Uit de kerken

CGK kroniek - 4

 

D.J. Bolt

13-12-25, update 12-12-25, 19:30

 

Het stormt in en rond de Christelijke Gereformeerde Kerken. Vele ingezondens en opiniestukken in het ND en Cvandaag getuigen ervan. Niet zelden wordt getracht in harde tot felle bewoordingen een zondebok voor de malaise aan te wijzen of wordt met modder gegooid. Vooral het ND loopt voorop in pogingen door interviews de oorzaken en diepte van de crisis te bagatelliseren. We denken bijvoorbeeld aan de interviews met jongeren in de editie 06-12-25.
 

Anderen manen tot kalmte tot rust, de oplossing zou gevonden moeten worden in broederlijke gesprekken, geen beslissingen nemen, stoppen met kerkordelijke acties.

Vandaag laten we daar weer iets van zien in een tweetal voorbeelden: ds L.E. Leeftink (NGK) schreef een stuk in Cvandaag (26-11-25), en in het ND van 4 december jl. verscheen een indringende oproep van de TUA rector prof.dr. M.J. Kater, samen met twee anderen.

 

We geven de artikelen in extenso weer en plaatsen daarbij onze ingesprongen kanttekeningen. Foto's laten we weg.

 

Nieuw kerkverband op komst: rechtmatige stap of kerkrechtelijke chaos?

Cvandaag, Opinie 26 november 2025 5 minuten Ds. Ernst Leeftink

 

Op 29 november aanstaande voltrekt zich de breuk binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Op die dag komen zo'n 70 van de 181 CGK-kerken op uitnodiging van de 'Rijnsburggroep' bij elkaar in een "algemene vergadering die hetzelfde gezag heeft als een synode". Zo ontstaat er een nieuw kerkverband naast de bestaande CGK.

In de afgelopen maand heeft één van de drijvende krachten achter de Rijnsburggroep, ds. A. A. Egas, betoogd dat de breuk volstrekt niet te wijten is aan de bezwaarde kerken op de rechterflank. In zijn ogen zijn het juist de kerken en personen die het optreden van de groep Rijnsburg afwijzen die onkerkelijk handelen. Dat is hun goed recht. Want ze vinden dat er geen basis meer is om samen met de meerderheid van de 181 christelijke gereformeerde kerken door één bijbelgetrouwe deur te kunnen.

 

Voor alle duidelijkheid nog maar weer, in een gereformeerd kerkverband worden besluiten genomen op basis van de Schrift en belijdenis. Dat is t.a.v. twee fundamentele zaken gebeurd: de ambten blijven gesloten voor vrouwen, en homoseksuele relaties worden afgewezen als in strijd met de Schrift. Op generaal-synodaal niveau - d.w.z. door de kerken samen als kerkverband - is daartoe besloten. Alle bij het kerkverband behorende kerken zijn gehouden deze besluiten na te leven volgens de kerkorde (art. 31).
Echter desondanks is ongeveer een dertigtal gemeenten zijn eigen gang gegaan en heeft wél vrouwen in de ambten aangesteld en/of accepteert homoseksuele relaties. Dát is de kern en oorzaak van het conflict in de CGK.  

 

Helaas slaat de groep Rijnsburg alle oproepen om dat op een kerkrechtelijk zuivere manier te doen in de wind.

Unaniem adviseerden de hoogleraren van de Theologische Universiteit van Apeldoorn begin dit jaar: wijs een nieuwe synode aan, want anders ga je tegen je eigen kerkorde in. Een meerderheid van de synodeleden sloeg die waarschuwing in de wind. Dat dit besluit het begin en de oorzaak van de huidige kerkrechtelijke verwarring is, wordt door Egas niet benoemd.

 

Nee, nee, dit is niet 'het begin en de oorzaak'. Dat is wat we in de vorige kanttekening aangaven: het handelen in strijd met de basis waarop het kerkverband rust. De synode moest constateren dat zij zó haar taak niet kon vervullen en gaf dáárom haar opdracht aan de kerken terug. 

