Ontwikkelingen in de GKv - 4
D.J. Bolt
12-02-22
De GKv, samen met NGK, is volop in beweging. Het gevoel kan bekruipen dat er niets meer vaststaat rond geloof, belijden en kerkordelijk samenleven. We geven er weer enkele signalen van, met af en toe wat commentaar onder ------. Citaten zijn cursief weergegeven.
Mariaverering 1
GKv Kerkbode Midden 26 november 2021
In de gereformeerde kringen groeit de belangstelling voor Rome. Het vroegere Gereformeerde Gezinsblad lijkt nu soms wel door het Vaticaan uitgegeven nieuwsblad. De openheid voor Mariaverering en –praktisering kreeg ook een belangrijke 'boost' door de verschijning van een uitgebreid boek over Maria van de hand van de christelijke gereformeerde hoogleraar dr. A. Huijgen. We hopen er over enige tijd aandacht aan te geven.
Ds D. de Jong (GKv) schrijft in genoemd blad een coverartikel onder de titel Beschikbaar als Maria. Hij stelt dat Maria wordt 'gezalfd tot het ambt van moeder des Heren'.
'Maria heeft haar fiat daarvoor gegeven, zeggen roomsen, en vrijgemaakten zingen: 'Gehoorzaam zegt zij: Het is goed, al wat de Here aan mij doet'. Zeg niet dat God het jawoord van Maria niet nodig had. Want al zal dat in theorie waar zijn, in de praktijk is het dat niet. Gods nieuwe wereld komt er als mensen die daar nooit een bijdrage aan kunnen leveren zich toch laten inschakelen. Beschikbaar zijn voor werk dat boven je macht ligt, Maria's fiat daagt de kerk van alle eeuwen daartoe uit.'
'Maria is de moeder van het lichaam van Christus. Eerst van Jezus en dan van zijn kerk. Om kinderen van God te kunnen zijn, moeten we ook kinderen Maria zijn. Navolgers van haar beschikbaarheid, zodat God via ons het onhaalbare kan halen. Als die kerk er niet meer is, moet ze in adventstijd opnieuw geboren worden.'
Ook ds. D. Dreschler besteedt in dit nummer aandacht aan de betekenis van Maria. Onder de titel Gegroet Maria, je bent begenadigd! roept hij op om ook daarin haar afbeeldingen te betrekken
'… Als je een Rooms-Katholieke kerk binnenloopt en je ziet een beeld van Maria, keer je niet gelijk af, overdenk dan eens wat zij allemaal gedaan heeft. Hoe ze toegewijd haar plek innam en bijdroeg aan de komst van de Heiland, Jezus Christus. Prijs haar dan zalig net als elk geslacht voortaan! Woorden uit de lofzang van Maria die we niet elke dag, maar wel wat vaker dan nu op de lippen zouden mogen nemen.'
--------------------------
Het is wat ons betreft nogal een gewaagde stelling dat 'God in de praktijk Maria nodig had' want God heeft niets van ons 'nodig', Hij beschikt vrijmachtig over ons. Lees maar wat de engel tegen Maria zei, volgens Lukas. Niks vraag aan Maria of ze zwanger wil worden van Jezus maar aankondiging, 'u zult zwanger worden…'. Het is bij wijze van spreken, allemaal al voor haar geregeld en ze heeft eenvoudig te gehoorzamen aan Gods wereldverlossingsplan. En dat doet ze dan ook, niets meer en niet minder.
Inderdaad is Maria moeder van 'het lichaam van Christus'. Maar niet van de kerk. Maria heeft niet de kerk gebaard. En moeten we ons werkelijk 'kinderen van Maria' vinden? Hoe komt men er bij?
Hier groeit door allerlei roomse beïnvloeding grote verwarring. Immers, de kerk als Lichaam van Christus is de moeder van de gelovigen. Zij is de vrouw, de bruid van Christus. Elke poging om Maria te verheffen tot dat niveau doet afbreuk aan de eer die onze Heiland toekomt.
En hoezeer het interessant is om roomse kathedralen te bekijken – ze hebben ook met onze kerkelijke voorgeschiedenis te maken – we zullen als gereformeerden onze afkeer van Mariabeelden moeten blijven voeden. Niet wat 'zij allemaal gedaan heeft' maar want Jezus Christus voor ons deed en doet moet centraal onze aandacht blijven hebben. En daarbij niet afgeleid worden door de vermeende 'hemelkoningin' Maria.
