Liturgie en eredienst

De kerk is méér dan essentieel

A. Velthuis

18-12-21

In de persconferentie van vrijdag 26 november jl. heeft premier Rutte de kerken opgeroepen om na vijf uur geen erediensten te houden. Vastgesteld kan worden dat de meeste kerken - op een enkel behoudend kerkgenootschap na - hier loyaal gehoor aan geven door diensten te vervroegen, avonddiensten te schrappen of weer ‘online’ te gaan. Ik onderschrijf dat de kerken verantwoordelijkheid moeten nemen in de maatschappij. Solidariteit hoort hierbij óók afgewogen te worden. Solidair zijn is geen moderne hype maar een Bijbels gegeven. Alleen dát al zou een artikel waard zijn. Kortheidshalve verwijs ik hier naar een artikel in De Banier (uitgave van de SGP) waarin een aantal afwegingen gegeven worden bij samenhorigheid in crisistijd. [i] Deze verwijzing doe ik overigens zonder hier het hele artikel voor mijn verantwoording te nemen. Verder dient afgewogen worden de roeping de overheid te gehoorzamen. Ook negatieve beeldvorming over de kerk wanneer deze een andere afweging maakt dan door de overheid is geadviseerd. Er wordt door de wereld snel veroordelend gesproken over de kerken, juist ook in coronatijd. We kennen hiervan de voorbeelden maar ook de ‘drive’ van sommige media om de kerken zoveel als mogelijk negatief af te schilderen.

Het zal daarom voor kerkenraden de afgelopen tijden niet altijd makkelijk geweest zijn deze verschillende aandachtsvelden goed te wegen. Temeer omdat officiële cijfers hebben laten zien dat kerkdiensten niet of nauwelijks hebben bijgedragen aan verspreiding van het virus. Kennelijk zijn kerkmensen goed in staat zich te houden aan hygiëneregels en het treffen van effectieve maatregelen om verantwoord diensten te kunnen beleggen. Kerken hebben laten zien goed om te kunnen gaan met de grondwettelijke vrijheid van godsdienst. Daarover lezen we maar bitter weinig in de landelijke media.

Door gevolg te geven aan de oproep van premier Rutte zou in de samenleving de indruk kunnen krijgen dat de kerken zich laten plaatsen in het rijtje ‘niet-essentiële instellingen’ zoals kroegen, pretparken, dierentuinen, sportscholen en bioscopen. Allemaal vrijetijdsbestedingen die ingeperkt kunnen worden voor het bestrijden van de pandemie. En dat de kerk een ‘hobby’ is van groepen mensen en als een niet-essentiële instelling beschouwd mag worden, en zeker niet behoren tot de essentiële instellingen die wél tot acht uur open mogen blijven zoals supermarken, opticiens en zelfs de dierenwinkel.

Echter de kerk is géén pretpark voor mensen met religieuze gevoelens. Ook geen kroeg waar men gemoedelijk samenkomt om onder het genot van een biertje de dorst te lessen en gezellig bij te kletsen. Nee, de kerk verkondigt de levende Heer en wijst de weg naar echte bevrijding uit de crisis waarin de mensheid zichzelf in het paradijs gestort heeft. Een méér dan essentiële levensbehoefte, levensreddend zelfs.

Elke publieke eredienst is óók verkondiging aan de wereld waar velen in duisternis een uitweg zoeken uit deze crisis. Daarom hebben de kerken het licht op de kandelaar volop te laten schijnen. Desnoods ook ná vijf uur als daar (dringende) reden voor zijn.

De kerk is natuurlijk niet te vergelijken met de opticien of zelfs de dierenwinkel die volgens premier Mark Rutte wél tot acht uur open mag blijven omdat ze zo essentieel zijn. Een opticien helpt om scherper de aardse dingen te zien maar de kerk doet onze ogen open voor het echte levenslicht van de opgestane Heer! Zij is niet te categoriseren als een essentiële noch niet-essentiële 'winkel' maar is volstrekt uniek want de kerk is het Lichaam van Christus. Dát zal altijd weer betrokken moeten worden bij de overwegingen als overheidsmaatregelen ook haar raken.

Laten de kerken het evangelie van verlossing en genade rijk doen blijven stromen. Niet minder, maar op een verantwoorde(!) wijze méér diensten. Deze wereld, en als we niet oppassen wijzelf ook, gaat ten onder aan geestelijke droogte maar, de kerk doet het levensreddende water stromen. Het biertje in de kroeg kan wachten en wat mij betreft ook een nieuwe bril of het eten voor mijn hond. Maar het is essentieel want het is opdracht van haar Heer dat de stromen van het levende water via de wekelijkse verkondiging van het Woord de wereld blijven overspoelen. En het is ook nog eens gratis.

“O, alle dorstigen, kom tot de wateren, en u die geen geld hebt, kom, koop en eet, ja, kom, koop zonder geld, zonder prijs, wijn en melk.” (Jes. 55:1).

Een levensreddende en unieke boodschap, méér dan essentieel!