 

Daarna gaven twee kerkrechtdeskundigen die binnen de CGK hoog in aanzien staan aan: “Het staat plaatselijke kerken in beginsel vrij om zich aan de bestaande vergaderstructuur te onttrekken en eigen vergaderstructuren te organiseren. Maar als zij besluiten dat te doen, maken zij zich daarmee los van het bestaande landelijk kerkverband van de CGK.” Toch was dit voor ‘Rijnsburg’ geen reden om op de ingeslagen weg van afscheiding voort te gaan.

 

Ook hier gaat o.i. ds. Leeftink de mist in. 'Rijnsburg' pakt de taak op die de synode weer teruglegde in de kerken. 'Rijnsburg' wil helemaal geen 'eigen vergaderstructuren organiseren' maar gewoon het CGK kerkverband voortzetten met elke kerk die de genomen wettige besluiten aanvaardt en daarnaar handelt.

 

Na sluiting van elke CGK-synode gaat het oud-moderamen verder als ‘deputaatschap vertegenwoordiging’. Zij zijn dan het aanspreekpunt namens heel de CGK. Alle vijf de leden van het oud-moderamen hebben die benoeming aanvaard. Ze zagen zichzelf nog steeds als wettige vertegenwoordigers van het bestaande kerkverband. Op nadrukkelijk verzoek van de wereldlijke rechter wezen ze de CGK van Hoogeveen aan als samenroepende kerk voor een nieuwe synode. Meteen daarna stapten vier van de vijf oud-moderamenleden op. Het uitvoerige takenpakket dat aan hen was toevertrouwd vonden ze minder belangrijk dan hun moeite met het terugdraaien van een kerkrechtelijke dwaling. 

 

Dit lijkt ons een nogal kwalijke insinuatie. In CGK kroniek 2 hebben we al breedvoerig aangetoond dat het handelen van het 'deputaatschap vertegenwoordiging' op allerlei wijzen illegaal is geweest. En ook de inschakeling van de wereldlijke rechter om een wettig genomen synodebesluit van de inmiddels niet meer bestaande synode, in het tegendeel te laten veranderen tart het gereformeerd rechtsgevoel. Nog maar eens: dat die vier deputaten vertegenwoordiging hun functie neerlegden kwam doordat ze in grote gewetensnood kwamen te verkeren, gedwongen als ze zich voelden een gerechtelijk vonnis uit te voeren teneinde verder juristerij te voorkomen. Hetgeen overigens niet lukte …

 

Op donderdag 30 oktober deed het inmiddels weer voltallige deputaatschap vertegenwoordiging een oproep aan de groep Rijnsburg voor een broederlijk gesprek over de ontstane situatie. “De bereidheid tot een gesprek is er wederzijds”, was hun uitgesproken verwachting. Maar nog geen tien dagen later, op zaterdag 8 november, nodigde de Rijnsburggroep zo’n zeventig bezwaarde christelijke gereformeerde kerken uit voor een nieuwe bijeenkomst op 29 november. De insteek daarvan zal zijn om een “roepende kerk” aan te wijzen om een “algemene vergadering die hetzelfde gezag heeft als een synode” voor te bereiden en “om te komen tot het herstel van de synodale structuur, inclusief een classicale herindeling.”

Hier kondigt zich de geboorte van een nieuw kerkverband aan. En dat snap ik. Een meerderheid binnen de CGK wil van de vrouw in het ambt geen breekpunt maken. Daarmee brengen die kerken uit het midden de rechterflank in gewetensnood, die elke visie die vóór de vrouw in het ambt is, als onschriftuurlijk, niet gereformeerd en, zoals Egas het typeert, zondig beschouwt [zin aangepast door ds. Leeftink, en daarmee ook onze 'kantekening']. Nu die visie door zo’n dertig christelijke gereformeerde gemeentes gepraktiseerd wordt, is de grens bereikt. Dus verlaat de groep Rijnsburg het kerkverband.

