EO, IKON en Nationale Synode
N. van Dijk
18-03-17
Verschillende prominente EO-leden hebben hun zorgen over de missie van de omroep kenbaar gemaakt bij het bestuur. Mensen als Cees Dekker (natuurkundige) en Gijsbert van den Brink (theoloog) vinden dat de ‘reformatorische en evangelicale’ identiteit van de EO verdwijnt. Sinds de vrijzinnige IKON is opgegaan in de christelijke omroep bevindt de omroep zich op een hellend vlak. Jan van der Graaf hekelt de ‘veralgemenisering’ van de programma’s. En met het binnenhalen van een andere stroming vermengen richtingen zich: “De tegenstellingen verzachten en tenslotte vervaagt je identiteit”. (Trouw, 23 sept.)
In een commentaar van het Reformatorisch Dagblad wordt het opvallend genoemd dat de bezorgdheid zowel uit het reformatorische als uit het evangelische deel van de EO-achterban komt. Het aantreden van de Remonstrantse theoloog Tom Mikkers was de ‘bekende druppel op de gloeiende plaat’.
Het RD vraagt zich af of de EO bezig is zijn grondslag te verruimen.
“Feit is dat de oprichters van de EO in het verleden fundamentele kritiek hadden op het theologische gehalte van IKON-uitzendingen. Het is niet eenvoudig om een christelijke omroep te zijn in een bij uitstek seculiere omgeving als ons omroepbestel. Wil de EO dat op geloofwaardige wijze doen, dan zal hij zich moeten bezinnen op zijn koers. Daarbij is een open en eerlijke communicatie met de leden uit de volle breedte van de achterban essentieel. Minstens zo belangrijk is dat de EO teruggaat naar zijn oorspronkelijke missie en daaraan vasthoudt”.
In het Nederlands Dagblad schrijft ook Reina Wiskerke over de ontstane onrust. De EO onderstreepte bij de aanstelling van Tom Mikkers het voornemen ‘om het geluid van de wegbezuinigde IKON – en daarmee van verschillende Nederlandse kerken – door te laten klinken’. De omroep vindt deze verbreding essentieel voor de pluriformiteit binnen de publieke omroep.
Wiskerke schrijft:
“Ik heb het nooit goed begrepen, dat verlangen van de EO om de IKON te incorporeren. De EO stond voor mij voor evangelisch en orthodox christelijk. Deze omroep wilde daarbij de moderne cultuur omarmen en geen kerk en kerkelijk landschap vertegenwoordigen. De IKON moest juist wel kerken vertegenwoordigen. Een deel van de IKON-programma’s was echter nogal losgezongen van de christelijke identiteit. De IKON weerspiegelde een variatie in denken die je bij de grote protestantse kerken ook wel kon vinden.
Maar er schuurde werkelijk wel wat op de kerkelijke vergaderingen als de IKON ter sprake kwam. Toen ik hoorde dat de EO de IKON onderdak ging bieden, veronderstelde ik dus maar dat ieder zijn eigen missie zou behouden. Maar nu dringt tot me door dat de EO zelf zoiets als de IKON wil zijn. Het geluid binnen de Nederlandse kerkgenootschappen vormt een kakofonie. Het is bijzonder onverstandig om al die geluiden tezamen tot jouw missie te maken. In de ene hoek hoor je zeggen dat geloven zinvol is, omdat het zin geeft aan je leven, maar dat het er niet toe doet waarin je gelooft, want niemand heeft zekerheid over wat zich buiten het waarneembare afspeelt. In de andere hoek van de kerk hoor je zeggen dat God zich aan mensen heeft laten kennen in Jezus Christus, die gestorven is voor de zonden van mensen, en dat het voor een verzoening met God en mensen nodig is deze zekerheid (persoonlijk) te aanvaarden.
Grenzen tussen christelijke tradities vervloeien (Knevel afficheert zich met de paus). Zekerheden van vroeger verpulveren in je eigen handen. Prima. Hoef je niet bang voor te zijn als je Christus volgt. Maar het is een illusie dat principieel geloven in onzekerheid kan vervloeien met principieel geloven in de zekerheid van Jezus Christus. En als het wel kan, gaat het ene ideaal ten koste van het andere. Jarenlang kerknieuws schrijven, heeft mij gesterkt in die gedachte”.
Deze nuchtere taal zou ook meegenomen mogen worden bij het denken binnen de GKv over deelname aan een nationale synode.