Ethiek

In de pers

Nieuwe artikelen
Signalen



Aanmelden GRATIS nieuwsbrief

Naam:
E-mail:



printen

mailen

Flits 12 - Een ware-kerk verhaal

D.J. Bolt
06-01-06
 

Iedereen is het er wel over eens: de gereformeerde kerken vrijgemaakt zijn veranderd. Dat is niet maar een stelling van notoire dwarsliggers of mensen die die kerken hebben verlaten. Nee, zo wordt het van binnenkerkelijk 'links' naar 'rechts' ervaren. En als wij het niet zelf erkennen dan doet de buitenwacht het wel. Want zoals we weten vreemde ogen zien scherp!
Wat voorbeelden.(1)

 

De Heilige Schrift
De kijk op de Heilige Schrift is anders geworden.
Sinds "Woord op schrift" is gepubliceerd zoeken we naar metaforen in overgeleverde geschiedenissen. We aanvaarden zonder veel commotie dat iemand meent dat Goliath best door iemand anders dan David kan zijn gedood. De heldendaad is gewoon geannexeerd door David. Zo ging dat vroeger, net als b.v. Kim Jung Il nog doet in Noord-Korea.

We schrikken er kerkelijk nauwelijks van als iemand zegt dat de schepping door God natuurlijk niet is gebeurd zoals dat in Genesis 1 is beschreven. Het kán toch niet dat het licht er al was vóórdat de zon en de maan er waren? We roepen er vrijmoedig de "kadertheorie" bij te hulp: Mozes beschreef de schepping aan hand van de toen gebruikelijke werkweek. Gewoon als kapstok en niet als werkelijkheid.

En sprák de slang wel in het paradijs? We dachten dat als Asser gereformeerden wel duidelijk in de Schrift te lezen. Maar je kunt daar als theoloog tegenwoordig ook best anders over denken. In elk geval is het geen discussiepunt en struikelblok meer met de christelijke gereformeerden. Die hadden de vraag toch ook allang anders beantwoord?
Misschien is het beter om de eerste elf hoofdstukken van Genesis niet als echte geschiedenis te zien. Want God kwam pas met Abraham de geschiedenis binnen zo weten we uit een onder ons gebruikte evangelisatiecursus.

 

De sacramenten
We denken ook anders over de sacramenten.
Het Heilig Avondmaal hebben we opengezet voor allerlei anders gevederde gelovigen. Er wordt behoorlijk druk uitgeoefend om ruimdenkender te nodigen: van evangelisch tot roomskatholiek. Als maar ingestemd wordt met de 12 artikelen, dat is voldoende. Voortaan kun je bijvoorbeeld tuchtuitoefenaars broederlijk naast (nog steeds niet herroepen) geschorste nederlands gereformeerden zien zitten. Wel op voorwaarde dat ze hun neus frequent aan de kerkenraad laten zien.

Gelukkig houden we wel aan de doop van kleine kinderen vast. Helaas zijn er nogal wat in onze kerken die daar toch een discussiepunt van maken. Sommige belijdenisargumenten 'vóór' worden soms flinterdun geacht, zelfs door ambtsdragers.
En was het vroeger duidelijk dat je echt alleen kinderen mocht dopen die behoorden binnen de kring van het verbond, nu mogen in principe ook pleegkinderen worden gedoopt. Ruimte in de kerk!

 

Leven
We zijn druk bezig met een nieuwe oriëntatie op de gereformeerde levenswandel.
Het meest opvallend was de flinke opknapbeurt die de gereformeerde visie op huwelijk en echtscheiding heeft gekregen. Waren er vroeger slechts twee schriftuurlijke gronden om een scheiding te wettigen nu kunnen er tal van argumenten zijn waarom een huwelijk met instemming van de kerk wordt ontbonden. Want allerlei inzichten uit de menswetenschappen en ook de invloed van het hedendaagse moderne levensgevoel maken dat de oude beproefde gereformeerde huwelijksethiek uit de tijd is. Ook het absolute verbod op hertrouwen na een onwettige scheiding kon de tand des tijds niet meer doorstaan. Een raad van advies op hedendaagse leest geschoeid, zal de kerkenraden bijstaan in deze nieuwe benadering.
En zo moet er natuurlijk ook een genuanceerde manier van tucht oefenen komen. Want tuchtoefenen en tegelijk echtscheiden toestaan gaat natuurlijk niet samen.

Predikanten mogen rustig verkondigen dat het rusten op onze rustdag niet gegrond is op het vierde gebod. Als je meent dat dat te ver gaat, mag het omgekeerde ook worden geleerd. Ter keuze.  