 

Wat genoemd wordt 'het brede(?) midden'  zal inderdaad moeten kiezen: voor een gereformeerd kerkverband of voor een kerkverband à la NGK met voortgaande tolerantie van dwalingen waar grenzen nauwelijks meer te bepalen zijn. Zoals Leeftink dat zelf al eens aangaf[1]. Als het 'brede midden' bij de Schrift wil blijven leven is de keuze toch niet (te) moeilijk?

 

De manier waarop men dat doet verdient echter geen schoonheidsprijs. Aan alle kanten suggereert men dat er geen kerkverband meer is. En dus is elke stap die een classis of een deputaatschap in strijd met de kerkorde, zoals Egas beweert. De juiste weg is om als ware christelijke gereformeerde kerken het kerkverband weer van onderaf op te bouwen. En dat niet op de basis van de gereformeerde drieslag van Schrift, belijdenis, kerkorde, maar met de toevoeging van een vierde vereiste: strikte binding aan alle synodebesluiten.

Deze redenering lijkt mij zeer aanvechtbaar. Er is nog wel een functionerend kerkverband, maar een minderheid wil niet meer meedoen en geeft sinds 8 november openlijk aan een parallel kerkverband te gaan opbouwen. Dat is, als het oude kerkverband nog functioneert, een nieuw kerkverband. Zo ging dat ten tijde van de Afscheiding van 1834, de Doleantie van 1886 en de Vrijmaking van 1944. Het zou de groep Rijnsburg sieren om in dezelfde lijn ook een oproep tot wederkeer te doen uitgaan aan de in hun ogen dwalende meerderheid. Maar dat doet men niet.

 

Zoals aangegeven, dat is ook gebeurd door de synode zelf. In een laatste poging om de ellende te vermijden waarin de kerken nu zijn komen te verkeren. Zie CGK, quo vadis? – 6.

 

Met grote woorden beweert men dat er geen verband van CGK meer bestaat en dat men daarom met zeventig getrouwen de wederopbouw ter hand neemt. Naar interne pretentie mag men zichzelf zien als de voortzetting van het afgedwaalde kerkverband, maar men is dat niet. Men treedt uit en begint iets nieuws.

 

Leeftink blijft maar herhalen en doorziet kennelijk niet wat er precies is gebeurd.

 

Wat ik niet snap van de bezwaarde broeders die nu de CGK verlaten: waarom niet meteen aansluiting bij de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) gezocht als men toch de gereformeerde drieslag uitbreidt met een vierde element? Aan de andere kant: wie eerst zelf een redelijk stabiel nieuw kerkverband vormt, kan ook beter en op gelijkwaardige basis het gesprek aangaan met een kerkverband dat dicht tegen jouw kerkvisie aanligt. Want, om positief af te sluiten, in de afgelopen twee jaar hebben er ook twee kerkenfusies plaatsgevonden (NGK+GKV in 2023, DGK+GKN in 2024). Het mannenkoor Asaf kan dus Psalm 133 blijven zingen.

 

Aansluiting bij de HHK? Zou de predikant deze suggestie echt serieus menen? Als je iets weet van de geschiedenis van de CGK dan is dit toch ondenkbaar?

Hoewel…, we komen er op terug in het tweede deel van deze kroniek.

 

 

Ernst Leeftink is predikant van NGK ‘De Lichtbron’ in Balkbrug en NGK ‘Hooge Eschkerk’ in Oosterwolde (Fr.) en heeft in alle vier de kerken waar hij predikant was samengewerkt met de CGK ter plaatse. De inhoud van deze column vertegenwoordigt niet per definitie de mening van de redactie.

 

---

 

De tweede publicatie is van prof. dr. M.J. Kater, ds. J.M.J. Kieviet (CGK) en drs. P.J. Vergunst, de pas gepensioneerde secretaris van de PKN/gereformeerde bond.

Het stuk stond in het ND op de OPINIE&DEBAT pagina, dd. 04-12-25. We laten het in extenso volgen en plaatsen hier en daar een kanttekening. We noemen het verder de 'Angstschreeuw'.

CGK-gebed: ‘Meester, bekommert U Zich er niet om dat wij vergaan?’

