan christelijke scholen, omdat daar een ongelijke man-vrouwverhouding zou bestaan. Daarom zou Van Dijk graag zien dat de PVV even kritisch tegenover christelijke scholen zou staan als ze tegenover islamitische onderwijsinstellingen staat.
Maar Beertema was helemaal klaar met deze linkse politieke correctheid en pareerde:
“Homo's worden niet in elkaar geslagen door knokploegjes van orthodox-gereformeerde jongens. De terreur die wij kennen en die onze samenleving ontwricht, is islamitisch. Gereformeerden vliegen niet door gebouwen, mijnheer Van Dijk. Onthoud dat nou eens!”
Het is de mythe, stupid!
NRC 11/11/16
Hier een wat alternatief commentaar van Beatrice de Graaf, hoogleraar geschiedenis van de internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht. Zij laat ons na de verkiezing van Donald Trump nog even terugkijken naar Ronald Reagan's overwinning in 1980. Zij ziet parallellen: Reagan met zijn fimsterrenimago en blunders werd door zijn opponenten onderschat en door partijgenoten als een grappige bliksemafleider gezien. Maar zijn geheim was zijn likeabilitity, want 'gewone' mensen vonden hem aardig. Hij sprak de taal van het schoolplein en liet zich niet leiden door feiten en informatie, maar voer op instincten. Dat is de clou.
Ook in het stenen tijdperk van vóór internet en social media legt de macht van het goede argument het af tegen een dieper zittend existentieel geloofssysteem. Reagan bouwde aan mythes die niet alleen hij zelf, maar ook veel medeburgers gingen geloven.
Beatrice de Graaf omschrijft het zo:
“Mythes, dat zijn geen leugens, dat zijn diepe morele waarheden. Het is verbijsterend hoezeer we als elites vergeten dat denken niet alleen, en vaak helemaal niet, objectief, bewust en rationeel is. Descartes, Kant en de Verlichting hebben ons in het ootje genomen.”
Voor de achtergrond van deze confronterende uitspraak verwijst zij ons naar de Duitse onderzoekster Elisabeth Wehling (UCLA) die constateert hoe enorm beïnvloedbaar ons denken is door morele metaforen en beelden.
Trump maakte daar heel bewust gebruik van. Twee beelden keerden steeds terug: Trump als 'Big Daddy' die alles voor het huisgezin oplost, en het beeld van de lichamelijke onreinheid: buitenlanders, Mexicanen, vrouwen. Strategie en geen uitglijders. Een vorm van neurologisch programmeren en eindeloos herhalen, waardoor de verbindingen in de hersens veranderen. De beelden blijven hangen, zo meldt Wehling. Denk hierbij ook aan de WOII: 'Schmutz' en 'Sauberkeit'.
De enorme verzuiling in de VS met een tweepartijensysteem zonder nooduitgang naar alternatieve partijen en kandidaten maakt de situatie daar anders dan in Europa. Toch zie je ook bij de Brexit dat de kracht van de mythe wordt onderschat. Om de gevoelige groep van hun geloof te brengen, zo stelt De Graaf, heb je een betere mythe nodig, een concurrerende eigen boodschap, verpakt in alledaagse morele taal.
De rol van Jaap Kamphuis
ND 3/11/16
Terugkomend op het Kamper congres i.v.m. de breuk binnen de GKv waaruit zo'n 50 jaar geleden de NGK ontstonden, verwijst Barend Kamphuis (zoon van prof. Jaap Kamphuis) naar een uitspraak in de NRC van 29/10/2016, gedaan door Bas Heijne:
“Wij moeten afstand nemen van onze eigen verlekkerde hyperbolen (sterke overdrijvingen), van onze verbale uitzinnigheden, de neiging alles en iedereen in dramatische termen te gieten van onze zelfrijzende verontwaardiging en ontsteltenis.”
B. Kamphuis brengt naar voren dat dit ook gezegd had kunnen worden van het op 28 oktober gehouden congres. Wat een grote woorden sprak George Harinck daar (zie ND-verslag van 29 oktober) over de rol van Jaap Kamphuis: in een hoek drijven, bloedstollend, onheus, doelbewust, 'framen'. Hij lijkt wel als enige verantwoordelijk voor de spanningen in die jaren. Maar Kamphuis wijst erop dat, toen zijn vader in 1958 als hoogleraar in Kampen werd benoemd, hem uitdrukkelijk door aanstaande collega's als Veenhof en Jager te kennen werd gegeven dat hij niet welkom was. Zijn ontvangst was ijzig.
En zeker waren er inhoudelijke verschillen. Zijn vader verdedigde bijv. de binding aan de belijdenis, waar anderen pleitten voor veel meer vrijheid in dat opzicht (o.a. in de zaak van ds. Telder, die het 'van stonde aan tot Christus' van zondag 22 HC ontkende).
Ook in kerkrechtelijk opzicht waren er verschillen. Bijvoorbeeld dat een synode besluiten kan nemen die voor alle kerken gelden, zoals zijn vader verdedigde. Maar anderen vonden dat iedere afzonderlijke kerkenraad zich daaraan kon onttrekken.
Al waardeert Kamphuis de toenadering tussen GKv en NGK positief, toch is een zondebok echt niet nodig, zo sluit hij zijn ingezonden af.
Voorstel: GKV moeten artikel 31 aanpassen
RD 11/11/16
Kennelijk worden er vaker grote woorden gebruikt. Na de waarschuwingsbrief van D.J. Bolt aan de kerkenraden van de GKv vorig jaar over de inperking van art. 31 DKO in de herziene kerkorde (HKO), kregen alle kerkenraden per direct een brief van deputaten kerkorde ds. P. Niemeijer en P.T. Pel met de melding dat die brief niet zou kloppen. Grote woorden werden hierbij door deputaten gebruikt, terwijl deputaat Pel er bovendien nog een artikel in Nader Bekeken (april 2015) aan wijdde.
Wat schetst onze verbazing dat deputaten kerkorde nu een aanbeveling doen aan de synode Meppel 2017 tot uitbreiding van artikel F72 (opvolger van art. 31 DKO). Blijkbaar waren er toch knelpunten, wat voor deputaten “aanleiding was om zich opnieuw met de thematiek bezig te houden”. De voorgestelde uitbreiding luidt:
“Als een kerkenraad van oordeel is dat een besluit van de generale synode in strijd is met het Woord van God of de kerkorde en hij om die reden dat besluit niet kan uitvoeren, is hij gehouden tot het instellen van revisie volgens art. F81, met kennisgeving aan de classis. Met het oog op de gemeente kan de classis in de tussentijd adviezen of aanwijzingen geven.” (zie rapport deputaten Kerkorde voor het volledige verslag).
De classis hoeft dus niet meer de revisieaanvraag over te nemen! Deputaten hopen die blokkade in de herziene kerkorde met deze uitbreiding op te heffen, zodat kerkenraden het recht van revisie weer terug krijgen. Wel blijft staan dat het besluit onmiddellijk moet worden uitgevoerd en dat het niet uitvoeren van dat besluit in de tussentijd nog steeds afhankelijk blijft van de coulance van de classis.
Kort commentaar:
Een excuus van deputaten zou hier zeker op zijn plaats zijn.