Kerkregering 1 - Kerkorde
ND 9 oktober 2021
De NeGK combisynode heeft de tekst van de nieuwe kerkorde met algemene stemmen vastgesteld. De toekomstige fusiekerk aanvaardt daarmee de drie Formulieren van Enigheid als verwoording van haar geloof. De tekst gaat nu naar de kerken. Eind 2022/begin 2023 kan die dan definitief worden vastgesteld.
Synodevoorzitter ds M. Oosterhuis zei dat 'de belijdenis niet een gestolde tekst' moet zijn, maar ‘een groeidocument in de kerk van alle eeuwen’. Hij stelde daarom voor aan de kerkorde toe te voegen dat de Drie Formulieren aanvaard worden ‘als basis voor hun eenheid om daarop gezamenlijk voort te bouwen’. Een grote meerderheid van de vergadering steunde dat voorstel.
Ook de tekst van het zogenoemde verbindingsformulier (vroeger 'ondertekeningsformulier') werd unaniem aangenomen. De predikanten beloven ermee zich aan de leer van de Bijbel te houden en hun spreken te toetsen aan wat er in de belijdenis staat. 'Ouderlingen en diakenen hoeven dat niet'.
In de kerkorde is vastgelegd hoe plaatselijke kerken, regiokerken en de synode zich verhouden. Het wordt gezien als een 'casco huis'. Het fundament is het gezamenlijk belijden van het Evangelie van Jezus Christus, en waar muren en deuren moeten komen is bekend, 'Maar de kamers moeten nog worden ingericht.’ Dat betekent onder meer
- een kerkenraad bepaalt zelf of een gastlid tot de gemeente behoort;
- elke gemeente bepaalt zelf wie, kinderen bijvoorbeeld, er aan het avondmaal mogen deelnemen;
- bezwaren tegen synodebesluiten behoeven alleen nog verantwoord te worden, niet ter beoordeling voorgelegd aan de regionale vergadering (classis).
Kerkregering 2 - Apostelen
GKv Kerkbode Midden, 26 november 2021
Het NeGK 'casco' zou misschien ook met apostelen kunnen worden ingericht. Jac. de Groot schrijft daarover in het blad onder de titel Kunnen er nog apostelen zijn? Hij schrijft
'Er kan rekening gehouden worden met het idee dat het apostelambt niet alleen voorbehouden was aan de eerste generatie' van Jezus' leerlingen maar dat het apostelambt doorgegeven kon worden aan de volgende generatie kerkleiders. Het belangrijkste is dat kerken dicht bij de Schrift blijven in leer en organisatie. Dat betekent ook dat we onze organisatievorm nooit in beton moeten gieten; er moet een mogelijkheid openblijven dat ook in onze kerken een apostelambt zou kunnen terugkeren als daar duidelijke schriftuurlijke redenen voor zijn.'
Kerkregering 3 – Binden aan de belijdenis
Onderweg, 5 juni 2021
Het blad heeft als thema 'Op zoek naar een nieuw anker' met als subtitel 'Het belijden van de kerk. We laten wat geluiden horen van dit invloedrijke blad in GKv en NGK.
Ds J. Mudde (62), NGK Haarlem
'Het ondertekeningsformulier is een onderdeel van de kerkorde, niet van de belijdenis. Het klassieke formulier verwoordt de binding aan de belijdenis veel te massief: 'de drie formulieren komen in alle delen geheel met Gods Woord overeen', en 'indien wij ooit een bedenking zouden krijgen …'. In de NGK wordt de leer van de kerk veel dichter bij het evangelie zelf gebracht, bij kruis en opstanding. Rond de belijdenis moet binnen de kerken speelruimte zijn om samen in vrijheid de Schrift te spellen. Het gaat uiteindelijk om aanspreekbaar zijn op de Bijbel.'
Ds J.M. van Leeuwen (52), GKv (DVN)
'De belijdenis is de groepscode van wat gereformeerd is, om ermee te laten zien waar je loyaliteit ligt. Maar de belijdenis is geen antwoord op alle vragen. Er staat niets in over de discussies die wij nu hebben over schepping en evolutie, over de positie van vrouwen over lhbti. Toen in 1996 predikant werd in mijn eerste gemeente, de GKv van Eemdijk, heb ik voorafgaand aan het classisexamen zeven kleuren gescheten. Dat je daar werd doorgezaagd over je confessionele betrouwbaarheid, stond van tevoren vast. Ledereen die in de GKv zijn ogen open heeft, weet dat wij de belijdenis al lang niet meer hanteren. Dat is eigenlijk al zo sinds de jaren negentig toen, mede onder invloed van veel artikelen in het Nederlands Dagblad, het gesloten vrijgemaakte bolwerk is opengebroken.