 

Laten we als kerken met elkaar erkennen dat het vandaag moeilijk is om op een goede wijze in onze cultuur te staan, om hoofd- en bijzaken te onder scheiden, om niet in het denkschema van deze wereld mee te gaan, maar om Christus te volgen. Gelukkig hebben we daarbij de Schrift, die altijd als eerste genoemd wordt in de veelgehoorde reeks ‘Schrift, belijdenis, kerkorde en synodebesluiten’.

Op grond van dat Woord belijdt de kerk in één adem het geloof in een algemene christelijke kerk én de gemeenschap der heiligen. Ons Hoofd in de hemel verscheurt en verdeelt Zijn lichaam niet, zodat een scheuring niet uit Hem is, maar zonde in Zijn heilig oog. En zonde moeten we uit ons midden weg doen, net als de dwaalleer overigens. Dat verootmoedigt heel de zogenoemde gereformeerde gezindheid én dat maakt ons voor elkaar verantwoordelijk om niet verder uiteen te vallen.

 

In de CGK is aanhoudend en indringend opgeroepen tot bekering, tot op de laatste synode, zie CGK, quo vadis? – 6 op deze site. Maar de zonde van vrouw-in-ambt werd niet weggedaan, integendeel, meer gemeenten gingen ertoe over (zie Laatste ontwikkelingen). En de zonde van onschriftuurlijke seksuele relaties bleef getolereerd, met alle fundamentele gevolgen voor het menselijk (en kerkelijk!) samenleven. Dáár zit toch het eigenlijke kernprobleem?

Scheuring in niet naar de wil van Christus, dus inderdaad zonde. Maar als scheuring het gevolg is van volharden in openlijk gepraktiseerde dwaalleer? Dan moeten dáár toch verootmoediging en bekering beginnen? En kan zó de zonde van scheuring worden voorkomen!
 

De Angstschreeuw van de drie broeders is breed geadresseerd, gaat uit naar 'heel de zogenoemde gereformeerde gezindheid' die voor elkaar verantwoordelijkheid draagt om niet verder uiteen te vallen'. Dat klinkt sympathiek maar tegelijk vervaagt dit ook weer de concrete opdracht die Christus geeft aan de CGK kerken: Bekeert u van uw zonden!, hervindt zo uw eensgezindheid en eenheid!

Het is opmerkelijk dat een van de ondertekenaars de vooraanstaande 'gereformeerde bonder' drs. P.J. Vergunst is. In zijn PKN kerk leven gereformeerde belijders samen met de meest uitgesproken vrijzinnigen, tot God- en Christusloochenaars toe. We hebben deze 'tolerantie' nooit begrepen en gezien '1834' ook de christelijke gereformeerden van oorsprong niet. Verandert het kerkelijk denken in de CGK, in de TUA? We komen er nog op terug.  
 

Controleverlies

‘Doleren’ is een veelgebruikt woord in de geschiedenis van Nederlands kerken: verdriet kennen over de situatie in de kerk, klagen en rouwen over de gebrokenheid in en tussen gemeenten, wachten en hopen op God.

Die laatste geloofsoefening valt ons allen zwaar, omdat ze controleverlies en overgave vraagt, en niet verder komt dan voor het schip van de kerk uitroepen wat de discipelen ooit in een woedende storm tegen de Heere Jezus riepen: ‘Meester, bekommert U Zich er niet om dat wij vergaan?’

Wij verlangen ernaar dat elke kerkenraad de geestelijke spankracht heeft om niet verder te komen dan dit gebed. Dan hebben we een groot vertrouwen in de Heilige Geest, de Geest van wijsheid en inzicht, de Geest van raad en sterkte, de Geest van de kennis en de vreze des Heeren (Jesaja 11).

 

Het is voor ons de vraag of de bijna scheepsramp op het meer van Galilea exemplarisch gebruikt kan worden voor de situatie in de CGK. Denk alleen aan de verschillende oorzaken van de nood: een bedreigende natuurstorm en de voortwoekerende zonde in een kerkverband. Áls we het mogen vergelijken dan zouden we ook Christus' scherpe verwijt ter harte moeten nemen:

'Waarom bent u zo angstig, kleingelovigen? Hebt u dan geen geloof?'[2] Dus niet bang zijn, maar op Hem vertrouwen én gehoorzamen, dus wetteloosheid wegdoen. Dan komt het goed, hoe het ook verder gaat.