We houden op.
Er is veel meer te melden. De langzaam maar zekere verschuiving richting 'de vrouw in het ambt'. De veldwinnende kijk op aanvaardbaarheid van homosexuele relaties. De sterke invloed van de charismatische beweging. De stille revolutie in de persoonlijke ethiek.
Maar genoeg, we zouden ophouden.
Iedereen is het er wel over eens dat de veranderingen in de gereformeerde kerken vrijgemaakt razendsnel gaan. En ieder is bezorgd, van links tot rechts.

 

Iedereen?
Nee, één dominee niet. (2)
Naar eigen zeggen "tegendraads", houdt hij in het ND drie kolommen lang tot in de kop toe vol dat "de Geref. Kerken (vrijg.) niet zijn veranderd".
Ach, er zíjn natuurlijk wel veranderingen. In de liturgie b.v . En men legt weleens wat "andere accenten" dan vroeger. Zeker, maar "wezenlijk" is er niets veranderd. We zijn "simpelweg" gereformeerd gebleven.

Maar prof. J. Douma dan? Die schreef toch enigszins angstig een heel boek gewijd aan de vraag hoe wij nu toch verder moeten na alle veranderingen die (mede royaal door hem geïnitieerd en gestimuleerd) zijn beslag krijgen?(5)
Nou, daar is deze predikant het gewoon niet mee eens. Basta!

En dat die Niek Scheps "de vrijgemaakte kerken zo lelijk aanviel" door notabene de vrolijke samenwerking tussen vrijgemaakt en nederlands gereformeerd tegen het licht van de zestiger jaren te houden is een heel ernstig minnetje voor deze oud-kerkjournalist. Er is toch niets aan de hand, daar in de Zaanstreek? Alleen maar mooie dingen. En mocht je er akelige vragen bij hebben zoals die meneer Scheps dan moet je toch even "vertrouwen op het oordeel van mijn zusterkerk (en de daarbij betrokken classis)"? 

 

Ware kerk
Hoe kan het toch, dat ds. Voorberg zo "tegendraads" is geworden?
Want de dingen die we hierboven noemden zijn echt niet uit onze duim gezogen. Is het hem dan allemaal even ontgaan?

Eerlijk gezegd, dat denk ik niet. Want in zijn artikel praat hij nogal eens over 'de ware kerk'. Meer dan tegenwoordig gemiddeld gebruikelijk is in onze kerken. Loopt Voorberg dan niet helemaal vast in zijn in non-verandering? Want de dingen die wij zien knabbelen vrijwel allemaal direct aan de kenmerken van het gereformeerde ware-kerk-zijn. Voorberg blijkt te weten wat dat inhoudt: "Je houden aan Gods Woord, zoals dat nagesproken wordt in die zes belijdenissen". En: "Een kerk is pas kerk als ze 'zich houdt aan het Woord van Christus en alles wat daartegen in gaat verwerpt".
Daar zijn we het in elk geval roerend over eens!
 
Maar hoe kan het dan toch dat de predikant op het hellend kerkplein zo onbekommerd over wij-van-de-ware-kerk' blijft spreken?
Ds. Voorberg geeft zelf de oplossing:

"Ik breng het verhaal van de 'ware kerk' anders dan in vroeger tijd."

Het klinkt te eigenwijs, anders zouden we zeggen: Hadden we het niet gedacht?!
Zo kun je inderdaad je ogen dicht knijpen voor schadelijke ontwikkelingen en veranderingen. Want we scheppen heel postmodern onze prive-ware-kerken. Dan heeft de een een liquid church(3), de ander een ware-maar-foute kerk, organiseert weer een ander zijn eigen jeugdkerk en heeft deze predikant zijn eigen ware-kerk-verhaal.

 

Een vergissing
Ds. Voorberg ziet geen wezenlijke veranderingen in de kerk.
Daarin vergist hij zich deerlijk.
Want er is in elk geval íets veranderd.
Of beter, iemand.
Ds. Voorberg zelf.(4)

 

NOTEN

 __________________________

(1) Over de meeste voorbeelden is al uitgebreid gepubliceerd op deze site. Andere onderwerpen zullen binnenkort volgen
(2) Ds. P.L. Voorberg in het ND van 12/12/05.
(3) Vloeibare kerk, zie b.v. In de Pers/Flits 5.
(4) Voor wie een daarvan nog een nader treffend bewijs wil hebben leze de brochure 'De Zondag' (Woord en Wereld, 1995, nr 30) van ds. Voorberg (en ds. Room) over de zondag en het vierde gebod. Vergelijk die vervolgens met zijn publicaties die hij in 2003 als 'Sabbat en Zondag' deputaat toestuurde aan alle gemeenten.
(5) Dr. J. Douma, Hoe gaan wij verder? Ontwikkelingen in de gereformeerde kerken (vrijgemaakt). Kok, Kampen, uitgegeven in 2001(?).