…
Toen ik in de jaren negentig in Kampen studeerde, was er een gespreksavond met professoren en studenten. Het ondertekeningsformulier kwam aan de orde. Bijna alle professoren vonden dat de juridische kant van dat formulier te strikt was, ook de hoogleraren die dat in de jaren zeventig te vuur en te zwaard verdedigd hadden. "Je moet er een beetje mee sjacheren" begreep ik uit wat ze zeiden.'
Ds. R. Barkema (43), GKv Amersfoort
'De belijdenis als juridisch middel functioneert niet. Zo lang ik predikant ben, is er na ondertekening van het bindingsformulier met die handtekening van ouderlingen en diakenen nooit iets gedaan. Het moment van ondertekening vind ik niet fijn. Ik zie vaak dat nieuwe ouderlingen diakenen aarzelen of terugschrikken als ze zien wat in het formulier staat dat ze moeten ondertekenen. () Het is geformaliseerd wantrouwen als je een ouderling of predikant de belijdenis u laat ondertekenen. Het werkt niet, er is juist een basishouding van vertrouwen nodig. Die basishouding zie ik in de praktijk ook vaak. Laat de confessie zijn wat ze is: documenten met grote historische waarde.'
Ds. P. Sinia (53), NGK Ede
'Wat ik verkondig, mag geen ketterij zijn, dat is de geest van de ondertekening. () Als de belijdenisgeschriften die we nu hebben níet zouden bestaan, zou er wel iets anders zijn geweest om we elkaar te kùnnen aanspreken op de ernst die wij maken met Gods woord. Maar wat je ook ondertekent, het is geen waarborg voor orthodoxie en ook geen rem op vrijzinnigheid. Elkaar bij de les houden doe je in het werkelijke leven, bidden dat God over de kerk waakt. Je moet ook erkennen dat kerkleden op grond van de bestudering van de Bijbel tot verschillende standpunten kunnen komen, de positie van de vrouw, kinderen aan het avondmaal, homoseksuele relaties.'
Kerkregering 4 – Binden aan de belijdenis
GKv Kerkblad Midden, 4 februari 2022
Uit de classis Rotterdam, 9 september 2021:
'De kerkenraad van Capelle aan den IJssel Noord heeft een brief gestuurd, die onder meer de vraag aan der kerken van de classis bevatte, hoe zij zullen omgaan met een gemeente die GS besluiten verwerpt en waarschijnlijk daarover geen revisie meer zal vragen. De vraag die Capelle Noord stelt wordt terecht bevonden.
Uitgebreid wordt gesproken over kerkrechtelijke ontwikkelingen mede door de fusie NGK/ GKv. In de nieuwe opzet zouden er geen consequenties meer zijn als het "nabije kerkverband" ermee instemt dat een kerk een besluit naast zich neerlegt of niet zal uitvoeren. Hierbij spelen meerdere factoren een rol, maar een en ander hangt ook samen met het toegenomen pluraliteitsdenken, een uiteengaan van denken over de waarheid. De bespreking zal worden vervolgd.'
--------------------
Kan de conclusie een andere zijn dan dat er in principe ook formeel leervrijheid is geïntroduceerd? Verbloemt al dat gepraat over de moeiten van een handtekening niet dat men rustig wil kunnen afwijken van 'de volkomen leer van de zaligheid' zoals die in de gereformeerde confessies is samengevat? Men zelfs niet zijn afwijkende of ketterse opvattingen moet laten toetsen door broeders van naburige kerken maar alleen ze moet 'verantwoorden'. Wat dat in de praktijk dan ook nog maar inhoudt.
En waarom hoeven ouderlingen en diakenen zelfs deze slappe binding niet te tekenen? Zij zijn toch ook herders over de kudde, elk voor hun toegewezen ambtsterrein?
De valse vrijheid zoekende NGK-geest van de jaren '60 vorige eeuw die al door voorgangers als J. Kamphuis, D. Deddens, L. Doekes en vele andere zo helder werd ontmaskerd heeft toch uiteindelijk getriomfeerd in de GKv.
Wat een verdriet!
Er wordt nog tegenstand geboden bijvoorbeeld door GKv Alphen aan den Rijn, maar naar onze overtuiging is het een achterhoede strijd.
Wordt vervolgd.