 

Als de eenheid van het lichaam van Christus (opnieuw) gebroken wordt, zondigen we tegen de Heilige Geest, dan zondigen we als gereformeerde gezindte opnieuw. Hiermee gaan we niet voorbij aan dwaling in de kerk, aan haar zieke situatie, waarvan wijzelf deel uitmaken. Maar nu is de vraag urgent: hoe raakt het ons als het lichaam van Christus, de plaatselijke kerk waar toe ik behoor, scheurt?

Hoe zal de hemel hierover oordelen? Wat zullen de gevolgen zijn in intieme familiekringen en tal van bredere verbanden?

 

Opnieuw zeggen we: de primaire oorzaak van de storm in de CGK zijn aanwijsbaar voortwoekerende openbare zonden. Deze wegdoen is hoogst urgent. Zo niet dan zullen ze het bestaande CGK-kerkschip verder lek maken en doen zinken. Met een houding van lijdzaamheid kan misschien een formele organisatorische eenheid (voor een deel) worden gered maar het einde is geestelijke ondergang naar onze overtuiging.

 

Ds. Wouter Leendert Tukker (1909 1988), die van de Heere een diep inzicht ontving in wat de kerk in essentie is en die besefte dat de Nederlandse Hervormde Kerk eveneens schuld had aan afscheidingen, schrijft in De weg van het Woord: ‘Daar is al wat dogmatische uitbouw, verbijzondering en overtrokken geestelijkheid ontstaan bij hen die een eigen lichaam van Christus meenden te kunnen bouwen.’

Kritischer was hij op degenen die in de Hervormde Kerk de leer van Christus veronachtzaamden. In onze roeping om gehoorzaam te zijn aan het Hoofd van de kerk wachten wij daarom nu op Hem, gericht op de bekering van onszelf en de ander. De zonde van de kerkscheuring is de zonde van Jerobeam. Profeten als Jeremia en Ezechiël bleven in een solidaire houding het volk confronteren met de heilige wet van God, een lijn die Paulus voor de gemeente van het Nieuwe Testament over neemt.

 

'Gehoorzaam te zijn aan het Hoofd van de kerk', ja daar gaat het om. In dat daadwerkelijke gehoorzamen mag je de zegen van de Heer van de kerk verwachten.  Gehoorzamen aan het Woord, ook kerkelijk, kan zwaar zijn, we weten het uit ervaring. Je hele leven wordt er door gestempeld en kan een andere wending nemen dan ooit vermoed. Maar de gehoorzaamheid aan het Woord, dus aan de Heere, geeft Zijn zegen.

 

Geroepen heiligen

Het blijft voor ons veelzeggend dat de apostel de gemeente van Korinthe, die hij aanspreekt als ‘geroepen heiligen’, als eerste wijst op de zonde van de verdeeldheid. Als de gemeente verdeeldheid laat zien, blijkt namelijk dat ze niet anders handelt dan de zondige wereld om haar heen.

Is het deze verdeeldheid niet die in Korinthe leidt tot tal van andere aangrijpende afwijkingen van Gods goede wil? Er is zedeloosheid, er zijn onderlinge rechtszaken, er zijn misstanden bij het avondmaal. Het treft ons als Paulus in al deze dingen ook de weg van de liefde wijst, liefde die geduldig is, die zich niet verblijdt over de ongerechtigheid maar zich verheugt over de waarheid.

Leert het woord van God ons hierin niet tot het uiterste trouw te zijn?

Het is ons verlangen dat we blijvend leerlingen zijn van de Heilige Schrift én onze winst doen met wat de kerkgeschiedenis ons gebracht heeft, aan zegen en aan malaise.

 

Graag willen we hier mee instemmen. En toch vragen we ons af of hier recht wordt gedaan aan het begin van de eerste brief aan de Korintiërs. Want de Angstschreeuw vraagt retorisch of 'het deze verdeeldheid niet is die in Korinthe leidt tot tal van andere aangrijpende afwijkingen van Gods goede wil?' Maar het is toch net andersom? Immers, Paulus begint zijn brief zó: 
 

'… ik roep u ertoe op, broeders, door de Naam van onze Heere Jezus Christus, dat u allen eensgezind bent in uw spreken, en dat er onder u geen scheuringen zijn, maar dat u hecht aaneengesmeed bent, één van denken en één van gevoelen.'

 

Dáárna constateert Paulus dat er aanhangers en voormannen zijn van verschillende stromingen. Eén-zijn en niet-scheuren vloeit  kennelijk voort uit 'eengezindheid'[3] in denken ('spreken') en doen ('hecht aaneengesmeed', dus passend bij elkaar). Is dat er niet, dan ontstaan er verdeeldheid en daarmee onvermijdelijk scheuringen. Beide brieven aan de gemeente te Korinthe bevatten veel vermaningen en oproepen tot bekering. Heel concreet bijvoorbeeld zoals het wegdoen van 'kwaaddoeners uit uw midden' (1Kor.5:13) en geen recht te zoeken bij wereldse rechters (1Kor.6:1ev)! 

Dat is inderdaad 'tot het uiterste trouw zijn' aan het Woord. Dan ontstaat een eenheid in waarheid, bloeit en groeit de onderlinge liefde én vrede. Daar eindigt Paulus ook zijn tweede brief van de Korinthiers mee:

 

'…Ten slotte, broeders, verblijd u, laat u terechtbrengen, laat u aansporen, wees eensgezind, leef in vrede. En de God van de liefde en de vrede zal met u zijn.

Gereformeerd-gezind? Liever 'eensgezind in het Woord'. (2Kor 13:11)

 

Maarten Kater, Jaap Kieviet, Piet Vergunst

Maarten Kater is rector Theologische Universiteit Apeldoorn, Jaap Kieviet is emeritus predikant CGK en Piet Vergunst is voormalig algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond

 

1 - Prof. dr. H. van den Belt

PKN, hoogleraar dogmatiek aan de christelijke gereformeerde TUA en de VU.

Details: zie Middenkerk, doormidden? - 4

 

Kort geleden is dr. H. van den Belt, lid van de PKN, benoemd (50%) als hoogleraar in de systematische theologie (dogmatiek) aan de TUA. In het contactblad Connect van de TUA stond een interview met hem. We citeren:

'Ik ben niet zo van kerkmuren of kerkverbanden. Als ik lesgeef in de ecclesiologie (kerkleer) lijkt het me goed om dat in gesprek te brengen: hoe kijk je aan tegen de kerk? Waarom ben je hervormd of christelijk gereformeerd? Hoe verhoudt zich dat tot de Afscheiding en allerlei denominaties? Ik denk meer in termen van de ene Kerk dan in kerkverbanden. Dat woord komt in mijn theologische woordenboek niet voor. Theologisch denk ik wel: het is goed om met elkaar in gesprek te blijven. We hebben elkaar hard nodig. Feitelijk is er weinig verschil tussen de CGK en confessionele en hervormd-gereformeerde gemeentes in de PKN. Dat overlapt elkaar eigenlijk wel. Het verschil is vooral de veel bredere kerkelijke context in de PKN. Uiteindelijk gaat het om de ene kerk van Christus. Kerken en kerkverbanden zijn óns meervoud. De Kerk is Zíjn enkelvoud. De Kerk is het lichaam van Christus, verbrokkeld en gescheurd en toch één in Hem.'

 

2 - Ds. J.A.W. Verhoeven

PKN, voorzitter Gereformeerde Bond

Details: zie Middenkerk, doormidden? – 4

 

Als spreker op het convent van 20-04-24 zei deze predikant o.m. het volgende:

 

'Gelijkgezinden komen vroeg of laat in problemen met zichzelf. Er ontstaat wrijving, onmin, verwijten. Het begint ermee dat predikanten niet meer op elke kansel van hun eigen kerkverband worden uitgeno­digd. Dat is de eerste fase. De voorlaatste fase is dat er hardop gedacht wordt over scheuren. De Hersteld Hervormde Kerk bevindt zich momenteel in de eer­ste fase, u in de voorlaatste fase. Het proces is het­zelfde. Ga niet van de ene afgescheiden kerk naar een andere, u komt van de regen in de drup.'

 

En dus

 

'Voor u blijft alleen de Protestantse Kerk over. Is die beter? Beslist niet. Ik spreek u niet toe vanuit de hoogte, maar in een gebroken gestalte. Waar u ver­deeldheid legitimeert, accepteert de Protestantse Kerk verbrokkeling van de waarheid.'

 

3 - Prof. dr. A. Huijgen

CGK, hoogleraar dogmatiek aan de Theologische Universiteit van de PKN te Utrecht en de nieuwste 'Theoloog der Nederlanden'.

Details: zie CGK, quo vadis? – 1

 

In een samenwerkingsgemeente als Kruispunt in Amersfoort-Vathorst werken PKN, NGK en CGK samen. Dus uit elk van die kerken kan een predikant worden beroepen!
Hoop voor Noord, een CGK-gemeente in Amsterdam krijgt (gedetacheerd) een PKN-predikant.

Een en ander is voor prof. Huijgen aanleiding tot het volgende statement:

 

'Als christelijk-gereformeerd predikant mag ik ook voorgaan in protestantse (PKN) of hersteld hervormde gemeenten (HHK) en binnen Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK). Dat doe ik ook, en ik niet alleen. Dan is het alleen maar logisch dat als het voorgaan van een bepaalde predikant uit een ander kerkverband bevalt, de vraag opkomt of die predikant niet ook beroepen kan worden.

Kerkmuren worden steeds lager, omdat kerken in een seculier land elkaar hard nodig hebben.'

 

En wat is er dan eigenlijk op tegen om nog een stap verder te gaan:

'Als ik iets zou moeten zeggen, dan is het: pak de hele zaak op en vorm een federatie met de Protestantse Kerk. Dit is een tijd om te helen, niet om te scheuren.’[4]

 

Huijgen heeft nog een wijder perspectief, volgende stippen op de oecumenische horizon. Hij pleit voor een 'cumulatief-federatief kerkmodel':

'Daarbij hoeven niet bijvoorbeeld alle Nederlands-gereformeerden hun Nederlands-gereformeerd zijn op te geven ten gunste van een grootste gemene deler. Wat wel kan, is dat bijvoorbeeld de NGK als geheel onderdeel wordt van de Protestantse Kerk, en de Protestantse Kerk in Nederland onderdeel van de kerk van het Westen, de Rooms-Katholieke Kerk. Daarbij gaat het dus niet om een oecumene van het hart, de individuele en gevoelsmatige eenheid zoals die een tijdlang door de Evangelische Omroep werd gepropageerd, maar juist om een institutionele en collectieve eenheid: een kerkelijke eenheid dus. Hiervoor is nodig dat het grotere verband ruimhartig ruimte schept voor het kleinere: christelijk-gereformeerden brengen hun eigenheid binnen de PKN in, en (belangrijker) binnen de Rooms-Katholieke Kerk wordt ruimte geschapen voor de protestantse ritus.'

 

4 - Ds. J.M.J. Kieviet

CGK, emeritus

Details: zie Knikkende knieën of rechte ruggen 7

 

De Wekker, het kerkblad van CGK (10 juni 2022) bood een uitgebreid interview met P.J. Vergunst, algemeen secretaris van de PKN/Gereformeerde Bond en ds. J.M.J. kieviet.

Een kern uit het interviewgesprek:

 

'Dat van de aloude Gereformeerde Kerk alleen nog "tot op het bot verdeelde en in veel scherven uiteen gevallen brokstukken" resteren, benoemt Kieviet als "het faillissement van de Afscheiding": "Op veel plaatsen heeft men ook de 'gronden der vaderen' verlaten. Dat vooral is aangrijpend".'

 

En als ds. Kievit kijkt naar zijn eigen CGK kijkt, dan verzucht hij

 

"Een gezamenlijke terugkeer naar de hervormde wortels – dat is mijn heimwee en mijn gebed. () Er is alle reden tot verootmoediging en bekering. Ik las van een landbouwer in Breukelen, een eeuw geleden, die zei 'De Hervormde Kerk ligt verzonken in de schuld. De afgescheiden kerken zijn gebouwd op de schuld'. Daarin herken ik me. Het mes snijdt in mijn eigen vlees als ik met pijn erken dat de Afscheiding van 1834 een voorbarige en onterechte beslissing is geweest."

 

Tot zover de signalen.

 

Wij kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat hier een ontwikkeling is waarin de CGK door 'wegwijzers' geduwd en getrokken wordt richting PKN. En niet alleen door leden van de PKN, dat is begrijpelijk, maar ook door CGK kerkleden.

Is het eigenlijk niet schokkend dat het ontstaan van de CGK als onwettig wordt verklaard door deze te kwalificeren als 'voorbarig en onterecht' door een vooraanstaande CGK predikant?   

Het is ook opmerkelijk dat dezelfde betrokkenen bij het interview in De Wekker – Kievit en Vergunst – medeondertekenaars van de Angstschreeuw zijn. Misschien dat hun achtergrond en bovenstaande signalen, het laatste zindeel daarvan helpt begrijpen:

 

'Het is ons verlangen () onze winst doen met wat de kerkgeschiedenis ons gebracht heeft, aan zegen en aan malaise.'

 

Moeten we hier de conclusie uit trekken dat de CGK, en ook wij(!), dus maar naar die 'kerk in zijn gebroken gestalte' met zijn 'verbrokkelde waarheid' - eufemistische termen die heel graag door bonders voor de PKN worden gebezigd - moeten terugkeren?

Wat ons betreft: nee, wij willen gereformeerd blijven.

 

Laatste ontwikkelingen

 

Nieuwe vrouwelijke predikant in CGK

Cvandaag, 9 december 2025

 

De 'Nederlands Christelijke Gereformeerde Kerken' (NCGK), een zogenaamde samenwerkingsgemeente van CGK en NGK te Zutphen, meldt dat domina Janneke Dekker-de Groot het op haar uitgebrachte beroep heeft aangenomen.

Opnieuw dus een CGK-gemeente met een vrouwelijke predikant, ondanks het bindende synodebesluit dat vrouwelijke ambtsdragers niet zijn toegestaan.

 

Weer kort geding op komst?

Cvandaag, 11 december 2025

 

De problemen in de CGK classis Zwolle zijn zeer groot. Een van de kerken in de classis, de grote gemeente van Zwolle (ongeveer 5000 leden) laat homoseksuele leden toe aan het Avondmaal en stelt vrouwen aan als ouderling, diaken en predikant. Dat geeft heel veel moeite bij o.a. CGK Urk die ook tot deze classis behoort.
 

In 2023 besloot de classis, door de oplopende spanningen, het classicale werk tijdelijk stil te leggen, in afwachting van de besluiten van de generale synode, en slechts in hoogstnoodzakelijke gevallen te vergaderen.

Maar volgens de classiskerken van Hasselt, Dronten en Lelystad moet er nú vergaderd worden m.h.o. op de verkiezing van een afvaardiging naar de synode Hoogeveen.

 

Echter de samenroepende kerk, CGK Urk, stelt bij monde van haar predikant ds. A.C. Uitslag dat als classis bijeenkomen dit niet de vrede zal dienen. Want er zal gelijk 'twist ontstaan over wie wel en niet mogen deelnemen aan de vergadering, zeker nu kerken besluiten nemen die in strijd zijn met de synodebesluiten.'

 

Urk wordt nu onder vuur genomen op de inmiddels bekende manier: inschakeling van de wereldlijke rechter. Classiskerk Hasselt kondigt aan een kort geding te zullen starten en heeft daarvoor al advocaat Hans Bügel, bekend uit de rechtszaak tegen de synode, in de arm genomen.